ماکس شلر

ماکس فردیناند شلر (به آلمانی: Max Ferdinand Scheler) متولد ۳۱ مرداد ۱۲۷۳ (۲۲ اوت ۱۸۷۴) در مونیخ - درگذشته در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۰۷ شمسی (۱۹ مه ۱۹۲۸) در فرانکفورت، فیلسوف آلمانی بود. وی در زمینه پدیده شناسی فلسفی و اخلاقیات فعالیت می‌کرد. از او به عنوان بنیان‌گذار جامعه‌شناسی معرفت یاد می‌کنند.

ماکس شلر
نام در زمان تولدماکس فردیناند شلر
زادهٔ۲۲ اوت ۱۸۷۴
مونیخ، امپراتوری آلمان
درگذشت۱۹ مهٔ ۱۹۲۸ (۵۳ سال)
فرانکفورت، جمهوری وایمار
دورهفلسفه قرن بیستم
حیطهفلسفه قاره‌ای
مکتبپدیده‌شناسی
علایق اصلی
History of ideas, Value theory، فلسفه اخلاق، انسان‌شناسی فلسفی، خودآگاهی، منتقد فرهنگی، جامعه‌شناسی معرفت، دین
ایده‌های چشمگیر
Value rankings, emotional شهود، value-based ethics, stratification of emotional life (Scheler), ressentiment

زندگی

از مونیخ به کلن (۱۸۷۴–۱۹۱۹)

شلر در مونیخ آلمان در ۳۱ مرداد ۱۲۷۳ (۲۲ اوت ۱۸۷۴) بدنیا آمد. مادرش یهودی قشری و پدرش از کلیسای پروتستان مارتین لوتر بود. در نوجوانی به مذهب کاتولیک گروید اما هر چه مسن تر می‌شد تدریجاً از پیروی کامل عقاید آن از حدود سال ۱۳۰۰ شمسی (۱۹۲۱ میلادی) می‌کاست. پس از سال ۱۹۲۱ در ملاء عام از پیروی اصول مذهب کاتولیک دوری جست و از مفهوم خدای یهود/ مسیحیت دوری کرده تعهد خود را به انسان‌شناسی فلسفی افزایش داد. شلر در دانشگاه ینا پزشکی و فلسفه خواند و در آن‌جا نزد فیلسوف برجسته مکتب ایده‌آلی، رودولف کریستف یوکن تحصیل کرد. پس از مرگ وی در سال ۱۳۰۷ شمسی (۱۹۲۸) مارتین هایدگر (Martin Heidegger) با اورتگا ی. گاس (Ortega y Gasset) در بارهٔ شلر گفتند: همه فلاسفه قرن مدیون شلر بودند و او را به عنوان "قویترین نیروی فلسفی نه تنها در آلمان مدرن، بلکه در اروپا معاصر و فلسفه معاصر" مورد ستایش قرار دادند."[۱] در سال ۱۳۳۳ شمسی (۱۹۵۴میلادی) کارل جوزف وتیولا (به لهستانی: Karol Józef Wojtyła)، بعد بنام پاپ جان پل دوم، دفاع از پایان نامه دکترای خود را در مورد" ارزیابی از امکان ایجاد یکنوع اخلاقیات مسیحی بر اساس سیستم ماکس شلر " ارائه داد. en:Max Scheler

هنگامی که اولین ازدواج وی با آمالی فون دیوویتز (Amalie von Dewitz) به طلاق انجامید، [۵] شلر در سال۱۲۹۱ شمسی (۱۹۱۲ میلادی) با موریت فورتوونگلر (Märit Furtwängler)، خواهر رهبر ارکستر معروف ویلهلم فورتویونگلر (Wilhelm Furtwängler)، ازدواج کرد. شلر در طول جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸) به انجام وظیفهٔ سربازی خوانده شد، اما بعداً به دلیل آستیگماتی چشم از این وظیفه معاف و مرخص شد. اما با اشتیاق تمام وقت خود را به دفاع از مسئله جنگ مزبور، و علت درگیری کشور آلمان در آن جنگ صرف می‌کرد.

اندیشه

شلر روش پدیده شناسی فلسفی را از ادموند هوسرل گرفته و تغییراتی در آن ایجاد نمود تا بتواند در حوزه‌هایی غیر از آگاهی-پژوهی (که اهتمام هوسرل عمدتاً معطوف به آن بود) به کار بیاید. بنابراین شلر از پیشگامان تسری روش پدیده شناسی به حوزه‌هایی نظیر دین، اخلاقیات و ارزش‌ها بود. او در کنار پدیده شناسی ذات انگار از پدیده شناسی بازساز سخن می‌گوید و نوآوری عمدهٔ او در روش پدیده شناسی شاید همین باشد.[1]

آثار ترجمه‌شده به فارسی

آثار دربارهٔ شلر
  • فلسفه ماکس شلر (منطق دل)، ابوالقاسم ذاکرزاده، ناشر: الهام
  • پدیدارشناسی اخلاق در اندیشه شلر، زینب ربیعی، ناشر: علم، ۱۳۹۲
  • جامعه‌شناسی شناخت ماکس شئلر منوچهر آشتیانی ناشر: نشر قطره

منابع
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ماکس شلر در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. برگرفته از بخش دوم کتاب "مدخل فلسفه غربی معاصر تقریرات استاد محمود خاتمی به اهتمام مریم سادات انتشارات علم تهران 1386
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.