منطقه حفاظتشده شالو و منگشت
منطقه حفاظت شده شالو و منگشت با مساحت ۱۲۹۹۱ هکتار واقع در استان خوزستان، شهرستان ایذه در سال ۱۳۷۸ حفاظت شده اعلام شد. منطقه این کوه از دیرباز قلمرو بختیاری ها بوده و هم اکنون نیز متعلق به آنهاست. این منطقه در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ایذه و ۱۵ کیلومتری شهرستان باغملک قرار دارد و دسترسی به منطقه تنها از ضلع شرقی و غربی آن امکانپذیر میباشد.[1]

قسمت عمده منطقه کوهستانی برفگیر و ارتفاع آن بین ۷۸۰ تا ۳۲۰۰ متر از سطح دریاست. متوسط دما و بارندگی سالیانه ۲۲ درجه سانتیگراد و ۵۵۰ میلیمتر موجب تشکیل اقلیم نیمهمرطوب معتدل در ناحیه شدهاند. رودخانه پرآب کارون در شرق منطقه جریان دارد. جلوههای زیبای طبیعی، وجود رودخانه کارون در نزدیکی منطقه و راههای دسترسی مناسب، زمینه فعالیتهای گردشگری را در منطقه فراهم نمودهاند. کوهستان منگشت در شهرستانهای لردگان و ایذه و باغملک، مرکب از کوههای شناز، تنوش، ناشلیل ,گره اسبید، مهولی، زردحلقه، نشا، گندمکار، سهپران، سرچاه، قوچه، بدرنگان، برآفتاب، کله، کلمه و دوزرد قرار دارد. بلندترین قله این کوهستان سه هزار و ششصد و سیزده متر ارتفاع دارد که در ۵۵ کیلومتری جنوب شرقی ایذه و در پنجاه و دو کیلومتری گرمان و در سیزده کیلومتری شمال غربی روستای لیراب واقع شدهاست.
رودخانههای مال آقا,تنگ کُرد, هلایجان، آب زردک، صیدون از دامنههای غربی، لیراب و سمه از دامنه جنوبی، خرسان و کارون از دامنههای شرقی این کوهستان سرچشمه میگیرند. بخش عظیمی از این کوهستان را جنگلهای نسبتاً انبوه پوشانیده و در انتهای آن دریاچهای به نام «بوندان» ایجاد شدهاست. منطقه با پوشش جنگلی بسیار خوب و زیبا از غنای زیستی جانوری و گیاهی خوبی برخوردار است.
پوشش گیاهی
بلوط ایرانی گونه درختی شاخص و غالب منطقه بهشمار میرود. علاوه بر آن گونههای بنه، کلخنگ، انجیر و کیکم در منطقه میرویند. در مجموع ۲۳۰ گونه گیاهی در منطقه موجود است بهطوریکه میتوان از منطقه به عنوان یک باغ گیاهشناسی طبیعی دانست که عمده پوشش گیاهی منطقه را درختان بلوط تشکیل میدهند همچنین باغهای انار، انگور، انجیر، گردو و… در منطقه توسط باغداران روستائی ایجاد گشتهاند دارای قدمتی دیرینه میباشند.[2]
پوشش جانوری
گونههای مهم جانوری منطقه عبارتند از: پلنگ، خرس قهوهای، سنجاب ایرانی، کبک، تیهو، کمرکولی، سنگچشم و دارکوب. گونههای پرندگان درخت زی بیشتر در فصول بهار در سطح منطقه مشاهده میشوند و از پستانداران نیز شغال و روباه به وفور در منطقه وجود دارد وگونههای نظیر پلنگ و خرس قهوهای بسیار کم در منطقه مشاهده میگردد.[3]
راه دسترسی
با توجه به وجود دریاچه سد کارون ۳ که در ضلع شرقی منطقه قرار دارد، دسترسی یه این منطقه از دو راه زمینی و آبی امکانپذیر است که راه زمینی از راههای روستائی درجه ۲ میباشد و راه آبی نیز از دو نقطه شمالی شرق و جنوبی شرق به کمک شناورهای مخصوص که توسط مدیریت سد در اختیار همگان قرار میگیرد، امکان ورود رایگان به منطقه را فراهم کردهاست.[1]
در رابطه با راههای دسترسی جهت مشاهده حیات وحش و طبیعت بکر موارد ذیل را میتوان انتخاب نمود: مسیر دهدز – سادات حسینی با استفاده از خودرو بارج (شناور) و استفاده از جاده شنی تا روستای شیوند. استفاده از بارج (شناور) از سد کارون ۳ تا روستای شیوند. راه در دست احداث سد کارون ۳ به پاجول – شالو – گویله-جنگی-جوکار-سَرِواج-ده مورد-شیب زیتون-و در نهایت روستای عزیز احمد (سرپیر).
منابع
- «منطقه حفاظت شده سادات و منگشت، ایرانگردی تیشینه».
- «منطقه حفاظت شده جنگلی شالو – منگشت، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان». بایگانیشده از اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹.
- «منطقه حفاظت شده جنگلی شالو – منگشت، پورتال سازمان حفاظت محیط زیست».