باشگاه فوتبال بارسلونا
باشگاه فوتبال بارسلونا (به اسپانیایی: Fútbol Club Barcelona) که بیشتر بارسلونا یا به صورت مخفف بارسا شناخته میشود، یک باشگاه فوتبال حرفهای اسپانیایی است که در شهر بارسلون در منطقهٔ کاتالونیای اسپانیا قرار دارد. بارسلونا باشگاهی ورزشی-اجتماعی با هزاران عضو بوده که تیم فوتبال بارسلونا بخشی از آن میباشد.[2] تیم این باشگاه در لالیگا بازی میکند و جزو سه تیمی است که هرگز به دستهٔ پایینتر سقوط نکردهاست. شهرت تاریخی تیم این باشگاه بهدلیل شیوه حملهای ماهرانه و جذابش بوده که تأکیدش را بر بازی باز قرار میدهد.[2][3][4]
![]() | ||||
نام کامل باشگاه | باشگاه فوتبال بارسلونا (Fútbol Club Barcelona) | |||
---|---|---|---|---|
لقب(ها) | آبی و اناریها کاتالانیها بارسا | |||
نام غیررسمی | بارسا (Barça)، آبی و اناریها (Blaugranes) | |||
تاریخ تأسیس | ۲۹ نوامبر ۱۸۹۹ | |||
نام ورزشگاه | نیوکمپ (گنجایش: ۹۹٬۳۵۴[1]) | |||
مدیرعامل | خوان لاپورتا | |||
سرمربی | رونالد کومان | |||
لیگ | لالیگا | |||
۲۰–۲۰۱۹ | لالیگا، دوم | |||
وبگاه | www.fcbarcelona.com | |||
بهترین گلزن تاریخ | لیونل مسی (۶۵۴ گل) | |||
گروه هوادارها | کولز (culés) بارسلونیستاس (Barcelonistas) بلوگرانس (Blaugranes) آزولگراناس (Azulgranas) | |||
| ||||
![]() |
این باشگاه با نام باشگاه فوتبال بارسلونا در سال ۱۸۹۹ توسط عدهای سوئیسی، انگلیسی و اسپانیایی و به رهبری خوان گمپر تأسیس شد. بارسا به نوعی، نهادی برای ترویج فرهنگ کاتالان و کاتالانیسم است و از این رو عبارت «فراتر از یک باشگاه» (به کاتالانی: Més que un club) را به عنوان شعار خود انتخاب کردهاست. سرود رسمی باشگاه، اثر جوزپ ماریا اسپیناس است که El Cant del Barça نام دارد.
برخلاف بسیاری از تیمهای جهان این باشگاه توسط هوادارانش اداره میشود. باشگاه بارسلونا با درآمد ۳۶۶ میلیون یورو در سال، دومین باشگاه ثروتمند جهان است. این باشگاه رقابت دیرینهای با رئال مادرید دارد و به مسابقهای که بین این دو تیم برگزار میشود اصطلاحاً ال کلاسیکو گفته میشود. نوکمپ با گنجایش ۹۹٫۳۵۴ تماشاگر، ورزشگاه خانگی بارسلونا و بزرگترین استادیوم اروپا است. حدود ۲۵٬۷٪ مردم اسپانیا طرفدار بارسلونا هستند.[5]
باشگاه فوتبال بارسلونا با کسب ۹۷ قهرمانی رسمی، یکی از پرافتخارترین باشگاههای تاریخ فوتبال به شمار میرود.[6] این باشگاه با ۲۶ عنوان قهرمانی در لالیگا، ۳۱ قهرمانی در کوپا دل ری، ۱۳ قهرمانی در سوپرجام اسپانیا، ۳ قهرمانی در کوپا اوا دیورته و ۲ قهرمانی در کوپا دی لالیگا، بعد از رئال مادرید پرافتخارترین تیم اسپانیا است. افتخارات بینالمللی بارسلونا شامل ۵ قهرمانی در لیگ قهرمانان، ۵ قهرمانی در سوپرجام اروپا، ۴ قهرمانی در جام در جام اروپا، ۳ قهرمانی در جام باشگاههای جهان، ۳ قهرمانی در اینتر-سیتیز فیرز کاپ و ۲ قهرمانی در جام لاتین میشود. بارسلونا را میتوان یکی از موفقترین تیمهای حاضر در اروپا دانست.[7] در سال ۲۰۰۹، بارسلونا به عنوان اولین باشگاه اسپانیایی موفق شد سهگانه لالیگا، کوپا دل ری و لیگ قهرمانان اروپا را به دست آورد و در همان سال نخستین باشگاه تاریخ فوتبال لقب گرفت که توانسته است ششگانه جامها را فتح کند. باشگاه فوتبال بایرن مونیخ نیز در سال ۲۰۲۱ موفق به کسب ششگانه شد تا با بارسلونا تنها باشگاههای تاریخ فوتبال باشند که به این افتخار دست پیدا کردهاند.[8]
همانگونه که از شعار باشگاه «فراتر از یک باشگاه» بر میآید، این باشگاه تنها به فوتبال محدود نبوده و برخلاف باشگاههای ورزشی شمال آمریکا به ورزشهای دیگر و حتی به ایفای نقشی فرهنگی نیز میپردازد.[9] باشگاه ورزشی بارسلونا علاوه بر فوتبال ۱۴ رشته ورزشی دیگر را نیز پوشش می دهد که چهار رشته آن شامل بسکتبال، فوتسال، هندبال و اسکیت هاکی جزو تیمهای حرفهای به حساب میآیند.[1] باشگاه فوتبال بارسلونا نقشی تاریخی به عنوان یک نماد ملیگرایی کاتالانها بازی کردهاست. بهعنوان مثال در زمان دیکتاتوری فاشیستی ژنرال ریورا که به مقابله با ملیگرایی کاتالانها پرداخته بود، ممنوعیتی ششماهه بر این باشگاه تحمیل شده و سپس عنوان باشگاه تغییر داده شد. علیرغم اینها باشگاه بارسلونا به عنوان نمادی از هویت منطقهای و مطالبه ارزشهای دموکراتیک کاتالانها درآمد. باشگاه، نام اولیهاش را تنها پس از مرگ ژنرال فرانکو در سال ۱۹۷۵ بهدستآورد.[9]
تاریخچه
تأسیس باشگاه فوتبال بارسلونا (۱۹۲۲–۱۸۹۹)

در ۲۲ اکتبر سال ۱۸۹۹ میلادی، هانس گمپر تمایل خود را به صورت آگهی در روزنامه لوس دپورتس برای تأسیس باشگاه فوتبال اعلام کرد. در ۲۹ نوامبر همان سال در جلسهٔ خیمناسیو سوله نتایج مثبتی حاصل شد و در نهایت یازده بازیکن شامل واتر وایلد، لوئیس دی اوسو، بارتومئو ترادس، اوتو کونزله، اوته مه یر، انریک دوکال، پره کبوت، کارلس پوجول، جوزپ لوبت، جانپارسونز و ویلیام پارسونز جذب شدند و باشگاه فوتبال بارسلونا متولد شد.[10] بارسلونا شروع موفقیتآمیزی در مسابقات ملی و منطقهای نظیر مسابقات فوتبال کاتالونیا و کوپا دل ری داشت. در ۱۹۰۲ میلادی باشگاه اولین جام خود، کوپا ماکایا را بالای سر برد و نیز در همان سال در فینال اولین دوره کوپا دل ری به مصاف بیزکایا رفت که ۱ – ۲ مغلوب شد.[11] در ۱۹۰۸ میلادی، درحالی که باشگاه در شرایط مالی سختی قرار داشت و جز قهرمانی در مسابقات فوتبال کاتالونیا در ۱۹۰۵ میلادی تا آن زمان نتوانسته بود پیروزی دیگری به دست آورد، خوان گمپر به عنوان ریاست باشگاه برگزیده شد. گمپر در ۵ دوره متفاوت، در بین سالهای ۱۹۰۸ تا ۱۹۲۵، ریاست باشگاه را بر عهده داشت، و مجموعاً حدود ۲۵ سال را در خدمت باشگاه گذراند. از مهمترین دستاوردهای وی میتوان کمک به بارسا برای به دست آوردن ورزشگاه اختصاصی را خاطر نشان کرد.[12]
در ۱۴ مارس ۱۹۰۹ میلادی، بارسلونا به ورزشگاه اینداستریا که بزرگتر بود و ۸٬۰۰۰ نفر گنجایش داشت، نقل مکان کرد. از ۱۹۱۰ تا ۱۹۱۴ میلادی، بارسلونا در جام پیرنه شرکت کرد و به عنوان بهترین تیم لانگیدوک، میدی، ناحیه آکیتن، باسک و کاتالونیا انتخاب شد. در آن زمان شرکت کردن در این رقابتهای آزاد برای تیم بسیار مفید بود.[13][14] در همین دوره زبان رسمی باشگاه از کاستیلن به کاتالونیایی تغییر کرد و تیم بهتدریج به یکی از نمادهای مهم کاتالونیا تبدیل شد، تاجایی که برای بسیاری از طرفداران، حمایت از تیم بیشتر به واسطهٔ جایگاه اجتماعی آن و نه بازی خود تیم اهمیت داشت.[15]
گمپر، جک گرینول را به عنوان اولین مربی تمام وقت بارسلونا انتخاب کرد.[16] وی همچنین تلاشهایی برای افزایش تعداد اعضای باشگاه انجام داد، بهطوریکه در سال ۱۹۲۲ میلادی، تعداد اعضای باشگاه به بیش از ۲۰٬۰۰۰ نفر افزایش یافت. این افزایش اعضا به لحاظ مالی تیم را قادر به تهیه ورزشگاه جدید ساخت. در نهایت باشگاه به ورزشگاه لس کورتس که در همان سال افتتاح شده بود، نقل مکان کرد.[17] ورزشگاه جدید ۲۲٬۰۰۰ نفر گنجایش داشت که بعدها به ۶۰٬۰۰۰ نفر هم رسید.[18] در دوران گمپر، تیم فوتبال بارسلونا موفق شد یازده بار مسابقات فوتبال کاتالونیا، شش بار کوپا دل ری و چهار بار کوپا دی پیرنه را فتح کرده و نخستین «عصر طلایی» خود را تجربه کند.[11][12]
ریورا، جمهوریخواهی و جنگ داخلی (۱۹۵۷–۱۹۲۳)
.jpg.webp)
در ۱۴ ژوئن ۱۹۲۵، جمعیت حاضر در یکی از مسابقه در حرکتی خودجوش برای اعتراض به دیکتاتوری میگوئل پریمو ده ریورا سرود ملی را هو کردند که در پی آن حکومت در واکنش به این عمل ورزشگاه را شش ماه تعطیل کرد و گمپر نیز مجبور به کنارهگیری از ریاست باشگاه شد.[19] همزمان با حرکت باشگاهها به سوی حرفهای شدن، مدیران بارسلونا نیز در ۱۹۲۶ اولین گام را در این مسیر نهادند.[17] در ۱۹۲۸، بارسلونا پیروز جام اسپانیا شد، در مراسم اهدای جام ترانهٔ اودا اِ پلاکتو از رافائا آلبرتی یکی از اعضای اصلی گروه «نسل ۲۷» در وصف عملکرد قهرمانانه دروازهبان بارسا خوانده شد.[20] در ۳۰ ژوئیه ۱۹۳۰، بنیانگذار باشگاه، خوان گمپر، بعد از دورهای افسردگی به واسطهٔ مشکلات شخصی و اقتصادی اقدام به خودکشی کرد.[12]
اگرچه بارسلونا با بازیکن سرشناسی چون جوزپ اسکولا به کار خود ادامه میداد، باشگاه به دلیل کشمکشهای سیاسی که جامعه ورزشی را به کلی تحت شعاع قرار داده بود، وارد دورهای از افت شد.[21] باوجود کسب قهرمانی در سالهای ۱۹۳۰، ۱۹۳۱، ۱۹۳۲، ۱۹۳۴، ۱۹۳۶ و ۱۹۳۸[11] در مسابقات کاتالونیا، بارسلونا هیچ موفقیتی در سطح ملی (بجز عنوان بحثبرانگیز ۱۹۳۷) به دست نیاورده بود. یک ماه پس از شروع جنگ داخلی اسپانیا در سال ۱۹۳۶، برخی از بازیکنان بارسلونا و اتلتیک بیلبائو داوطلب خدمت سربازی در جمع افرادی شدند که در مقابل شورشیان نظامی میجنگیدند.[22] در ۶ اکتبر همین سال جوزپ سانیول، مدیر باشگاه و از اعضای حامی حزب سیاسی استقلال طلب، توسط سربازان فالانژ در نزدیکی گواداراما به قتل رسید.[23] در تابستان ۱۹۳۷، تیم به اردوی مکزیک و ایالات متحده رفت. این اردو اگرچه به لحاظ مالی باشگاه را در امان نگه میداشت، اما نیمی از تیم به دنبال پناهندگی در کشورهای فرانسه و مکزیک بودند. در ۱۶ مارس ۱۹۳۸، بارسلونا مورد بمباران هوایی قرار گرفت که به کشته شدن ۳۰۰۰ تن انجامید و دفتر باشگاه نیز از این بمباران در امان نماند.[24] کاتالونیا چند ماه بعد به تصرف درآمد. باشگاه به نماد نافرمانی کاتالانیسم تبدیل شد و در پی محدودیتهای ایجاد شده اعضای آن به ۳٬۴۸۶ نفر کاهش یافت.[25] پس از جنگ داخلی، پرچم کاتالونیا ممنوع اعلام شد و تیمها از استفاده از نامهای غیر اسپانیایی نیز منع شدند. این اقدام باشگاه را مجبور به تغییر نام به (به اسپانیایی: Club de Fútbol Barcelona) و حذف پرچم کاتالونیا از لباس تیم کرد.[18]
در ۱۹۴۳، بارسلونا در نیمه نهایی مسابقات کوپا دل جنرالیسمه به مصاف رئال مادرید رفت. دیدار رفت دو تیم در لس کورتس با نتیجه ۳–۰ به نفع بارسلونا پایان یافت.[26] علیرغم فشارهای سیاسی آن زمان، بارسلونا در ده ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ توانست موفقیتهای قابل توجهی را کسب کند. بارسا با مربیگری جوزپ سامیتیر و بازیکنانی چون سزار، آنتونی رامالتس و خوان ولاسکو در سال ۱۹۲۹ توانست برای اولین بار قهرمان لا لیگا شود. این عنوان را توانست در سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۴۹ نیز به دست آورد. همچنین در سال ۱۹۴۹ توانست برای اولین بار کوپا لاتین را فتح کند. در ژوئن ۱۹۵۰ باشگاه قرار دادی با لادیسلائو کوبالا بست، او یکی از افراد تأثیرگذار در بارسلونا بود.
در یکشنبه بارانی سال ۱۹۵۱، انبوهی از جمعیت پس از پیروزی ۲–۱ در برابر سانتاندر، ورزشگاه لس کورتس را بدون استفاده از تراموا ترک کردند که شگفتی مسئولین حکومتی را برانگیخت. در آن زمان در بارسلون کارکنان تراموا اعتصاب کرده بودند و این حمایت از جانب طرفداران بارسلون از حرکت آنان صورت گرفت. رویدادهایی از این قبیل چهرهای متفاوت از باشگاه یا تعلق آن به فراتر از کاتالونیا را نشان میداد.[27] بسیاری در اسپانیا باشگاه را مدافع حقوق بشر و آزادی میدانستند.[28]
بارسلونا توانست با مربیگری فردیناند دائوییک و بازی لادیسلائو کوبالا در سال ۱۹۵۲ پنج عنوان قهرمانی مختلف شامل لا لیگا، کوپا دل جنرالیسمه (یا همان کوپا دل ری)، کوپا لاتین و کوپا اوا دوارته و کوپا مارتینی روسی را بالای سر ببرد. همچنین در ۱۹۵۳ نیز توانست مجدداً لا لیگا و کوپا دل جنرالیسمه را فتح کند.[18]
باشگاه فوتبال بارسلونا (۱۹۷۸–۱۹۵۷)

بارسلونا با مربیگری هلنیو هررا و لوییز سوارز جوان (بازیکن سال فوتبال اروپا در ۱۹۶۰) و دو بازیکن مجارستانی به توصیه کوبالا با نامهای ساندور کوچیس و زولتان زیبور توانست دو عنوان ملی دیگر در سال ۱۹۵۹ و لا لیگا و جام بین شهری را در ۱۹۶۰ کسب کند. در ۱۹۶۱ بارسلونا اولین باشگاهی بود که توانست رئال مادرید را در رقابتهای لیگ قهرمانان اروپا شکست دهد، اما در فینال با نتیجه ۳–۲ مغلوب بنفیکا شد.[29][30][31]
کار ساخت ورزشگاه نیوکمپ در سال ۱۹۵۷ به پایان رسید و این بدین معنا بود که باشگاه مقداری پول برای خرید بازیکنان جدید داشت. دهه ۱۹۶۰ موفقیتهای کمتری برای باشگاه به همراه داشت و لا لیگا کاملاً در دست رئال مادرید بود.[31] از جنبههای مثبت دهه شصت میتوان به ظهور بازیکنانی چون جوزپ فوسته و کارلس رکساچ و پیروزی باشگاه در کوپا دل جنرالیسمه در ۱۹۶۳ و جام بین شهری در ۱۹۶۶ اشاره کرد. همچنین بارسلونا توانست رئال مادرید را در فینال کوپا دل جنرالیسمه در ورزشگاه برنابئو در حالی که فرانکو بازی را تماشا میکرد، شکست دهد و بخشی از اقتدار سابق خود را به نمایش بگذارد. با پایان یافتن دوره دیکتاتوری فرانکو در ۱۹۷۴، نام باشگاه به نام اصلیش تغییر کرد، طراحی تاج آن به شکل اولیهاش برگردانده شد و دوباره حروف اصلیش را به دست آورد.[32]
فصل ۱۹۷۳–۱۹۷۴ شاهد حضور یوهان کرایف بود که برای ثبت یک رکورد جهانی به مبلغ ۹۲۰ هزار پوند از آژاکس خریداری شد.[33] یوهان کرایف در مصاحبهای با یکی از خبرگزاریهای اروپا گفت: «من بارسلونا را به رئال مادرید ترجیح دادم زیرا نمیتوانم برای تیمی بازی کنم که با فرانکو ارتباط دارد». و این مصاحبه خیلی سریع او را به چهره محبوب هواداران بارسا تبدیل کرد و زمانی که وی نام فرزندش را یوردی، یک نام محلی کاتالانی گذاشت، بر میزان این محبوبیت افزوده شد.[34] یوهان کرایف به همراه بازیکنان خوب دیگری چون خوان مانوئل آسنسی، کارلس رکساچ و هوگو سوتیل به باشگاه کمک کردند تا بتواند بعد از دهه ۱۹۶۰ با شکست ۵–۰ رئال مادرید در سال ۱۹۷۴ قهرمان لالیگا شود.[35] یوهان کرایف در ۱۹۷۳ در اولین دوره حضورش در بارسا به عنوان بهترین بازیکن سال اروپا برای بار دوم انتخاب شد، او در سال ۱۹۷۱، زمانی که برای آژاکس بازی میکرد توانسته بود این عنوان برای اولین بار کسب کند، همچنین برای بار سوم در سال ۱۹۷۴ درحالی که همچنان برای بارسلونا بازی میکرد مجدداً این عنوان را تصاحب کرد.[36]
نونیز و ثبات در مدیریت (۲۰۰۰–۱۹۷۸)
در سال ۱۹۷۸ جوزپ لوییس نونیز در انتخاباتی توسط اعضای باشگاه به عنوان مدیر جدید انتخاب شد. این تصمیم بسیار نزدیک و متصل بهگذار اسپانیا در مسیر دموکراسی و پایان یافتن دیکتاتوری فرانکو در سال ۱۹۷۴ بود. هدف اصلی نونیز ارتقاء دادن بارسا به سطح یک باشگاه جهانی از طریق ثبات بخشیدن به آن در زمین و خارج از آن بود. وی به توصیه کرایف، آکادمی جوانان بارسلونا، لا ماسیا را در ۲۰ اکتبر ۱۹۷۹ تأسیس کرد.[37] دوره ریاست او ۲۲ سال به طول انجامید و بر بارسلونا تأثیر بسزایی گذاشت. از زمان نونیز سیاستهای سختگیرانهای برای دستمزد و نظم و انضباط به جا ماندهاست.[38][39]
در ۱۶ مه ۱۹۷۹ بارسلونا با شکست ۴–۳ فورتونا دوسلدورف در مقابل بیش از ۳۰٬۰۰۰ طرفدار بارسلونایی که برای دیدن بازی به بازل سوئیس آمده بودند، توانست برای اولین بار جام در جام اروپا فتح کند. در ۱۹۸۲ مارادونا با قراردادی به مبلغ ۵ میلیون پوند از بوکا جونیورز خریده شد و دهمین رکورد جهان از حیث مبلغ قرار داد رقم خورد.[40] در پایان فصل ۱۹۸۳–۱۹۸۲ بارسلونا توانست با مربیگری منوتی، رئال مادرید را شکست دهد و قهرمان کوپا دل ری شود. حضور مارادونا در بارسا دیری نپایید و او بارسلونا را برای پیوستن به ناپولی ترک کرد. در آغاز فصل ۱۹۸۵–۱۹۸۴ تری وینابلز به عنوان مربی انتخاب شد و توانست لا لیگا را با هافبک برجستهٔ آلمانی، برند شوستر فتح کند. در فصل بعدی او تیم را به مرحله فینال جام باشگاههای اروپا برد که در ضربات پنالتی بارسا مغلوب استوا بخارست شد و عنوان نایب قهرمانی را کسب کرد.[38]
پس از جام جهانی فوتبال ۱۹۸۶ باشگاه گری لینکر آقای گل آن رقابتها را از باشگاه اورتون خرید و با دروازهبان آندونی زوبیزارتا قرار دادی طولانی بست. اما تیم در حالی که شوستر در محرومیت به سر میبرد نتوانست موفقیتهای زیادی کسب کند. وینابلز در آغاز فصل ۱۹۸۸–۱۹۸۷ از بارسا اخراج و لوییس آراگونز جانشین او شد. تمرد بازیکنان از نونیز در رویدادی که به هسپریا موتینی شهرت دارد در همین فصل رخ داد و این فصل با پیروزی ۱–۰ در مقابل رئال سوسیداد در فینال کوپا دل ری به پایان رسید.[38]

در سال ۱۹۸۸ کرایف به عنوان سرمربی به باشگاه بازگشت و به زبان سادهتر یک تیم رؤیایی جمع کرد. در حالی که باشگاه با ستارههای بینالمللی چون روماریو، رونالد کومان، میشل لادروپ و هریستو استویچکوف قرار داد داشت، او ترکیبی از بازیکنان اسپانیایی چون خوزه ماری باکرو، جوزپ گواردیولا و تکسیکی بگیریستین را به زمین میبرد.[41] بارسا زیر نظر یوهان کرایف توانست چهار عنوان قهرمانی لالیگا را بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ پی در پی کسب کند. در رقابتهای اروپایی نیز با شکست سمپدوریا در فینال جام در جام اروپا ۱۹۸۹ و لیگ قهرمانان اروپا ۱۹۹۲ هر دو عنوان قهرمانی را به دست آورد. همچنین بارسا کوپا دل ری در سال ۱۹۹۰، سوپر جام اروپا در سال ۱۹۹۲ و سه سوپر جام اسپانیا را نیز ازآن خود کرد. یوهان کرایف با ۱۱ عنوان قهرمانی، موفقترین مربی باشگاه تا به امروز بوده و با ۸ سال مربیگری پی در پی بیشترین مدت باقیماندن در سمت مربیگری باشگاه را داراست.[42] بخت یوهان کرایف در فینال دو فصل آخر مربیگریش برگشت و کسب نتایج ضعیف اسباب اخراج او توسط نونیز را فراهم کرد.[38]
بابی رابسون جایگزین کرایف شد و تنها در فصل ۱۹۹۷–۱۹۹۶ در این سمت باقیماند. او رونالدو را از پیاسوی خرید و توانست سه جام کوپا دل ری، سوپر جام اسپانیا و جام در جام اروپا را برای باشگاه به ارمغان آورد. حضور رابسون تنها یک راه حل کوتاه مدت بود تا لوئیس فن خال بتواند به باشگاه بپیوندد.[43] رونالدو نیز چون مارادونا برای مدت کوتاهی در باشگاه ماند و سپس به اینتر میلان پیوست. به هرشکل ستارگان تازهای چون لوییس فیگو، پاتریک کلایورت، لوییز انریکه و ریوالدو در باشگاه ظاهر شدند و بارسا هر دو جام کوپا دل ری و لا لیگا را در سال ۱۹۹۸ بالای سر برد. در ۱۹۹۹ ریوالدو به عنوان چهارمین بازیکن بارسلونا توانست عنوان بهترین بازیکن فوتبال سال اروپا را کسب کند. علیرغم تمام این موفقیتها داخلی، عدم پیروزی بارسا در فینال لا لیگا ۲۰۰۰ که سبب قهرمانی رئال مادرید شد، استعفای نونیز و فن خال را در پی داشت.[43]
رفتن نونیز و آمدن لاپورتا (۲۰۱۰–۲۰۰۰)

رفتن نونیز و فن خال از باشگاه قابل مقایسه با پیوستن لوییس فیگو به رئال مادرید نبود، فیگو نه تنها کاپیتان دوم تیم بلکه به عنوان قهرمانی قابل ستایش نزد هواداران بارسا شناخته میشد، تاجایی که بسیاری از کاتالونیاییها او را از خودشان میدانستند. هواداران بارسا که از تصمیم پیوستن فیگو به رقیب دیرینه خود بسیار ناراحت بودند، این ناراحتی را با استقبال خشمآلود خود از حضور فیگو در نیوکمپ نشان میدادند، حتی در اولین حضور او در نیوکمپ به سمتش یککله خوک و شیشه پر ویسکی پرتاب کردند.[44] در سال ۲۰۰۰ خوان گسپارت جایگزین نونیز شد و به مدت سه سال در این سمت باقیماند. در این مدت باشگاه شاهد رفتوآمد مربیان بود. در نهایت فن خال برای بار دوم به باشگاه بازگشت ولی از آنجایی که نتیجه مثبتی حاصل نشد، فن خال و گسپارت هر دو استعفاء دادند.[45]
پس از دوران ناموفق گسپارت، باشگاه با ترکیبی از مسئولین جوان به اوج بازگشت. خوان لاپورتا جایگزین گسپارت شد و فرانک ریکارد بازیکن سابق تیم ملی فوتبال هلند به عنوان مربی بارسا انتخاب شد. تأثیر بازیکنان بینالمللی و ترکیب آنها با بازیکنان اسپانیایی تیم را به سمت کسب موفقیت مجدد سوق داد. بارسا توانست در سال ۲۰۰۵–۲۰۰۴ لا لیگا و سوپر جام اسپانیا را فتح کند و قرار دادی با رونالدینیو، بازیکن سال فوتبال جهان ۲۰۰۶ ببندد.[46]
_-_005.jpg.webp)
در فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۵ بارسا مجدداً قهرمان لا لیگا و سوپر جام اسپانیا شد. در فینال لیگ قهرمانان بارسلونا در مقابل آرسنال قرار گرفت، درحالی که آرسنال تا پیش از ۱۵ دقیقه پایان بازی با ۱۰ بازیکن پیروز میدان بود، بارسا توانست نتیجه بازی را ۲–۱ به نفع خود تغییر دهد و جام را بعد از ۱۴ سال بالای سر بگیرد.[46] در همان سال بارسلونا در جام باشگاههای جهان نیز شرکت کرد و در فینال با گل دقیقه ۸۲ حریف برزیلی خود، مغلوب اینترناسیونال شد.[47][48] اگرچه بارسلونا فصل ۲۰۰۷–۲۰۰۶ را با قدرت شروع کرد، اما در پایان بدون کسب هیچ عنوانی فصل را به پایان رساند. بعدها اردوی پیش از فصل در ایالات متحده که منجر به مصدومیت ساموئل اتوئو و لیونل مسی شد، به عنوان دلیل عدم موفقیت باشگاه اعلام شد.[49][50]
در لالیگا که بارسا در بیشتر فصلها در جایگاه اول قرار داشت، در سال جدید بیثباتی باشگاه فرصتی برای پیشی گرفتن رئال مادرید و قهرمانی آنان شد. فصل ۲۰۰۸–۲۰۰۷ برخلاف سالهای گذشته موفقیتی برای باشگاه به همراه نداشت و در پی آن جوزپ گواردیولا مربی تیم دوم بارسلونا در پایان فصل جایگزین ریکارد شد.[51]
بارسا در فینال کوپا دل ری ۲۰۰۹ با شکست ۴–۱ اتلتیک بیلبائو برای ۲۵امین بار قهرمان این رقابتها شد. سه روز پس از آن شکست رئال مادرید در رقابتهای لالیگا جام را برای بارسلونا در فصل ۲۰۰۹–۲۰۰۸ به ارمغان آورد. بارسا در حالی فصل را به پایان رساند که در ورزشگاه المپیک رم، منچستر یونایتد فاتح سال قبل جام باشگاهها را با نتیجه ۲–۰ شکست داد و سومین عنوان قهرمانی جام باشگاهها را فتح کرد. در نتیجه برای اولین بار در اسپانیا اولین سهگانه را به دست آورد.[52][53][54] بارسا با شکست مجدد اتلتیک بیلبائو در فینال سوپر جام اسپانیا ۲۰۰۹ و پیروزی در مقابل شاختار دونتسک در فینال سوپر جام اروپا ۲۰۰۹ دو جام دیگر را نیز بالای سر برد.[55] در دسامبر ۲۰۰۹، بارسا جام باشگاههای جهان ۲۰۰۹[56] را نیز فتح کرد و اولین تیم تاریخ فوتبال شد که ششگانه جامها را توانست کسب کند.[57] همچنین بارسلونا با فتح لالیگا با ۹۰ امتیاز و فتح سوپر جام برای نهمین بار توانست دو رکورد تازه در فوتبال اسپانیا به ثبت برساند.[58][59]
رفتن لاپورتا و آمدن راسل (۲۰۱۴–۲۰۱۰)

بعد از کنارهگیری لاپورتا در ژوئن ۲۰۱۰، ساندرو راسل بعد از مدتی کوتاه به عنوان مدیر جدید باشگاه انتخاب شد. رأیگیری برای انتخاب مدیر جدید در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۱ برگزار شد و راسل توانست با کسب ۶۱٫۳۵٪ (تعداد ۵۶٬۰۸۸ رأی) کل آرای مأخوذه به ریاست باشگاه برسد.[60] او سپس توانست داوید ویا را با ۴۰ میلیون یورو از والنسیا[61] و خاویر ماسچرانو را با ۱۹ میلیون یورو از لیورپول[62] به همراه دو بازیکن دیگر در نوامبر ۲۰۱۰ به خدمت بگیرد. بارسلونا توانست در اولین ال کلاسیکو در فصل ۲۰۱۰–۱۱، رئال مادرید را با حساب ۵–۰ شکست دهد و همچنین در آن فصل توانست برای سومین سال پیاپی با ۹۶ امتیاز فاتح لالیگا شود.[63] در آوریل ۲۰۱۱ بارسلونا که به فینال کوپا دل ری راه یافتهبود در این مرحله مقابل رئال مادرید قرار گرفت و بازی را با حساب ۱–۰ در مستایا واگذار کرد.[64] در ماه مه نیز، بارسلونا در فینال لیگ قهرمانان اروپا با شکست دادن منچستر یونایتد با حساب ۳–۱ در ورزشگاه ومبلی لندن که از یک لحاظ تکرار فینال سال ۲۰۰۹ محسوب میشد، برای چهارمین بار قهرمان اروپا شد.[65] اما در فصل ۱۲–۲۰۱۱ چندان موفق ظاهر نشد و پس از واگذار کردن لالیگا به رئال مادرید[66] سپس در نیمه نهایی لیگ قهرمانان مغلوب تیم چلسی شد[67] و از دور مسابقات کنار رفت. آنها در این فصل تنها کوپا دل ری را با پیروزی ۰–۳ مقابل تیم اتلتیک بیلبائو بدست آوردند. در پایان فصل پپ گواردیولا از هدایت بارسا کنارهگیری کرد. باشگاه پس از کنار رفتن او تیتو ویلانوا را که پیش از این به عنوان مربی و دستیار گواردیولا فعالیت میکرد، به سمت سرمربی برگزید.[68] بارسلونا با هدایت تیتو موفق به کسب لالیگا گشت و بارسلونا تحت هدایت او توانست رکورد بیشترین گل زده در این رقابتها را بشکند. همچنین بارسا در این فصل به نیمهنهایی در جام حذفی و لیگ قهرمانان رسید اما از راهیابی به فینال دو تورنمنت بازماند. در اواسط فصل به علت بازگشت سرطانش و برای درمان به آمریکا سفر کرده بود و جوردی رورا هدایت بارسا را در غیاب او بر عهده داشت. در پایان فصل ویلانوا برای درمان سرطانش از هدایت بارسا کنارهگیری کرد، او در ۲۵ آوریل ۲۰۱۴ درگذشت.[69][70] پس از تیتو، خراردو مارتینو به عنوان سرمربی باشگاه انتخاب شد.[71]
رفتن راسل و آمدن بارتومئو (تاکنون-۲۰۱۴)

در کنار کسب افتخارات و موفقیتهای فراوان در فوتبال، باشگاه تحت هدایت ساندرو راسل با مشکلات متعددی مواجه شد و نهایتاً، در آغاز سال ۲۰۱۴ به دلیل اتهامات طرح شده در قضیه انتقال نیمار، تحت پیگرد قرار گرفت و مجبور به استعفا شد.[72] سپس، جوزپ ماریا بارتومئو، نایب رئیس بارسلونا، جانشین وی شد. بارتومئو در انتخاباتی که در سال ۲۰۱۵ برگزار شد مجدداً برای این سمت انتخاب شد.[73] در همین حین، دادستانی اسپانیا علیه وی و جانشینش، بارتومئو، درخواست زندان کرد.[74] البته در اوایل سال ۲۰۱۶، هم راسل و هم بارتومئو از اتهامات مبنی بر فرار مالیاتی در ماجرای انتقال نیمار تبرئه شدند.[75][76] در طی مدیریت بارتومئو، بارسلونا با جرایمی از سوی یوفا و فیفا مواجه بودهاست. از جمله جریمه به علت حمل پرچم کاتالونیا توسط هواداران این تیم در رقابتهای اروپایی توسط یوفا[77] و جریمه محرومیت یک ساله از جذب بازیکن جدید به علت عدم رعایت قانون در جذب بازیکنان زیر ۱۸ سال برای آکادمی فوتبال خود توسط فیفا که شرایط دشواری را برای باشگاه رقم زد.[78] همچنین، در طول این مدت بارتومئو بشدت از سوی رئیس اسبق باشگاه، لاپورتا تحت انتقاد بودهاست و لاپورتا به همراه کرویف مدیریت بارسلونا را متهم کردهاند که صرفاً به منافع اقتصادی توجه دارند و ارزشهای باشگاه نظیر یونیسف و لاماسیا به فراموشی سپرده شدهاست.[79][80] از سوی دیگر، بارسلونا با چالشهای ناشی از استقلالطلبی کاتالان و تأثراتش بر باقی ماندن باشگاه در رقابتهای اسپانیا دست به گریبان است.[81]
پس از اینکه خراردو مارتینو در سال ۲۰۱۴ نتوانست هیچ جام مهمی را کسب کند، با باشگاه قطع همکاری کرد. پس از او لوییز انریکه، بازیکن سابق تیم، در سال ۲۰۱۵ هدایت بارسا را بر عهده گرفت.[82] او توانست در همان سال برای بار دیگر برای باشگاه یک سهگانه را به ارمغان بیاورد.[83] و عنوان بهترین مربی سال ۲۰۱۵ فیفا را کسب کند.[84] انریکه طی دو سال توانست ۸ جام از ۱۰ جام ممکن را کسب کند و تبدیل به یکی از پرافتخارترین مربیان تاریخ باشگاه شدهاست. در این مسیر، وی دست به خریدهای متعددی زد و ۳۴۳ میلیون یورو را صرف خرید ۱۶ بازیکن جدید کرد.[85] همچنین بارسلونا با ثبت ۱۸۰ گل زده در سال ۲۰۱۵ میلادی رکورد بیشترین گل زده توسط یک باشگاه در یک سال را شکست.[86] در ۱۰ فوریه، بارسلونا توانست برای ششمین بار در طی هشت سال گذشته، با مساوی ۱–۱ در بازی برگشت کوپا دل ری (بازی رفت ۷–۰ به سود بارسا به پایان رسید) مقابل والنسیا، به فینال رقابتهای جام حذفی اسپانیا در فصل ۲۰۱۵–۲۰۱۶ صعود کند و از طرفی بارسلونای انریکه توانست رکورد بارسای پپ (۲۰۱۰–۲۰۱۱) را در مجموع بازیهای بدون شکست در عدد ۲۸ بشکند.[87][88] با برد ۵–۱ مقابل تیم رایو وایکانو در ۳ مارس، بارسلونا به رکورد ۳۵ بازی بدون شکست رسید و رکورد رئال مادرید را، که در فصل ۱۹۸۸–۱۹۸۹ توانسته بود ۳۴ بازی در تمام رقابتها شکست نخورد، شکست.[89][90] سرانجام در تاریخ ۲ آوریل ۲۰۱۶ نوار شکست ناپذیریهای بارسلونا پس از ۳۹ بازی با باخت ۲–۱ مقابل رئال مادرید در ورزشگاه نیوکمپ متوقف شد.[91] در ۱۴ مه ۲۰۱۶، بارسلونا با برد ۳–۰ مقابل گرانادا در آخرین روز از فصل ۲۰۱۵–۲۰۱۶، ششمین عنوان قهرمانی لالیگا را در طی هشت سال گذشته برنده شد.[92] در نهایت بارسلونا فصل ۲۰۱۵–۲۰۱۶ را با دوگانه کردن (قهرمان کوپا دل ری و قهرمان لالیگا) به پایان رساند.
بارسلونا فصل ۲۰۱۶–۲۰۱۷ را با قهرمانی در سوپر جام اسپانیا شروع کرد. آنها توانستند با غلبه ۳–۰ بر سویا (مجموع ۵–۰) در تارخ ۱۸ اوت ۲۰۱۶ قهرمان شوند و دوازدهمین جام را با خود به خانه ببرند.[93][94] این فصل برای بارسلونا فراز و نشیبهای زیادی داشت، چرا که با باخت به تیمهای نسبتاً ضعیف عنوان قهرمانی لالیگا را تنها با سه اختلاف امتیاز به رئال تقدیم کردند. تنها جامی که بارسلونا در این فصل گرفت کوپا دل ری بود.[95] در لیگ قهرمانان اروپا ۱۷–۲۰۱۶، در ۸ مارس ۲۰۱۷، بارسلونا در بازی برگشت مقابل پاری سن ژرمن توانست بزرگترین بازگشت لیگ قهرمانان را با پیروزی ۶–۱ رقم بزند. تا قبل از این بازی، در تاریخ لیگ قهرمانان، هیچ تیمی نتوانسته بود بازی ۴–۰ باخته را ببرد و صعود کند.[96] از دیگر دستاوردهای باشگاه در این فصل پیروزی مقابل ۵ تیم مطرح لالیگا (رئال مادرید، اتلتیکو مادرید، آتلتیک بیلبائو، سویا و والنسیا) برای اولین بار در خانههایشان بود. سرانجام در تاریخ ۲۹ مه ۲۰۱۷ لوئیز انریکه از مربیگری بارسلونا برکنار شد و بازیکن سابق باشگاه، ارنستو والورده هدایت تیم را برای دو فصل و یک فصل توافقی به عهده گرفت.[97]
هواداران باشگاه

نام مستعار طرفداران بارسلونا کولز است. گفته میشود ۲۵٪ از جمعیت اسپانیا طرفدار بارسلونا هستند و بعد از رئال مادرید که ۳۲٪ از اسپانیاییها هوادار آن هستند، بارسا در جایگاه دوم قرار میگیرد. جایگاه سوم نیز به تیم والنسیا با ۵٪ حامی تعلق دارد.[98] در اروپا بارسا اولین تیم محبوب این قارهاست.[99] تعداد اعضای باشگاه از فصل ۲۰۰۳–۰۴ از ۱۰۰٬۰۰۰ نفر به ۱۷۰٬۰۰۰ نفر تا سپتامبر ۲۰۰۹ افزایش قابل توجهی داشتهاست.[100]
علاوه بر عضویت، در ژوئن ۲۰۱۰، بهطور رسمی ۱٬۳۳۵ نفر در نقاط مختلف جهان در انجمن هواداران بارسا ثبت نام کردهاند. انجمنهای هواداران وظیفه تبلیغ بارسلونا در محلهای مختلف را دارند و در مقابل در حین بازدید از بارسلونا خدمات مفیدی دریافت میکنند.[101] همچنین بارسا هواداران بسیار برجستهای تاکنون داشته که در این میان میتوان به پاپ ژان پل دوم که عضو افتخاری باشگاه بود یا خوزه زاپاترو که نخستوزیر فعلی اسپانیا است اشاره کرد.[102][103]
ال کلاسیکو
رقابت شدید میان دو تیم قویتر در لیگهای ملی بسیار معمول است و این در مورد لا لیگا نیز صدق میکند، جایی که به بازی میان بارسلونا و رئال مادرید ال کلاسیکو (به اسپانیایی: El Clásico) میگویند. از ابتدا این دو تیم به عنوان نماینده دو منطقه و شهر رقیب، کاتالونیا و کاستیل شناخته میشوند. این رقابت بازتابی از تنشهای فرهنگی و سیاسی میان دو منطقهاست که از جنگ داخلی اسپانیا نشئت میگیرد.[104]
در مدت دیکتاتوری پریمو ده ریورا و بهخصوص فرانسیسکو فرانکو (۱۹۳۹–۱۹۷۵) تمامی فرهنگهای محلی مورد سرکوب قرار گرفتند و تمام زبانهای رایج در اسپانیا جز کاستیلایی ممنوع اعلام شدند.[105][106] مردم کاتالان به یک نماد برای ابراز آزادیخواهی نیاز داشتند و بارسا تبدیل به فراتر از یک باشگاه (به کاتالان: Més que un club) برای کاتالانها شد. به گفتهٔ مانوئل واسکس مونتالبان، پیوستن به بارسلونا بهترین راه برای کاتالانها بود تا هویت خود را نشان دهند، این راه نسبت به پیوستن به جنبشهای ضد فرانکو کم هزینهتر بود و امکان ابراز مخالفت را به آنها میداد.[107]
از سوی دیگر رئال مادرید در بسیاری از موارد به عنوان تجسمی از تمرکز ظلم حاکمیت، رژیم فاشیستی و فراتر از آن بود. (سانتیاگو برنابئو که ورزشگاه رئال به نام اوست از افرادیست که علیه ملیگرایی فرانکو جنگید).[108][109] به هر شکل در طول جنگ داخلی اسپانیا، اعضای هر دوتیم نظیر جوزپ سانیول و رافائل سانچز گوئرا متحمل آسیبهایی از سوی هواداران فرانکو شدند.
در دهه ۱۹۵۰، زمانی که بحث انتقال آلفردو دی استفانو مطرح شد، اختلاف دو باشگاه تشدید یافت. در نهایت او رئال مادرید را انتخاب کرد و در آن فصل باعث موفقیت آنها نیز شد.[110] در دهه ۱۹۶۰ هر دو تیم در جام اروپا به مصاف با یکدیگر رفتند که رئال مادرید توسط بارسا حذف شد.[111] همچنین در آخرین رویارویی دو تیم در سال ۲۰۰۲ که توسط رسانههای اسپانیا «رقابت قرن» نام گرفت، بیش از ۵۰۰ میلیون نفر شاهد دیدار دو تیم بودند.[112]
- نتیجهٔ رقابتها
- به روز شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷[113]
بازیها | بردها | مساویها | گلها | بردهای خانگی | تساویهای خانگی | بردهای خارج از خانه | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
رئال مادرید | بارسلونا | رئال مادرید | بارسلونا | رئال مادرید | بارسلونا | رئال مادرید | بارسلونا | رئال مادرید | بارسلونا | ||||
لا لیگا | ۱۷۴ | ۷۲ | ۶۹ | ۳۳ | ۲۸۴ | ۲۷۷ | ۵۲ | ۴۹ | ۱۵ | ۱۸ | ۲۰ | ۲۰ | |
کوپا دل ری | ۳۳ | ۱۲ | ۱۴ | ۷ | ۶۴ | ۶۳ | ۵ | ۷ | ۵ | ۲ | ۳ | ۵ | |
کوپا دی لالیگا | ۶ | ۰ | ۲ | ۴ | ۸ | ۱۳ | ۰ | ۱ | ۲ | ۲ | ۰ | ۱ | |
سوپرجام اسپانیا | ۱۴ | ۸ | ۴ | ۲ | ۳۰ | ۱۸ | ۶ | ۴ | ۱ | ۱ | ۲ | ۰ | |
لیگ قهرمانان | ۸ | ۳ | ۲ | ۳ | ۱۳ | ۱۰ | ۱ | ۱ | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ | |
تمام مسابقات | ۲۳۵ | ۹۵ | ۹۱ | ۴۹ | ۳۹۹ | ۳۸۱ | ۶۴ | ۶۱ | ۲۵ | ۲۴ | ۲۷ | ۲۷ | |
دوستانه | ۳۴ | ۴ | ۲۰ | ۱۰ | ۴۴ | ۸۶ | ۳ | ۱۱ | ۴ | ۶ | ۱ | ۸ | |
تمام بازیها | ۲۶۹ | ۹۹ | ۱۱۱ | ۵۹ | ۴۴۳ | ۴۶۷ | ۶۷ | ۷۲ | ۲۹ | ۳۰ | ۲۸ | ۳۵ |
دربی بارسلونا
رقیب منطقهای بارسا، اسپانیول است. برخلاف بارسا که هیئت مدیره اولیه آن از ملیتهای مختلف بودند. این تیم توسط علاقهمندان به فوتبال اسپانیا تأسیس شد و سپس از حمایت پادشاه برخوردار گشت. اسپانیول آشکارا به عنوان یک تیم ضد بارسلونایی تأسیس شد و آنها همواره بارسا را به عنوان یک تیم بیگانه میدیدند.[114] از آنجایی که مردم کاتالونیا اسپانیول را به عنوان نمایندهای از مادرید میدیدند، رقابتها جدیتر شد.[19] زمین اصلی باشگاه اسپانیول در منطقه اعیاننشین ساریا بود.[115][116]
اسپانیول بهطور سنتی بهخصوص در زمان حکومت فرانکو، به زعم اکثریت شهروندان بارسلونا به عنوان ترویجکننده مشروعیت حکومت شناخته میشد و این در تضاد کامل با روحیه انقلابی بارسلوناییها بود.[117] در ۱۹۱۸ که بحث خودمختاری مطرح شده بود اسپانیول شروع به مخالفت با آن کرد.[114] بعدها اسپانیول در کنار فاشیستها از گروههای حامی فالانژ که میخواستند به جنگ داخلی بپیوندند حمایت میکرد. باوجود این تفاوتهای فکری، دربی بهخاطر تفاوت اهداف هر دو باشگاه، بیشتر برای هواداران اسپانیول اهمیت داشته تا بارسلونا. در سالهای اخیر رقابت میان دو باشگاه کمتر رنگ و بوی سیاسی داشته و باشگاه اسپانیول نیز نام رسمی و سرود باشگاه را از اسپانیایی به کاتالان ترجمه کردهاست.[114]
اگرچه در تاریخ لا لیگا بیشتر دربیها منطقهای هستند، این رقابت نامعمول نیز کاملاً با برتری بارسلونا همراه بودهاست. اسپانیول در تمام طول ۷۰ سال گذشته تنها سه بار بالاتر از بارسلونا قرار داشته و در مسابقات جام حذفی کاتالونیا تنها در سال ۱۹۵۷ موفق به پیروزی در برابر بارسا شدهاست. همچنین بهترین نتیجهای که اسپانیول تاکنون از شهرآورد بارسلونا به دست آورده ۶–۰ در سال ۱۹۵۱ بودهاست. اسپانیول در فصل ۲۰۰۹–۲۰۰۸ با کسب پیروزی ۲–۱ در مقابل بارسا تنها تیمی است که توانسته سه بار در یک فصل بارسلونا را در نیوکمپ شکست بدهد.[118]
درآمد و دارایی
در ۲۰۱۰، مجله فوربز با اعلام ثروت باشگاه بارسلونا در حدود ۷۵۲ میلیون یورو، آنها را در جایگاه چهارم پس از منچستر یونایتد، رئال مادرید و آرسنال به عنوان ثروتمندترین باشگاه جهان قرار داد.[119][120] طبق گفته دلویت، بارسلونا با درآمد ۳۶۶ میلیون یورو در همین سال، جایگاه دوم را پس از رئال مادرید که ۴۰۱ میلیون یورو درآمد دارد به دست آوردهاست.[121]
حسابرسیهای دلویت در ژوئیه ۲۰۱۰ نشان میدهد بارسلونا ۴۴۲ میلیون یورو بدهی دارد. این رقم دقیقاً ۵۸ درصد از کل داراییها بارسلونا است که فوربز آن را اعلام کرده بود. مدیر جدید باشگاه این بدهیها را ناشی از مشکلات ساختاری دانستهاست.[122]
رکوردها
.jpg.webp)
لیونل مسی با ۷۶۹ بازی تا کنون، رکورددار بیشترین بازی برای بارسلونا است.[123]در رتبه دوم، ژاوی با ۷۶۷ بازی قرار دارد. مسی همچنین برترین گلزن تاریخ باشگاه فوتبال بارسلونا تا کنون با ۶۶۱ گل است. مسی این عنوان را از پائولینو آلکانترا (۳۶۹ گل) که به مدت ۸۷ سال رکورددار بود گرفت.[124] او همچنین برترین پاسور تاریخ بارسلونا با ۲۶۷ پاس گل، برترین گلزن این باشگاه در رقابتهای اروپایی با ۱۲۱ گل، مسابقات بینالمللی با ۱۳۲ گل و برترین گلزن تاریخ لالیگا با به ثمر رساندن ۴۴۳ گل میباشد. در کنار مسی، چهار بازیکن دیگر نیز قرار دارند که توانستهاند بیش از صد گل برای بارسلونا بزنند: لوییس سوارز (۱۹۷)، سزار (۱۹۰)، لاسلو کوبالا (۱۳۱)، و ساموئل اتوئو (۱۰۸). در رقابتهای کوپا دل ری، جوزپ سامیتیر با زدن ۶۵ گل رکورددار است.
لاسلو کوبالا رکورددار بیشترین گل زده در یک بازی میباشد که با زدن هفت گل به اسپورتینگ گیخون در سال ۱۹۵۲ این رکورد را به دست آورد.[125] در رقابتهای لیگ قهرمانان، مسی با به ثمر رساندن پنج گل در یک بازی مقابل بایر لورکوزن در سال ۲۰۱۲ رکورد دار است.[126] الوجیو مارتینز بهترین گلزن بارسلونا مقابل یک باشگاه در یک دوره لیگ شد وقتی که در سال ۱۹۵۷ به تیم اتلتیکو مادرید هفت گل زد.
دروازهبانهای بارسلونا در کسب جایزه زامورا رکورددار هستند (۲۰ جایزه). آنتونی رامالتس و ویکتور والدز که موفقترین بازیکنان در کسب این جایزه هستند، هر کدام پنج بار این جایزه را بردهاند. والدز با میانگین دریافت ۰٫۸۳۲ گل در هر بازی در لالیگا رکورددار است همچنین او با ۸۹۶ دقیقه بسته نگه داشتن دروازه اش توانست رکورد دیگری را نیز در لالیگا به ثبت برساند.[127][128] کلادیو براوو هم ۷۵۴ دقیقه بدون شکست را در لالیگا تجربه کرد که از این حیث رکورددار است.[129][130]
در ۲ فوریه ۲۰۰۹ بارسا به مجموع ۵۰۰۰ گل زده در لا لیگا رسید. گل ۵۰۰۰ام بارسا را مسی در بازی مقابل ریسینگ سانتاندر که بانتیجه ۲–۱ به نفع بارسلونا تمام شد، به ثمر رساند.[131] در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹ بارسا با شکست ۲–۱ استیودیانتس ششمین جام قهرمانی خود را در یک سال به دست آورد تا اولین و تنها باشگاه اسپانیایی تاریخ فوتبال لقب بگیرد که فاتح سهگانه و ششگانه شده است.[132] همچنین بارسلونا با فتح ۳۰ کوپا دی ری و ۱۳ سوپرجام اسپانیا، رکورددار قهرمانی در این رقابتهاست.[133]
در ۳ مارس ۱۹۸۶ در بازی یک چهارم نهایی جام اروپا، بارسا به میزبانی یوونتوس رفت که در آن بازی ۱۲۰٬۰۰۰ نفر به تماشای بازی پرداختند و رکورد بیشترین حضور حامیان بارسا رقم خورد.[134] با توجه به نوسازی ورزشگاه در ۱۹۹۰ و قانون منع امکان تماشای بازی به صورت ایستاده احتمالاً این رکورد هرگز نمیشکند، زیرا ظرفیت ورزشگاه ۹۹٬۳۵۴ نفر است.[1][135]
لوگوها و لباسها

لوگو اصلی باشگاه به شکل تاجی دربالای تصویر به یادگار تاج و تخت آراگون و خفاشی نماد شاه جیمز بود که به دو شاخه یکی از درخت برگ بو و دیگری نخل احاطه شدهاست.[137] در سال ۱۹۱۰ بارسلونا بین اعضای خود یک مسابقه طراحی برای طراحی نماد باشگاه برگزار کرد که کارلس کومامالا از بازیکنان باشگاه برنده آن شد. پیشنهاد کومامالا با تغییراتی جزئی همچنان به عنوان نماد باشگاه باقیماندهاست. طرح اولیه شامل تاج و صلیب سنت جورج در قسمت بالا گوشهٔ چپ با پرچم کاتالان در کنار آن و رنگ تیم در پایین بود.[138]
رنگهای آبی و قرمز در پیراهن برای اولین بار در دیدار مقابل هیسپانیا در سال ۱۹۰۰ استفاده شد.[139] چندین نظریه در رابطه با طراحی لباس آبی و قرمز بارسلونا وجود دارد. پسر یکی از اولین مدیران باشگاه، آرتور ویتی مدعیست که ایده این طرح لباس به پدرش تعلق دارد و او لباس را بر اساس لباس تیم مدرسه بازرگانی تیلور پیشنهاد کردهاست. نظریه دیگر برطبق گفته تونی استالبر نویسندهاست که رنگها را متعلق به جمهوری اول ماکسیمیلیان روبسپیر میداند. گذشته از دو نظریه قبلی، رایجترین نظریه در کاتالونیا این است که خوان گمپر رنگ لباس بارسا را از تیم سابقش، بازل انتخاب کردهاست.[140]
بارسلونا از زمان تأسیس هرگز تبلیغ هیچ شرکتی را بر روی پیراهن خود نداشتهاست. در ۱۴ ژوئیه ۲۰۰۶ باشگاه خبر عقد قراردادی ۵ ساله را با یونیسف اعلام کرد، طبق این قرارداد لوگوی یونیسف در این مدت بر روی پیراهن تیم قرار میگرفت و هرسال مبلغ ۱٫۵ میلیون یورو کمک مالی از طرف بنیاد باشگاه فوتبال بارسلونا به یونیسف پرداخت میشد.[141] بنیاد باشگاه فوتبال بارسلونا در سال ۱۹۹۴ بر پایهٔ تصمیم رئیس کمیتهٔ سیاستگذاریهای اقتصادی باشگاه به عنوان نهادی برای جمعآوری کمک و جلب پشتیبانهای مالی برای سازمانهای غیر ورزشی راهاندازی شد.[142] از سال ۲۰۰۴ شرکتها میتوانند با پرداخت ۴۰ الی ۶۰ هزار پوند در سال یکی از ۲۵ عضو افتخاری بنیاد شوند. همچنین جمع دیگری متشکل از ۴۸ عضو وجود دارد که سالانه ۱۴٬۰۰۰ پوند پرداخت میکنند. علاوه بر این عدهای دیگر از حامیان با پرداخت سالانه ۴٬۰۰۰ پوند وجود دارند. باید توجه داشت که مدرکی از دخالت جدی اعضای افتخاری در سیاستهای باشگاه در دست نیست، هرچند بر طبق گفته آنتونی کینگ «بعید است که اعضای افتخاری بنیاد در تصمیمگیریهای باشگاه دخالتی نداشته باشند».[143]
بارسلونا با عقد قراردادی به مبلغ ۱۵۰ میلیون یورو با بنیاد قطر به مدت پنج سال بالاخره به عدم پذیرش اسپانسر لباس خود پایان داد. این قرارداد از فصل ۱۲–۲۰۱۱ آغاز شد.[144]
دوره | طراح لباس | اسپانسر |
---|---|---|
۱۹۸۲–۱۹۹۲ | مِیبا | بدون اسپانسر |
۱۹۹۲–۱۹۹۸ | کاپا | |
۱۹۹۸–۲۰۰۶ | نایکی | |
۲۰۰۶–۲۰۱۱ | یونیسف | |
۲۰۱۱–۲۰۱۳ | مؤسسه قطر / یونیسف | |
۲۰۱۳–۲۰۱۴ | هواپیمایی قطر / اینتل / یونیسف | |
۲۰۱۴–۲۰۱۶ | هواپیمایی قطر / اینتل / یونیسف / بکو | |
۲۰۱۶–۲۰۱۷ | هواپیمایی قطر / اینتل / یونیسف / بکو / گیترید | |
۲۰۱۷– | راکوتن / اینتل / یونیسف / بکو / گیترید |
ورزشگاه

اولین زمین بارسلونا، ورزشگاه اینداستریا با ظرفیت ۱۰٬۰۰۰ نفر بود. مسئولین باشگاه در آن زمان امکانات این ورزشگاه را برای یک باشگاه در حال رشد کافی نمیدانستند.[145] در ۱۹۲۲ جمعیت هواداران به ۲۰٬۰۰۰ نفر رسید و با کمک مالی آنها، باشگاه توانست ورزشگاه بزرگتری به نام لس کورتس بسازد که ظرفیت اولیه آن ۲۰٬۰۰۰ نفر بود. بعد از جنگ داخلی اسپانیا، باشگاه شروع به جذب تماشاچی و اعضای بیشتر برای حضور در مسابقات کرد. افزوده شدن به تعداد طرفداران، اسباب گسترش ورزشگاه را فراهم کرد، گسترش ورزشگاه در چندین پروژه شامل: گسترش جایگاه تماشاچیان در ۱۹۴۴، گسترش بخش جنوبی ورزشگاه در ۱۹۴۶ و گسترش بخش شمالی در ۱۹۵۰ صورت گرفت، در نهایت ظرفیت ورزشگاه پس از پایان توسعه آن به ۶۰٬۰۰۰ نفر رسید.[146]
پس از تکمیل ورزشگاه لس کورتس دیگر امکان گسترش دادن آن وجود نداشت. با کسب قهرمانی در سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۴۹ در مسابقات لالیگا و پیوستن کوبالا در ژوئن ۱۹۵۰ به بارسا، که بعدها مجموعاً ۱۹۶ گل در ۲۵۶ بازی به ثمر رساند، هواداران و تماشاچیان تیم بیشتر شدند.[146][147][148] از این رو باشگاه مجدداً برای تهیه یک ورزشگاه جدید دست به کار شد.[146] در ۲۸ مارس ۱۹۵۴ ساخت ورزشگاه در مقابل ۶۰٬۰۰۰ هزار تن از طرفداران باشگاه آغاز شد. اولین سنگ ورزشگاه نیوکمپ زیر نظر فرماندار فلیپه آکدو کلوگنا و با دعای خیر اسقف اعظم بارسلونا گرگوریو مودریگو در جای خود قرار گرفت. در ۲۴ سپتامبر ۱۹۵۷ پس از سه سال ساخت ورزشگاه به پایان رسید و ۲۸۸ میلیون پستا هزینه ساخت آن شد.[146]
در سال ۱۹۸۰ جهت بازسازی ورزشگاه مطابق استانداردهای یوفا، باشگاه برای تأمین هزینههای بازسازی در قبال نوشتن نام هواداران بر روی آجرهای مورد استفاده، هزینهای از آنها دریافت میکرد. این طرح مورد استقبال طرفداران و حتی مردم قرار گرفت اگرچه بعدها زمانیکه یکی از رسانههای مادرید گزارشی از آجری با نام هک شده سانتیاگو برنابئو یسته، یکی از مدیران با سابقه و حامیان فرانکو تهیه کرد، جنجال بسیاری ایجاد شد.[149][150][151] ظرفیت ورزشگاه در حال حاضر ۹۹٫۳۵۴ نفر است که بزرگترین ورزشگاه اروپا نیز میباشد.[1][152] این ورزشگاه همچنین در بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۹۲، میزبان برخی از مسابقات نیز بودهاست.[153]
ورزشگاه شامل بخشهای دیگری نیز هست:[154]
- سیوتات اسپورتیوا خوان گمپر (زمین تمرین تیم فوتبال بارسلونا)
- لاماسیا (آکادمی جوانان باشگاه)
- مینی استادی (ورزشگاه خانگی تیم دوم)
- پالائو بلوگرانا (سالن اختصاصی باشگاه)
- پالائو بلوگرانا ۲ (سالن اختصاصی دوم باشگاه)
- پالائو دی گل (پیست یخ باشگاه)

افتخارات
نوع | مسابقات | تعداد عناوین | فصلها / سالها |
---|---|---|---|
داخلی | لالیگا[155] | ۲۶ | ۱۹۲۸–۲۹، ۱۹۴۴–۴۵، ۱۹۴۷–۴۸، ۱۹۴۸–۴۹، ۱۹۵۱–۵۲، ۱۹۵۲–۵۳، ۱۹۵۸–۵۹، ۱۹۵۹–۶۰، ۱۹۷۳–۷۴، ۱۹۸۴–۸۵، ۱۹۹۰–۹۱، ۱۹۹۱–۹۲، ۱۹۹۲–۹۳، ۱۹۹۳–۹۴، ۱۹۹۷–۹۸، ۱۹۹۸–۹۹، ۲۰۰۴–۰۵، ۲۰۰۵–۰۶، ۲۰۰۸–۰۹، ۲۰۰۹–۱۰، ۲۰۱۰–۱۱، ۲۰۱۲–۱۳، ۲۰۱۴–۱۵، ۲۰۱۵–۱۶، ۱۸–۲۰۱۷، ۲۰۱۸-۱۹ |
کوپا دل ری[156] | ۳۱ | ۱۹۰۹–۱۰، ۱۹۱۱–۱۲، ۱۹۱۲–۱۳، ۱۹۱۹–۲۰، ۱۹۲۱–۲۲، ۱۹۲۴–۲۵، ۱۹۲۵–۲۶، ۱۹۲۷–۲۸، ۱۹۴۱–۴۲، ۱۹۵۰–۵۱، ۱۹۵۱–۵۲، ۱۹۵۲–۵۳، ۱۹۵۶–۵۷، ۱۹۵۸–۵۹، ۱۹۶۲–۶۳، ۱۹۶۷–۶۸، ۱۹۷۰–۷۱، ۱۹۷۷–۷۸، ۱۹۸۰–۸۱، ۱۹۸۲–۸۳، ۱۹۸۷–۸۸، ۱۹۸۹–۹۰، ۱۹۹۶–۹۷، ۱۹۹۷–۹۸، ۲۰۰۸–۰۹، ۲۰۱۱–۱۲، ۲۰۱۴–۱۵، ۲۰۱۵–۱۶، ۲۰۱۶–۱۷، ۲۰۱۷–۱۸، ۲۰۲۰–۲۱ | |
سوپر جام فوتبال اسپانیا[157] | ۱۳ | ۱۹۸۳، ۱۹۹۱، ۱۹۹۲، ۱۹۹۴، ۱۹۹۶، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۳، ۲۰۱۶، ۲۰۱۸ | |
کوپا اوا دیورته[158][note 1] | ۳ | ۱۹۴۸، ۱۹۵۲، ۱۹۵۳ | |
کوپا دی لالیگا[159] | ۲ | ۱۹۸۲–۸۳، ۱۹۸۵–۸۶ | |
اروپایی | جام اروپا / لیگ قهرمانان اروپا[160] | ۵ | ۱۹۹۱–۹۲، ۲۰۰۵–۰۶، ۲۰۰۸–۰۹، ۲۰۱۰–۱۱، ۲۰۱۴–۱۵ |
سوپرجام اروپا[161] | ۵† | ۱۹۹۲، ۱۹۹۷، ۲۰۰۹، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ | |
جام برندگان جام اروپا[162] | ۴ | ۱۹۷۸–۷۹، ۱۹۸۱–۸۲، ۱۹۸۸–۸۹، ۱۹۹۶–۹۷ | |
اینتر-سیتیز فیرز کاپ[163] | ۳ | ۱۹۵۵–۵۸، ۱۹۵۸–۶۰، ۱۹۶۵–۶۶ | |
جهانی | جام باشگاههای فوتبال جهان[164] | ۳ | ۲۰۰۹، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ |
- اعداد پر رنگ در ستون عناوین، رکورد محسوب میشوند.
- † رکورد مشترک با باشگاه دیگر
بازیکنان فعلی
بازبینی در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰[165]
تذکر: پرچم استفاده شده در کنار نام بازیکنان نشاندهندهٔ ملیتی است که برای بازیکنان در فیفا ثبت شدهاست. این بازیکنان ممکن است بیش از یک ملیت داشته باشند.
|
|
مسئولین
کادرفنی
پست | نام |
---|---|
سرمربی | رونالد کومان |
مربی دروازهبانها | - |
استعدادیابها | ایسیدره رامون خسوس کاساس جوردی ملرو جومه توراس |
فیزیوتراپ | جومه مونیل خوانخو براو ژاوی لوپز ژاوی لینده |
روانشناس | خوآکین والدس |
پزشک | رامون کانال ریکارد پرونا دنیل مدینا |
رابط تیم | کارلس ناوال |
مدیر فوتبال | آریدو برایدا |
دستیار مدیر فوتبال | کارلس رکساچ |
مدیر آکادمی | جوردی رورا |
مربی تیم دوم | جوردی وینیالس |
آخرین بهروز رسانی: ۸ ژوئیه ۲۰۱۵
منبع: [166]
مدیران
.jpg.webp)
سمت | نام |
---|---|
مدیر | خوآن لاپورتا |
معاون حوزه اقتصادی و استراتژیک | خاویر فائوس |
معاون حوزه اجتماعی | جوردی کاردونر |
معاون حوزه سازمانی | کارلس ویلاروبی |
معاون حوزه ورزشی | جوردی مستره |
معاون حوزه ارتباطات و رسانه | مانل آرویو |
مسئول امور مالی | سوزانا مانج |
دبیر هیئت مدیره | آنتونی فریکسا |
مدیر حوزه پزشکی ورزشی | جوردی مونس |
مدیر حوزه ورزشی (فوتبال) | اریک آبیدال |
مدیر حوزه اجتماعی | رامون پونت |
مدیر حوزه اجتماعی | پیلار جوینووارت |
مدیر حوزه اقتصادی و استراتژیک | جوردی مویکس |
مدیر حوزه اقتصادی و استراتژیک | سیلویو الیاس |
مدیر حوزه فناوری | سیلویو الیاس |
آخرین بروز رسانی: ۲۰۲۱[167]
مدل عضویت-مالکیت
باشگاه فوتبال بارسلونا در تاریخ ۳۰ ژوئیه ۲۰۰۸ دارای ۱۶۲۹۷۹ عضو بود که ۱۷ درصد از آنان را غیر اسپانیاییها تشکیل میدهند. این اعضا هزینه عضویت سالانهای را پرداخت میکنند که به آنها اجازه شرکت در انتخابات مربوط به هیئت مدیره را میدهد که ریاست این هیئت مسئولیت اداره باشگاه را در اختیار دارد.[9]
مدل عضویت-مالکیت باشگاه فوتبال بارسلونا مورد توجه اعضای باشگاههای فوتبال در انگلستان است که از صنعتی شدن فوتبال نگران بوده و خودشان را تحت بنگاههایی سازمان دادهاند تا مسئولان باشگاه را مسئول پذیرتر و دخالتشان در ساختار باشگاه را دموکراتیکتر کنند.[168]
تیمهای بارسلونا در رشتههای ورزشی دیگر
تیمهای ورزشی بارسلونا در رشتههای مختلف | ||
---|---|---|
![]() |
![]() |
![]() |
فوتبال مردان | فوتبال زنان | فوتسال |
![]() |
![]() |
![]() |
بسکتبال | هندبال | اسکیت هاکی |
![]() |
![]() |
![]() |
هاکی روی یخ | راگبی | راگبی لیگ |
باشگاه فوتبال بارسلونا علاوه بر فوتبال شامل ۱۴ رشته ورزشی دیگر است که چهار رشته آن شامل بسکتبال، فوتبال داخل سالن، هندبال و اسکیت هاکی جزو تیمهای حرفهای به حساب میآیند و رشتههای دیگری همچون راگبی، راگبی لیگ و هاکی روی یخ جزو تیمهای غیرحرفهای محسوب میشوند.[1]
تیمهای حرفهای باشگاه

تیم بسکتبال باشگاه در ۲۴ اوت ۱۹۲۶ تأسیس شدهاست.[169] این تیم توانستهاست در اسپانیا ۱۶ بار لیگ و ۲۲ بار جام حذفی را فتح کند و همچنین در اروپا توانستهاست ۲ بار فاتح یورولیگ شود.[170] آخرین قهرمانی این تیم در لیگ اسپانیا موسوم به لیگا ایسیبی به قهرمانی در فصل ۱۱–۲۰۱۰ برمیگردد.[171]
باشگاه هندبال بارسلونا نیز در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۲ تأسیس شدهاست.[172] تاکنون در لیگا آسوبال به ۱۸ قهرمانی دست یافتهاست و همچنین ۸ بار فاتح جام قهرمانان اروپا شدهاست.[173] این تیم آخرین بار در فصل ۱۱–۲۰۱۰ به مقام قهرمانی لیگا آسوبال دست یافت.[174]
تیم فوتسال باشگاه هم بهطور رسمی در سپتامبر ۱۹۷۸ تأسیس شدهاست. اگرچه از دو سال قبل از آن بهطور غیررسمی بازیکنان این تیم، پیراهن راهراه بارسلونا را به تن میکردند.[175] از افتخارات این تیم میتوان به فتح مسابقات لیگ اسپانیا، جام اسپانیا و کوپا دل ری در فصل ۱۱–۲۰۱۰ اشاره کرد.[176]
باشگاه اسکیت هاکی بارسلونا نیز در ۱ ژوئن سال ۱۹۴۲ تأسیس شد؛ اگر چه یک سال بعد به علت مشکلات مالی منحلشده و سپس در سال ۱۹۴۸ مجدد شروع به کار کرد.[177] این تیم نیز توانستهاست در مسابقات جام پادشاه، اوکی لیگا و لیگ اروپا بهترتیب ٬۱۸ ۲۳ و ۱۹ بار به مقام قهرمانی برسد.[178]
تیمهای غیر حرفهای باشگاه

تیمهای غیر حرفهای باشگاه شامل رشتههای بسکتبال با ویلچر، دو و میدانی، راگبی، بیسبال، والیبال، هاکی روی چمن، هاکی روی یخ و رقص روی یخ میشود.[1]
تیم راگبی باشگاه دارای دو بخش راگبی ۱۵ نفره و راگبی ۱۳ نفره است.[1] تیم راگبی ۱۵ نفره در سال ۱۹۲۴ تأسیس شدهاست.[179]
تیم هاکی روی یخ باشگاه نیز در سال ۱۹۷۲ تأسیس شدهاست و بازیهایش را در پالائو دِ گل انجام میدهد.[180]
تیمهای زنان باشگاه
یکی از تیمهای زنان باشگاه تیم والیبال زنان است که خود بهطور مستقل فعالیت میکند؛ همچنین تیم فوتبال زنان باشگاه هم وجود دارد که زیرمجموعه بخش فوتبال باشگاه محسوب میشود.[1]
باشگاه فوتبال زنان بارسلونا در سال ۲۰۰۱ تأسیس شدهاست.[181] این تیم توانستهاست در سال ۲۰۱۱ برای دومین بار فاتح کوپا دللارینا شود.[182]
جستارهای وابسته
پانویس
- The Copa Eva Duarte was only recognised and organised with that name by the RFEF from 1947 until 1953, and therefore Barcelona's "Copa de Oro Argentina" win of 1945 is not included in this count.
- «FC Barcelona Information». وب سایت باشگاه بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳۱ اوت ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۱.
- «FC Barcelona»، Encyclopædia Britannica، Encyclopædia Britannica, Inc
- «Athletic Club records». وب سایت باشگاه فوتبال اتلتیک بیلبائو. بایگانیشده از اصلی در ۱۴ فوریه ۲۰۱۰. دریافتشده در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۱.
- Damien Simonis (۲۰۰۶)، Barcelona، Lonely Planet، ص. ۱۷
- "Centro de Investigaciones Sociológicas" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 مه 2012. Retrieved ۱۱ می۲۰۰۷. Check date values in:
|تاریخ بازدید=
(help) - «پرافتخارترین تیمهای تاریخ فوتبال؛ کلکسیون رنگارنگ افتخارات». خبر ورزشی. ۲۰۲۰-۱۱-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۸.
- "فوتبال اروپا: باشگاه فوتبال بارسلونا". اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا). Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 29 May 2008.
- «ششگانههای بارسلونا و بایرن مونیخ». www.varzesh3.com. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۲.
- Hamila, Sean; Waltersa, Geoff; Watsonb, Lee (2010), "The model of governance at FC Barcelona: balancing member democracy,commercial strategy, corporate social responsibility and sporting performance" (PDF), Journal of Soccer & Society, Taylor & Francis, 11 (4), p. 475–504
- Ball, Phil p. 89.
- Carnicero, José Vicente Tejedor (۲۱ مه ۲۰۱۰). «Spain – List of Cup Finals». بنیاد آماری سند.ورزش.فوتبال (RSSSF). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۹ مارس ۲۰۱۰.
- «بخش اول تاریخ». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۱ مارس ۲۰۱۰.
- Murray, Bill; Murray, William J. p. 30.
- کارلس لوزانو فرر (۱۹ ژوئن ۲۰۰۱). «Coupe des Pyrenées – Copa de los Pirineos». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۰.
- Spaaij, Ramón. p. 279.
- Barça: A People's Passion. Page 88. published 2009
- Arnaud, Pierre; Riordan, James. p. 103.
- «بخش دوم تاریخ». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ مارس ۲۰۱۰.
- Shubert, Adrian. p. 199.
- Roy, Joaquín (2001). "Football, European Integration, National Identity: The Case of FC Barcelona". European Community Studies Association. p. 4. Archived from the original on 10 May 2012. Retrieved 23 July 2011.
- Burns, Jimmy. pp. 111–112.
- Arnaud, Pierre; Riordan, James. p. 104.
- Spaaij, Ramón. p. 280.
- Raguer, Hilari. pp. 223–225.
- Raguer, Hilari. pp. 232–233.
- Aguilar، Paco (۱۰ دسامبر ۱۹۹۸). «بارسا، بیشتر از یک باشگاه». فدراسیون بینالمللی فوتبال (فیفا). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۰ مه ۲۰۰۹.
- Witzig, Richard. p. 408.
- Ferrand, Alain; McCarthy, Scott. p. 90.
- Stokkermans، Karel (۲ ژوئن ۲۰۱۰). «لیگ قهرمانان اروپا». بنیاد آماری سند.ورزش.فوتبال (RSSSF). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ اوت ۲۰۱۰.
- Ross، James M. (۲۷ ژوئن ۲۰۰۷). «رقابتهای اروپا ۱۹۶۰–۶۱». بنیاد آماری سند.ورزش.فوتبال (RSSSF). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ اوت ۲۰۱۰.
- «بخش سوم تاریخ». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۵ مارس ۲۰۱۰.
- «تاج». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۰.
- "CURIOSIDADES" (به اسپانیایی). Archived from the original on 22 July 2009. Retrieved 19 July 2011.
- Ball, Phil. pp. 83–85.
- «لا لیگا فصل ۱۹۷۳–۱۹۷۴». لیگ فوتبال حرفهای (LFP). بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۰.
- Moore, Rob; Stokkermans, Karel (۱۱ دسامبر ۲۰۰۹). «بازیکن سال فوتبال اروپا (توپ طلایی)». بنیاد آماری سند.ورزش.فوتبال (RSSSF). بایگانیشده از اصلی در 9 مه 2012. دریافتشده در ۱۱ آوریل ۲۰۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - مارتی پرارنائو (18 August 2010). "La Masia, como un laboratorio" (به اسپانیایی). SPORT.es. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 19 August 2010.
- باشگاه فوتبال بارسلونا. «بخش چهارم تاریخ». بایگانیشده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۵ مارس ۲۰۱۰.
- Ball, Phil p. 85.
- Dobson, Stephen; Goddard, John A. p. 227.
- Ball, Phil. pp. 106–107.
- «افتخارات». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۲ مارس ۲۰۱۰.
- «بخش پنجم تاریخ». باشگاه فوتبال بارسلونا. ۱۵ ژوئن ۲۰۰۳. بایگانیشده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ مارس ۲۰۱۰.
- Ball, Phil. p. 19.
- Ball, Phil. pp. 109–110.
- اخبار بیبیسی (19 December 2005). "رونالدینیو یک عنوان بینالمللی دیگر فتح کرد". Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 August 2010.
- فیفا (۱۷ دسامبر ۲۰۰۶). «اینترناسیونال در ژاپن غوغا کرد». بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ اوت ۲۰۱۰.
- نتیجه بازی جام باشگاههای جهان - وب سایت فیفا
- اخبار بیبیسی (14 February 2007). "بارسلونا اتوئو را تنبیه نمیکند". Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 11 August 2010.
- soccerway.com. «بارسلونا از تور آسیایی خود دفاع کرد». AFP. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ مارس ۲۰۱۰.
- باشگاه فوتبال بارسلونا (۸ مه ۲۰۰۸). «ریکارد تا ۳۰ ژوئن میماند، گواردیولا جای او را میگیرد». بایگانیشده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۸ مه ۲۰۰۹.
- Alvarez، Eduardo (۱۴ مه ۲۰۰۹). «یک عنوان دیگر برای سهگانه شدن». ایاسپیان. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۰ مه ۲۰۰۹.
- بخش ورزشی بیبیسی (۲۷ مه ۲۰۰۹). «بارسلونا ۲–۰ منچستریونایتد». بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۰ مه ۲۰۰۹.
- «گوآردیولا با علاقه کارش را با رسا ادامه میدهد». Thesportreview.com. ۱۹ مه ۲۰۰۹. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۱ مه ۲۰۰۹.
- «مسی بارسا را به سمت فتح سوپرجام اسپانیا هدایت کرد». اخبار ورزشی سیانان و آسوشیتد پرس. ۲۳ اوت ۲۰۰۹. بایگانیشده از اصلی در ۸ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۹.
- Barcelona beat Estudiantes to win the Club World Cup. BBC Sport. 19 December 2009. Archived from the original on 10 May 2012. Retrieved 14 April 2010.
- «The year in pictures». فیفا. ۱۳ دسامبر ۲۰۰۹. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰.
- Associated، The (۲۱ اوت ۲۰۱۰). «The Canadian Press: Messi's three goals as Barcelono wins record ninth Spanish Supercup». کانادا پرس. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۷ اوت ۲۰۱۰.
- «Messi, Barcelona set records in Spanish league title repeat». USA Today. ۱۶ مه ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ اوت ۲۰۱۰.
- "Sandro Rosell i Feliu". سایت رسمی باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 3 September 2012. Retrieved 17 July 2011.
- "Barca agree Villa move with Valencia". سایت رسمی باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 2 August 2012. Retrieved 17 July 2011.
- "Deal with Liverpool to sign Mascherano". سایت رسمی باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 31 July 2012. Retrieved 17 July 2011.
- "بارسلونا در بهدست آوردن لالیگا هت تریک کرد". بیبیسی. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 17 July 2011.
- "Madrid clinch Copa del Rey". اسکای اسپورتز. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 17 July 2011.
- "بارسلونا ۳–۱ منچستر یونایتد". بیبیسی. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 17 July 2011.
- http://www.asriran.com/fa/news/212461/رئال-مادرید-قهرمان-لالیگا-شد
- http://irna.ir/News/80096209/چلسی-با-حذف-بارسا-یک-پای-فینال-لیگ-قهرمانان-اروپا-شد/خارجی
- "Pep Guardiola to end reign as Barcelona coach in summer". BBC. 27 April 2012. Retrieved 8 July 2015.
- «Barcelona appoint Jordi Roura as new director of youth football». ESPN. ۲۷ ژانویهٔ ۲۰۱۵. دریافتشده در ۸ ژوئیه ۲۰۱۵.
- "Tito Vilanova (2012-2013)". fcbarcelona.com. 8 July 2015. Archived from the original on 12 April 2014. Retrieved 8 July 2015.
- "Barcelona confirm Messi's pick Martino as new manager on two-year deal". Daily Mail. 23 July 2013. Retrieved 8 August 2015.
- []
- رسمی:بارتومئو رئیس باشگاه بارسلونا شد
- درخواست دو سال زندان برای رئیس بارسلونا
- مالیاتی-نیمار تبرئه راسل و بارتومئو در پرونده فرار مالیاتی نیمار
- پایان پرونده تخلف مالیاتی بارسلونا در انتقال نیمار
- اعتراض بارتومئو به جریمه جدید بارسا
- بارتومئو: مشکلات فیفا با بارسلونا را درک نمیکنم
- کرویوف: بارسا ارزشهایش را از دست دادهاست
- لاپورتا:بارتومئو بارسا را به قطریها فروخته
- استقلال کاتالونیا؛ مقدمهای برای سقوط بارسلونا
- "Barcelona appoint Luís Enrique as their new manager on a two-year deal". The Guardian. 19 Mayٔ 2014. Retrieved 8 August 2015.
- "Barcelona break new ground with second treble". UEFA. 6 June 2015. Retrieved 8 August 2015.
- لوئیس انریکه، بهترین مربی سال 2015
- دستاوردهای انریکه در بارسلونا
- بارسلونا رکورد بیشترین گل زده در یک سال میلادی را شکست
- «۱۰ حقیقت جالب راجع به شکست ناپذیری بارسلونا». FCBarcelona.com. ۱۱ فوریه ۲۰۱۶. بایگانیشده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «جزئیات رکودر ۲۹ بازی بدون شکست بارسلونا». ESPNFC.com. ۱۱ فوریه ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «۳۵ بازی بدون شکست برای بارسلونا با هتریک لئو مسی». ESPN FC. ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «رکوردی جدید با ۳۵ بازی بدون شکست». FCBarcelona.com. ۳ مارس ۲۰۱۶. بایگانیشده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «کریستیانو رونالدو مانع پیشروی بارسلونا با گل دقاقیق آخر خود شد». The National. ۳ آوریل ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «آخرین روز از لالیگای ۲۰۱۵–۲۰۱۶». The Telegraph. ۱۴ مه ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «بارسا مقابل سویا (۲–۰)، طی نیمه راه تا قهرمانی». FCBarcelona.com. ۱۰ اوت ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «دوازدهمین سوپر جام برای بارسا». FCBarcelona.com. ۱۸ اوت ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «گزارش بازی بارسا و آلاوز، بارسا پادشاه کوپا». fcbarcelona.com. ۲۷ مه ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «گزارش کامل بازی بارسلونا - پاری سن ژرمن». ESPN.com. ۸ مارس ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
- «والورده مربی جدید بارسلونا». دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
- "Ficha Técnica" (PDF) (به اسپانیایی). Centro de Investigaciones Sociológicas. May 2007. Archived from the original (PDF) on 9 May 2012. Retrieved 8 August 2010.
- «FC Barcelona Most Popular Football Club». football-marketing. ۹ سپتامبر ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
- Aznar, Víctor (19 September 2009). "El FC Barcelona ya tiene 170.000 socios" (به اسپانیایی). SPORT.es. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 8 August 2010.
- «Penyes». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۸ اوت ۲۰۱۰.
- Goff، Steven (۲۹ ژوئیه ۲۰۰۳). «Barça Isn't Lounging Around; Storied Catalonian Club Plots Its Return to the Top». The Washington Post.
- «Spain's football team welcomed by royals». The New Nation. Associated Press. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۰ اوت ۲۰۱۰.
- Ghemawat, Pankaj. p. 2.
- Kleiner-Liebau, Désirée. p. 70.
- فیل بال (۲۱ آوریل ۲۰۰۲). «The ancient rivalry of Barcelona and Real Madrid». The Guardian. Guardian News and Media. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰. از پارامتر ناشناخته
|محل=
صرفنظر شد (کمک) - Spaaij, Ramón. p. 251.
- Abend، Lisa (۲۰ دسامبر ۲۰۰۷). «رقابت بارسا و رئال: بیشتر از یک مسابقه». تایم. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹.
- Lowe، Sid (۲۶ مارس ۲۰۰۱). «Morbo: The Story of Spanish Football by Phil Ball (London: WSC Books, 2001)». The Guardian. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹.
- Burns, Jimmy. pp. 159
- خاویر گارسیا (۳۱ ژانویه ۲۰۰۰). «FC Barcelona vs Real Madrid CF since 1902». بنیاد آماری سند.ورزش.فوتبال. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۱ اوت ۲۰۱۰.
- "Real win Champions League showdown". بخش اخبار بیبیسی. 11 December 2008. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 21 August 2010.
- «نتایج تمام الکلاسیکوها و رکوردهای بارسلونا و رئال مادرید». Bleacher Report. ۶ ژانویه ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
- Ball, Phil. pp. 86–87.
- "Edición del martes, 09 abril 1901, página 2 – Hemeroteca – Lavanguardia.es" (به اسپانیایی). Hemeroteca Lavanguardia. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 13 March 2010.
- «تاریخ اسپانیا». RCD Espanyol. بایگانیشده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰.
- Missiroli، Antonio (مارس ۲۰۰۲). «European football cultures and their integration: the 'short' Twentieth Century». Iss.Europa.eu. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱ ژوئیه ۲۰۰۹.
- «Matchday 24». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰.
- «The Business Of Soccer». Forbes. ۲۱ آوریل ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۷ اوت ۲۰۱۰.
- «Soccer Team Valuations». Forbes. ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۷ اوت ۲۰۱۰.
- "Real Madrid becomes the first sports team in the world to generate €400m in revenues as it tops Deloitte Football Money League". دلویت. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 7 August 2010.
- «حسابرسی بارسلونا شفافا ضررهای سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ را نشان میدهد». رویترز. ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۹ اوت ۲۰۱۰.
- «ثبت بیشترین بازی با پیراهن بارسا توسط مسی». خبرگزاری سلامت. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۶.
- "Hat-trick hero Messi breaks Barca record in 7–0 rout". ESPN. 16 March 2014.
- "Kubala's legacy at Barcelona". ESPN FC. 3 October 2011.
- "Most Goals Scored in a UEFA Champions League Match" (به spanish). UEFA. Retrieved 17 May 2017.
- "Víctor Valdés sets unbeaten record at 896 minutes". FCBarcelona. 6 November 2011. Archived from the original on 5 April 2016. Retrieved 11 August 2017.
- "Guardametas de Primera (1928–2014)". CIHEFE.
- "Claudio Bravo recovers his unbeaten record". Sport (Spanish). 20 December 2014.
- "Claudio Bravo close to claiming Zamora Trophy". FCBarcelona. 19 May 2015. Archived from the original on 13 March 2016. Retrieved 11 August 2017.
- «مسی ۵هزارمین گل بارسا را به ثمر رساند». فیفا. ۱ فوریه ۲۰۰۹. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰.
- "پادشاه، ملکه و شاهزاده جوان". فیفا. 23 December 2009. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 23 March 2010.
- «Copa del Rey: Barcelona Host Ceuta at Camp Nou After Winning 2-0 On the Road». وب سایت هواداران باشگاه فوتبال بارسلونا. ۹ نوامبر ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۱.
- «رکوردها». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۵ مارس ۲۰۱۰.
- "یک استادیوم پنج ستاره". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 24 December 2010.
- "1899. The First Coat of Arms". FC Barcelona. Archived from the original on 14 May 2016.
- «تاج». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۰.
- Ball, Phil p. 90
- Ball, Phil p. 90.
- Ball, Phil pp. 90–91.
- «نامه سرگشاده خوان لاپورتا». باشگاه فوتبال بارسلونا. ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۰.
- Desbordes, Michel p. 195.
- King, Anthony pp. 123–24.
- "بارسلونا قرار داد اسپانسر لباس شدن بنیاد قطر را به مبلغ ۱۵۰ میلیون یورو پذیرفت". گاردین. 10 December 2010. Archived from the original on 9 May 2012. Retrieved 22 December 2010.
- کارلس سانتاچانا (۱۴ مارس ۲۰۰۹). «Cent anys del camp de la Indústria» (به کاتالان). باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۰.
- "خلاصهای از تاریخ نیوکمپ". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 1 August 2012. Retrieved 30 July 2010.
- Farred, Grant. p. 124.
- Eaude, Michael. p. 261
- Ball, Phil pp. 20–21.
- Ball, Phil pp. 121–22.
- Murray, Bill; Murray, William J.. p. 102.
- «L'Estadi (Camp Nou)». worldstadiums. بایگانیشده از اصلی در ۱۰ مه ۲۰۱۰. دریافتشده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
- «پایگاه رسمی اطلاعرسانی بازیهای المپیک ۱۹۹۲» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۲۸ مه ۲۰۰۸. دریافتشده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱.
- "El proyecto Barça Parc, adelante" (به اسپانیایی). باشگاه فوتبال بارسلونا. 2009. Archived from the original on 31 July 2009. Retrieved 28 July 2009.
- "Evolution 1929–10". Liga de Fútbol Profesional. Archived from the original on 20 July 2011. Retrieved 6 August 2010.
- "Copa del Rey – Palmarés". MARCA.com (به Spanish). Retrieved 11 May 2017.
- Carnicero, José; Torre, Raúl; Ferrer, Carles Lozano (25 August 2016). "Spain – List of Super Cup Finals". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). Retrieved 11 May 2017.
- "List of Super Cup Finals". RSSF. Retrieved 18 March 2011.
- Torre, Raúl (29 January 2009). "Spain – List of League Cup Finals". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). Retrieved 22 June 2010.
- "Champions League history". Union of European Football Associations (UEFA). Retrieved 22 June 2010.
- "UEFA Super Cup". UEFA. Archived from the original on 20 August 2010. Retrieved 22 June 2010.
- "UEFA Cup Winners' Cup". UEFA. Archived from the original on 1 May 2010. Retrieved 22 June 2010.
- FIFA.com. "FC Barcelona". Retrieved 15 September 2015.
- "Tournaments". FIFA. Archived from the original on 16 May 2010. Retrieved 22 June 2010.
- "Players". FC Barcelona. Retrieved 6 October 2020.
- «New Football Area Technical Commission presented». fcbarcelona.com. ۱۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافتشده در ۸ ژوئیه ۲۰۱۵.
- «FC Barcelona Board Members». باشگاه فوتبال بارسلونا. بایگانیشده از -12/plantilla/plantilla.html اصلی مقدار
|نشانی=
را بررسی کنید (کمک) در ۹ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱. - "Commercialisation in football" (PDF), Speakers' Corner Trust, The British Library
- "تاریخچه تیم بسکتبال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 21 September 2010. Retrieved 21 July 2011.
- "افتخارات تیم بسکتبال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 21 September 2010. Retrieved 21 July 2011.
- "لیگا ایسیبی در فصل ۱۱–۲۰۱۰" (به اسپانیایی). لیگا ایسیبی. Archived from the original on 9 July 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "تاریخچه تیم هندبال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 20 July 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "افتخارات تیم هندبال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 2 September 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "Temporada 2010 - 2011 Clasificación" (به اسپانیایی). Marca (newspaper). Archived from the original on 10 May 2012. Retrieved 21 July 2011.
- "تاریخچه تیم فوتسال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 20 July 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "افتخارات تیم فوتسال بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 10 May 2012. Retrieved 21 July 2011.
- "تاریخچه تیم هاکی بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 12 July 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "افتخارات تیم هاکی بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 9 August 2011. Retrieved 21 July 2011.
- "اطلاعاتی از تیم راگبی بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 10 May 2012. Retrieved 22 July 2011.
- "اطلاعاتی از تیم هاکی روی یخ بارسلونا". باشگاه فوتبال بارسلونا. Archived from the original on 8 September 2010. Retrieved 22 July 2011.
- "Revolució al futbol femení... sense el Barça?" (به اسپانیایی). لامالا. Archived from the original on 25 June 2009. Retrieved 22 July 2011.
- "FC Barcelona, campeón de la Copa de SM La Reina tras vencer al RCD Espanyol (1-0)" (به اسپانیایی). آرافایاف. Archived from the original on 27 December 2011. Retrieved 22 July 2011.
فهرست گزیدهٔ منابع و مآخذ
- Arnaud, Pierre; Riordan, James (1998). Sport and international politics. Taylor & Francis. ISBN 978-0-419-21440-3.
- Ball, Phill (2003). Morbo: The Story of Spanish Football. WSC Books Limited. ISBN 0-9540134-6-8.
- Burns, Jimmy (2009). Barça: A People's Passion. Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-0578-7.
- Desbordes, Michael (2007). Marketing and football: an international perspective. Butterworth-Heinemann. ISBN 0-7506-8204-3.
- Dobson, Stephen; Goddard, John A. (2001). The economics of football. Cambridge University Press. ISBN 0-521-66158-7.
- Eaude, Michael (2008). Catalonia: a cultural history. Oxford University Press. ISBN 0-19-532797-7.
- Ferrand, Alain; McCarthy, Scott (2008). Marketing the Sports Organisation: Building Networks and Relationships. Taylor & Francis. ISBN 0-415-45329-1.
- Fisk, Peter (2008). Business Genius: A More Inspired Approach to Business Growth. John Wiley and Sons. ISBN 1-84112-790-6.
- Ghemawat, Pankaj (2007). Redefining global strategy: crossing borders in a world where differences still matter. Harvard Business Press. p. 2. ISBN 1-59139-866-5.
- Farred, Grant (2008). Long distance love: a passion for football. Temple University Press. ISBN 1-59213-374-6. Unknown parameter
|unused_data=
ignored (help) - Ferrand, Alain; McCarthy, Scott (2008). Marketing the Sports Organisation: Building Networks and Relationships. Taylor & Francis. ISBN 0-415-45329-1.
- King, Anthony (2003). The European ritual: football in the new Europe. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 0-7546-3652-6.
- Kleiner-Liebau, Désirée (2009). Migration and the Construction of National Identity in Spain. 15. Iberoamericana Editorial. ISBN 84-8489-476-2.
- Murray, Bill; Murray, William J. (1998). The world's game: a history of soccer. University of Illinois Press. ISBN 0-252-06718-5.
- Peterson, Marc (2009). The Integrity of the Game and Shareholdings in European Football Clubs. GRIN Verlag. ISBN 3-640-43109-X.
- Raguer, Hilari (2007). The Catholic Church and the Spanish Civil War. 11. Routledge. ISBN 0-415-31889-0.
- Shubert, Adrian (1990). A social history of modern Spain. Routledge. ISBN 0-415-09083-0.
- Spaaij, Ramón (2006). Understanding football hooliganism: a comparison of six Western European football clubs. Amsterdam University Press. ISBN 90-5629-445-8.
- Bott, Steffen (2007). Internationalisierungsstrategien von nationalen Fußballligen- Auslandsvermarktung der Bundesligavereine und der DFL Deutsche Fußball Liga GmbH in Asien, insbesondere in der Republik Korea (südkorea) (به German). GRIN Verlag. ISBN 3-638-68892-5.
- Witzig, Richard (2006). The Global Art of Soccer. CusiBoy Publishing. ISBN 0-9776688-0-0.
پیوند به بیرون
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ باشگاه فوتبال بارسلونا موجود است. |
- وبگاه رسمی (عربی) (اسپانیایی) (کاتالان) (چینی) (انگلیسی) (ژاپنی)