سهند

کوهستان سهند یکی از بزرگترین و مهم ترین برجستگی های آذربایجان و از معروف ترین کوه های آتشفشانی ایران است که در جنوب شهر تبریز و جنوب شرقی اوجان «بستان آباد» و شمال شهر مراغه در مرکز استان آذربایجان شرقی است.[2][3] این رشته‌کوه دارای ۱۷ قله با ارتفاع بیش از ۳٬۰۰۰ متر است که بلندترین آن‌ها قلهٔ قوچ‌گولی (کمال) ۳۷۰۷ متر بلندی داشته و در محدوده‌ی شهرستانی بستان آباد قرار دارد.[4] و مرتفع‌ترین نقطهٔ استان محسوب می‌شود

مختصات: ۳۷٫۷۲۸°شمالی ۴۶٫۵۰۱°شرقی / 37.728; 46.501
برای دیگر کاربردها، سهند (ابهام‌زدایی) را ببینید.
سهند
مرتفع‌ترین نقطه
ارتفاع۳٬۷۰۷ متر[1]
جغرافیا
رشته‌کوهآذربایجان
زمین‌شناسی
گونهآتشفشانی مطبق
آخرین فورانناآشکار، احتمالاً دوران هولوسن

سهند که یکی از مهم‌ترین کوه‌های آتشفشانی خاموش ایران به‌شمار می‌رود به دلیل انبوهی گیاهان، چمن‌زارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس کوه‌های ایران مشهور شده‌است؛[5] چرا که سطح تمام مناطق این رشته‌کوه پوشیده از سبزه است. کوه‌های کمال، جام، سهند، بوز داغ، ارونه، زری داغ، بویوک داغ، کریم داغی، لیقوان داغی، سلطان داغی، دمیرلی، آغ‌داغ، موتال داغی، قبله داغی، ارشد داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیروه داغی، چاناق، اوو داغی، آتاشان، درویشلر از مهم‌ترین قله‌های رشته‌کوه سهند محسوب می‌شوند. دره زیبا و سحرانگیز شاه یوردی در شمال قله جام قرار گرفته است.

در بندهش، زامیادیشت و زادسپرم از کوهی به نام «اسنوند» نام برده می‌شود که در آذربایجان واقع شده‌است. در زادسپرم مکان آذرگشسب در این کوه قرار دارد؛ البته شواهد زیادی در رابطه با یکسان‌بودن سهند و اسنوند وجود ندارد.[6]

در جبهه شمالی سهند مشرف به جلگه تبریز و بستان آباد قله های کمال(قوچ گولی)، بویوک داغ، ارونه کوه، بوز داغ، متال، دمیرلی و ... واقع شده اند که مرتفع ترین بخش کوهستان سهند را تشکیل می دهند. قله های جنوبی سهند همگی مشرف به جلگه مراغه هستند.

در دامنه‌های کوهستان سهند، زیباترین دره‌های آبرفتی همراه با روستاها، باغ‌ها و کشتزارها، جلوه‌هایی شگفت پدیدآورده است.[7] کوهستان سهند بعد از سبلان یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین برجستگی‌های آذربایجان و از معروفترین کوه‌های آتشفشان و خاموش ایران است که در ۵۰ کیلومتری جنوب تبریز قرار گرفته‌است.

متأسفانه در سال های گذشته در دامنه های سلسله جبال سهند و بالاخص در محدوده شهرستان بستان آباد به‌صورت بی رویه معادن پوکه فعال شده اند که باعث به هم ریختگی اکوسیستم منطقه شده است.

آب و هوای سهند

آب و هوای منطقه قلمرو کوهستان سهند مانند سایر مناطق کوهستانی تابع عواملی چون عرض جغرافیایی، ارتفاع، عوارض پستی بلندی، قرار گرفتن در معرض وزش بادها، وجود دریاها و دریاچه های بزرگ، فشار جریان هوا و بارندگی می باشد. ناحیه کوهستانی سهند دارای آب و هوای سردسیری است و مقدار بارش آن در قله ها 500 الی 600 میلی متر و در اطراف 300 تا 500 میلی متر می باشد. از نظر تقسیم بندی فصول از یک نظم خاصی پیروی نمی‌کند و مانند مناطق جلگه ای نمی‌باشد. مدت زمستان طولانی هشت ماهه و فصل گرما کوتان مدت است.

رودخانه های سهند

رودهایی که از سهند سرچشمه می گیرند به آبگیرهای دو حوضه دریاچه ارومیه و دریای خزر میرزند.مهمترین رودخانه های جاری از سهند عبارتنداز:

اوجان چایی (رودخانه اوجان یا بستان آباد)

سیداوا چایی (رودخانه سعیدآباد)

صوفی چایی (صافی رود مراغه)

لیوان چایی (رودخانه لیقوان)

زینجانا چایی ( رودخانه زین جناب)

اوسکو چایی ( رودخانه اسکو)

توفارقان چایی (رودخانه آذرشهر یا دهخوارقان)

قالا چایی (قلعه رود عجب شیر)

موردی چایی ( رودخانه مردق)

لیلان چایی (رودخانه لیلان)

قرانقو چایی (رودخانه قرانقو)

فعالیت‌های ورزشی و تفریحی

این کوه پذیرای کوهنوردان در فصل‌های بهار و تابستان می‌باشد. پیست اسکی سهند در مسیر تبریز به بستان آباد و بعد از گذشتن از روستاهای سعیدآباد، ایرانق، متنق و ثمرخزان در طول فصل زمستان فعال است.

نگارخانه
  • دورنمایی از رشته‌کوه سهند از عینالی.

جستارهای وابسته

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سهند موجود است.
  1. بختیاری، سعید (۱۳۷۹). اطلس کامل گیتاشناسی سیاسی، طبیعی، اقتصادی. مؤسسه جغرافیا و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۸۵.
  2. «آشنایی با کوه سهند - آذربایجان شرقی».
  3. «سهند؛ کوهستان چشمه‌های زلال/ ثبت ملی کوهستان سهند». خبرگزاری مهر.
  4. «سهند؛ کوهستان چشمه‌های زلال/ ثبت ملی کوهستان سهند». خبرگزاری مهر.
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۹.
  6. سرواژهٔ اسنوند در لغت‌نامهٔ دهخدا
  7. مجموعهٔ راهنمای جامع ایرانگردی، استان آذربایجان شرقی، حسن زنده‌دل، چاپ اول، صفحهٔ ۸۶
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.