منطقه حفاظت‌شده سبزکوه
منطقه حفاظت‌شده سبزکوه، یکی از مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران است که در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این منطقه حفاظت‌شده با وسعت ۵۴۲۰۰ هکتار در فاصله ۱۵۰ کیلومتری شهرکرد در مجاورت منطقه حفاظت شده هلن است. این منطقه در محدوده جغرافیایی شهرستان کیار و همچنین بخش دیگر آن هم در شهرستان بروجن و شهرستان لردگان قرار دارد.[1] این منطقه از مناطق بکر استان چهارمحال و بختیاری است.
| منطقه حفاظت‌شده سبزکوه | |
|---|---|
  جایگاه در نقشه ایران | |
| مکان | ایران |
| مختصات | ۳۱٫۲۷°شمالی ۵۰٫۴۰°شرقی |
| مساحت | ۵۴۲ کیلومترمربع (۲۰۹ مایل‌مربع) |
| تاسیس‌شده | ۱۳۷۰ |
| هیئت حاکمه | سازمان محیط زیست ایران |
| منطقه حفاظت‌شده سبزکوه | |
|---|---|
| مکان | چهارمحال و بختیاری، ایران |
| مساحت | ۵۴۲۰۰ هکتار |
تاریخچه حفاظت
منطقه حفاظت‌شده
منطقه سبزکوه پیش از سال ۱۳۶۵ به صورت منطقه آزاد مورد حفاظت قرار می‌گرفت ولی از سال ۶۵ با بررسی و مطالعات انجام‌شده و به دلیل دارا بودن پتانسیل‌های غنی گیاهی و جانوری، توپوگرافی ویژه به صورت منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرار گرفت. پس از آن در سال ۱۳۶۹ و حفاظت مؤثر به صورت منطقه حفاظت‌شده به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست رسید و در سال ۱۳۷۰ عملاً با این نام مورد حفاظت قرار گرفت.
ذخیره‌گاه زیست‌کره
منطقه حفاظت‌شده سبزکوه به همراه پارک ملی و منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد، بخشی از منطقه حفاظت‌شده هلن، تالاب چغاخور و تالاب‌های گندمان، علی‌آباد و سولقان در ۱۹ خرداد ماه ۱۳۹۴ در ۲۷مین نشست برنامه جهانی انسان و کره مسکون (MAB) یونسکو در فرانسه تحت عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره تنگ صیاد و سبزکوه به فهرست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره جهان افزوده شد.[2] این ذخیره‌گاه، یازدهمین ذخیره‌گاه زیست کره ایران و دومین ذخیره‌گاهی است که پس انقلاب ۱۳۵۷ در ایران ثبت جهانی شده‌است[3] و نخستین ذخیره‌گاهی است که برنامه جامع مدیریتی دارد.[4]
جغرافیا
این منطقه یک زیستگاه کوهستانی- جنگلی است که بلندترین ارتفاع آن کوه هزار دره با ارتفاع ۳۸۷۰ متر و کمترین ارتفاع آن ۱۱۲۰ متر از سطح دریا است. این شرایط موجب به‌وجود آمدن آبشارهای متعدد با ارتفاع و آب قابل‌توجه مثل آبشار تنگ زندان، آبشار قزل، آبشار کردوی کن و چشمه‌های متعدد از جمله چشمه آب سفید، چشمه دره باقر، چشمه تنگ مومنایی و … شده‌است. علاوه بر آن رود کره‌بس و ونک در کنار اقلیم نیمه مرطوب و میانگین بارش سالانه ۴۰۰–۸۰۰ میلی‌متر جنگل‌های بلوط زاگرس همراه با بنه و ارس را پدیدآورده است.[5]
گونه‌های جانوری
اقلیم و منابع آبی این منطقه در کنار پوشش گیاهی متنوع و توپوگرافی آن زیستگاه‌های مختلفی برای انواع جانوران وحشی به‌وجود آورده‌است. به‌گونه‌ای که بیش از ۲۴ گونه پستاندار، ۲۱ گونه خزنده، ۴ گونه دوزیست و ۱۲ گونه ماهی تاکنون شناسایی شده‌است. مهم‌ترین گونه‌های جانوری منطقه شامل کل و بز، پلنگ، خرس قهوه‌ای، گربه وحشی، سنجاب ایرانی، کبک دری، عقاب طلایی، روباه، تیهو، دلیجه، تشی، سارگپه، شنگ، خارپشت و انواع مارها است.[5]
پوشش گیاهی
در منطقه حفاظت‌شده سبزکوه در مجموع ۴۳۳ گونه گیاهی متعلق به ۲۸۵ جنس و ۷۳ تیره شناسایی شده‌است. از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این منطقه حفاظت‌شده می‌توان به ارس، زبان‌گنجشک، انواع بادام وحشی، مهلب، زالزالک، بنه، بلوط ایرانی، شیرخشت، انگور وحشی، پلاخور، گون، دافنه، علف پشمکی، جو پیازدار، آوندول، علف چای گوشبره، انواع گون و … اشاره کرد.[5]
منابع
- «۲ محیط‌بان منطقه حفاظت شده سبزکوه چهارمحال و بختیاری زخمی شدند». ایرنا. ۶ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۹.
- «Tang-e-Sayad & Sabzkuh Biosphere Reserve». UNESCO. دریافت‌شده در ۱۱ اسفند ۱۳۹۹.
- «یازدهمین ذخیره گاه زیست کره کشور با نام «تنگ صیاد – سبزکوه» ثبت جهانی شد». دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew). ۱۹ خرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۹.
- «ثبت تنگ صیاد و سبزکوه در فهرست ذخیره گاه‌های زیست کره». خبرگزاری صدا و سیما. ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۹.
- «نام منطقه: منطقه حفاظت شده سبزکوه». اداره کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری. دریافت‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۹.
| ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره |  اثر طبیعی ملی دماوند  پارک ملی لار  دریاچه گهر (حفاظتٰشده اشترانکوه)  اثر طبیعی ملی علمکوه  پارک ملی دریاچه ارومیه  اثر طبیعی ملی قله سبلان  اثر طبیعی ملی لالههای واژگون  ذخیره‌گاه زیست‌کره دریاچه هامون  منطقه حفاظت‌شده جنگل حرا  منطقه حفاظت‌شده توران  پناهگاه حیات وحش دریاچه زریبار  اثر طبیعی ملی غار علیصدر  منطقه شکارممنوع تالاب استیل | |
|---|---|---|
| مناطق چهارگانه | ||
| مناطق شکارممنوع |
| |
محیط زیست بر پایه کشور • محیط زیست ایران | ||