شهرستان فردوس

شهرستان فردوس به مرکزیت شهر فردوس، در شمال غربی استان خراسان جنوبی و بین ۳۹–۳۲ درجه تا ۴۲–۴۳ درجه عرض شمالی و ۵–۷۵ تا ۵۵–۵۸ درجه طول شرقی واقع شده‌است. این شهرستان که در سال ۱۳۲۳ تشکیل شد، ابتدا شامل محدودهٔ وسیعی بود که به تدریج بخش‌های آن به شهرستان‌های مستقلی تبدیل شده و امروزه شامل ۴ شهرستان (شهرستان‌های فردوس، طبس، سرایان و بشرویه) می‌شود. پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، شهرستان فردوس متعلق به استان خراسان رضوی بود که در اسفند ۱۳۸۵ به استان خراسان جنوبی ملحق شد.[4]

شهرستان فردوس
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانخراسان جنوبی
مرکز شهرستانفردوس
سایر شهرهااسلامیه،باغستان
بخش‌هامرکزی،اسلامیه
سال تأسیس۱۳۲۳ خورشیدی [1]
نام‌های پیشین تون
اداره
فرماندارحمید حلاج مقدم
مردم
جمعیت۴۵٬۵۲۳ نفر[2]
رشد جمعیت%۱٫۰
تراکم جمعیت۸٫۹ نفر بر کیلومتر مربع
مذهبشیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت۵٬۱۰۰ [3] کیلومتر مربع
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۷٫۲ درجه سانتی گراد
بارش سالانه۱۴۷٫۸ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه۵۷٫۵ روز
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۵۶
وبگاهhttp://www.sk-ferdos.ir

پیشینه شهرستان تا امروز

این شهرستان در سال ۱۳۲۳[5] تأسیس گردید. شهرستان فردوس در ابتدا مشتمل بر بخش‌های مرکزی، طبس و بشرویه بود.[5] در لغت‌نامه دهخدا، در مورد تقسیمات کشوری شهرستان فردوس آمده‌است: «شهرستان فردوس از سه بخش به نام حومه، بشرویه و طبس تشکیل شده، جمع قراء و قصبات آن ۴۵۳ و تعداد نفوس شهرستان ۵۵٬۸۷۸ تَن است.»[6]

در تیرماه سال ۱۳۳۹، بخش طبس از شهرستان فردوس جدا شده و به صورت شهرستان درآمد و همچنین بخش سرایان نیز از بخش مرکزی (بخش حومه در آن زمان) جدا شده و به یک بخش مستقل تبدیل شد.[5] پس از تقسیم استان خراسان به سه استان در سال ۱۳۸۴، بخش سرایان از این شهرستان جدا شده، به شهرستان تبدیل شد و به استان خراسان جنوبی ملحق گردید. تا اسفند ۱۳۸۵، شهرستان فردوس متعلق به استان خراسان رضوی بود که در این زمان طی مصوبه دولت به استان خراسان جنوبی ملحق گردید.[5] همچنین در آبان سال ۱۳۸۷، بخش بشرویه به شهرستان ارتقا یافت و از این شهرستان جدا شد. پس از جدا شدن بخش بشرویه از شهرستان فردوس، تا ۱۲ سال این شهرستان تنها شامل یک بخش (بخش مرکزی به مرکزیت شهر اسلامیه) بود تا اینکه در اردیبهشت ۱۳۹۹، بخش مستقل اسلامیه شامل دهستان‌های باغستان و برون و شهر اسلامیه تشکیل شد و از بخش مرکزی جدا شد.[7] در حال حاضر این شهرستان، شامل دو بخش مرکزی و اسلامیه، ۳ شهر و ۳ دهستان می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان فردوس، از شمال به شهرستان بجستان، از شمال شرقی به شهرستان گناباد، از شرق و جنوب به شهرستان سرایان، از جنوب غربی به شهرستان طبس و از غرب به شهرستان بشرویه محدود می‌شود. مساحت شهرستان ۵٬۱۰۰ کیلومتر مربع است.[3]

مشخصات کلی شهرستان
تقسیمات کشوری شهرستان فردوس

این شهرستان، دارای ۳ شهر فردوس، اسلامیه و باغستان، ۲ بخش و ۳ دهستان است. همچنین این شهرستان، تعداد ۷۷۱ آبادی دارد که از این میان، ۱۶۵ روستا دارای سکنه می‌باشند.

شهرها: فردوس

شهرها: اسلامیه و باغستان

جمعیت

بر اساس سرشماری عمومی نفوس ومسکن در سال ۱۳۷۵، جمعیت این شهرستان با احتساب بخش سرایان ۸۶٬۶۲۵ نفر بوده که پس از انتزاع بخش سرایان و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت آن بالغ بر ۶۱٬۳۴۶ نفر بوده‌است.[8] با توجه به ارتقای بخش بشرویه به شهرستان و جداشدن آن از این شهرستان، جمعیت محدودهٔ کنونی این شهرستان در سرشماری سال ۱۳۹۰، ۴۱٬۶۲۶ نفر[9] و در سرشماری سال ۱۳۹۵، ۴۵٬۵۲۳ نفر[2] بوده‌است.

جاذبه‌های گردشگری
نمای بیرونی مدرسه علیا، ساخته شده در دوره صفوی
نمایی از سنگ سوراخ در ۳۵ کیلومتری غرب فردوس

شهرستان فردوس، از جمله شهرستان‌های تاریخی کشور است که از ۱۹۰ اثر تاریخی شناسایی شده در آن، تاکنون ۹۰ اثر به ثبت آثار ملی رسیده‌اند.[10][11] از جملهٔ جاذبه‌های گردشگری این شهرستان عبارتند از:

  1. آبگرم معدنی فردوس
  2. آرامگاه میر تونی
  3. آرامگاه میرزاها
  4. آرامگاه امامزادگان محمد و ابراهیم
  5. آرامگاه امامزاده کریمشاه
  6. آرامگاه سلطان احمد مهوید
  7. آسیاب آبی حاجی خان
  8. آسیاب آبی باغستان
  9. آب‌انبار آذری
  10. ‌آب انبار امامزاده
  11. آب‌انبار برون
  12. آب‌انبار بش
  13. آب انبار بازار
  14. آب‌انبار سردشت
  15. آب انبار حسین‌آباد
  16. آب انبار حسینیگی
  17. آب‌انبار قلعه
  18. آب‌انبار قاسم
  19. آب‌انبار قرائی
  20. آب‌انبار مهران کوشک
  21. آب‌انبار محمدی
  22. آب انبار خانکوک
  23. آب‌انبار خوشاب
  24. آب‌انبار جوگی
  25. آب‌انبار شور
  26. آب انبار عطایی
  27. آب‌انبار شاه میرزا
  28. آب‌انبار استاد عبدالله
  29. آب‌انبار سادات
  30. بقایای ارگ تون
  31. بقایای معماری سرخ کوه
  32. پایاب تاریخی تون
  33. پناهگاه حیات وحش رباط شور
  34. تپه باستانی سرتخت
  35. تپه چنجه
  36. ‌حمام بیدسگان
  37. حمام کوشک
  38. حمام خیروز
  39. حمام جهانیار
  40. حمام سردشت
  41. حوض انبارسیدی
  42. حوض انبار خوجه
  43. حوض انبار سرخ کوه
  44. خانه افراشته
  45. خانه آزاد
  46. خانه رسایی
  47. خانه مقدم
  48. خانه راهی
  49. خانه بدیعی
  50. خانه مجد الاشراف
  51. خانه صدرالسادات (۱)
  52. خانه صدرالسادات (۲)
  53. خانه طبسی
  54. خانه کباری
  55. خانه معزی
  56. خانه سهرابی
  57. خانه میرزا رشید عطایی
  58. سنگ سوراخ
  59. مدرسه علمیه علیا
  60. مدرسه علمیه حبیبیه
  61. منطقه حفاظت‌شده مظفری
  62. مسجد سیدی
  63. مسجد مهوید
  64. مسجد حاج عبدالله
  65. مسجد جامع فتح‌آباد
  66. مسجد جامع تون
  67. مسجد، آب‌انبار و حمام کوشک
  68. محوطه تاریخی گوند
  69. محوطه تاریخی چاه پخو
  70. کوه قلعه فردوس
  71. کاربات سنگی خوشاب
  72. کاروانسرای خوشاب
  73. کوشک حاجی‌آباد
  74. کاروانسرای رباط شور
  75. کویر پلوند
  76. گورستان خاموشی
  77. قلعه دختر
  78. قلعه خانیک شاه
  79. قلعه بیدسکان
  80. قنات بلده
  81. روستای تاریخی خانیک (خانیک شاه)
  82. شهر باغستان
  83. روستای ییلاقی بیدسکان
  84. روستای تاریخی برون

ویژگی‌های اقلیمی

این شهرستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و عدم وجود توده‌های مرطوب و کوهستان‌های مناسب و به علت مجاورت با دو کویر مرکزی و نمک دارای آب و هوای صحرایی، خشک و کم‌باران می‌باشد. میانگین میزان بارندگی این شهرستان در حدود ۱۵۵ میلی‌متر در سال است. این شهرستان به لحاظ وسعت زیادش از نظر آب و هوایی دارای دو منطقه متفاوت است:

-مناطق کوهپایه‌های شمالی که معمولاً دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های معتدل می‌باشد که شهرهای فردوس و اسلامیه تقریباً در این ناحیه قرار دارند و علت وجود این آب و هوا عمدتاً کوهستانی و مرتفع بودن آن است.

-قسمت جنوب و جنوب غربی که دارای تابستان‌های فوق‌العاده گرم و خشک می‌باشد.

ناهمواری‌ها

بلندترین ارتفاعات شهرستان فردوس از شمال تا شمال شرق آن و در راستای شمال غربی به جنوب شرقی امتداد یافته‌اند. بلندترین قلهٔ این رشته‌کوه، سیاه‌کوه با ارتفاع ۲٬۸۱۳ متر است.[12]

دشت فردوس، در پایین‌دست این ارتفاعات قرار دارد که شهر فردوس در آن واقع شده‌است. وسعت حوضه آبریز دشت فردوس ۱٬۳۶۰ کیلومتر مربع است که ۵۰۰ کیلومتر مربع آن را دشت و بقیه را ناهمواری‌ها تشکیل می‌دهند.[12] بلندترین نقطهٔ آن، قله سیاه‌کوه و پایین‌ترین نقطهٔ خروجی دشت ۱٬۱۰۰ متر بلندتر از سطح دریا است.[12]

همچنین در جنوب غربی شهر فردوس، رشته کوه کم‌ارتفاعی وجود دارد که در نهایت به کوه‌های بیرجند می‌پیوندد که دو قله آن به نام‌های کوه قلعه و قلعه دختر آثار تاریخی دوران اسماعیلیه را در خود جای داده‌اند.[12]

پوشش گیاهی

با توجه به میزان بارش کم، درجه حرارت بالا، جنس خاک و سایر شرایط طبیعی و جغرافیایی در شهرستان فردوس، پوشش گیاهی از نوع استپی است که بر حسب میزان رطوبت تغییر می‌کند و این پوشش در قسمت‌های شمالی و مرتفع انبوه بوده و تبدیل به مراتع می‌شود. مهم‌ترین گیاهان استپی شهرستان عبارت‌اند از: خارشتر، گون، گز، قیچ، تاغ، تریخ، اسپند و شورکده که اغلب از نوع گیاهان سازگار به شوری هستند. ویژگی عمدهٔ تمامی این ناحیه تُنُک‌بودن پوشش گیاهی آن است که به ندرت بیش از یک سوم خاک را می‌پوشاند. در بین گیاهانی که به‌طور طبیعی رشد می‌کنند، گیاهانی که مصرف دارویی دارند در منطقه یافت می‌شوند که بعضی از این گیاهان عبارتند از ختمی، بادیان، ترنجبین، زرشک، زیره، خارخشت، شوید، کلپوره، کاسنی و بارهنگ.

۲۳۰ هزار هکتار از مساحت شهرستان فردوس را مراتع پرتراکم، متوسط و کم‌تراکم تشکیل داده و ۱۳۰ هزار هکتار از وسعت آن را بیابان و کویر در بر می‌گیرد.[13]

راه‌ها
راه‌های شهرستان فردوس

محور اصلی ارتباطی مشهد به استان‌های جنوبی ایران (به‌جز سیستان و بلوچستان) از فردوس عبور می‌کند. مسیر اصلی ارتباطی استان‌های یزد، اصفهان، فارس و بوشهر به مشهد، از طریق جاده ۶۸ تا دیهوک و سپس ادامه مسیر به سمت فردوس و سپس مشهد از طریق جاده ۹۱ می‌باشد. همچنین محور اصلی ارتباطی استان‌های کرمان و هرمزگان، از طریق جاده ۹۱ بوده که از فردوس عبور می‌کند. جاده بجستان - فردوس - دیهوک، بخشی از بزرگراه ۷۸ آسیا بوده که ارتباط دهندهٔ ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه با بندرعباس می‌باشد.

شهرستان فردوس، در مجموع دارای ۴۱۵ کیلومتر جادهٔ آسفالته بوده که ۳۸ کیلومتر آن بزرگراه است.[14] همچنین ۹۷درصد روستاهای با بیش از ۲۰ خانوار جمعیت در این شهرستان از راه آسفالته برخوردارند که بیشترین میزان در استان خراسان جنوبی است.[15]

وضعیت کشاورزی

شهرستان فردوس دارای ۲۰۰ حلقه چاه کشاورزی، ۲۳۰ رشته قنات و ۵۲ دهنه چشمه است که بیش از ۹۰ درصد آب برداشتی از منابع زیرزمینی این شهرستان در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.[16] با توجه به میزان بارندگی کم در این شهرستان، عمدهٔ زمین‌های کشاورزی به صورت آبی می‌باشند. کل سطح زیر کشت این شهرستان در حدود ۲۷٬۰۰۰ هکتار است. از این میان، نزدیک به ۸٬۰۰۰ هکتار، به صورت دیم بوده و بقیه آبی هستند. مهم‌ترین محصول زراعی این شهرستان، زعفران و مهم‌ترین محصولات باغی آن، انار و پسته هستند. همچنین شهرستان فردوس یکی از مهم‌ترین مناطق قالی‌بافی استان خراسان جنوبی است.[17]

انار

شهرستان فردوس، یکی از تولیدکنندگان اصلی انار در ایران است. میزان تولید سالانهٔ انار در این شهرستان، حدود ۳۰ هزار تن[18][19][20] است که حدود ۴۰ درصد از تولیدات باغی استان خراسان جنوبی را تشکیل می‌دهد. این مقدار انار از ۲٬۰۴۵ هکتار سطح زیر کشت بدست می‌آید.[21] ۸۰ درصد انار تولیدی شهرستان فردوس به کشورهای حاشیه خلیج فارس، کره جنوبی و دیگر کشورها صادر می‌شود.[22][23] از نظر میزان تولید انار، شهرستان فردوس پس از شهرستان‌های ساوه و نی‌ریز، سومین شهرستان تولیدکنندهٔ انار در ایران است.[23][24][25][26]

با توجه به تولید زیاد انار در این شهرستان، صنایع مرتبط با انار هم در این شهرستان ایجاد شده‌اند که از آن جمله می‌توان کارخانه تولید کنسانتره انار، شرکت انارین، سردخانه ۵ هزار تنی انار، دو شرکت بسته‌بندی و سورتینگ برای صادرات و انسکتاریوم تولید زنبور تریکوگراما برای مبارزه با آفت کرم گلوگاه انار اشاره کرد.[18][19]

انواع مختلف انار فردوس شامل شیشه کَپ، شهوار، ملس، شلغمی، پوست سیاه، شیرین، یزدی و باغی است که معروف‌ترین و با کیفیت‌ترین آنها، انار شیشه کپ است.[18][19] انار شیشه‌کَپ فردوس، علاوه بر طعم دلچسب و لذیذ، خاصیت ماندگاری و انبارداری بسیار خوبی دارد که این ویژگی سبب شده‌است که انار فردوس بدون اینکه فاسد شود به دورترین نقاط جهان حمل شود و باغداران فردوس و روستاهای اطراف، انار مورد نیاز خود را بدون استفاده از سردخانه و به صورتی سنتی تا مدت چهار ماه به بهترین نحو نگهداری کنند.[18][27]

زعفران

شهرستان فردوس، یکی از قطب‌های تولید زعفران در ایران است. میزان تولید زعفران خشک این شهرستان در سال ۱۳۸۴، ۱۱ تن بوده‌است. سطح زیر کشت زعفران در شهرستان فردوس، ۳٬۲۰۰ هکتار است. محصول زعفران فردوس در مؤسسه تحقیقاتی خراسان، به عنوان مرغوب‌ترین زعفران از نظر عطر و رنگ‌دهی شناخته شده‌است.[28]

پسته

تولید پسته در شهرستان فردوس در سال ۱۳۸۸ از ۳۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت این محصول، حدود ۳۰۰۰ تن بوده‌است.[29] در شهرستان فردوس، انواع مختلفی از پسته مانند کله قوچی، احمد آقایی، محلی و فندقی تولید می‌شوند.

محصولات گلخانه‌ای

این شهرستان با داشتن ۴۰ واحد گلخانه‌ای فعال به مساحت ۱۶۰ هزار متر مربع، رتبهٔ اول سطح زیرکشت گلخانه‌ای را در استان خراسان جنوبی دارد. از این سطح زیر کشت، سالانه ۲ هزار تن خیار تولید می‌شود.[30]

محصولات دامی

شهرستان فردوس، با داشتن ۲۳۰ هزار رأس دام سبک، ۹ هزار رأس دام سنگین و ۳۶۰ هزار واحد دامی، سالانه ۲۲ هزار تن شیر و ۳٬۵۰۰ تن گوشت قرمز تولید می‌کند.[31]


جستارهای وابسته

پیوند به بیرون
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شهرستان فردوس دارد.

منابع
  1. «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۹.
  2. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۶.
  3. «موقعیت جغرافیایی». وبگاه رسمی فرمانداری شهرستان فردوس. ۴ آبان ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲ مهر ۱۳۹۵.
  4. «تصویب‌نامه در مورد تقسیمات کشوری راجع به شهرستان فردوس از استان خراسان رضوی». روزنامهٔ رسمی جمهوری اسلامی. ۱۶ اسفند ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۹.
  5. «فرمانداری فردوس». وبگاه رسمی فرمانداری فردوس. ۵ آذر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۸۷.
  6. دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۳۴)، لغت‌نامه دهخدا، به کوشش زیر نظر دکتر محمد معین.، تهران: دانشگاه تهران، سازمان لغت‌نامه
  7. «تصویب نامه درخصوص تقسیمات کشوری در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۲۰.
  8. «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وبگاه رسمی مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۹.
  9. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰». مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در ۳۱ خرداد ۱۳۹۶.
  10. «روزنامهٔ خراسان، ۲۶ شهریور ۱۳۸۷». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۸.
  11. خبرگزاری جمهوری اسلامی
  12. «شناخت اجمالی از شهرستان فردوس». وبگاه رسمی شرکت آب و فاضلاب روستایی شهرستان فردوس. ۲۳ تیر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۸۷.
  13. «بیابان‌زدایی به گرد بیابان‌زایی نرسید». روزنامه خراسان. ۱۶ مهر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۰ آبان ۱۳۹۲.
  14. «مشخصات راه‌های اداره کل راه و ترابری خراسان جنوبی» (PDF). اداره کل راه و ترابری خراسان جنوبی. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۸۷.
  15. «۱۷۱ طرح راهسازی در استان خراسان جنوبی در حال اجرا است». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۲ دی ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۸۷.
  16. «در فردوس؛ خشکسالی آب قنوات را ۸۰ درصد کاهش داد». خبرگزاری فارس. ۱۷ خرداد ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۹ خرداد ۱۳۹۰.
  17. «تولید ۱۴۰ هزار مترمربع فرش از ابتدای امسال در استان». روزنامهٔ خراسان. ۱ دی ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۹۰.
  18. «از امروز با حضور ۳۰۰ میهمان کشوری؛ همایش ملی انار در فردوس آغاز می‌شود». خبرگزاری فارس. ۱۳ مهر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  19. «آغاز همایش ملی انار در فردوس». سرزمین خبر. ۱۳ مهر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  20. «جشنواره ملی انار در فردوس خراسان جنوبی برگزار می‌شود». وبگاه شبکه خبری صنایع غذایی ایران (FOODNA). ۲۷ شهریور ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۸۷.
  21. «یاقوتی در دل کویر». وبگاه رسمی روزنامهٔ خراسان. ۲۹ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۸۹.
  22. «مدیرکل دفتر امور میوه‌های وزارت جهاد کشاورزی در همایش ملی انار مطرح کرد: پیشنهاد ایجاد کارگروه تولید انار ارگانیک در استان». وبگاه رسمی روزنامه خراسان. ۱۴ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  23. «در نخستین روز همایش ملی انار در فردوس چه گذشت؟». خبرگزاری فردوس. ۱۳ مهر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  24. «خسارت ۵۰ درصدی باغات انار کشور بر اثر سرمازدگی». هفته‌نامه عصر نی‌ریز. ۲۴ مهر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۰.
  25. «چهارمین فصل سفرنامه به سرزمین طلای سرخ؛ رئیس‌جمهور وارد شهرستان فردوس شد». خبرگزاری فارس. ۴ آبان ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۰.
  26. «در نخستین روز همایش ملی انار در فردوس چه گذشت؟». وبگاه رسمی فرمانداری شهرستان فردوس. ۱۴ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  27. «برگزاری همایش ملی انار در فردوس». خبرگزاری فردوس. ۱۳ مهر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۰.
  28. «برداشت زعفران در فردوس کاهش می‌یابد». وبگاه رسمی روزنامهٔ خراسان. ۲۸ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۹ آبان ۱۳۸۸.
  29. «۳ هزار تن پسته خشک از باغات فردوس برداشت می‌شود». خبرگزاری فردوس. دریافت‌شده در ۱۲ مهر ۱۳۸۸.
  30. «گلخانه‌داران فردوس نیازمند حمایت هستند». وبگاه رسمی روزنامهٔ خراسان. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در اردیبهشت ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  31. «دامداری در فردوس، خرج بیشتر از دخل». روزنامهٔ خراسان. ۲۱ آذر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ دی ۱۳۹۰.
  • خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
  • خبرگزاری فردوس نیوز
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.