دیسه

دیسه، پلاست یا پلاستید سلول اندامکی است که در سلول‌های یوکاریوتی خودپرور یا اتوتروف دیده می‌شود. پلاستیدها انواع مختلفی دارند و دو غشایی و دارای DNA حلقوی هستند. طبق نظریهٔ زیست‌شناسان، دیسه‌ها حاصل فرگشت هم‌زیستی بین باکتری‌های فتوسنتزکننده و سلول‌های گیاهی است.

کلروپلاست

منشأ پیدایش

انواع پلاستیدهابه

به نظر می‌رسد که منشأ پلاست ها نوعی سلول پروکاریوتی خودپرور بوده‌است که حدود ۱٫۵ میلیارد سال پیش با یک سلول گیاهی هم‌زیستی پیدا کرد. سلول گیاهی آن را با فاگوسیتوز (بیگانه‌خواری) به درون سیتوپلاسم خود راه داد، و با فرگشت در گذر زمان، این سلول برای سلول یوکاریوتی به اندامکی تبدیل شد که همهٔ نقش‌های خود جز فتوسنتز را از دست داده بود و کار خود را تنها به تبدیل انرژی خورشیدی به شیمیایی محدود کرده بود. در مقابل، سلول بزرگ‌تر همهٔ مواد لازم برای این کار را در اختیار او می‌گذاشت.

پلاست‌ها انواع گوناگونی دارند و با توجه به آنچه درون خود ذخیره می‌کنند، نام می‌گیرند.

انواع

آمیلوپلاست سیب‌زمینی

مهم‌ترین دیسه‌ها عبارت‌اند از:

• پروپلاست‌ها که اندامک‌هایی کوچک و تمایز نیافته هستند و اکثراً در نقاط مریستمی وجود دارند. آن‌ها پس از رشد تمایز می‌یابند و به پلاست‌های دیگر تبدیل می‌شوند.
• کلروپلاست‌ها که عمل فتوسنتز را بر عهده دارند و دارای کلروفیل هستند
• کروموپلاست‌ها که دارای رنگ‌ریزه‌هایی به غیر از کلروفیل هستند (مانند گزانتوفیل، کاروتن و لیکوپن)
• آمیلوپلاست‌ها ا که محل ذخیرهٔ نشاسته هستند
• پروتئینوپلاست‌ها که محل ذخیرهٔ پروتئین هستند
• اتیوپلاست‌ها که کلروپلاست‌هایی هستند که به علت نبود نور کافی تغییر شکل یافته‌اند

بعضی از پلاست‌ها می‌توانند تغییر شکل دهند و به انواع دیگری تبدیل شوند.

تبدیل‌های ممکن در پلاستیدها

منابع

• برابرهای فارسی از فرهنگستان زبان فارسی.
• «ویکی‌پدیای فرانسوی».
• «ویکی‌پدیای انگلیسی».
• http://www.snv.jussieu.fr/bmedia/Chloroplaste/endosymbiose.htm