کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران
کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران (به کردی: کۆمهڵه ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران، به انگلیسی: Komala Kurdistan's Organization of the Communist Party of Iran) یک سازمان سیاسی در کردستان ایران است که با مشی سیاسی کمونیستی و چپ رادیکال فعالیت می‌کند. این گروه در گذشته سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان ایران نام داشت، اما با تأسیس حزب کمونیست ایران در سال ۱۳۶۲ به این حزب پیوست و با پذیرفتن نقش سازمان منطقه‌ای این حزب در کردستان ایران، نام خود را به کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران تغییر داد و از آن زمان با این نام فعالیت می‌کند.[1] کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران همزمان با انقلاب بهمن ۱۳۵۷، به همراه دیگر احزاب و سازمان‌ها در کردستان ایران دست به فعالیت مسلحانه زد.[2] تاکنون چندین انشعاب در درون کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران اتفاق افتاده و احزاب دیگری ایجاد شده‌اند که با نام کومله فعالیت می‌کنند. دبیرکلی کومله سازمان حزب کمونیست ایران را در حال حاضر ابراهیم علیزاده بر عهده دارد.[3]
کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران کۆمەڵە ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران | |
|---|---|
 | |
| دبیرکل | ابراهیم علیزاده |
| بنیانگذاری | ۱۹۶۹ (۱۳۴۸ خورشیدی) |
| ستاد | اردوگاه زرگویز، کردستان عراق |
| مرام سیاسی | مارکسیسم-لنینیسم کمونیسم سوسیالیسم |
| وابستگی ملی | حزب کمونیست ایران |
| رنگ رسمی | سرخ |
| تلویزیون | کومله |
 | |
تاریخچه
در پاییز سال ۱۳۴۲ جمعی از دانشجویان کُرد که تازه با مسائل سیاسی و ادبیات چپ و کمونیستی آشنا شده بودند ، در تهران دور هم جمع شدند و تشکیلاتی را بنیان نهادند که بعدها کومهله نام گرفت. بنیانگذاران کومهله ۱۱ نفر بودند که عبارتند از: فؤاد مصطفی سلطانی، محمدحسین کریمی، عبدالله مهتدی، مصلح شیخ‌الاسلامی، ساعد وطن‌دوست، شعیب زکریایی، فاتح شیخ‌الاسلامی، یدالله بیگلری، حسین مرادبیگی، ایرج فرزاد، محسن رحیمی.
این سازمان تا ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ و به مدت ۹ سال به صورت مخفیانه فعالیت کرد و در این مدت در بسیاری از دهات ها و شهرهای کردستان و در اکثر مراکز صنعتی و دانشگاهی در سراسر ایران، توانسته بود نفوذ کند و بصورت یک تشکیلات نسبتاً منسجم و در عین حال گسترده درآید.
در روز ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ محمدحسین کریمی که یکی از بنیانگذاران کومله بود در جریان تصرف شهربانی شهر سقز، زخمی شد و دو روز بعد جان باخت. به همین دلیل تشکیلاتی که تا آن زمان بصورت مخفی و با نام تشکیلات فعالیت می‌کرد، تصمیم گرفت برای زنده نگه‌داشتن نام او، این روز را به عنوان روز فعالیت علنی تشکیلات کومهله نامگذاری کند.
کومهله جزو اولین جریانات چپ و کمونیستی بود که از همان ابتدای روی کار آمدن جمهوری اسلامی، علیه نظام مستقر و کردهای حامی نظام، دست به اسلحه برد.
فعالیت ها
از جمله فعالیت‌های برجسته کومهله در عرصه نظامی علیه جمهوری اسلامی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازماندهی و رهبری جنگ خونین نوروز ۱۳۵۸سنندج که به رهبری کادرهای شناخته شده کومهله نظیر صدیق کمانگر و ایوب نبوی و فرماندهی فرمانده مشهور کومهله، محمد مایی (کاک شوان) انجام شد.
- کوچ تاریخی مردم مریوان به رهبری فواد سلطانی
- در شهر پاوه به همراه حزب دمکرات کردستان در برابر جمهوری اسلامی.
- حمله به لشکر زرهی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جاده بانه-سردشت به فرماندهی سپهبد صیاد شیرازی
- مسلح کردن زنان و شرکت دادن آنها در جنگهای پارتیزانی و کارهای سیاسی در سال ۱۳۶۱ که بدین ترتیب کومهله به اولین جریان سیاسی تبدیل شد که تا آن زمان در سطح خاورمیانه به صورت رسمی زنان را وارد عرصه فعالیت نظامی کرد.
- کومهله در عرصه فعالیت مدنی و جمعی و شوراهای مردمی نقش داشت.
- اولین شوراهای شهر و شورای محلات (بنکه‌ها) در شهر سنندج با سازماندهی کومهله تشکیل شد.
- تشکیل اتحادیه دهقانان که فواد مصطفی سلطانی خود ایده‌پرداز و مسئول سازماندهی آن در روستاهای مریوان بود و بعدها کادرهای کومهله در مناطق روستایی شهرستان‌های سقز، کامیاران و بانه، بوکان، سردشت و اشنویه هم این اتحادیه‌ها را برپا کردند و یکی از وظایف این اتحادیه‌ها برچیدن آخرین بازماندگان اربابان و زمینداران وابسته به حکومت پهلوی و همچنین تقسیم این اراضی افراد بین مردم آبادی‌ها بود.
تشکیل اتحادیه و شوراهایی مانند:
- اتحادیه بیکاران
- شورای معلمان
- شورای زنان
- شورای دانش اموزان
- اتحادیه هنرمندان
- و موارد دیگر که تنها بخشی از فعالیت‌های کومهله در عرصه فعالیت های فرهنگی و سیاسی بود.
تشکیل حزب کمونیست ایران
کومهله به همراه سازمان اتحاد مبارزان کمونیست (سهند)، آن بخش نجات یافته از ضربات پاسداران اسلامی (سازمان پیکار)، جمعی از کادر های سازمان انقلابی راه کارگر و چندین گروه بزرگ و کوچک چپ و کمونیستی دیگر، بعد از هشت ماه، سرانجام در روز ۱۱ شهریور ۱۳۶۲ حزب کمونیست ایران را تشکیل دادند. و کومهله بهعنوان یکی از ستون های اصلی این حزب و به نام جدید سازمان کردستان حزب کمونیست ایران (کومهله) و با حفظ رهبری و فرم تشکیلاتی خود تا آن زمان به فعالیت خود در این حزب ادامه داد وتا امروز هم همچنان به این مسئولیت خود پایبند بوده و آن را ادامه داده است.
انشعابات در کومله
در سال ۲۰۰۰ میلادی، پس از مدتها کشمکش درونی، آن دسته از اعضا و رهبران کومهله که اعتقاد داشتند کمونیسم مانع رسیدن آنها به سهیم شدن در قدرت در آینده کردستان ایران است، به رهبری عبدالله مهتدی و عمر ایلخانی زاده، انشعاب کردند و سازمان زحمتکشان کردستان ایران را بنیانگذاری کردند.این حزب، خود در سال ۲۰۰۷ دچار انشعاب شد و شاخه رفورم و اصلاحات به رهبری عمر ایلخانی زاده از آن جدا شد. این دو جریان بعدها هر کدام دارای چندین انشعاب دیگر شدند.
نشریات حزبی
کومله سازمان حزب کمونیست ایران نشریه‌ای به نام پیشرو (به کردی: پێشڕه‌و) را منتشر می‌کند که به زبان کردی سورانی منتشر می‌شود. پیشرو ارگان این سازمان محسوب می‌شود و مواضع و تحلیل‌های سیاسی اعضای آن از اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان، ایران، خاورمیانه و جهان را در خود دارد. علاوه بر این کومله در گذشته نشریه‌ای ادبی، فرهنگی،هنری و روشنفکری را به نام پیشَنگ (به کردی: پێشه‌نگ) منتشر می‌کرد که مطالب تئوریک، فلسفی، شعر، داستان و نقد در آن به چاپ می‌رسید. انتشار پیشَنگ از سال ۱۳۹۰ خورشیدی متوقف شده‌است.
علاوه بر این دو نشریه، اعضای سازمان مواضع و نظریات خود را در نشریهٔ جهان امروز نیز منتشر می‌کنند که به زبان فارسی و توسط حزب کمونیست ایران منتشر می‌شود. کومله همچنین دارای یک رادیو به نام رادیو صدای آزادی و برابری (به کردی: ڕادیۆ ده‌نگی ئازادی و یه‌کسانی) است که از تاریخ ۱ نوامبر ۲۰۰۴ فعالیت خود را آغاز کرده‌است.[4] علاوه بر این کومله به صورت مشترک با حزب کمونیست ایران از سایت خبری پیام و تلویزیون کومله برای انتشار مواضع و تولید برنامه‌های خود استفاده می‌کند.
منابع
- حزب کمونیست ایران (حکا): دربارۀ ما؛ بازدید در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی: واکاوی جریانات و غائله‌های سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰، نوشتۀ مرضیه عراقی، نوشته‌شده در ۳ فروردین ١٣۹٨؛ بازدید در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- پایگاه اینترنتی کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران: دیدار با حزب شیوعی کردستان عراق، نوشته‌شده در ۷ مرداد ١٣۹٨؛ بازدید در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- رادیو صدای آزادی و برابری: ئیمه کین؟ (به کُردی)؛ بازدید در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹.
سازمان‌های سیاسی کرد | |||
|---|---|---|---|
 ترکیه |
| ||
 عراق |
| ||
 ایران |
| ||
 سوریه |
| ||
| دیگران |
| ||
| |||
.jpg.webp){kind=logo}
.svg.png.webp){kind=small}
