ولایت اروزگان

اُرُزگان یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است. مرکز این ولایت شهر ترین‌کوت می‌باشد.

اروزگان
ولایت
تصویر هوایی از مزارع ارزوگان
ارزوگان در نقشه با رنگ قرمز نشان داده شده‌است
مختصات (مرکز): ۳۲٫۸°شمالی ۶۶٫۰°شرقی / 32.8; 66.0
مختصات: ۳۲٫۸°شمالی ۶۶٫۰°شرقی / 32.8; 66.0
تعداد ولسوالی ها۶
تعداد قریه ها١٫٣٧٢
سال ولایت شدن١٣۴٣ ھ.خ
مرکزترین‌کوت
مدیریت
 • نوعولایت
 • والیمحمدعمر شیرزاد
مساحت
 • کل۱۱۴۷۳٫۷ کیلومتر مربع (۴۴۰۰ مایل مربع)
بلندی
۱۳۵۰ متر (۴۴۳۰ پا)
جمعیت
 (۲۰۱۲)
 • کل۳۳۳٫۵۰۰
منطقه زمانییوتی‌سی ۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان)
کد ایزو ۳۱۶۶AF-URU
زبان‌های اصلیفارسی و پشتو

ارزگان ساحهٔ وسیعی را در شمال شرق قندهار تشکیل می‌دهد. بیشتر جمعیت این ولایت را هزاره‌ها و پشتون‌ها تشکیل می‌دهند.

تاریخچهٔ
اطلاعات بیشتر: تاریخ افغانستان

کشف کتیبه‌هایی به خط یونانی در ارزگان که در حدود سال ۵۰۰ میلادی نوشته شده‌است از گذشتهٔ تاریخی این منطقه خبر می‌دهد. این منطقه بخشی از اراكوزیای باستان بود و قبل از سقوط به دست هخامنشیان، توسط مادها اداره می شد. در ٣٣۰ قبل از میلاد، اسکندر بزرگ منطقه را اشغال کرد اما آن را به حکومت سلوکیان سپرد که بعداً توسط امپراتوری موریا تحت اشوکا آمد و اداره شد.

ارزگان پیش از دورهٔ اسلامی مرکز زابلستان بوده و پادشاه مقتدری بنام زاول‌شاه بزرگ (زنبیلشاه یا رتبیلشاه) بر آن حکومت می‌کرده‌است. در دوره‌های اسلامی به ویژه در روزگار غزنویان نیز این منطقه دارای اهمیت و مورد توجه حاکمان بوده‌است. اقتدار و اهمیت ارزگان ادامه می‌یابد تا اینکه بعدها به صورت یک حکومت محلی مقتدر و مستقل اظهار وجود می‌کند و از زمان نادرشاه افشار تا دورهٔ عبدالرحمان یکی از ولایات مهم و بزرگ هزارستان به‌شمار می‌آمد. عبدالرحمان با حملاتی به مردم هزارهٔ این منطقه آسیب زیادی زد و اکثر مناطق هزاره‌نشین ارزگان را غصب نمود.[1]

بعدها احزاب پشتون و هزاره در ارزگان وارد شدند و ادارهٔ منطقه را به‌دست گرفتند و تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی، روابط نسبتاً عادی میان آنان برقرار بود. در سال ۱۳۶۹ خورشیدی جنگی میان پشتون‌ها و هزاره‌ها در منطقه رخ داد که معروف به جنگ اروزگان سال ۱۳۶۹خ است. در سال ۱۳۷۳خ گروه طالبان پس از پیشروی در دیگر مناطق افغانستان به آسانی مناطق پشتون‌نشین ارزگان را تصرف نموده و آن‌ها را با خود همگام ساختند. آنگاه با احزاب هزاره وارد مذاکره شدند و به مرور زمان مناطق هزاره‌نشین را نیز به تصرف خود درآوردند اما پس از آن به سرکوب قوم هزاره پرداختند.[1]

جغرافیا
اطلاعات بیشتر: جغرافیای افغانستان

ولایت ارزگان در جنوب افغانستان واقع شده است، از جنوب با ولایت زابل و قندهار، از جنوب غربی با هلمند، از شمال با دایکندی و از شرق با غزنی همسایه است. مساحت آن ارزگان ١٢،۶۴۰ کیلومتر مربع (١،٢۶۴،۰۰۰ هکتار) است. یک قسمتاز این ولایت کوهستانی یا نیمه کوهستانی است در حالی که بقیه مناطق از زمین های هموار تشکیل شده است.[2]

نواحی ارزگان

در شرق ارزگان و ناحیهٔ غربی بهسود واقع شده‌است. در قسمت شرقی آن تپهٔ است مشهور به شهر قرغان (به معنی قلعه و حصار).

  • دایکندی:

یکی از مناطق ولایت اُرُزگان به نام دایکندی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۴م به‌عنوان یک ولایت جداگانه تشکیل شد.

دای به معنی قبیله یا سرزمین و بزرگ و با مردم به کار می‌رفته‌است. چنان‌که در نام‌های ترکی-مغولی به صورت پسوند یا پیشوند در نام اشخاص استفاده می‌شده‌است. در لهجهٔ هزارگی دی معنای زیاد، بسته، یکجایی و خرمن را می‌رساند.

از نظر تاریخی شهرستان جزء ناحیهٔ وسیعی به نام غرجستان بوده که جزئی از سرزمین غور یا پاروپامیزاد بخش مرکزی خراسان یا افغانستان امروز که از شمال به غرب (بلخ) از جنوب به زابل و سیستان و از باختر به هرات (آریا) و از خاور به زابل و گندهارا محدود و متصل می‌شده‌است.

تولیدات زراعتی

احمدشاه خیری رییس زراعت ولایت ارزگان می‌گوید: ساحه کشت زیره ولایت ارزگان حدود ۵۴۷ هکتار می‌باشد که ۴۹۹ هکتار آن را زیره سیاه و ۴۸ هکتار آن زیره سفید کشت می‌شود. تولید سالانه زیره ۶۱۰ تن است که از آن جمله ۵۷۳ تن زیره سیاه و ۸۰ تن آن زیره سفید است هر کیلو زیره در بازارهای داخلی به ۳۰۰ افغانی و هر تن آن ۳۰ هزار افغانی به فروش می‌رسد که سالانه ١٨ میلیون افغانی عاید کشاورزان میشود.[3]

تقسیمات اداری
ولسوالی‌های ولایت اروزگان، افغانستان

ولایت ارزگان از زمان پادشاهی امیر شیرعلی خان تا سال ۱۳۴۲ ه ش. بخشی از ولایات کندهار، غور، بامیان و کابل بود، که در سال ۱۳۴۳ ه ش. به ولایت جداگانه مبدل شد. این ولایت دارای ۶ ولسوالی می باشد.[4]

ولسوالی‌های ولایت اروزگان
ولسوالی مرکز جمعیت[5] مساحت[6] یادداشت
ولسوالی شهید حساس۸۶٬۱۰۰
ولسوالی چوره۹۸٬۷۵۰
ولسوالی دهراووددهراوود۹۹٬۷۱۸
ولسوالی گیزاب۹۲٬۵۰۳
ولسوالی خاص‌اروزگان۹۵٬۸۸۸
ولسوالی ترین‌کوتترین‌کوت۱۱۰٬۴۷۶

جستارهای وابسته

منابع
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت اروزگان دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت اروزگان موجود است.
  1. عظیمی، خانعلی: «بررسی تاریخی تحولات سیاسی و اجتماعی ارزگان از برآمدن امیر عبدالرحمان تا برافتادن طالبان» (پایان‌نامه) ۱۳۸۸.
  2. «ولایت ارزگان ٢۰١١» (PDF). iMMAP_Uruzgan_Admin_/Lands_A0_20110125. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۱-۰۵.
  3. صدیقی، محمد تمیم (٢ ژانویه ٢۰٢١). «زیره وطن، هم دارو هم غذا بررسی وضعیت تولید و اهمیت یک گیاه پرارزش». وزارت زراعت افغانستان. دریافت‌شده در ٢٥ آوریل ٢۰٢١.
  4. «برآورد نفوس کشور:١٣٩٩» (PDF). اداره احصائیه مرکزی افغانستان. دریافت‌شده در ٢۶ آوریل ٢۰٢١. تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
  5. "Uruzgan Province". United Nations. Afghanistan's Ministry of Rural Rehabilitation and Development. 2006–2007. Retrieved 2012-07-18.
  6. Afghanistan Geographic & Thematic Layers

ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۸ نوامبر ۲۰۰۶.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.