مرزبان بن محمد

مرزبان بن محمد یا سالار مرزبان (متوفی ۹۵۷) فرزند محمد بن مسافر و بنیان‌گذار شاخهٔ آذربایجان و ارمنستان و آران از حکومت سالاریان است. سالار مرزبان در زمان خود حاکم بزرگی بوده‌است و از او اطلاعات بیشتری در دست است که به گفته کسروی بر هوشیاری، خردمندی، شجاعت، و مردانگی او گواهی می‌دهند.[1] پس از مرگ او به‌دلیل دشمنی و تیرگی روابط فرزندان او با برادرش وهسودان، و دلایل دیگر، آنان چندان شکوهی نداشتند و در مدت کوتاهی از بین رفتند.[2]

بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم

تمدن‌های پیش از تاریخ هوتو کمربند گمیشان گوهرتپه املش مارلیک

اقوام نخستین آمارد تپور کاسپی کادوسی دربیک

حکام پیش از اسلام فرادات اتحادیهٔ داهه امپراتوری اشکانیان هفت خاندان پارتی گودرز از خاندان گیو خاندان کارن اسپهبد مهران گشنسب شاهان پارسد موتا

دودمان‌های ساسانی‌تبار زرمهرشاهان مسمغان کارنوندیان دابویگان گاوباری پادوسپانیان گاوباری باوندیان اسپهبدان گیلان (آستارا) جستانیان

والی‌های ایرانی-اسلامی خلفای راشدین، امویان و عباسیان طاهریان سامانیان سلجوقیان، غزنویان و خوارزمشاهیان ایلخانان و تیموریان

حاکمان شیعه‌تبار علویان طبرستان و دیلمان ماکان کاکی حسن فیروزان اسفار شیرویه سالاریان زیاریان بوییان کاکویه اسماعیلیان سربداران جلالیان چلاویان مرعشیان کیاییان تجاسبیان اسحاقوندان روزافزون دیو ساران سادات عمادی

تاریخ معاصر گیلان و تالش صفویه ساروخان خانات تالش طالشه کولی غریب شاه حمزه خان قرن هجدهم حمله روسیه به رشت حمله روسیه به تالش شورش زینال عهدنامه رشت قرن نوزدهم قرن بیستم جنبش مشروطه جنبش جنگل جمهوری سرخ گیلان جنبش سیاهکل مغان شوروی جمهوری تالش-مغان

تاریخ معاصر مازندران صفویه ایل قاجار روسیه تزاری عهدنامه رشت نادر محمدعلی ذوالفقار نعیم‌شاه کلاردشتی دادوی از سوی کریم‌خان زند شورش امیر گونه قاجاریه هزارفامیل جنگ با بابی‌ها بهایی‌ها سلسله پهلوی اتحاد ملی طبرستان شورش لهاک‌خان مشدی پروری جنبش سوسیالیستی سربداران آمل جدایی استان گلستان

جستارهای وابسته پتشخوارگر نام طبرستان شورش طبرستان قصه سنجان سالشمار تاریخ پیش از اسلام گیلان تاریخ پس از اسلام گیلان شهرهای سابق طبرستان پیشینه تقسیمات گیلان دیلم زیدیه در گیلان و مازندران حملات روس‌ها از دریای مازندران

گرگان • طبرستان • گیلان • تالش

مرزبان بن محمد
حاکم سالاری آذربایجان
سلطنت	۹۴۱/۲–۹۵۷
پیشین	محمد بن مسافر
جانشین	ابراهیم بن مرزبان جستان بن مرزبان
زاده	نامعلوم
درگذشته	957
خاندان	سالاریان
پدر	محمد بن مسافر
دین و مذهب	اسلام

او با حمله به آذربایجان دیسیم حاکم آنجا را شکست داد و بر آنجا مسلط شد. وی و برادرش وهسودان با تایید ضمنی مادرشان، پدر خود را که فرمانروای محلی طارم بود و تابعان خود را به ستوه آورده بود، خلع کردند و به زندان انداختند. در حالی که وهسودان بر شمیران حکمرانی می‌کرد، مرزبان به آذربایجان حمله کرد. نیروهای دیلمی دیسیم، که از باقیماندگان لشکر وشمگیر بودند، از وی روی برگرداندند و به مرزبان پیوستند. بدین ترتیب مرزبان توانست تبریز و اردبیل را فتح کند.

یکی از رویدادهای مهمی که در زمان پادشاهی سالار مرزبان روی داد، هجوم روس‌ها بر آران و دست یافتنشان به بردعه، کرسی و بزرگترین شهر آن ولایت بود.[3]

اگرچه وی از امیر آل بویه، رکن‌الدوله دیلمی شکست خورد ولی بعدها با وی متحد شد و دختر خود را به ازدواج او در آورد. تا زمان مرگ خود فرمانروا باقی ماند.

منابع

1. شاهمرادی، آل مسافر و تشیع در دیلم و آذربایجان در قرن چهارم هجری، ۱۲۴.
2. شاهمرادی، آل مسافر و تشیع در دیلم و آذربایجان در قرن چهارم هجری، ۱۲۴.
3. شاهمرادی، آل مسافر و تشیع در دیلم و آذربایجان در قرن چهارم هجری، ۱۲۵.

• Madelung, W. (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". In Frye, R.N. The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 198–249. ISBN 978-0-521-20093-6.
• Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Buyids". In Frye, R. N. The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 250–305. ISBN 0-521-20093-8.

پیشین: دیسم بن ابراهیم کرد	سالاریان حاکم آذربایجان ۹۴۱/۲–۹۵۷	پسین: جستان بن مرزبان