سران فتنه

[1]«سران فتنه» عبارتی است که پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸، در ادبیات حکومتی نظام جمهوری اسلامی به رهبران اصلاح‌طلب مخالف دولت به ویژه میرحسین موسوی، مهدی کروبی و بعضاً سید محمد خاتمی گفته می‌شود.[2][3] همچنین از وقایع و ناآرامی‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ به عنوان «فتنه» یا «جریان فتنه» یاد شده‌است.

یک بنر در نیشابور با شعار: «مرگ بر سه نوکر اجنبی/خاتمی، کرّوبی، موسوی»

پیشینه و ریشه‌شناسی

فتنه از مادهٔ «فِتْن» به معنای داخل نمودن طلا در آتش است، و به معنای داخل نمودن انسان در آتش نیز آمده‌است. کلمه «فتنه» در قرآن به معناهای گوناگون آمده‌است. به معنای عذاب، محصول عذاب، آزمایش و امتحان و واقع نمودن خود یا دیگران در عذاب.[4]
جعفر سبحانی می‌گوید: فتنه گاهی به معنای شورش‌های کور به کار می‌رود که نه هدف مشخصی دارند و نه مقدس هستند. گاهی به معنی انقلاب اسلامی به کار می‌رود.[5]

بنا به گزارش برزو در آگاهی از لس آنجلس تایمز، از لحاظ شریعت اسلامی، «فتنه‌گر» می‌تواند مستحق مجازات اعدام باشد.[6] در صدر اسلام، کشمکش‌ها و جنگ‌های داخلی که در دو قرن اول هجری در جامعه مسلمانان به وجود آمد فتنه نامیده می‌شد. مواردی مانند کشمکش‌های بین علی و معاویه که با رسیدن معاویه به مسند حکومت اسلامی پایان یافت، خروج حسین علیه یزید در کربلا، خروج عبدالله بن زبیر علیه یزید در مکه، جنبش سیاه‌جامگان که به سرنگونی امویان منجر شد. همچنین از شکل‌گیری و انشقاق مسلمانان و تشکیل شیعه و سنی نیز به عنوان فتنه یاد می‌شده‌است.[7]

فتنه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸

در ادبیات حکومتی نظام جمهوری اسلامی، به پیامدها و حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸، با عنوان «جریان فتنه»[8] یا «فتنه سال ۸۸»[9] یاد می‌شود.

این‌گونه عبارت‌ها در توصیف جنبش اعتراضی پس انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، در میان مقامات و رسانه‌های دولتی و وابسته به نظام جمهوری اسلامی، به صورتی گسترده به کار برده می‌شوند.[10]

پس از نهم دی ماه سال ۱۳۸۸ جشنواره فیلم مردمی عمار شکل گرفت. بیشتر فیلم‌های این جشنواره در مساجد و به صورت رایگان اکران می‌شد[11]

موضع‌گیری‌ها

میرحسین موسوی حکومت را در استفاده این واژه‌ها به «تبلیغات سیاسی» متهم کرده‌است.[12]

به نظر می‌رسد از آنجا که «سید محمد خاتمی» نسبت به دیگر راهبران اصلاح طلب، همواره نقش میانه روتری داشته و رئیس‌جمهور پیشین نیز بود، بیشتر از سوی منتقدان اصولگرا به «مرد خاکستری اصلاحات» لقب داده شده بود. از این رو حتی بعضی اصولگرایان از نام بردن او به عنوان سران فتنه ابا داشتند یا چه بسا وی را از این لقب بدور می‌دانستند برای نمونه:

محمدرضا باهنر از نمایندگان اصولگرای مجلس که از سوی بعضی اصولگرایان به عنوان اینکه در خصوص جریان پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ مواضع صریحی ندارد مورد انتقاد قرار می‌گرفت، سه سال بعد، بلافاصله پس از انتخابات مجلس و انتخاب مجدد خود در مجلس (اردیبهشت ۱۳۹۱)، بصورتی شفافتر از پیش، موسوی و کروبی را از سران فتنه خواند[13] و دربارهٔ نقش سید محمد خاتمی در جریان پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ اظهار داشت: «خاتمی در جریان فتنه به نظام خیلی ظلم کرد، اما از سران فتنه نبود.»[14]

حبیب‌الله عسکراولادی فعال برجسته هیئت مؤتلفه اسلامی در اظهارنظری گفته بود: «بنده به عنوان هیئت منصفه موسوی و کروبی را مجرم در فتنه [فتنه‌گر] نمی‌شناسم اما آنها را گرفتار در فتنه [فتنه زده] می‌دانم.»[15]

در ۴ آذر ۱۳۹۲ بدنبال زمزمه‌ها، اظهارنظرها و پیشنهادهای ضمنی و غیررسمی بعضی اصلاح طلبان دربارهٔ پایان دادن به حصر موسوی و کروبی، احمد جنتی در خطبه‌های نماز جمعه، عدالت واقعی دربارهٔ ایندو را به عنوان محارب، حکم اعدام دانست و گفت که این حکم بواسطه رأفت اسلامی جای خود را به حصر خانگی داده‌است. در پی این موضع‌گیری محقق داماد اظهارات جنتی در نماز جمعه را خلاف شرع دانست و موسوی و کروبی را از مصادیق محارب ندانست.[16] و بلافاصله علی مطهری با رد صریح نظرات جنتی، ضمن باورداشتن به تقصیراتی از سوی موسوی و کروبی، مخالفان آندو را عامل اصلی بحران سال ۸۸ دانست.[17] که موضعگیری مطهری مورد تقدیر مرتضی جوادی آملی فرزند آیت‌الله جوادی آملی واقع شد.[18]

حسین شریعتمداری در آذر ۱۳۹۳ مدعی شد:[19] «بر اساس مدارکی که وی در اختیار دارد، ایده اولیه اجرای تحریم‌های علیه ایران را سران فتنه به آمریکا پیشنهاد داده‌اند»

حیدر مصلحی: حضور مردم وضعیت فتنه‌گران را بهم ریخت اما باید دانست که فتنه‌گران فعالیت‌هایشان تمام نشده‌است. فعالیت فتنه‌گران زمانی تمام می‌شود که انقلاب دست از شعارهای اساسی‌اش بردارد.[20] امروز کسانی هستند که می‌خواهند فتنه را کمرنگ کنند. عده‌ای می‌گویند امام حسین (ع) «حر» را بخشید شما هم ادامه ندهید و سران فتنه را ببخشید. سؤال ما این است که چرا سران فتنه را با حر مقایسه می‌کنید؟ حر حقیقت را دید و توبه کرد. سران فتنه به هیچ وجه قابل مقایسه با حر نیستند.

سید علی خامنه‌ای رهبر انقلاب :دشمن محاسبات خیلی دقیقی کرده بود؛ منتها خوب، محاسباتش غلط از آب درآمد؛ ملت ایران را نشناخته بود. دشمن در پشت صحنه، همهٔ چیزها را مشاهده کرده بود. این کسانی که شما بهشان می‌گویید سران فتنه، کسانی بودند که دشمن این‌ها را هل داد وسط صحنه. البته گناه کردند. نبایستی انسان بازیچهٔ دشمن شود؛ باید فوراً قضیه را بفهمد. اگر اول غفلتی کرده‌است، وسط کار وقتی فهمید، بلافاصله بایستی راه را عوض کند. خوب، نکردند. [21]

در دولت یازدهم

با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم ایران، استفاده از واژگان «فتنه» و «فتنه‌گر» کاربردی جدید یافت. انتقاد از روحانی به موجب حمایت فتنه‌گران از وی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲) اولین نمونه از این دست بود که با واکنش روحانی مواجه شد. در موردی دیگر، در خلال جلسات رای اعتماد به کابینه حسن روحانی، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، برخی وزرای پیشنهادی روحانی را به «عضویت در جریان فتنه» متهم کرده و سعی در عدم کسب رأی اعتماد آن‌ها می‌نمودند.[22]

منابع
  1. اسیران زنده نویسنده احمد حاجمحمدی.
  2. خشم کیهان از «بیانیه اعتراضی» آیت‌الله موسوی اردبیلی، رادیو فردا
  3. جدیدترین تصاویر منتشرشده از ضیافت سران فتنه بایگانی‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
  4. «ریشه‌شناسی کلمه فتنه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۱.
  5. معانی فتنه در کلام جعفر سبحانی
  6. Iran protests: Iran's opposition plans own protests - latimes.com
  7. Juan Eduardo Campo, ed. (2009). "Fitna". Encyclopaedia of Islam (1st ed.). New York: Infobase Publishing. pp. ۲۴۱–۲۴۲.
  8. دادستان تهران: موسوی و کروبی در منازلشان هستند، بی‌بی‌سی فارسی
  9. رهبر ایران: «فتنه سال ۸۸ چالش بزرگی بود»، بی‌بی‌سی فارسی
  10. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷.
  11. http://www.ammarfilm.ir/
  12. «Mousavi: Propaganda of Iran regime worse than that of Goebbels - Haaretz Daily». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱.
  13. هفته نامه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی؛ ۹ دی، شماره ۴۷، شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۱، ص ۱۵.
  14. هفته نامه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی؛ ۹ دی، شماره ۴۸، شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۱، ص ۱۶.
  15. عسگراولادی: موسوی و کروبی مجرم نیستند؛ گرفتارند بایگانی‌شده در ۲ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine مهرنیوز، در تاریخ 26 دی 1391
  16. محقق داماد: اظهارات آقای جنتی در نماز جمعه گذشته، خلاف شرع بود خبرآنلاین
  17. واکنش علی مطهری به سخنان دیروز جنتی درباره موسوی و کروبی خبرآنلاین
  18. تقدیر فرزند جوادی آملی از مواضع علی مطهری خبرآنلاین
  19. حسین شریعتمداری: تحریم‌ها را سران فتنه به آمریکا پیشنهاد دادند عصر ایران
  20. http://www.mashreghnews.ir/fa/news/375436/مصلحی-زن-فاحشه‌ای-با-پول-و-تطمیع-500-نفر-از-اوباش-را-به-خیابان-کشاند
  21. Khamenei.ir (۲۰۱۱-۰۱-۰۹). «بیانات در دیدار مردم قم در سالروز قیام ۱۹ دی». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۹.
  22. فتنه بازی برای اختلال در فضای امید بایگانی‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine روزنامه ابتکار

جستارهای وابسته
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.