زندگی‌باوری

جهان‌بینی تئوریسین‌ها تأثیر عمیقی بر فلسفه زیست‌شناسی (Philosophy of Biology) یا فلسفه زیست‌شناختی (Biological Philosophy) آنان دارد به همین دلیل دانشمندان برداشت‌های مختلفی از دستاوردهای دانش زیست‌شناسی دارند . مثلاً در موضوع پیدایش حیات در کره زمین و مراحل تحول یا تکامل آن، سه دیدگاه مهم وجود دارد زیست گرایی (Vitalism)،[1] مکانیک گرایی (Mechanism) و اندام گرایی (Organieism) . بر اساس زیست گرایی یک نیروی حیاتی درونی هدایت تمامی فعالیت‌های موجود زنده را به عهده دارد. مکانیک گرایی بر این باور است که رفتارهای موجودات زنده همان بر آیند کنش‌ها و واکنشهای فیزیکی و شیمیایی هستند و حیات تابع همین قوانین فیزیکی و شیمیایی است. بر این اساس با بررسی و شناخت اجزا می‌توان کل را شناخت. پایه مکانیک گرایی نگرش کاهش‌گرایی (Reductionism) است . در این دیدگاه موجودات زنده تفاوت زیادی با ماشین‌های مکانیکی ندارند. نومکانیک گرایی اصل هدفمندی کنش‌ها و واکنشهای فیزیکی و شیمیایی زنده را می‌پذیرد. اندام گرایایی بر آن است که موجودات زنده را باید به صورت یک کل "کارکردی" نگاه کرد و تعریف نمود. موجود زنده را نمی‌توان تنها با قوانین فیزیکی و شیمیایی شناخت و تعریف کرد. زیست‌شناسی مولکولی، به خصوص ژنتیک مولکولی جدید اطلاعات فراوانی از طرز کار سلول به دست می‌دهد. اما این اطلاعات نیز نمی‌تواند تمامی رفتارها و تغییرات موجود زنده را توضیح دهد. در این مکتب، نگرش کاهش‌گرا جای خود را به نگرش کل‌گرا (Wholistic) داده است.[2]

ساخت اوره از مواد غیر آلی ضربه بزرگی به دکترین زیست گرایی بود

زیست گرایی(Vitalism) یا مکتب (حیات گرایی) یا اصالت حیات یک دکترین علمی منسوخ (obsolete scientific doctrine) شده‌است که مبین تفاوت اساسی موجودات زنده و غیر زنده است و موجودات زنده دارای بعضی ازمایه های(عناصر) غیر مادی هستند یا اصول حاکم بر آن‌ها متفاوت از اصول اشیای غیرزنده است و این مایه غیر مادی را جرقه حیات،انرژی و روح می نامند. زیست گرایی دارای سابقه‌ای طولانی در فلسفه پزشکی ( medical philosophies)است: به همین دلیل طب سنتی مکتب غربی بقراطی ( پایه‌گذار طب یونانی) اعتقاد دارد که بیماری‌ها در اثر به هم خوردن تعادل نیروهای حیاتی به وجود می‌آید و این نیروهای حیاتی را با مزاج ها[3] و خلطهای چهارگانه [4] مربوط می‌داند. و در مکتب طب شرقی(چین) بیماری‌ها با عدم تعادل و مسدود شدن نیروی حیاتی "کی"(QI) [5] و پرانا(prana)[5] رابطه دارد. هر چند زیستگرایی مسوخ شده، ولی پرسش در مورد چرایی و چگونگی شکل یابی روندهای زیست شناختی (بیولوژیک) همچنان بی‌پاسخ مانده‌است.[6][7]

فلسفه زیست گرایی

فلسفه زیست گرایی ریشه در مصر باستان و فلسفه یونانباستان دارد و ذر فلسفه رواقیون روح(pneuma)نقش لوگوس(Logos)را دارد در این مکتب فلسفی لوگوس اندیشه، منطق و قانون نهفته در هستی است. لوگوس دگرگونی‌های جهان هستی را وحدت و همآهنگی می‌بخشد .لوگوس حقیقتی است که جمال جلوه یک چیز را فراهم می‌آورد یا به بیانی دیگر، تجلی و به ظهور آمدن چیزی را ممکن می‌سازد. جالینوس باور داشت که شش‌ها ( ریه ها) روح( pneuma) را از هوا گرفته و به وسیله خون با سراسر بدن ارتباط برقرار می‌کند.[8] . روح جهانی(world soul) به یونانی (ψυχὴ κόσμου)ئ به لاتین(anima mundi) بر اساس دستگاه‌های فلسفس مختلف یک ارتباط درونی بین موحودات زنده روی زمین است ،همان طوری‌که روح با بدن انسان ارتباط دارد .این ایده از افلاطون منشا گرفته و اصل مهمی از مکتب نو افلاطونیان است. آنان باور داشتند که براستی جهان یک موجود زنده است روح(soul) و هوش(intelligence) دارد.یک موجود زنده قابل مشاهده تنها است که موجودات زنده را در بر دارد و این موحودات بر اساس طبیعت خود با هم مربوط هستند.[9]

زیست گرایی در فلسفة اسلامی
سحابی قلب و روح(Heart and Soul nebulae)فلاسفة قدیمی افزون بر گیاه، حیوان و انسان ،افلاک را نیز دارای نفس(روح) می دانستند

فلاسفه و متکلمان اسلامی حیات را مبدأ قدرت و علم تعریف نموده اند و سعی کرده اند با استفاده از آثار حیات، اصل وجود آن را اثبات نمایند.در فلسفه، مبدأ حیات همان "نفس" (روح) است. فلاسفة قدیمی افزون بر گیاه، حیوان و انسان افلاک را نیز دارای نفس(روح) می دانستند، اما معاصران نفس را صرفاً برای گیاه، حیوان و انسان اثبات می‌کنند.ابن سینا در تبیین اقسام نفس(روح) برای موجودات زمینی، به سه قسم اشاره کرده‌است:نفس (روح)گیاهی، از آن جهت که تولید مثل، نمو و تغذیه داردو کمال اول برای جسم طبیعی آلی است. نفس (روح)حیوانی که ادراک جزئیات و حرکت ارادی مربوط به آن است و نفس (روح)انسانی که افعال خود را با فکر و استنباط انجام می دهد و امور کلی را ادراک می‌کند(النفس من کتاب الشفا).[10]

منابع
  1. http://rasekhoon.net/article/print/691084/علم-و-دنیای-مدرن/
  2. http://www.cgie.org.ir/fa/news/10839
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Four_temperaments
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Humorism
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Prana
  6. http://www.pezeshk.us/ بایگانی‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine ?p=4843
  7. http://www.aftabir.com/news/view/2006/oct/28/c3c1162036777_science_education_knowing.php/
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Vitalism
  9. https://en.wikipedia.org/wiki/Anima_mundi
  10. «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۱۵.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.