محمد رسول‌اف
محمد رسول‌اُف (زادهٔ ۲۵ آبان ۱۳۵۱[1] در شیراز) فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان مستقل ایرانی و از اعضای آکادمی اسکار است.[2]
| محمد رسول‌اف | |
|---|---|
 محمد رسول‌اف | |
| زادهٔ | ۲۵ آبان ۱۳۵۱ (۴۸ سال)[1] شیراز، ایران |
| پیشه | کارگردان فیلم |
| همسر(ها) | رزیتا هندیجانیان |
| فرزندان | باران رسول‌اف |
زندگی‌نامه
محمد رسول‌اُف در ۲۵ آبان ۱۳۵۱ در شیراز به دنیا آمد. او فرزند یک زوج معلم است که کار معلمی را با آموزش خواندن و نوشتن به زندانی‌ها در زندان شیراز آغاز کردند. رسول‌اف برای نخستین بار در هشت‌سالگی به عنوان بازیگر روی صحنهٔ تئاتر رفت. او فعالیت هنری خود را در این زمینه دنبال کرد. علاقه به فیلم‌های مستند باعث ورودش به سینما شد.
رسول‌اف فیلم‌سازی را با آثار کوتاه و تجربی آغاز کرد و سپس به دعوت رسول صدر عاملی، با حضور در فیلم دختری با کفش‌های کتانی (۱۳۷۷) به عنوان دستیار کارگردان، وارد سینمای حرفه‌ای شد. او سال ۱۳۸۰ در ۲۹ سالگی، یکمین فیلم بلند خود به نام گاگومان را که مستندی داستانی بود، به تهیه‌کنندگی هوشنگ نوراللهی ساخت. گاگومان، سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول از بیست‌ویکمین جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم فجر و تندیس بهترین فیلم مستند از ششمین جشن خانهٔ سینما را برای محمد رسول‌اف به ارمغان آورد. به این ترتیب جایگاه او به عنوان فیلم‌سازی بااستعداد و خوش‌فکر در سینمای ایران تثبیت شد.
نخستین ساختهٔ محمد رسول‌اف نشان از دغدغه‌های اجتماعی و نگاه ویژهٔ او به روابط انسانی و مشکلات موجود در جامعه داشت. این رویکرد در آثار پسین او ادامه یافت و به تدریج شکلی انتقادی به خود گرفت. رسول‌اف در فیلم‌هایش با نگاهی جستجوگر و لحنی جسورانه، به نقد ساختار قدرت و فرهنگ «شبان-رمگی» حاکم بر جامعه پرداخت. این نگرش، دستگاه ممیزی حکومت ایران را در مقابل او قرار داد.
محمد رسول‌اف تا کنون ده‌ها جایزه از جشنواره‌های بین‌المللی از جمله جشنواره فیلم برلین ( جایزه بهترین فیلم از هفتادمین دوره این جشنواره برای شیطان وجود ندارد در سال 2020) و جشنوارهٔ فیلم کن (جایزهٔ بهترین فیلم از بخش نوعی نگاه برای فیلم لِرد در سال ۲۰۱۷، جایزهٔ فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم برای فیلم دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ بهترین کارگردانی از بخش نوعی نگاه و جایزهٔ منتقدین فرانسیس شاله برای فیلم به امید دیدار در سال ۲۰۱۱ ) را به دست آورده‌است. با وجود موفقیت‌ها و ستایش‌های جهانی، هیچ‌یک از فیلم‌های او مجوز نمایش عمومی در ایران را ندارد.[3]
محرومیت، محکومیت و زندان
محمد رسول‌اف همواره در طول فعالیت حرفه‌ای خود از سوی نهادهای امنیتی حکومت ایران تحت فشار قرار گرفته و بارها به عناوین مختلف به دادگاه فراخوانده شده‌است.
- در پی رویدادهای رخ داده پس از انتخابات سال ۱۳۸۸، رسول‌اُف و جعفر پناهی در حال ساخت فیلمی بودند که به همراه کلیهٔ عوامل حاضر در محل فیلم‌برداری بازداشت شدند. رسول‌اف پس از محاکمه در آذر ۱۳۸۹ به شش سال حبس محکوم شد (پنج سال حبس به اتهام اجتماع و تبانی به منظور اقدام علیه امنیت ملی و یک سال حبس به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام). در دادگاه تجدید نظر، از اتهامِ اقدام علیه امنیت ملی تبرئه شد و حکمِ زندان او به یک‌سال کاهش پیدا کرد.[3]
- در سال ۱۳۹۰ ممنوعیت خروج محمد رسول‌اف از ایران، به دلیل نمایش فیلم به امید دیدار در شصت‌وچهارمین جشنوارهٔ فیلم کن لغو شد، اما او موفق به حضور در این رویداد نشد.[4][5]
- پس از نمایش فیلم دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند در شصت‌وششمین جشنوارهٔ فیلم کن، بار دیگر در شهریور ۱۳۹۲، گذرنامه و وسایل شخصی رسول‌اف در فرودگاه تهران ضبط، و پس از یک سال به وی بازگردانده شد.
- پس از دو سال تلاش محمد رسول‌اف موفق به دریافت پروانه ساخت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد و فیلم «لِرد» را در زمستان ۱۳۹۴ مقابل دوربین برد. سی‌وپنجمین جشنوارهٔ فیلم فجر حاضر به نمایش این فیلم نشد[6] ولی به بخش رقابتی «نوعی نگاه» در هفتادمین جشنوارهٔ فیلم کن راه یافت و موفق به کسب جایزهٔ بهترین فیلم شد. پس از آن با ورود رسول‌اف به ایران در ۲۵ شهریور ۱۳۹۶، دوباره گذرنامه و لوازم شخصی او توسط سازمان اطلاعات سپاه، در فرودگاه تهران ضبط و خود به دادگاه انقلاب احضار شد.[7] نزدیک به دو سال بعد در ۲۶ تیر ۱۳۹۸، رای محکومیت یک سال زندان از دادگاه بدوی همراه با دو سال ممنوعیت خروج از کشور و محرومیت از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام، به او ابلاغ شد.
- در پی تایید حکم در دادگاه تجدید نظر، اسفند 1398 و به فاصله کوتاهی از کسب خرس طلایی بهترین فیلم جشنواره برلین، محمد رسول‌اف برای اجرای حکم زندان فراخوانده شد.[8]
واکنش‌ها
- روز دوشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۸ بیانیه جشنواره فیلم برلیناله در محکومیت احضار محمد رسول‌اف برای اجرای حکم یک سال زندان منتشر شد که در این بیانیه مدیر برلیناله این عمل حکومت ایران را تکان‌دهنده خواند و خواهان عکس‌العمل از جانب جامعه جهانی شد. از سوی دیگر جشنواره فیلم کن، آکادمی فیلم آلمان، آکادمی فیلم اروپا، فستیوال بین‌المللی فیلم‌های مستند آمستردام نسبت به وضعیت او ابراز نگرانی کرده و از او حمایت کردند.[9][10]
آثار
| سال | عنوان | سمت | توضیحات | ||
|---|---|---|---|---|---|
| کارگردان | نویسنده | تهیه‌کننده | |||
| ۱۳۹۸ | شیطان وجود ندارد | آری | آری | آری | |
| ۱۳۹۸ | هاچ‌بک قرمز | آری | آری | نویسندهٔ همکار: اشکان نجفی | |
| ۱۳۹۸ | مادر-پسر | آری | آری | ||
| ۱۳۹۵ | لِرد | آری | آری | آری | |
| ۱۳۹۲ | دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند | آری | آری | آری | |
| ۱۳۹۰ | به امید دیدار | آری | آری | آری | |
| ۱۳۸۸ | گشر | آری | |||
| ۱۳۸۸ | کشتزارهای سپید | آری | آری | آری | |
| ۱۳۸۶ | باد دَبور | آری | آری | فیلم مستند | |
| ۱۳۸۳ | جزیره آهنی | آری | آری | آری | |
| ۱۳۸۰ | گاگومان | آری | آری | آری | فیلم مستند داستانی |
جوایز
- جایزهٔ خرس طلایی بهترین فیلم برای شیطان وجود ندارد از هفتادمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در سال ۲۰۲۰[11]
- جایزه هیئت داوران منتقدان کلیسایی برای فیلم شیطان وجود ندارد از هفتادمین جشنواره برلین در سال ۲۰۲۰[12]
- جایزه ویژه سینماداران آلمان برای فیلم شیطان وجود ندارد از هفتادمین جشنواره برلین در سال ۲۰۲۰[13]
- جایزهٔ سنبل افتخاری برای مجموعه فعالیت حرفه‌ای از شصت‌وسومین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم وایادولید (سمینسی) در سال ۲۰۱۸[14]
- جایزهٔ بهترین فیلمنامه برای لِرد از پنجاه‌وسومین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم شیکاگو در سال ۲۰۱۷
- تقدیر ویژه برای لِرد در بخش جایزهٔ «بنیاد خانوادهٔ ویلف» از سی‌وچهارمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم اورشلیم در سال ۲۰۱۷[15]
- جایزهٔ بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد برای لِرد از پنجاه‌وچهارمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم آنتالیا در سال ۲۰۱۷[16]
- جایزهٔ فدراسیون منتقدین بین‌المللی (فیپرشی) برای لِرد از چهاردهمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم زردآلوی طلایی ایروان در سال ۲۰۱۷
- جایزهٔ بهترین فیلم برای لِرد از بخش نوعی نگاه هفتادمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم کن در سال ۲۰۱۷
- تقدیر ویژه از دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند در بیست‌وهشتمین دورهٔ جشنواهٔ بین‌المللی فیلم فرایبورگ در سال ۲۰۱۴
- جایزهٔ دستاورد فعالیت هنری از پنجمین دورهٔ جشنواره بین‌المللی فیلم حقوق بشر نورنبرگ در سال ۲۰۱۳
- جایزهٔ بهترین فیلم سیاسی برای دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند از بیست‌ویکمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم هامبورگ در سال ۲۰۱۳
- نشان نقرهٔ فعالیت هنری از چهلمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم تلوراید به همراه برادران کوئن، رابرت ردفورد و تی بون برنت در سال ۲۰۱۳
- جایزهٔ فدراسیون منتقدین بین‌المللی (فیپرشی) برای دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند از شصت‌وششمین دورهٔ جشنوارهٔ کن در سال ۲۰۱۳
- تقدیر ویژه از به امید دیدار در سی‌وسومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم دوربان در سال ۲۰۱۲
- جایزهٔ بهترین کارگردانی برای به امید دیدار از چهارمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم میلواکی در سال ۲۰۱۲
- جایزهٔ منتخب تماشاگران (دایرفت) برای به امید دیدار از چهل‌ویکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم روتردام در سال ۲۰۱۲
- جایزهٔ تک شاخ طلایی برای مجموعه فعالیت حرفه‌ای از سی‌ویکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم امی ینز در سال ۲۰۱۱
- جایزهٔ ویژهٔ جوانان هیئت داوران برای به امید دیدار از چهل‌وهشتمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم پرتقال طلایی آنتالیا در سال ۲۰۱۱
- جایزهٔ ویژهٔ انجمن منتقدین سینمایی برای به امید دیدار از چهل‌وهشتمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم پرتقال طلایی آنتالیا در سال ۲۰۱۱[17]
- جایزهٔ بهترین کارگردانی برای به امید دیدار از بخش نوعی نگاه شصت‌وچهارمین دورهٔ جشنوارهٔ کن در سال ۲۰۱۱
- جایزهٔ منتقدین فرانسیس شاله برای به امید دیدار از شصت‌وچهارمین دورهٔ جشنوارهٔ کن در سال ۲۰۱۱
- جایزهٔ کریستف کیشلوفسکی به عنوان بهترین فیلم برای کشتزارهای سپید از سی‌وسومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم دنوِر در سال ۲۰۱۰
- جایزهٔ بهترین فیلم برای کشتزارهای سپید از سی‌ویکمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم دوربان در سال ۲۰۱۰[18]
- جایزهٔ ویژه هیئت داوران و بهترین بازیگر مرد برای کشتزارهای سپید از ششمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم دوبی در سال ۲۰۰۹
- جایزهٔ بهترین فیلم برای جزیرهٔ آهنی از یازدهمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم آوانسا در سال ۲۰۰۷
- جایزهٔ بهترین فیلمنامه برای جزیره آهنی از یازدهمین دوره جشنواره فیلم آوانسا در سال ۲۰۰۷
- جایزهٔ گنجینهٔ پنهان برای جزیرهٔ آهنی از سیزدهمین دورهٔ مراسم اهدای جوایز انجمن فیلم‌های مستقل کلوترودیس در سال ۲۰۰۷
- جایزهٔ بهترین فیلم برای جزیرهٔ آهنی از جشنواره مونترال، سینمای نو در سال ۲۰۰۵
- جایزهٔ بهترین فیلمنامه برای جزیرهٔ آهنی از جشنواره مونترال، سینمای نو در سال ۲۰۰۵
- جایزهٔ منتقدین برای جزیرهٔ آهنی از سیزدهمین دوره جشنوارهٔ فیلم هامبورگ در سال ۲۰۰۵
- جایزهٔ طاووس طلایی بهترین فیلم برای جزیرهٔ آهنی از سی‌وششمین دوره جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم هند در سال ۲۰۰۵
- جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران برای «جزیرهٔ آهنی» از چهل‌وسومین دورهٔ جشنواره بین‌المللی فیلم خیخون در سال ۲۰۰۵
- جایزهٔ سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای «گاگومان» از بیست‌ویکمین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم فجر در سال ۲۰۰۳
- تندیس شایستگی بهترین فیلم مستند برای گاگومان از ششمین جشن سینمای ایران (خانهٔ سینما) در سال ۲۰۰۲[19]
جستارهای وابسته
پانویس
- مؤاخذه و ضبط گذرنامه کارگردان ایرانی در فرودگاه تهران - ۲۶ شهریور ۱۳۹۶ http://fa.euronews.com/2017/09/19/convocation-in-court-for-an-award-winning-filmmaker-in-cannes
- "HNDB-بانک اطلاعاتی هنرهای نمایشی پارسی-فیلم، سریال، فیلم کوتاه، مستند". HNDB-بانک اطلاعاتی هنرهای نمایشی پارسی-فیلم، سریال، فیلم کوتاه، مستند (به کینیارواندایی). Retrieved 2020-03-06.
- لیلا حاتمی و گلشیفته فراهانی عضو آکادمی اسکار شدند، بی‌بی‌سی فارسی
- «محمد رسول‌اف، فیلم‌ساز ایرانی، پس از ورود به ایران، احضار و گذرنامه‌اش توقیف شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۳.
- اعتراض عباس کیارستمی به بازداشت جعفر پناهی بی‌بی‌سی فارسی
- «به امید دیدار» در جشنواره کن ۶۴ به نمایش درآمد بایگانی‌شده در ۲۵ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine روزنامه شرق - شماره ۱۲۴۹
- ««لرد» تحویل دبیرخانهٔ فیلم فجر شد». ایسنا. ۵ دی ۱۳۹۵.
- "Award-winning Iranian film-maker faces six-year jail term". Retrieved 2017-10-14.
- سه روز پس از دریافت جایزه، محمد رسول‌اف برای اجرای حکم زندان فراخوانده شد
- اعتراض محافل سینمایی جهان به احضار رسول‌اف برای اجرای حکم
- جشنوارۀ فیلم برلین به حکم زندان محمد رسول‌اف اعتراض کرد
- «فیلم «شیطان وجود ندارد» ساخته محمد رسول‌اف برندۀ خرس طلایی جشنواره برلین شد». euronews. ۲۰۲۰-۰۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۶.
- https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF/a-52588890
- https://www.dw.com/fa-ir/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF/a-52588890
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۱۹.
- https://www.jff.org.il/en/article/11666
- «فیلم لِرد ساخته محمد رسول‌اُف برنده جایزه بهترین کارگردانی و بازیگر مرد از جشنواره فیلم آنتالیا شد». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۲۹.
- https://www.filmfestivals.com/blog/editor/golden_orange_film_festival_winners_announced
- https://ww.dailynewssegypt.com/2010/08/02/iranian-film-white-meadows-wins-best-film-at-durban-film-fest/
- https://www.khanehcinema.ir/fa/jashn/jashn6-دوره-ششم
منابع
- محمد رسول‌اف در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
- محمد رسول‌اف در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران
- نمایه جشنواره بیست و یکم فیلم فجر
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.