محمد توسلی
محمّد توسّلی حجتی (زاده ۱۳۱۷) سومین دبیرکل نهضت آزادی ایران و اولین شهردار تهران پس از انقلاب ۱۳۵۷ است. او پیش از انتخاب به‌عنوان دبیرکل نهضت آزادی ایران، سال‌ها رئیس دفتر سیاسی و عضو شورای مرکزی این حزب بود.
محمد توسلی | |
|---|---|
 محمد توسلی | |
| نخست‌وزیر | مهدی بازرگان |
| سی و چهارمین شهردار تهران | |
| مشغول به کار ۷ اسفند ۱۳۵۷ – ۳ دی ۱۳۵۹ | |
| پس از | جواد شهرستانی (حکومت پهلوی) |
| پیش از | سید رضا زواره‌ای (سرپرست) |
| دبیرکل نهضت آزادی ایران | |
| آغاز به کار ۱۳۹۶ | |
| پس از | ابراهیم یزدی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | محمد توسلی حجتی ۲۵ اردیبهشت ۱۳۱۷ محله سنگلج تهران |
| ملیت | ایرانی |
| حزب سیاسی | نهضت آزادی ایران |
| محل تحصیل | دانشکده فنی دانشگاه تهران |
| پیشه | فعال سیاسی، سیاستمدار |
| دین | اسلام |
زندگی
محمد توسلی، متولد ۲۵ اردیبهشت ۱۳۱۷، در محله سنگلج تهران و در یک خانواده متوسط مذهبی با پنج برادر و دو خواهر است. پدر وی یک کاسب در بازار تهران بود و ریشه خانوادگی‌اش از سویی به کاشان و از سویی به کن (تهران) می‌رسید. مادر وی نیز نوه حاج‌آقا میرهوشی‌السادات از بازاریان قدیم تهران بود.[1]
او در سال ۱۳۳۵ وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران شد و از اعضای فعال انجمن اسلامی دانشجویان بود. از سال ۱۳۴۰ و با تشکیل نهضت آزادی از اعضای آن شد و در سال ۱۳۴۱ برای تحصیل در رشته مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک به آلمان رفت. سپس برای ادامه تحصیل در رشته راه و ترافیک به آمریکا رفت. قبل از پیروزی انقلاب مسئول تبلیغات ستادهای راهپیمایی و ستاد استقبال از سید روح‌الله خمینی بود و با روی کار آمدن دولت موقت به عنوان شهردار تهران برگزیده شد. توسلی را طراح اسم «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» برای ارتش مردمی تشکیل شده در اوایل جنبش انقلاب می‌دانند.[2]
بازداشت و زندان
پیش از انقلاب
او در سال ۱۳۴۶ پس از بازگشت به ایران ممنوع‌الخروج شد. در سال ۱۳۵۰ به‌دنبال دستگیری اعضای مجاهدین خلق وی نیز به دلیل کمک به اعضای سازمان به‌همراه اکبر هاشمی رفسنجانی و عزت‌الله سحابی دستگیر، و سپس به یک‌سال زندان محکوم شد.
پس از انقلاب
توسلی پس از انقلاب چندین بار بازداشت شد. او در سال ۱۳۶۷ به همراه خسرو منصوریان و مهندس هاشم صباغیان به عنوان اعضای فعال نهضت آزادی بازداشت شد و پس از گذراندن هفت ماه با عفو سید روح‌الله خمینی و بدون محاکمه از زندان آزاد شد. او در سال ۱۳۶۹ به خاطر امضای نامه ۹۰ امضایی دوباره برای مدتی زندانی شد.
همچنین او به همراه دیگر اعضای نهضت آزادی ایران فروردین ماه سال ۱۳۸۰ توسط دادگاه انقلاب اسلامی و به جرم براندازی قانونی بازداشت شد و پس از سپری کردن ۱۱ ماه زندان انفرادی با قرار وثیقه سنگین آزاد شد.
توسلی در در جریان اعتراضات تعدادی از مردم ایران به نتایج انتخابات ریاست جمهوری (۱۳۸۸)، در ۲۶ خرداد ۱۳۸۸ در محل کار خود بازداشت شد. او پیرترین زندانی سیاسی بازداشت شده در موج بازداشت فعالان سیاسی پس از انتخابات ریاست جمهوری محسوب می‌شود.[3] او پس از طی کردن ۴۳ روز بازداشت در سلول انفرادی در ششم مرداد آزاد شد.[4]
توسلی بار دیگر در ۱۲ آبان‌ماه ۱۳۹۰ به همراه داماد خود فرید طاهری که به سه سال حبس تعزیری محکوم شده بود؛ توسط نیروهای امنیتی دستگیر و به زندان اوین منتقل شد سپس در سال ۱۳۹۳ آزاد شد.[5]
منابع
- سی خرداد ۶۰؛ پیامد خطاهای استراتژیک، گفتگو با محمد توسلی، «چشم‌انداز ایران». شهریور و مهر ۱۳۸۴، صص ۹۹–۹۰
- فرزانه آئینی (4/6/1396). «چریکی که شهردار شد». شرق آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - https://www.youtube.com/watch?v=KEjuglFP1rc
- محمد توسلی عضو ۷۱ ساله در زندان انفرادی به سر می‌برد هرانا، ۲۳ تیر ۸۸
- «مهندس محمد توسلی آزاد شد». پورتال خبری میزان. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۸۸.
- BBC فارسی - خبرهای کوتاه - رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی، به زندان بازگشت