باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (به انگلیسی: Manchester United Football Club) یکی از باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال در لیگ برتر فوتبال انگلستان است. این باشگاه در سال ۱۸۷۸، با نام باشگاه فوتبال نیوتون هیث (به انگلیسی: Newton Heath LYR Football Club) تأسیس شد. در سال ۱۹۰۲، نام این باشگاه به منچستر یونایتد تغییر یافت[1] و در سال ۱۹۱۰، ورزشگاه الدترافورد به عنوان ورزشگاه خانگی این تیم انتخاب شد.[3]

منچستر یونایتد
نام کاملباشگاه فوتبال منچستر یونایتد
لقب(ها)شیاطین سرخ[1] (Red Devils)
بنیان‌گذاریسال ۱۸۷۸ (۱۴۳ سال پیش) با نام نیوتون هیث
ورزشگاهالدترافورد
گنجایش۷۴٬۹۹۴[2]
مالکخانواده گلیزر (NYSE: MANU)
مدیرانجوئل و آورام گلیزر
مربیاوله گونر سولشیر
لیگلیگ برتر فوتبال انگلستان
۲۰۲۰–۲۱نائب قهرمان
وبگاهوبگاه تیم

منچستر یونایتد بیش از هر تیم دیگری در فوتبال انگلستان جام کسب کرده است[4] و پرافتخار ترین تیم این کشور لحاظ میگردد.[5] منچستر یونایتد با داشتن ۲۰ عنوان قهرمانی در لیگ برتر بیشتر از هر تیم دیگری، ۵ قهرمانی در جام اتحادیه، ۱۲ قهرمانی در جام حذفی، ۲۱ قهرمانی در سوپر جام انگلستان، ۳ عنوان قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا یکی از پرافتخارترین باشگاه‌های فوتبال جهان به ‌شمار می‌آید. آن‌ها تنها تیم انگلیسی هستند که توانستند هر سه جام اصلی یعنی لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپا (سه‌گانه) را در فصل ۹۹–۱۹۹۸ به دست آورند. در فصل ۱۷–۲۰۱۶، با قهرمانی در لیگ اروپا، آن‌ها جزو پنج تیمی در اروپا شدند که در تمامی رقابت‌های یوفا به مقام قهرمانی رسیده‌است. هم‌چنین آن‌ها به تنها باشگاه انگلیسی تبدیل شدند که توانسته‌اند در تمامی رقابت‌هایی که در آن شرکت کرده‌اند، به مقام قهرمانی برسند.

در سال ۱۹۶۸، منچستریونایتد با سرمربیگری سر مت بازبی به عنوان اولین تیم انگلیسی در لیگ قهرمانان اروپا به قهرمانی رسید. این اتفاق ۱۰ سال پس از حادثه مونیخ رخ داد. در این حادثه ۸ تن از بازیکنان تیم فوتبال منچستریونایتد جان خود را از دست دادند. سر الکس فرگوسن که از نوامبر ۱۹۸۶ تا مهٔ ۲۰۱۳ سرمربیگری این تیم را بر عهده داشت، توانست ۳۸ جام مختلف برای باشگاه به دست آورد و پرافتخار ترین سرمربی تاریخ فوتبال شود.[6][7][8][9] رقبای سنتی منچستر یونایتد باشگاه های منچستر سیتی ، لیورپول ، آرسنال و لیدز یونایتد میباشند.

منچستر یونایتد یکی از پرطرفدار ترین باشگاه های فوتبال جهان محسوب میشود.[10] این باشگاه در فصل ۱۷–۲۰۱۶ با درآمد ۶۷۶٫۳ میلیون یورویی، پردرآمدترین باشگاه فوتبال در دنیا[11] و در سال ۲۰۱۷ با ارزشی معادل ۲٫۸۶ میلیارد پوند، باارزش‌ترین باشگاه فوتبال جهان شد.[12] تا اکتبر ۲۰۱۸، برند منچستر یونایتد با ۱٫۵۵ بیلیون یورو ارزش، باارزش‌ترین برند فوتبالی است.[13][14] بعد از عرضهٔ سهام این تیم در بورس لندن در سال ۱۹۹۱، مالکوم گلیزر در مهٔ ۲۰۰۵ با مبلغی بالغ بر ۸۰۰ میلیون پوند باشگاه را خرید. در اوت ۲۰۱۲، عرضه اولیه سهام باشگاه در بازار بورس نیویورک انجام گرفت.

تاریخچه

سال‌های ابتدایی (۱۹۴۵–۱۸۷۸)
نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۴۵–۱۸۷۸)
نمودار پیشرفت باشگاه منچستر یونایتد در لیگ برتر انگلستان از فصل ۹۳–۱۸۹۲

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در سال ۱۸۷۸ توسط شرکت راه‌آهن لانکشایر و یورکشایر و با نام نیوتون هیث شکل گرفت.[15] در ابتدا این تیم فقط با تیم‌های شرکت‌های راه‌آهن دیگر بازی می‌کرد، ولی در ۲۰ نوامبر ۱۸۸۰ اولین بازی رسمی خود را در برابر بولتون واندررز انجام داد. بازیکنان تیم نیوتون هیث در این بازی لباس سبز و طلایی پوشیده بودند و بازی را نیز با نتیجه ۶ بر صفر واگذار کردند. این تیم از سال ۱۸۸۸ به عضویت یک لیگ محلی کوچک درآمد. این لیگ محلی پس از یک سال منحل شد و آن‌ها به لیگ دیگری به نام اتحاد فوتبال پیوستند. سه فصل بعد این لیگ با لیگ برتر فوتبال ادغام شد. این تیم از فصل ۹۳–۱۸۹۲ کار خود را در لیگ دسته اول شروع کرد. در آن موقع تیم از شرکت راه‌آهن استقلال یافته بود و پسوند LYR (مخفف Lancashire and Yorkshire Railway) از نام این تیم حذف شد. بعد از فقط دو فصل، باشگاه به دستهٔ دوم سقوط کرد.[16]

تیم منچستر یونایتد در فصل ۱۹۰۶–۱۹۰۵
در این سال آن‌ها نایب قهرمان لیگ شدند

در ژانویه ۱۹۰۲، باشگاه با بدهی ۲٬۶۷۰ پوند (معادل ۲۱۰٬۰۰۰ پوند در سال ۲۰۱۱ میلادی) ورشکسته شد.[17][18] هری استفورد، کاپیتان تیم ۴ تاجر از جمله جان هنری دیویس (که رئیس باشگاه شد) را یافت که حاضر شدند هر کدام ۵۰۰ پوند در باشگاه سرمایه‌گذاری کنند و تیم را نجات دهند.[19] در آن موقع نام تیم نیز تغییر کرد[17] و در ۲۴ آوریل ۱۹۰۲ باشگاهی با نام منچستر یونایتد به صورت رسمی شکل گرفت.[17] با سرمربیگری ارنست منگنال که تیم را در سال ۱۹۰۳ تحویل گرفت،[19] آن‌ها موفق به نایب قهرمانی در لیگ دسته دوم در سال ۱۹۰۶ شدند و به لیگ دسته اول راه یافتند.[19] هم‌چنین منچستر یونایتد در سال ۱۹۰۸، برای اولین بار توانست لیگ دسته اول را فتح کند که اولین قهرمانی منچستر یونایتد در لیگ به حساب می‌آید. در شروع فصل بعد، منچستر یونایتد عنوان قهرمانی در جام خیریه انگلیس را به‌دست‌آورد.[17] و در پایان فصل نیز برای اولین بار، به عنوان قهرمانی جام حذفی انگلیس رسید. منچستر یونایتد در سال ۱۹۱۱، بار دیگر در لیگ دسته اول قهرمان شد، ولی در پایان آن فصل، منگنال منچستر یونایتد را ترک کرد و به منچستر سیتی پیوست.[20]

در سال ۱۹۲۲، بعد از شروع دوباره لیگ‌های فوتبال پس از توقف سه ساله به علت جنگ جهانی اول، باشگاه به دسته دوم سقوط کرد.[21] منچستر یونایتد در سال ۱۹۲۵، دوباره به لیگ دسته اول بازگشت،[21] ولی در سال ۱۹۳۱ دوباره به دسته دوم رفت و به باشگاه یو-یویی تبدیل شد. در آن سال، منچستر یونایتد ضعیف‌ترین نتیجهٔ تاریخ خود را گرفت و در لیگ دسته دوم در رتبهٔ بیستم قرار گرفت. در اکتبر ۱۹۲۷، جان هنری دیویس درگذشت. باشگاه بار دیگر در آستانهٔ ورشکستگی قرار گرفت، ولی در دسامبر ۱۹۳۱، جیمز گیبسون در باشگاه سرمایه‌گذاری کرد و اداره باشگاه را در دست گرفت.[22] در فصل ۳۹–۱۹۳۸ و در فاصله یک سال قبل از شروع جنگ جهانی دوم، باشگاه کار خود را در لیگ دسته اول در رتبه چهاردهم به پایان رساند.[17]

سال‌های بازبی (۱۹۶۹–۱۹۴۵)
نوشتار‌های اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۶۹–۱۹۴۵) و فاجعه هوایی مونیخ
«بچه‌های بازبی» در دانمارک (۱۹۵۵)

در اکتبر ۱۹۴۵، پس از از سرگیری دوبارهٔ مسابقات فوتبال بعد از جنگ جهانی دوم، مت بازبی با قراردادی ۵ ساله به منچستر یونایتد پیوست. او کارش را با جذب پنج بازیکن شروع کرد.[23] بازبی در سال‌های ۱۹۴۷، ۱۹۴۸ و ۱۹۴۹ با تیم نایب قهرمان لیگ دسته اول شد و در سال ۱۹۴۸ نیز قهرمان جام حذفی انگلیس شد. در سال ۱۹۵۲، باشگاه پس از ۴۱ سال قهرمان لیگ دسته اول شد.[23] با میانگین سنی ۲۲ سال، تیم سر مت بازبی در آن سال‌ها توسط رسانه‌ها «بچه‌های بازبی» (به انگلیسی: Busby Babes) خوانده می‌شد.[24] در سال ۱۹۵۷، منچستر یونایتد به عنوان اولین تیم انگلیسی به لیگ قهرمانان اروپا راه یافت. آن‌ها در این مسابقات، در نیمه‌نهایی بازی را به رئال مادرید واگذار کردند و حذف شدند.[25] در همان مسابقات، منچستر یونایتد با نتیجه ۱۰ بر صفر باشگاه بلژیکی اندرلشت را شکست داد. این پیروزی، به عنوان پرگل‌ترین بُرد منچستر یونایتد در تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود.[26]

در سال بعد و در همین مسابقات، در راه برگشت به خانه پس از برد مقابل ستاره سرخ بلگراد، هواپیمایی که بازیکنان منچستر یونایتد، تعدادی خبرنگار و مقامات باشگاه را به انگلیس انتقال می‌داد، در حالی که در مونیخ آلمان سوخت‌گیری کرده بود، در حال بلند شدن از زمین دچار سانحه شد. فاجعه هوایی مونیخ در ۶ فوریه ۱۹۵۸ رخ داد و جان ۲۳ نفر را گرفت، از جمله ۸ تن از بازیکنان منچستر یونایتد. جئوف بنت، راجر بایرن، ادی کولمن، دانکن ادواردز، مارک جونز، دیوید پگ، تامی تیلور و بیلی ولان بازیکنانی بودند که در این حادثه جان باختند و چندی دیگر از بازیکنان در این حادثه به شدت مجروح شدند.[27]

نشانی که به افتخار کشته‌شدگان فاجعه هوایی مونیخ در الدترافورد نصب شده‌است

مت بازبی در این حادثه مجروح شد و در دوران درمانش، جیمی مورفی هدایت تیم را بر عهده گرفت.[28] در آن سال آن‌ها به فینال جام حذفی رسیدند، اما در مقابل بولتون واندررز مغلوب شدند.[17] با به رسمیت شناختن این فاجعه، یوفا از باشگاه دعوت کرد تا در فصل ۵۹–۱۹۵۸ لیگ قهرمانان اروپا در کنار ولورهمپتون شرکت کند. با وجود تصویب اتحادیه فوتبال انگلیس، سازمان لیگ تشخیص داد به علت این که منچستر یونایتد به این مسابقات راه پیدا نکرده‌است، نمی‌تواند در آن شرکت کند.[17] بازبی با خریدن بازیکنانی هم‌چون دنیس لا و پت کرراند تیم دههٔ ۶۰ منچستر یونایتد را دوباره ساخت.[29] این تیم همراه با بازیکنانی هم‌چون جرج بست در سال ۱۹۶۳ در جام حذفی قهرمان شد.[17]

در فصل بعدی در لیگ نایب قهرمان شدند و در سال ۱۹۶۵ و ۱۹۶۷ توانستند در لیگ به مقام قهرمانی برسند.[17] در سال ۱۹۶۸، منچستر یونایتد در فینال لیگ قهرمانان اروپا با نتیجهٔ ۴ بر ۱ تیم بنفیکا را شکست داد و به عنوان اولین تیم انگلیسی، در لیگ قهرمانان اروپا، قهرمان شد.[25] در آن تیم، سه برندهٔ توپ طلای اروپا[30] یعنی بابی چارلتون، دنیس لا و جرج بست حضور داشتند.[29] مت بازبی در سال ۱۹۶۹ از سِمَت خود استعفا داد[29] و ویلف مک‌گینس، بازیکن سابق منچستر یونایتد، جانشین وی شد.[31]

۱۹۸۶–۱۹۶۹
نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۱۹۸۶–۱۹۶۹)
برایان رابسون برای ۱۲ سال کاپیتان تیم منچستر یونایتد بود. او دارای رکورد بلندترین مدت کاپیتانی در این تیم است.[32]

به دنبال کسب رتبهٔ هشتم در فصل ۷۰–۱۹۶۹ و شروع ضعیف در فصل ۷۱–۱۹۷۰، بازبی پذیرفت تا به صورت موقت سرمربی تیم بشود و ویلف مک‌گینس نیز به عنوان کمک مربی در تیم مشغول شد.[33] در ژوئن ۱۹۷۱، فرانک اوفارل، به عنوان سرمربی برگزیده شد.[33] ولی ۱۸ ماه بعد و در دسامبر ۱۹۷۲ تامی دوچرتی جانشین وی شد.[34] دوچرتی منچستر یونایتد را از سقوط به دستهٔ پایین‌تر نجات داد؛ ولی در سال ۱۹۷۴ آن‌ها به دستهٔ پایین‌تر سقوط کردند. مثلث خط حملهٔ یونایتد یعنی بست، لا و چارلتون باشگاه را ترک کردند.[33] باشگاه سال بعد به دسته اول بازگشت و در سال ۱۹۷۶ به بازی نهایی جام حذفی رسید. اما در آن‌جا مغلوب ساوت‌همپتون شد.[33] منچستر یونایتد در سال ۱۹۷۷ باز هم به فینال رسید و این بار ۲ بر ۱ مقابل لیورپول به برتری رسید.[33] دوچرتی پس از مدت کوتاهی و به دنبال افشای رابطه‌اش با همسر فیزیوتراپیست باشگاه، برکنار شد.[35]

دیو سکستون در سال ۱۹۷۷، جانشین دوچرتی شد.[34] با وجود خرید بازیکنان بزرگی هم‌چون جو جردن، گوردون مک‌کوئین، گری بیلی و رای ویلکینز، باشگاه در آن سال به نتیجهٔ قابل توجهی دست نیافت. آن‌ها در فصل ۸۰–۱۹۷۹ در لیگ و جام حذفی نایب قهرمان شدند.[33] سکستون در سال ۱۹۸۱ برکنار و ران اتکینسون جانشین وی شد.[34] او رکورد نقل و انتقالات انگلیس را شکست و برایان رابسون را از وست برومویچ با مبلغ ۱٫۵ میلیون پوند به منچستر یونایتد آورد.[36] با هدایت اتکینسون، منچستر یونایتد دو بار در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۵، قهرمان جام حذفی شد.[34] در فصل ۸۶–۱۹۸۵ منچستر یونایتد، در حالی که به قهرمانی خیلی نزدیک بود، لیگ را با رتبه چهارم به پایان رساند. سال بعد منچستر یونایتد خطر سقوط را از سر گذراند و اتکینسون برکنار شد.[34]

سال‌های فرگوسن (۲۰۱۳–۱۹۸۶)
نوشتار اصلی: تاریخچه باشگاه فوتبال منچستر یونایتد (۲۰۱۳–۱۹۸۶)
سر الکس فرگوسن

الکس فرگوسن و دستیارش آرچی ناکس در روز برکناری اتکینسون از تیم آبردین به منچستر یونایتد آمدند[37] و با هدایت آن‌ها، باشگاه در آن فصل به رتبهٔ یازدهم لیگ دست یافت.[37][38] با وجود این که فرگوسن منچستر یونایتد را در فصل ۸۸–۱۹۸۷ در لیگ به مقام دوم رساند، ولی در فصل بعدی دوباره منچستر یونایتد یازدهم شد.[17] فرگوسن در آستانهٔ برکناری بود، ولی با شکست دادن کریستال پالاس، آن‌ها قهرمان جام حذفی سال ۱۹۹۰ شدند و فرگوسن در سمت خود باقی‌ماند.[39][40] در فصل بعد منچستر یونایتد برای اولین بار در جام در جام اروپا قهرمان شد و در بازی سوپر جام اروپا با یک گل، ستاره سرخ بلگراد، قهرمان لیگ قهرمانان اروپا را شکست داد و سوپر جام اروپا را نیز به دست آورد.[41] در فصل بعدی منچستر یونایتد در ومبلی تیم ناتینگهام فارست را یک بر صفر شکست داد و عنوان قهرمانی جام اتحادیه را به دست آورد.[17] در سال ۱۹۹۳ باشگاه برای اولین پس از سال ۱۹۶۷، قهرمان لیگ برتر شد و در فصل بعدی نیز منچستر یونایتد جام حذفی و لیگ برتر را فتح کرد.[41]

در فصل ۹۹–۱۹۹۸ منچستر یونایتد به نخستین تیم انگلیسی تبدیل شد که هر سه جام لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپا را در یک فصل به دست می‌آورد. در حقیقت منچستر یونایتد تنها تیم انگلیسی است که سه‌گانه را در کارنامهٔ خود ثبت کرده‌است.[42] آن‌ها در فینال لیگ قهرمانان سال ۱۹۹۹ در حالی که از بایرن مونیخ با یک گل عقب بودند، در وقت‌های اضافه با گل‌های اوله گانر سولسشیر و تدی شرینگهام به پیروزی رسیدند.[43] هم‌چنین با شکست دادن تیم پالمیراس در توکیو، جام بین قاره‌ای را نیز به دست آوردند.[44] پس از آن، فرگوسن به خاطر خدمات خود به فوتبال لقب سر را از ملکه بریتانیا دریافت کرد.[39]

رایان گیگز رکورددار تعداد بازی و پرافتخارترین بازیکن در لیگ برتر انگلستان[45]

در سال ۲۰۰۰، منچستر یونایتد به جام باشگاه‌های جهان راه یافت[46] و لیگ برتر را نیز دوباره در فصل‌های ۲۰۰۰–۱۹۹۹ و ۲۰۰۱–۲۰۰۰ فتح کرد. آن‌ها در فصل ۲۰۰۲–۲۰۰۱ نایب قهرمان لیگ شدند و در فصل بعد، دوباره عنوان قهرمانی را به دست آوردند. قهرمانی جام حذفی فصل ۲۰۰۴–۲۰۰۳ نیز نصیب منچستر یونایتد شد.[47] در فصل ۲۰۰۶–۲۰۰۵ منچستر یونایتد برای اولین بار در تاریخ خود، از راه‌یابی به مرحله حذفی لیگ قهرمانان اروپا بازماند. اما با نایب قهرمانی در لیگ برتر و قهرمانی در جام اتحادیه، این امر را جبران کرد. منچستر یونایتد در فصل‌های ۰۷–۲۰۰۶ و ۰۸–۲۰۰۷ قهرمان لیگ برتر شد و در سال ۲۰۰۸ با شکست ۶ بر ۵ تیم چلسی در ضربات پنالتی (۱ بر ۱ مساوی در وقت قانونی و اضافه) قهرمان اروپا شد. در این بازی، رایان گیگز برای ۷۵۹مین بار برای منچستر یونایتد به میدان رفت و رکورد بابی چارلتون را شکست.[48] در دسامبر همان سال، منچستر یونایتد قهرمان باشگاه‌های جهان شد و در فصل ۰۹–۲۰۰۸ در جام اتحادیه عنوان قهرمانی را کسب کرد.[49] در تابستان آن سال، کریستیانو رونالدو با مبلغ ۸۰ میلیون پوند که در زمان خود رکوردی جهانی محسوب می‌شد، به رئال مادرید فروخته شد.[50] در سال ۲۰۱۰ منچستریونایتد ۲ بر ۱ استون ویلا را در بازی نهایی جام اتحادیه شکست داد و توانست برای اولین بار در این جام، از مقام قهرمانی خود دفاع کند.[51]

منچستر یونایتد در فصل ۱۰–۲۰۰۹ به مقام نایب قهرمانی رسید. اما در فصل ۱۱–۲۰۱۰، برای نوزدهمین بار در لیگ برتر قهرمان شد. منچستر یونایتد با کسب این عنوان، رکورد ۱۸ قهرمانی تیم لیورپول در لیگ را شکست و به پرافتخارترین تیم باشگاهی در لیگ برتر انگلستان تبدیل شد.[52][53]

بعد از نایب قهرمانی در فصل ۱۲–۲۰۱۱، منچستر یونایتد در فصل ۱۳–۲۰۱۲ توانست برای بیستمین بار قهرمان لیگ برتر شود.[54]

تاکنون–۲۰۱۳

روز ۸ مهٔ ۲۰۱۳، فرگوسن اعلام کرد که در پایان فصل بازنشسته می‌شود، اما به عنوان عضو هیئت رئیسه و سفیر، به فعالیتش در این باشگاه ادامه می‌دهد.[8][55] یک روز بعد، باشگاه منچستر یونایتد اعلام کرد که دیوید مویس با منچستر یونایتد قرارداد ۶ ساله امضا کرده و هدایت این تیم را بر عهده خواهد گرفت.[56][57][58] ده ماه بعد، در ۲۲ آوریل ۲۰۱۴، به دنبال نتایج ضعیف یونایتد و عدم راهیابی این تیم به لیگ قهرمانان اروپا برای اولین بار پس از فصل ۹۶–۱۹۹۵، دیوید مویس از سمتش برکنار شد و رایان گیگز به صورت موقت، هدایت این تیم را برعهده گرفت.[59] در ۱۹ مهٔ ۲۰۱۴ رسماً اعلام شد که لوئی فان خال با قراردادی سه ساله جانشین مویس می‌شود و رایان گیگز هم به عنوان دستیار در تیم خواهد بود.[60] در ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، مالکوم گلیزر مالک باشگاه درگذشت.[61]

یونایتد با فن خال در فصل اول به مقام چهارم لیگ رسید و به مرحلهٔ گروهی فصل بعد لیگ قهرمانان اروپا راه یافت، اما در همان مرحلهٔ گروهی حذف شد.[62] فصل بعد با وجود چند خرید گران‌قیمت در لیگ به مقام پنجم رسید و باز هم از رسیدن به لیگ قهرمانان بازماند. با این حال، در آن فصل یونایتد برای دوازدهمین بار به قهرمانی جام حذفی رسید و با رکورد آرسنال برابری کرد.[63] با وجود این قهرمانی، دو روز بعد فن خال از کارش برکنار شد[64] و در ۲۷ مهٔ ۲۰۱۶، ژوزه مورینیو با قراردادی سه ساله سرمربی‌گری این تیم را بر عهده گرفت.[65] در این فصل منچستر یونایتد برای بیست و یکمین بار قهرمان جام خیریه شد، برای اولین بار توانست در لیگ اروپا به قهرمانی برسد و هم‌چنین برای پنجمین بار در جام اتحادیه انگلستان به قهرمانی رسید. وین رونی با به ثمر رساندن دویست و پنجاهمین گل خود برای باشگاه، رکورد سر بابی چارلتون را شکست و به بهترین گلزن تاریخ باشگاه تبدیل شد و در انتهای فصل به باشگاه سابق خود یعنی اورتون بازگشت. بعد از پایان هفتهٔ هفدهم فصل ۱۹–۲۰۱۸، تیم مورینیو با ۱۹ امتیاز کم‌تر از تیم صدرنشین و ۱۱ امتیاز فاصله از تیم چهارم جدول، در ردهٔ ششم قرار داشت؛ این بدترین شروع تاریخ باشگاه در لیگ برتر بود. نهایتاً ژوزه مورینیو در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۸ برکنار شد[66] و یک روز بعد اوله گونر سولشیر به صورت موقت جانشین وی شد.[67] در ۲۸ مارس ۲۰۱۹ و پس از کسب ۱۴ برد از ۱۹ بازی ابتدایی‌اش، سولشیر با امضای قراردادی سه ساله به عنوان سرمربی رسمی تیم انتخاب شد.[68]

آرم و لباس تیم

آرم باشگاه منچستر یونایتد، از آرم شورای شهر منچستر گرفته شده‌است. اگرچه تغییرات بسیاری در آن دیده می‌شود و از آن آرم، فقط کشتی آن باقی مانده‌است.[69] در دههٔ ۶۰ میلادی، به منچستر یونایتد لقب شیاطین سرخ داده شد. در آن زمان این لقب به صورت رسمی وارد برنامه‌های باشگاه شد و در دههٔ ۷۰ میلادی، نشان یک شیطان به آرم باشگاه اضافه شد.[69]

  • ۱۹۷۳–۱۹۶۰
  • ۱۹۹۸–۱۹۷۳
  • تاکنون–۱۹۹۸

لباس تیم نیوتون هیث در ابتدا، پیراهن‌های سبز و زرد به همراه جوراب و شورت ورزشی آبی بود.[70] بین سال‌های ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۶ پیراهن باشگاه رنگ سبز و طلایی بود[70] تا این‌که در سال ۱۸۹۶، پیراهن باشگاه یک دست سفید شد و بازیکنان جوراب‌های آبی‌رنگ پوشیدند.[70] بعد از آن که نام باشگاه در سال ۱۹۰۲ به منچستر یونایتد تغییر یافت، رنگ لباس تیم نیز عوض شد. از آن زمان به بعد بازیکنان پیراهن قرمز، شورت ورزشی سفید و جوراب سیاه می‌پوشیدند. تا سال ۱۹۲۲، تغییرات چندانی در لباس تیم صورت نگرفت تا این که در آن سال یک علامت V قرمز تیره به قسمت اطراف یقه پیراهن تیم اضافه شد. لباس خانگی تیم تا سال ۱۹۲۷ به همین شکل بود.[70] در سال ۱۹۳۴، بازیکنان پیراهن‌های آلبالویی و سفید رنگ پوشیدند، ولی در فصل بعدی پیراهن تیم به همان قرمز یکدست تغییر یافت. از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۵، جوراب‌های بازیکنان از رنگ مشکی به رنگ سفید تغییر کرد و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۱، جوراب‌های تیم، قرمزرنگ شد. در آن سال دوباره جوراب‌های تیم به رنگ مشکی درآمد. لباس تیم در فصل ۱۱–۲۰۱۰، قرمز رنگ با یقه‌های سفید، شورت ورزشی سفید و جوراب‌های مشکی بود.[71] در طراحی پیراهن فصل ۱۳–۲۰۱۲ منچستر یونایتد، از نوعی پارچه از جنس کتان به نام گینگهام الهام گرفته شده‌است. این پارچه در طول انقلاب صنعتی در شهر منچستر تولید شده و به نوعی نماد این شهر به حساب می‌آید.[72]

لباس دوم تیم اغلب فصل‌ها پیراهن و شورت ورزشی سفید و جوراب‌های سیاه بوده‌است، ولی چندین استثنا هم وجود داشته‌است. مثلاً در فصل ۲۰۰۰–۱۹۹۹ پیراهن دوم تیم، آبی نفتی به همراه‌های راه‌راه‌های باریک نقره‌ای رنگ بود[73] و در فصل ۱۱–۲۰۱۰ لباس دوم تیم، پیراهن سفید به همراه خط‌های آبی و قرمز رنگ و شورت ورزشی سیاه و جوراب سفید رنگ بود.[74] در فصل ۹۶–۱۹۹۵، آن‌ها برای دو بازی پیراهن تمام خاکستری پوشیدند، ولی به دلیل شکایت بازیکنان از این که در زمین نمی‌توانند یکدیگر را پیدا کنند، پیراهن دوم تیم تغییر کرد.[75] از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶، پیراهن دوم تیم آبی و سفید رنگ بود. در سالی که منچستر یونایتد هر سه جام را به دست آورد، پیراهن دوم تیم یک‌دست سیاه‌رنگ بود. از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵، پیراهن دوم تیم سفید به همراه خطوط آبی و قرمز رنگ و جوراب‌ها و شورت‌های ورزشی آبی رنگ بود.[73] در فصل ۰۹–۲۰۰۸، به مناسبت چهلمین سالگرد فتح لیگ قهرمانان اروپا برای نخستین بار، باشگاه پیراهن دوم تیم را به یک‌دست آبی تغییر داد.[76]

ورزشگاه‌های خانگی
الدترافورد
تئاتر رؤیاها
محل خیابان سر مت بازبی، الدترافورد، منچستر بزرگ،
انگلستان
شروع ساخت ۱۹۰۹
تأسیس ۱۹ فوریه ۱۹۱۰
مالک منچستر یونایتد
گرداننده منچستر یونایتد
نوع زمین چمن
هزینه ساخت ۹۰٬۰۰۰ پوند (سال ۱۹۰۹)
طراح آرچیبالد لیچ (۱۹۰۹)
گنجایش ۷۵٬۶۴۳[2]
مستاجرها منچستر یونایتد (۱۹۱۰–تاکنون)
ابعاد زمین ۱۰۵ × ۶۸ متر
نوشتار‌های اصلی: الدترافورد، بانک استریت (زمین فوتبال) و نورث رود (زمین فوتبال)

نیوتون هیث در ابتدا در زمین نورث وود که زمینی نزدیک حیاط راه‌آهن بود، بازی می‌کرد.[77] گنجایش اصلی آن ورزشگاه ۱۲٬۰۰۰ نفر بود. مقامات باشگاه تصمیم گرفتند تا برای پیوستن به لیگ برتر بر امکانات این ورزشگاه بیفزایند. در سال ۱۸۸۷، تغییرات کوچکی در ورزشگاه صورت گرفت و در سال ۱۸۹۱، باشگاه از حداقل ذخایر مالی خود برای نصب دو جایگاه جدید در ورزشگاه و اضافه شدن ۲٬۰۰۰ نفر به ظرفیت ورزشگاه استفاده کرد.[78]

در ماه ژوئن ۱۸۹۳ که باشگاه به تازگی تحویل صاحبان جدیدش داده شده بود، زمین نورث وود برای باشگاه نامناسب تشخیص داده شد. ای. اچ آلبوت زمینهٔ استفاده از زمین بانک استریت در کلیتون را فراهم کرد.[77]

در زمانی که بانک استریت به دلیل مشکلات مالی باشگاه تعطیل شد، هری استفورد توانست پول کافی جمع‌آوری کند و یک زمین موقت برای بازی‌های تیم در هارپورهی فراهم آورد. به دنبال سرمایه‌گذاری‌های جدید در باشگاه، جی. اچ دیویس ۵۰۰ پوند پرداخت و علاوه بر احیای زمین بانک استریت، یک جایگاه ۱٬۰۰۰ نفری جدید نیز به آن افزود. در عرض چهار سال، چهار طرف ورزشگاه دارای جایگاه شد و ظرفیت ورزشگاه به ۵۰٬۰۰۰ نفر رسید.[78]

بعد از کسب عنوان قهرمانی لیگ در سال ۱۹۰۸ و قهرمانی در جام حذفی در سال بعد، بانک استریت برای جاه‌طلبی‌های بزرگ دیویس کافی نبود. در فوریه ۱۹۰۹، شش هفته قبل از فینال جام حذفی، الدترافورد به عنوان نام ورزشگاه جدید منچستر یونایتد تصویب شد.[78] باشگاه، زمین ورزشگاه را به قیمت ۶۰٬۰۰۰ پوند خرید. بودجه‌ای ۳۰٬۰۰۰ پوندی به آرچیبالد لیچ (معمار) داده شد تا کار ساخت را شروع کند. در ابتدا قرار بود تا ورزشگاه ۱۰۰٬۰۰۰ نفری باشد، ولی با توجه به بودجه، به ۷۷٬۰۰۰ نفر کاهش یافت.[78] ورزشگاه توسط آقایان براملد و اسمیت در شهر منچستر ساخته شد. رکورد حضور بیشترین تماشاگر در این ورزشگاه، در ۲۵ مارس ۱۹۳۹ ثبت شد. در آن بازی که نیمه‌نهایی جام حذفی بود، ۷۶٬۹۶۲ تماشاگر به ورزشگاه آمدند.[78]

نمای بیرونی ورزشگاه الدترافورد

در طول جنگ جهانی دوم و به دلیل بمباران، بخش زیادی از ورزشگاه تخریب شد. تونل ورودی جنوب ورزشگاه، تنها قسمت باقی‌مانده از آن بود. بعد از جنگ باشگاه از کمیسیون خسارت جنگ ۲۲٬۲۷۸ پوند دریافت کرد تا ورزشگاه را بازسازی کند. در طول بازسازی ورزشگاه، منچستر یونایتد بازی‌های خانگی‌اش را در ورزشگاه خانگی منچسترسیتی برگزار می‌کرد. منچستر یونایتد سالانه ۵٬۰۰۰ پوند و به علاوه قسمتی از سود باشگاه را صرف کرد تا استرتفورد اند، جایگاه‌های غربی و شرقی ورزشگاه بازسازی شد. در مارس ۱۹۵۷، ۴۰٬۰۰۰ پوند صرف شد تا سیستم نور ورزشگاه برقرار شود. در سال ۱۹۸۷، سیستم روشنایی جدیدی در ورزشگاه نصب شد. سیستمی که تا امروز باقی مانده‌است.[78]

بعد از ابلاغ گزارش تیلور، ظرفیت الدترافورد به ۴۴٬۰۰۰ نفر کاهش پیدا کرد. در سال ۱۹۹۵، جایگاه شمالی ورزشگاه، بازسازی شد و ظرفیت ورزشگاه به ۵۵٬۰۰۰ نفر افزایش یافت. در پایان فصل ۹۹–۱۹۹۸، جایگاه‌های شرقی و غربی نیز بازسازی شد و ظرفیت ورزشگاه به ۶۷٬۰۰۰ نفر افزایش یافت. از ژوئیه ۲۰۰۵ تا مهٔ ۲۰۰۶، با اضافه شدن جایگاه‌های شمال غربی و شمال شرقی، ۸٬۰۰۰ نفر دیگر به ظرفیت ورزشگاه افزوده شد. در ۲۶ مارس ۲۰۰۶، یک رکورد برای بیشترین حضور تماشاگر در یک بازی ثبت شد و ۶۹٬۰۷۰ نفر در ورزشگاه الدترافورد حضور یافتند.[79] در ۳۱ مارس ۲۰۰۷، این رکورد شکسته شد، چرا که ۷۶٬۰۹۸ نفر بازی منچستر یونایتد و بلکبرن را از نزدیک تماشا کردند.[80] یعنی فقط ۱۱۴ صندلی در این بازی خالی مانده بود (۰٫۱۵ ٪ از ظرفیت ورزشگاه). در سال ۲۰۰۹، به دلیل تعمیرات مختلف بر روی جایگاه‌ها، ۲۵۵ نفر از ظرفیت ورزشگاه کم شد و ظرفیت کل به ۷۵٬۹۵۷ کاهش یافت.[81] منچستر یونایتد از لحاظ میانگین تماشاگر در بازی‌های خانگی، در اروپا بعد از بوروسیا دورتموند، دوم است.[82][83][84]

هواداران
هواداران منچستر یونایتد در مسکو؛ محل برگزاری بازی نهایی لیگ قهرمانان اروپا در سال ۲۰۰۸

منچستر یونایتد با داشتن بیشترین هوادار، باشگاه‌های هواداری و بیشترین میانگین تماشاگر برای هر بازی خانگی، پرطرفدارترین تیم جهان به حساب می‌آید.[85] این باشگاه بالغ بر ۲۰۰ باشگاه هواداری رسمی را در ۲۴ کشور دنیا اداره می‌کند.[86] باشگاه منچستر یونایتد به خاطر تورهای تابستانی خود و سفر به نقاط مختلف جهان در تعطیلات، محبوبیت ویژه‌ای در نزد مردم جهان دارد. نتایج یک نظرسنجی نیز در سال ۲۰۱۲ نشان می‌دهد که منچستر یونایتد با ۶۵۹ میلیون هوادار در سرتاسر دنیا، پرطرفدارترین تیم فوتبال دنیاست.[87][88] نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۱۴ نشان داد که هواداران یونایتد، پرسروصداترین هواداران در لیگ برتر انگلستان هستند.[89]

رقیبان سنتی
نوشتار‌های اصلی: شهرآورد منچستر، هماوردی لیورپول و منچستر یونایتد، هماوردی لیدز یونایتد و منچستر یونایتد و هماوردی آرسنال و منچستر یونایتد

منچستر یونایتد سه رقیب سنتی دارد: لیورپول، لیدز یونایتد و منچستر سیتی

حساسیت بازی دو تیم منچستر یونایتد و منچستر سیتی، به خاطر آن است که هر دو از یک شهر هستند و منچستر سیتی سال‌هاست سعی می‌کند تا جای منچستر یونایتد را به عنوان تیم اول شهر منچستر بگیرد.[90]

رقابت دو تیم منچستر یونایتد و لیورپول، به دوران انقلاب صنعتی بازمی‌گردد. در آن زمان منچستر یک شهر مهم در صنعت نساجی بود و لیورپول نیز بندر مهمی به حساب می‌آمد.[91]

به بازی بین دو تیم منچستر یونایتد و لیدز یونایتد جنگ رزها هم گفته می‌شود. زیرا لیدز یونایتد نمایندهٔ منطقهٔ یورکشایر و منچستر یونایتد نمایندهٔ منطقهٔ لانکشایر می‌باشد.[92]

برند جهانی
شرکت هواپیمایی آئروفلوت، رسماً وظیفهٔ جابه‌جایی اعضای باشگاه را بر عهده دارد.

باشگاه منچستر یونایتد به عنوان یک برند جهانی توصیف می‌شود. یک گزارش در سال ۲۰۰۹، نشان می‌دهد که ارزش تجاری و مالکیت معنوی باشگاه، حدود ۳۲۹ میلیون پوند است که از نظر قدرت برند دارای نمرهٔ AAA می‌باشد (قوی‌ترین برند).[93] در سال ۲۰۱۳، مجله فوربز، برند منچستر یونایتد را با ارزشی معادل ۳٫۳ میلیارد دلار در رده نخست ارزشمندترین برندهای باشگاه‌های ورزشی جهان قرار داد.[94] این باشگاه، در جدول پولی فوتبال دیلویت در ردهٔ سوم قرار دارد. (پس از رئال مادرید و بارسلونا)[95]

قدرت برند و به‌طور کلی شهرت منچستر یونایتد در جهان، اغلب به بازسازی تیم منچستر یونایتد توسط مت بازبی و به دنبال آن کسب موفقیت‌های مختلف بعد از فاجعه هوایی مونیخ نسبت داده می‌شود، کاری که تحسین همگان را برانگیخت. تیمی شامل بازیکنانی چون بابی چارلتون، نوبی استایلز (اعضای تیم ملی انگلستان که قهرمان جهان شد)، دنیس لا و جرج بست. سبک بازی حمله‌ای این تیم به «تسخیر ابتکار فوتبال انگلیس» مشهور شده بود.[96]

منچستر یونایتد نخستین باشگاه انگلیسی بود که سهامش در سال ۱۹۹۱، در بورس اوراق بهادار لندن، به فروش گذاشته شد.[97] با این کار، باشگاه پیشرفت قابل توجهی در مسائل مالی کرد و استراتژی‌اش در بخش تبلیغاتی را بهبود بخشید. تمرکز باشگاه روی تبلیغات و موفقیت‌های ورزشی تیم در مسابقات مختلف، سود قابل توجهی را برای باشگاه به ارمغان آورد. قدرت برند منچستر یونایتد، با توجه رسانه‌های مختلف به بازیکنان این تیم در خارج از زمین، از جمله دیوید بکهام (که خیلی زود خودش یک برند در جهان شد)، بیشتر شد. این توجه باعث شد تا در روی زمین نیز توجه بیشتری به منچستر یونایتد شود و فرصت‌های خوبی از جمله حامیان مالی خوب و حق پخش تلویزیونی نصیب این تیم شود.[98] در این زمان محبوبیت دیوید بکهام در آسیا دلیل جدایی ناپذیر موفقیت تجاری باشگاه در این قاره بود.[99]

به خاطر کسب نتایج عالی در رقابت‌های مختلف، زمینه برای تولید درآمد بیشتر از طریق حقّ پخش تلویزیونی بازی‌های تیم، ایجاد شد. از آغاز لیگ برتر، منچستر یونایتد برای فروش حق پخش تلویزیونی بازی‌های تیم خود، بیشترین درآمد را در بین باشگاه‌های انگلیسی کسب کرده‌است. این باشگاه با شبکه اسکای بریتانیا قرارداد دارد.[100][101] منچستر یونایتد دارای بیشترین درآمد از طریق تبلیغات در بین تیم‌های انگلیسی است.[102]

بازه زمانی تولیدکننده لباس حامی مالی پیراهن تیم
۱۹۴۵–۱۹۷۵ آمبرو بدون حامی مالی
۱۹۷۵–۱۹۸۰ آدمیرال اسپورتزور
۱۹۸۰–۱۹۸۲ آدیداس
۱۹۸۲–۱۹۹۲ شارپ
۱۹۹۲–۲۰۰۰ آمبرو
۲۰۰۰–۲۰۰۲ وودافون
۲۰۰۲–۲۰۰۶ نایک
۲۰۰۶–۲۰۱۰ ای‌آی‌جی
۲۰۱۰–۲۰۱۴ ای‌اوان
۲۰۱۴–۲۰۱۵ شورولت
۲۰۱۵– آدیداس

حامیان مالی
حامیان مالی پیراهن تیم

شرکت شارپ، نخستین حامی مالی منچستر یونایتد به حساب می‌آید. این شرکت در فصل ۸۳–۱۹۸۲، قراردادی پنج ساله به ارزش ۵۰۰٬۰۰۰ پوند با منچستر یونایتد امضا کرد. شارپ تا فصل ۲۰۰۰–۱۹۹۹، حامی مالی منچستر بود. بعد از آن، باشگاه با شرکت وودافون، قرارداد چهارساله و ۳۰ میلیون پوندی امضا کرد.[103] وودافون برای امضای قرارداد چهارساله‌ای دیگر به ارزش ۳۶ میلیون پوند موافقت کرد، ولی پس از دو فصل تصمیم گرفت قراردادش با باشگاه منچستر یونایتد را فسخ کند. آن‌ها دلیل این‌کار را تمرکز بیشتر روی حمایت مالی از لیگ قهرمانان اروپا اعلام کردند.[103]

در شروع فصل ۰۷–۲۰۰۶، شرکت بیمه گروه بین‌المللی آمریکایی قراردادی چهارساله به ارزش ۵۶٫۵ میلیون پوند با باشگاه به امضا رساند که این مقدار، بالاترین مبلغ، برای یک حامی مالی در دنیا بود. این قرارداد در سپتامبر ۲۰۰۶ منعقد شد.[104][105] در ابتدای فصل ۱۱–۲۰۱۰، شرکت بیمه اتکایی آمریکایی به نام ای‌اوان قراردادی چهارساله و به مبلغ ۸۰ میلیون پوند با باشگاه منچستر یونایتد به امضا رساند که ارزشمندترین حامی مالی باشگاه‌های فوتبال در تاریخ به حساب می‌آید.[106] در اوت ۲۰۱۱، دی‌اچ‌ال با یونایتد قراردادی چهارساله و به ارزش ۴۰ میلیون پوند امضا کرد و حامی لباس‌های تمرین تیم شد. گفته می‌شود این نخستین بار در فوتبال انگلستان بود که شرکتی حامی مالی لباس‌های تمرین تیمی می‌شود.[107][108] این قرارداد بیشتر از یک سال به طول نینجامید و باشگاه در اکتبر ۲۰۱۲ قرارداد را بازخرید کرد.[109] در آوریل ۲۰۱۳، باشگاه قراردادی ۸ ساله با ای‌اوان به ارزش ۱۸۰ میلیون پوند برای لباس‌های تمرین تیم و همچنین اعطای حق نامگذاری مرکز تمرین ترافورد به شرکت ای‌اوان، به امضا رساند.[110] در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲ باشگاه منچستر یونایتد با جنرال موتورز قرارداد هفت ساله‌ای به امضا رساند و جنرال موتورز از ابتدای فصل ۱۵–۲۰۱۴، به جای ای‌اوان حامی مالی پیراهن تیم شد. جنرال موتورز سالانه حدود ۸۰ میلیون دلار و در مجموع هفت سال، ۵۵۹ میلیون دلار به باشگاه منچستر یونایتد پرداخت می‌کند. لوگوی شورولت که از برندهای شرکت جنرال موتورز است، بر روی پیراهن تیم قرار گرفته‌است.[111][112]

تولیدکنندگان لباس تیم

تولیدکننده لباس‌های باشگاه در ابتدا آمبرو بود تا این که در سال ۱۹۷۵، باشگاه با شرکت آدمیرال اسپورتزور قراردادی ۵ ساله امضا کرد.[113] در سال ۱۹۸۰، آدیداس تولید البسه یونایتد را به عهده گرفت[70] تا این که در سال ۱۹۹۲، آمبرو دوباره با باشگاه قرارداد امضا کرد. آمبرو ۱۰ سال تولید لباس‌های منچستر را بر عهده داشت.[70] پس از آن نایک قراردادی به ارزش ۳۰۲٫۹ میلیون پوند و تا سال ۲۰۱۵ با باشگاه امضا کرد. آن‌ها در ۲۲ ماه اول کار خود ۳٫۸ میلیون پیراهن فروختند.[114] در سال ۲۰۱۴، نایک اعلام کرد که قراردادش را به دلیل هزینه‌های بالا با منچستر یونایتد تمدید نخواهد کرد.[115][116] کمپانی آدیداس با امضای قراردادی ۱۰ ساله به ارزش ۷۵۰ میلیون پوند، از ابتدای فصل ۱۶–۲۰۱۵، کار طراحی و تولید پیراهن‌های این تیم را برعهده گرفت.[117][118]

مالکیت و امور مالی

باشگاه فوتبال منچستر یونایتد توسط شرکت راه‌آهن لانکشایر و یورکشایر تأسیس شد و در سال ۱۸۹۲ سهام آن به صورت اوراق بهادار ۱ پوندی به فروش گذاشته شد.[119] در سال ۱۹۰۲، چهار سرمایه‌دار که یکی از آن‌ها جان هنری دیویس بود، هر کدام در باشگاه ۵۰۰ پوند سرمایه‌گذاری کردند و باشگاه را از ورشکستگی نجات دادند.[17] بعد از مرگ دیویس در سال ۱۹۲۷، باشگاه دوباره در آستانهٔ ورشکستگی قرار گرفت، ولی در دسامبر ۱۹۳۱، جیمز گیبسون با سرمایه‌گذاری ۲٬۰۰۰ پوند، کنترل باشگاه را در دست گرفت.[17] گیبسون در سال ۱۹۴۸، کار ادارهٔ باشگاه را به پسرش آلن، واگذار کرد. گیبسون سه سال بعد درگذشت. خانوادهٔ گیبسون مالکیت باشگاه را حفظ کردند، اما مدیریت باشگاه را به هارولد هاردمن، بازیکن سابق این تیم، سپردند.[119]

چند روز پس از فاجعه مونیخ، لوئیس ادواردز که یکی از دوستان مت بازبی نیز بود، به هیئت مدیره پیشنهاد شد. وی ۴۰٬۰۰۰ پوند در باشگاه سرمایه‌گذاری کرد، ۵۴٪ سهام کل باشگاه را تصاحب کرد و در سال ۱۹۵۴، مدیر باشگاه شد. وقتی لیلیان گیبسون در ژانویه ۱۹۷۱ درگذشت، سهام وی به آلن گیبسون رسید. آلن مقداری از سهم خود را به پسر لوئیس ادواردز، مارتین، فروخت.[119] مارتین ادواردز، بعد از مرگ پدرش در سال ۱۹۸۰ ادارهٔ باشگاه را در دست گرفت.[120] رابرت مکسول که سرمایه‌داری بزرگ در حوزهٔ رسانه‌ها بود، تلاش کرد تا باشگاه را در سال ۱۹۸۴ بخرد، ولی ادواردز نپذیرفت.[119] در سال ۱۹۸۹، مارتین ادواردز می‌خواست تا باشگاه را با مبلغ ۲۰ میلیون پوند به مایکل نایتون بفروشد، اما موفق نشد و به‌جای آن، نایتون به هیئت مدیرهٔ باشگاه پیوست. منچستر یونایتد در سال ۱۹۹۱، بار دیگر به بورس انگلستان (بورس لندن) رفت و ۶٫۷ میلیون پوند از سهامش فروخته شد.[119] در سال ۱۹۹۸، پیشنهاد دیگری برای خرید منچستر یونایتد به آن باشگاه ارائه شد. این بار از طرف یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌داران رسانه‌ای دنیا یعنی روپرت مرداک. سهام‌داران باشگاه علیه مرداک جبهه گرفتند و گروه اعتماد حامیان منچستر یونایتد هواداران را به خرید سهام باشگاه تشویق کرد تا مرداک باشگاه را صاحب نشود.[121] پیشنهاد مرداک در آن زمان نظیر نداشت. او برای خرید باشگاه ۶۲۳ میلیون پوند پیشنهاد کرده بود.[119] هیئت مدیره با فروش باشگاه موافقت کرد، اما کمیسیون انحصار و ادغام بریتانیا در آوریل ۱۹۹۹، این قرارداد را لغو کرد.[119] چند سال بعد، بین سرمربی باشگاه سر الکس فرگوسن و مدیران آن یعنی جان مگنیر و جان پاتریک مک‌کانوس (که تا آن زمان بیشتر سهام باشگاه را تصاحب کرده بودند) جنگ قدرت درگرفت. این دو سعی کردند تا فرگوسن را از منصبش برکنار کنند. هیئت مدیره پاسخ آن‌ها را با کم کردن سهمشان و اخراج تدریجی‌شان از باشگاه داد.[119]

در ماه مهٔ ۲۰۰۵، مالکوم گلیزر ۲۸٫۷٪ سهام باشگاه را خرید. سپس با ۸۰۰ میلیون پوند (۱٫۵ میلیارد دلار) ۹۹٪ درصد باشگاه را خرید.[122][123] در سال ۲۰۰۶، باشگاه اعلام کرد که ۶۶۰ میلیون پوند بدهی دارد و در نتیجه سود سالانه باشگاه به ۶۲ میلیون پوند کاهش می‌یابد.[124][125] در ژانویه ۲۰۱۰، باشگاه با بدهی ۷۱۶٫۵ میلیون پوند (۱٫۱۷ میلیارد دلار)[126] مجبور شد تا ۵۰۴ میلیون پوند از سهام خود را از طریق اوراق بهادار به فروش بگذارد که به آن‌ها کمک کرد تا ۵۰۹ میلیون پوند از بدهی خود به بانک‌های خارجی را بپردازد.[127] سود سالیانهٔ باشگاه به ۴۵ میلیون پوند تقلیل یافت و این باعث شروع اعتراض هواداران شد.[128] از آن زمان بعد گروه‌های هواداری در اعتراض به گلیزرها تشکیل شد که با نمادهای سبز و طلایی رنگ (به رنگ لباس تیم اولیه یعنی نیوتون هیث) در ورزشگاه و زمین تمرین باشگاه حاضر می‌شوند.[129]

در اوت ۲۰۱۱، باور عمومی بر این بود که گلیزرها با شرکت کردیت سوئیس به توافق رسیده‌اند تا عرضه اولیه سهام باشگاه به ارزش ۱ میلیارد دلار (تقریباً ۶۰۰ میلیون پوند) در بازار بورس سنگاپور انجام بگیرد.[130] اما در ژوئیه ۲۰۱۲، اعلام شد که سهام باشگاه در بازار بورس نیویورک عرضه خواهد شد.[131] سهام‌ها قرار بود ارزشی بین ۱۶ تا ۲۰ دلار داشته باشند، اما پس از عرضهٔ سهام و نظرات منفی تحلیل‌گران بورس، به ۱۴ دلار کاهش یافت. با وجود کاهش ارزش سهام، منچستر یونایتد همچنان با ۲٫۳ میلیارد دلار، باارزش‌ترین باشگاه فوتبال در دنیا بود.[132]

بازیکنان

ترکیب تیم نخست

تا ۲ فوریه ۲۰۲۱[133]

تذکر: پرچم استفاده شده در کنار نام بازیکنان نشان‌دهندهٔ ملیتی است که برای بازیکنان در فیفا ثبت شده‌است. این بازیکنان ممکن است بیش از یک ملیت داشته باشند.

شماره نقش بازیکن
۱ دروازه‌بان داوید د خیا
۲ مدافع ویکتور لیندلوف
۳ مدافع اریک بایی
۴ مدافع فیل جونز
۵ مدافع هری مگوایر
۶ هافبک پل پوگبا
۷ مهاجم ادینسون کاوانی
۸ هافبک خوان ماتا
۹ مهاجم آنتونی مارسیال
۱۰ مهاجم مارکوس رشفورد
۱۱ مهاجم میسن گرینوود
۱۳ دروازه‌بان لی گرنت
۱۷ هافبک فرد
شماره نقش بازیکن
۱۸ هافبک برونو فرناندز
۱۹ هافبک اماد دیالو
۲۱ هافبک دنیل جیمز
۲۲ دروازه‌بان سرخیو رومرو
۲۳ مدافع لوک شاو
۲۶ دروازه‌بان دین هندرسون
۲۷ مدافع الکس تلیس
۲۹ مدافع ارون وان-بیساکا
۳۱ هافبک نمانیا ماتیچ
۳۳ مدافع برندون ویلیامز
۳۴ هافبک دونی فن ده بیک
۳۸ مدافع اکسل توانزبه
۳۹ هافبک اسکات مک‌تامینی

بازیکنان جدا شده به صورت قرضی
شماره پست بازیکن
۱۴ هافبک جسی لینگارد (به وستهام تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[134]
۱۵ هافبک آندریاس پریرا (به لاتزیو تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[135]
۲۰ مدافع دیوگو دالو (به آ.ث. میلان تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[136]
۲۸ هافبک فاکوندو پییستری (به دپورتیوو تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[137]
شماره نقش بازیکن
۳۷ هافبک جیمز گارنر (به ناتینگهام فارست تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[138]
۴۰ دروازه‌بان ژوئل کاسترو پریرا (به هادرزفیلد تاون تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[139]
۴۳ مدافع تدن منگی (به دربی کانتی تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)
۴۴ مهاجم تاهیت چانگ (به کلوب بروژ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱)[140]

کاپیتان‌های باشگاه
نوشتار اصلی: فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال منچستر یونایتد § کاپیتان‌های باشگاه

از سال ۱۸۸۲ تاکنون، ۴۵ بازیکن وظیفهٔ کاپیتانی را برای تیم منچستر یونایتد (در ابتدا نیوتون هیث) برعهده داشته‌اند.[141] اولین کاپیتان باشگاه که نامش مشخص است، ئی. توماس (E. Thomas) بوده‌است. وی از سال ۱۸۸۲ تا ۱۸۸۳ کاپیتانی تیم را عهده‌دار بوده‌است.[141] برایان رابسون دارای رکورد بلندمدت‌ترین دوران کاپیتانی در تیم می‌باشد. او از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۴ کاپیتان منچستر یونایتد بود.[141] روی کین که از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ کاپیتان تیم بود،[141] پرافتخارترین کاپیتان باشگاه به حساب می‌آید.[142] او در طول این سال‌ها همراه با منچستر یونایتد، چهار بار در لیگ برتر، دو بار در جام حذفی، یک بار در جام خیریه، یک بار در لیگ قهرمانان اروپا و یک بار در جام بین قاره‌ای قهرمان شد.[142][143] بعد از خداحافظی گری نویل از فوتبال، نمانیا ویدیچ کاپیتانی تیم را بر عهده گرفت تا این که در سال ۲۰۱۴ یونایتد را ترک کرد.[144][145][146] بعد از ویدیچ، وین رونی به عنوان کاپیتان باشگاه برگزیده شد و تا سال ۲۰۱۷ که منچستر یونایتد را به مقصد باشگاه سابقش، اورتون ترک کرد، کاپیتان این تیم بود.[147][148] مایکل کریک در سال ۲۰۱۷ به جای رونی کاپیتان تیم شد.[149] او هم در سال ۲۰۱۸ از دنیای فوتبال خداحافظی کرد و آنتونیو والنسیا به عنوان کاپیتان جدید تیم انتخاب شد.[150] با جدایی والنسیا از باشگاه در تابستان ۲۰۱۹، اشلی یانگ کاپیتان اول این تیم شد.[151] در ژانویهٔ ۲۰۲۰، اشلی یانگ به اینتر میلان پیوست و هری مگوایر به عنوان کاپیتان باشگاه انتخاب گردید.[152]

آکادمی و بازیکنان ذخیره
نوشتار اصلی: آکادمی و بازیکنان ذخیره باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

آکادمی و بازیکنان ذخیره باشگاه فوتبال منچستر یونایتد تیم دوم باشگاه فوتبال منچستر یونایتد است. این تیم در لیگ برتر فوتبال آکادمی انگلستان بازی می‌کند. از سال ۱۹۹۹ که این لیگ تأسیس شد، آن‌ها در سال‌های ۲۰۰۲، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۱۰، ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ قهرمان این لیگ شدند. بسیاری از بازیکنان بزرگ تیم منچستر یونایتد مانند رایان گیگز، پل اسکولز و دیوید بکهام در این تیم رشد کرده‌اند.[153][154]

تیم زنان
نوشتار اصلی: باشگاه فوتبال زنان منچستر یونایتد

باشگاه منچستر یونایتد در سال ۲۰۱۸ درخواست تشکیل تیم در بخش زنان را به اتحادیه فوتبال انگلستان ارائه داد و با این درخواست موافقت شد. تیم زنان منچستر یونایتد در ۲۸ مهٔ ۲۰۱۸ به صورت رسمی تشکیل شد.[155][156][157][158][159]

رکوردها و آمار
نوشتار اصلی: فهرست رکوردها و آمارهای باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

بیشترین تجربه بازی
تندیس مثلث خط حمله منچستر یونایتد در سال‌های دور

رایان گیگز که از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۴ در منچستر یونایتد بازی می‌کرد، ۹۶۳ بازی برای این تیم انجام داد که از این حیث، در بین بازیکنان منچستر یونایتد رکورد دار می‌باشد. بعد از وی بابی چارلتون که از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۳ در یونایتد بازی می‌کرد، با ۷۵۸ بازی در رتبه دوم قرار دارد. هم‌چنین پل اسکولز با ۷۱۸ بازی در رتبه سوم قرار دارد.[160]

بهترین گلزنان تاریخ باشگاه

وین رونی با زدن ۲۵۳ گل، بهترین گلزن تاریخ باشگاه منچستر یونایتد به حساب می‌آید. بابی چارلتون با زدن ۲۴۹ گل در ردهٔ دوم بهترین گلزنان باشگاه قرار دارد. بعد از این دو دنیس لا با ۲۳۷ گل بازی در ردهٔ سوم قرار دارد.[161]

توپ طلای اروپا
کریستیانو رونالدو

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب توپ طلای اروپا شده‌اند:[162]

کفش طلای اروپا

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب کفش طلای اروپا شده‌اند:

بهترین بازیکن سال یوفا

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب عنوان بهترین بازیکن سال یوفا شده‌اند:[164]

بازیکن سال فوتبال جهان

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب عنوان بازیکن سال فوتبال جهان شده‌اند:

جایزه پوشکاش فیفا

بازیکنان ذیل در زمانی که در منچستر یونایتد بازی می‌کرده‌اند، موفق به کسب جایزه پوشکاش فیفا شده‌اند:

بیشترین هزینه خرید بازیکن

گران‌قیمت‌ترین خرید باشگاه منچستر یونایتد، پل پوگبا است که در اوت ۲۰۱۶ با مبلغ ۸۹٫۳ میلیون پوند از یوونتوس به یونایتد پیوست.[167][168] نفر دوم، هری مگوایر است که در تابستان ۲۰۱۹، با مبلغ ۸۰ میلیون پوند از لسترسیتی به منچستریونایتد آمد.[169] نفر سوم، روملو لوکاکو می‌باشد که در ژوئیهٔ ۲۰۱۷ از اورتون با مبلغ ۷۵ میلیون پوند به منچستر منتقل شد.[170] همچنین منچستر برای امضای قرارداد با آنتونی مارسیال در سال ۲۰۱۵، ۳۶ میلیون پوند پرداخت که بیشترین هزینهٔ پرداخت شده برای یک بازیکن نوجوان به حساب می‌آید.[171]

بیشترین مبلغ فروش بازیکن

کریستیانو رونالدو، در تابستان ۲۰۰۹، با انتقال ۸۰ میلیون پوندی‌اش به رئال مادرید، گران‌قیمت‌ترین بازیکن فروخته شده در باشگاه است.[172] نفر دوم، روملو لوکاکو است که در تابستان ۲۰۱۹ با مبلغ ۷۴ میلیون پوند به اینترمیلان پیوست.[173] آنخل دی‌ماریا با انتقال ۴۴٫۳ میلیون پوندی به پاری سن ژرمن در ردهٔ سوم قرار دارد.[174]

مقامات باشگاه

مدیران و سرپرستان باشگاه

مقامات باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

کادر فنی

تاریخچه مربیان باشگاه
نوشتار اصلی: فهرست مربیان باشگاه فوتبال منچستر یونایتد

نام مربیان منچستر یونایتد از آغاز تاکنون در پی آمده‌است:[186][187]

سالنامتوضیحات
۱۸۷۸–۱۸۹۲نامعلوم
۱۸۹۲–۱۹۰۰ آلفرد هارولد آلبوت
۱۹۰۰–۱۹۰۳ جیمز وست
۱۹۰۳–۱۹۱۲ ارنست منگنال
۱۹۱۲–۱۹۱۴ جان بنتلی
۱۹۱۴–۱۹۲۲ جک رابسون
۱۹۲۲–۱۹۲۶ جان چپمناولین مربی غیر انگلیسی
۱۹۲۶–۱۹۲۷ لل هیلدیتچ
۱۹۲۷–۱۹۳۱ هربرت باملت
۱۹۳۱–۱۹۳۲ والتر کریکمر
۱۹۳۲–۱۹۳۷ اسکات دانکن
۱۹۳۷–۱۹۴۵ والتر کریکمر
۱۹۴۵–۱۹۶۹ مت بازبی
۱۹۶۹–۱۹۷۰ ویلف مک‌گینس
۱۹۷۰–۱۹۷۱ مت بازبی
۱۹۷۱–۱۹۷۲ فرانک اوفارلاولین مربی غیر بریتانیایی
۱۹۷۲–۱۹۷۷ تامی دوچرتی
۱۹۷۷–۱۹۸۱ دیو سکستون
۱۹۸۱–۱۹۸۶ ران اتکینسون
۱۹۸۶–۲۰۱۳ سر الکس فرگوسنپرافتخارترین مربی و دارای طولانی‌ترین مدت مربیگری در منچستر یونایتد[188]
۲۰۱۳–۲۰۱۴ دیوید مویس
۲۰۱۴ رایان گیگزبازیکن-مربی موقت
۲۰۱۴–۲۰۱۶ لوئی فان خالاولین مربی غیر بریتانیایی و غیر ایرلندی
۲۰۱۶–۲۰۱۸ ژوزه مورینیو
۲۰۱۸– اوله گونر سولشیر

افتخارات
تنها سه گانه تاریخ انگلستان که منچستر یونایتد در سال ۱۹۹۹ آن را به دست آورد

منچستر یونایتد در سال ۱۹۰۸، برای اولین بار قهرمان لیگ دسته اول شد و در سال بعد نیز برای اولین بار در جام حذفی مقام قهرمانی را کسب کرد. دهه ۹۰ میلادی، موفق‌ترین دههٔ منچستر یونایتد به حساب می‌آید. آن‌ها در این سال‌ها ۵ قهرمانی لیگ برتر، ۴ قهرمانی در جام حذفی، ۱ قهرمانی در جام اتحادیه، ۵ عنوان قهرمانی در جام خیریه، ۱ قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، ۱ قهرمانی در جام در جام اروپا، ۱ قهرمانی در سوپر جام اروپا و ۱ عنوان قهرمانی در جام بین قاره‌ای به دست آوردند. [189] منچستر یونایتد ۲۰ بار عنوان قهرمانی لیگ برتر انگلستان را بدست اورده [توضیح 1] و از این حیث در بین تیم‌های انگلیسی رکورد دار است.[53] هم‌چنین منچستریونایتد به عنوان اولین تیم انگلیسی به رقابت های اروپایی راه یافت و در سال ۱۹۶۸ به عنوان نخستین تیم انگلیسی به قهرمانی اروپا رسید.[25]

با قهرمانی در لیگ اروپا ۱۷–۲۰۱۶، یونایتد بعد از یوونتوس، آژاکس، بایرن مونیخ و چلسی به پنجمین تیمی تبدیل شد که به سه‌گانهٔ اروپایی شامل سه جام اصلی اروپا یعنی لیگ قهرمانان اروپا، جام برندگان جام اروپا و لیگ اروپا/جام یوفا دست پیدا کرده‌است.[190]

فهرست ۶۶‌ قهرمانی باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در پی آمده‌است:[22][33][191]

افتخارات داخلی:

عنوان قهرمانی نائب قهرمانی
لیگ برتر انگلستان ۲۰ قهرمانی (رکورد)

۱۹۰۸ ‌، ۱۹۱۱ ، ۱۹۵۲ ، ۱۹۵۶ ۱۹۵۷ ، ۱۹۶۵ ، ۱۹۶۷ ، ۱۹۹۳ ۱۹۹۴ ، ۱۹۹۶ ، ۱۹۹۷ ، ۱۹۹۹

۲۰۰۰ ، ۲۰۰۱ ، ۲۰۰۳ ، ۲۰۰۷

۲۰۰۸ ، ۲۰۰۹ ، ۲۰۱۱ ، ۲۰۱۳

 ۱۷ نائب قهرمانی (رکورد)

۱۹۴۷ ، ۱۹۴۸ ، ۱۹۴۹ ، ۱۹۵۱

۱۹۵۹ ، ۱۹۶۴ ، ۱۹۶۸ ، ۱۹۸۰

۱۹۸۸ ، ۱۹۹۲ ، ۱۹۹۵ ، ۱۹۹۸

۲۰۰۶ ، ۲۰۱۰ ، ۲۰۱۲ ، ۲۰۱۸ ، ۲۰۲۱

‌

جام حذفی ۱۲ قهرمانی

۱۹۰۹ ، ۱۹۴۸ ، ۱۹۶۳ ، ۱۹۷۷ ۱۹۸۳ ، ۱۹۸۵ ، ۱۹۹۰ ، ۱۹۹۴

۱۹۹۶ ، ۱۹۹۹ ، ۲۰۰۴ ، ۲۰۱۶

 ۸ نائب قهرمانی (رکورد)

۱۹۵۷ ، ۱۹۵۸ ، ۱۹۷۶ ، ۱۹۷۹ ، ۱۹۹۵ ، ۲۰۰۵ ، ۲۰۰۷ ، ۲۰۱۸

‌‌ ‌

جام اتحادیه ۵ قهرمانی

۱۹۹۲ ، ۲۰۰۶ ، ۲۰۰۹ ، ۲۰۱۰ ۲۰۱۷

 ۴ نائب قهرمانی

۱۹۸۳ ، ۱۹۹۱ ، ۱۹۹۴ ، ۲۰۰۳

‌ ‌

سوپرکاپ انگلستان ۲۱ قهرمانی (رکورد)

۱۹۰۸ ، ۱۹۱۱ ، ۱۹۵۳ ، ۱۹۵۷

۱۹۵۸ ، ۱۹۶۶ ، ۱۹۶۸ ، ۱۹۷۸

۱۹۸۴ ، ۱۹۹۱ ، ۱۹۹۴ ، ۱۹۹۵

۱۹۹۷ ، ۱۹۹۸ ، ۲۰۰۴ ، ۲۰۰۸

۲۰۰۹ ، ۲۰۱۱ ، ۲۰۱۲ ، ۲۰۱۳ ۲۰۱۶

۹ نائب قهرمانی (رکورد)

۱۹۴۸ ، ۱۹۶۳ ، ۱۹۸۵ ،

۱۹۹۹، ۲۰۰۰ ، ۲۰۰۱ ،

۲۰۰۲ ، ۲۰۰۵ ، ۲۰۱۰ ،

افتخارات بین المللی و اروپایی:

عنوان قهرمانی نائب قهرمانی

جام باشگاه های جهان

 ۱ قهرمانی

۲۰۰۸
جام بین قاره ای ۱ قهرمانی

۱۹۹۹

 ۱ نائب قهرمانی

۱۹۶۸

لیگ قهرمانان اروپا ۳ قهرمانی

۱۹۶۸ ، ۱۹۹۹ ، ۲۰۰۸

 ۲ نائب قهرمانی

۲۰۰۹ ، ۲۰۱۱

لیگ اروپا ۱ قهرمانی

۲۰۱۷

 ۱ نائب قهرمانی

۲۰۲۱

سوپرجام اروپا ۱ قهرمانی

۱۹۹۱

 ۳ نائب قهرمانی

۱۹۹۹ ، ۲۰۰۸ ، ۲۰۱۷

جام در جام اروپا ۱ قهرمانی

۱۹۹۱

دوگانه‌ها
دوره۱۹۹۳
۱۹۹۴		۱۹۹۵
۱۹۹۶		۱۹۹۸
۱۹۹۹		۲۰۰۷
۲۰۰۸		۲۰۰۸
۲۰۰۹		۲۰۱۶
۲۰۱۷
لیگ و جام حذفیآریآریآری
لیگ و جام اتحادیهآری
لیگ و لیگ قهرمانان اروپاآریآری
جام اتحادیه و لیگ اروپاآری

سه‌گانه‌ها
دوره۱۹۹۸
۱۹۹۹
لیگ و جام حذفی و لیگ قهرمانان اروپاآری

جام‌هایی نظیر جام باشگاه‌های فوتبال جهان، جام خیریه، سوپر جام‌ها و جام بین قاره‌ای به دلیل حضور تعداد کمی تیم، در بحث سه‌گانه‌ها و دوگانه‌ها قابل صرف نظر کردن هستند و جز سه‌گانه در نظر گرفته نمی‌شوند.[192]

توضیحات
  1. ۷ قهرمانی در لیگ دسته اول و ۱۳ قهرمانی در لیگ برتر؛ از سال ۱۹۹۲، نام لیگ دسته اول به لیگ برتر تغییر یافت.

پانویس
  1. "Manchester United Football Club". Premier League. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 4 August 2012.
  2. "Manchester United – Stadium" (PDF). premierleague.com. Premier League. Retrieved 9 November 2017.
  3. "History by Decade 1910-1919". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012.
  4. "List of football clubs in England by competitive honours won - Wikipedia". en.m.wikipedia.org. Retrieved 2021-05-17.
  5. "Leeds United England's 12th biggest club, according to Sky Sports study". Sky Sports. Retrieved 2021-05-17.
  6. Stewart, Rob (1 October 2009). "Sir Alex Ferguson successful because he was given time, says Steve Bruce". The Daily Telegraph (London: Telegraph Media Group). Retrieved 11 May 2012.
  7. Northcroft, Jonathan (5 November 2006). "20 glorious years, 20 key decisions". The Sunday Times. Retrieved 4 August 2012.
  8. "Sir Alex Ferguson to retire as Manchester United manager". BBC Sport. 8 May 2013. Retrieved 9 May 2013.
  9. "Jose Mourinho wants Manchester United to 'close the circle' of trophies and win Europa League". Sky Sports. 4 May 2017. Retrieved 23 January 2018.
  10. «United moving down south as fanbase reaches 333 million». Mail Online. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۷.
  11. "Deloitte Football Money League 2018". Deloitte. 23 January 2018. Retrieved 23 January 2018.
  12. "Man Utd back on top of Forbes' most valuable list at £2.86bn". Sky Sports. 6 June 2017. Retrieved 6 June 2017.
  13. "Manchester United is 'most valuable football brand'". BBC News (British Broadcasting Corporation). 8 June 2015. Retrieved 8 June 2015.
  14. Schwartz, Peter J. (18 April 2012). "Manchester United Again The World's Most Valuable Soccer Team". Forbes Magazine. Retrieved 5 May 2012.
  15. "Manchester United History". Footbo. Archived from the original on 21 June 2011. Retrieved 5 June 2011.
  16. "Manchester United History". football-england.com. Archived from the original on 28 March 2010. Retrieved 5 June 2011.
  17. "Manchester United History". Stretford end. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011.
  18. "What Were the UK Earnings and Prices Then?". MeasuringWorth. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 12 August 2011.
  19. "History by Decade 1900-1909". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  20. "1910-1919 History by Decade". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  21. "History by Decade 1920-1929". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2012.
  22. "History by Decade 1930-1939". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  23. "History by Decade 1940-1949". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  24. Morgan, Steve (6 February 2008). "Birth and Rise of the Babes". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  25. "Matt Busby years". Spartacus. Archived from the original on 12 October 2011. Retrieved 5 June 2011.
  26. "The Best and Worst". Stretford End. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  27. "1958: United players killed in air disaster". BBC News. 6 February 1958. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  28. "History by Decade 1950-1959". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  29. "1960-1969 History by Decade". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  30. "European Footballer of the Year (Ballon d'Or)". RSSSF. 11 December 2009. Retrieved 8 June 2011.
  31. "Wilf McGuinness at Man Utd". The Gordon Poole Agency. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011.
  32. "Bryan Robson". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 5 June 2011.
  33. "History by Decade 1970-1979". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  34. "The period from Busby to Ferguson (1969-1986)". About Man Utd. Archived from the original on 19 July 2011. Retrieved 5 June 2011.
  35. "1977: Manchester United sack manager". BBC News. 4 July 1977. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  36. "History by Decade 1980-1989". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  37. "History by Decade 1980-1989". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  38. "The Ferguson revolution". About Man Utd. Archived from the original on 19 July 2011. Retrieved 5 June 2011.
  39. "Arise Sir Alex?". BBC News. 27 May 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  40. Bevan, Chris (4 November 2006). "How Robins saved Ferguson's job". BBC Sport. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  41. "History by Decade 1990-1999". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 8 June 2011.
  42. "United crowned kings of Europe". BBC Sport. 26 May 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  43. "Sport's greatest ever comebacks". Daily Mail (London: Associated Newspapers). 26 May 2005. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  44. "Intercontinental Club Cup". RSSSF. 8 March 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  45. "Ryan Giggs wins 2009 BBC Sports Personality award". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 13 December 2009. Retrieved 24 April 2013.
  46. "Football's global power struggle". BBC News. 20 December 1999. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  47. "Man Utd win FA Cup". BBC Sport. 22 May 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  48. Shuttleworth, Peter (21 May 2008). "Spot-on Giggs overtakes Charlton". BBC Sport. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  49. McNulty, Phil (1 March 2010). "Man Utd 0–0 Tottenham (aet)". BBC Sport. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  50. Ogden, Mark (12 June 2009). "Cristiano Ronaldo transfer: World-record deal shows football is booming, says Sepp Blatter". The Daily Telegraph (London: Telegraph Media Group). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 9 January 2011.
  51. "Rooney the hero as United overcome Villa". ESPNsoccernet. 28 February 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 8 June 2011.
  52. Doyle, Joe (14 May 2011). "Blackburn 1-1 Manchester United: Controversial Rooney penalty hands United point and record 19th title". Goal.com. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 14 May 2011.
  53. "Manchester United clinch record 19th english title". The Independent. 14 May 2011. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 14 May 2011.
  54. "How Manchester United won the 2012–13 Barclays Premeir League". premierleague.com (Premier League). 22 April 2013. Retrieved 22 April 2013.
  55. "Sir Alex Ferguson to retire this summer, Manchester United confirm". Sky Sports. 8 May 2013. Retrieved 9 May 2013.
  56. "David Moyes: Manchester United appoint Everton boss". BBC Sport. 9 May 2013. Retrieved 9 May 2013.
  57. Jackson, Jamie (9 May 2013). "David Moyes quits as Everton manager to take over at Manchester United". The Guardian. Retrieved 10 May 2013.
  58. "United appoint Moyes". ManUtd.com (Manchester United). 9 May 2013. Retrieved 10 May 2013.
  59. "David Moyes sacked by Manchester United after just 10 months in charge". The Guardian. 22 April 2014. Retrieved 22 April 2014.
  60. "Manchester United: Louis van Gaal confirmed as new manager". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 19 May 2014. Retrieved 29 May 2014.
  61. "Manchester United owner Malcolm Glazer dies aged 86". The Guardian. Guardian News and Media. 28 May 2014. |access-date= requires |url= (help)
  62. Wilkinson, Jack (9 December 2015). "Wolfsburg 3-2 Man Utd: Champions League exit for van Gaal's men". Sky Sports (BSkyB). Retrieved 17 February 2016.
  63. Smith, Alan (2016-05-21). "Crystal Palace 1-2 Manchester United (aet): FA Cup final – as it happened!". the Guardian. Retrieved 2016-05-21.
  64. Stone, Simon; Roan, Dan (23 May 2016). "Manchester United: Louis van Gaal sacked as manager". BBC Sport. Retrieved 23 May 2016.
  65. "Jose Mourinho: Man Utd confirm former Chelsea boss as new manager". BBC Sport. 27 May 2016. Retrieved 27 May 2016.
  66. "Jose Mourinho: Manchester United sack manager". BBC Sport. 18 December 2018. Retrieved 18 December 2018.
  67. "Ole Gunnar Solskjaer named Man Utd caretaker manager until end of season". BBC Sport. 19 December 2018. Retrieved 19 December 2018.
  68. "Ole Gunnar Solskjaer appointed Manchester United permanent manager". Sky Sports. Retrieved 28 March 2019.
  69. "The Manchester United crest". About Man Utd. Archived from the original on 22 April 2009. Retrieved 5 June 2011.
  70. "Manchester United Home Kits Since 1878". Historical Kits. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011.
  71. "New home kit unveiled". ManUtd.com (Manchester United). 15 July 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  72. "United unveil new kit". ManUtd.com (Manchester United). 11 May 2012. Retrieved 18 August 2012.
  73. "Manchester United Change Kits". Historical Kits. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011.
  74. "United unveil new away kit". ManUtd.com (Manchester United). 4 August 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  75. "13.04.96 Manchester United's grey day at The Dell". BBC News. 30 August 2002. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  76. "New blue kit for 08/09". ManUtd.com (Manchester United). 28 August 2008. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  77. "The Birth of Manchester United". manutdtalk. 2009. Archived from the original on 2 June 2011. Retrieved 6 June 2011. Unknown parameter |ماه= ignored (help)
  78. "Old Trafford". Red Manchester. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  79. "Man Utd 3–0 Birmingham". BBC Sport. 26 March 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 29 January 2011.
  80. Coppack, Nick (31 March 2007). "Report: United 4 Blackburn 1". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  81. Bartram, Steve (19 November 2009). "OT100 #9: Record gate". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  82. "Barclays Premier League Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. 3 May 2013. Retrieved 11 May 2013.
  83. "German Bundesliga Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. Retrieved 11 May 2013.
  84. "Spanish La Liga Stats: Team Attendance - 2012-13". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. Retrieved 11 May 2013.
  85. Rice, Simon (6 November 2009). "Manchester United top of the 25 best supported clubs in Europe". The Independent (London: Independent Print). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  86. "Local Supporters Clubs". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 23 April 2011.
  87. "United is world's most popular FC". ManUtd.com (Manchester United). 29 May 2012. Retrieved 4 August 2012.
  88. Gilman, Dan (29 May 2012). "Survey findings suggest Manchester United are world's most popular club". Goal.com. Retrieved 4 August 2012.
  89. "Manchester United fans the Premier League's loudest, says study". ESPN FC. ESPN Internet Ventures. 24 November 2014. Retrieved 20 February 2015.
  90. "Man City a small club - Ferguson". BBC Sport. 26 July 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 20 May 2011.
  91. Rohrer, Finlo (21 August 2007). "Scouse vs Manc". BBC Sport. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  92. "Smith: I'd go to Man Utd". Daily Mail (London: Associated Newspapers). 11 May 2004. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 5 June 2011.
  93. "Top 25 Football Club Brands" (PDF). Brand Finance. September 2011. Archived from the original (PDF) on 22 November 2009. Retrieved 10 July 2011.
  94. Badenhausen, Kurt (16 July 2012). "Manchester United Tops The World's 50 Most Valuable Sports Teams". Forbes. Retrieved 16 July 2012.
  95. "Real Madrid becomes the first sports team in the world to generate €400m in revenues as it tops Deloitte Football Money League". Deloitte. 2 March 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  96. "The Busby Years". manutd.co.za. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  97. "Manchester United FC Ltd". Football Economy. Archived from the original on 23 June 2011. Retrieved 5 June 2011.
  98. "Manchester United – The Global Mega Brand!". Truly Deeply. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  99. "Beckham fever grips Japan". BBC Sport. 18 June 2003. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  100. Gibson, Owen (7 October). "BSkyB sells Manchester United stake". The Guardian (London: Guardian News and Media). Archived from the original on 8 مه 2012. Retrieved 5 June 2011. Check date values in: |تاریخ= (help)
  101. Harbord, David (22 December 1998). "Proposed Merger Between BSkyB and Manchester United: An Economic Commentary" (PDF). Archived from the original (PDF) on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  102. Kelly, Anna. "England's Most Successful Professional Football Club". article-niche. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  103. Ducker, James (4 June 2009). "Manchester United show financial muscle after signing record £80m shirt contract". The Times (London: Times Newspapers). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  104. "Oilinvest to renegotiate Juventus sponsorship". SportBusiness (SBG Companies). 7 September 2006. Archived from the original on 19 August 2011. Retrieved 10 June 2011.
  105. "Man Utd sign £56m AIG shirt deal". BBC News. 6 April 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  106. Ben, Smith (3 June 2011). "Manchester United announce £80 million sponsorship deal with Aon". The Times (London: Times Newspapers). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  107. "DHL delivers new shirt deal". ManUtd.com (Manchester United). 22 August 2011. Retrieved 18 August 2012.
  108. "Manchester United unveils two new commercial deals". BBC News (British Broadcasting Corporation). 22 August 2011. Retrieved 18 August 2012.
  109. "Manchester United buy back training kit sponsorship rights from DHL". The Guardian. Guardian News and Media. 26 October 2012. Retrieved 12 September 2014.
  110. Ogden, Mark (7 April 2013). "Manchester United to sign £180m Aon deal to change name of Carrington training base". The Telegraph. Retrieved 28 January 2014.
  111. "Chevrolet signs seven year deal". ManUtd.com (Manchester United). 30 July 2012. Retrieved 31 July 2012.
  112. Edgecliffe, Andrew (4 August 2012). "GM in record Man Utd sponsorship deal". FT.com. Retrieved 16 August 2013.
  113. "Admiral: Heritage". Admiral Sportswear. Archived from the original on 28 February 2009. Retrieved 10 June 2011.
  114. "Man Utd in £300m Nike deal". BBC News. 3 November 2000. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  115. "Premier League: Sportswear giants Nike to end Manchester United sponsorship". Sky Sports. Retrieved 9 July 2014.
  116. Bray, Chad (July 9, 2014). "Nike and Manchester United Set to End Equipment Partnership". The New York Times. Retrieved July 9, 2014.
  117. Jackson, Jamie (14 July 2014). "Manchester United sign record 10-year kit deal with Adidas worth £750m". theguardian.com. Guardian News and Media. Retrieved 14 July 2014.
  118. De Menezes, Jack (14 July 2014). "Manchester United and adidas announce record £75m-per-year deal after Nike pull out". independent.co.uk. Independent Print. Retrieved 14 July 2014.
  119. "Manchester United Football Club plc". Funding Universe. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  120. "1989: Man U sold in record takeover dea". BBC News. 18 August 1989. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  121. "Our History, and Our Future". joinmust.org. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  122. "Manchester United's new owner". CBC Sports. 22 June 2005. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  123. "Glazer Man Utd stake exceeds 75%". BBC News. 16 May 2005. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  124. "Glazers Tighten Grip On United With Debt Refinancing". The Political Economy of Football. 8 July 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  125. "Manchester United reveal refinancing plans". RTÉ. 18 July 2006. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  126. "Manchester United debt hits £716m". BBC News. 20 January 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  127. "Manchester United to raise £500m". BBC News. 11 January 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  128. "Manchester United raise £504m in bond issue". BBC News. 22 January 2010. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  129. Hassan, Nabil (30 January 2010). "Wealthy Man Utd fans approach broker about takeover". BBC Sport. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  130. Gibson, Owen (16 August 2011). "Manchester United eyes a partial flotation on Singapore stock exchange". The Guardian. London: Guardian News and Media. Retrieved 17 August 2011.
  131. 1Hrishikesh, Sharanya; Pandey, Ashutosh (3 July 2012). "Manchester United picks NYSE for U.S. public offering". Thomson Reuters. Archived from the original on 15 اكتبر 2013. Retrieved 4 July 2012. Check date values in: |archive-date= (help)
  132. Rushe, Dominic (10 August 2012). "Manchester United IPO: share prices cut before US stock market flotation". The Guardian. Guardian News and Media. Retrieved 24 August 2012.
  133. "First Team". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 25 January 2018.
  134. Marshall, Adam (29 January 2021). "Jesse Lingard completes loan move". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 29 January 2021.
  135. Marshall, Adam (1 October 2020). "Andreas set for new loan spell in Italy". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 2 October 2020.
  136. Bostock, Adam (4 October 2020). "Dalot Joins Italian Giants on Loan". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 4 October 2020.
  137. Ganley, Joe (31 January 2021). "Facundo Pellistri joins Alaves on loan". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 31 January 2021.
  138. Marshall, Adam (30 January 2021). "Garner makes Championship switch". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 31 January 2021.
  139. Marshall, Adam (29 August 2020). "Confirmed: Pereira Completes Loan Transfer". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 29 August 2020.
  140. Marshall, Adam (30 January 2021). "Chong seals second loan move". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 31 January 2021.
  141. "Captains of Newton Heath & Manchester United". MUFC info. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  142. "Roy Keane". MUFC info. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  143. "Roy Keane". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  144. Stobart, Greg (2 February 2011). "Manchester United captain Nemanja Vidic has emerged as the ultimate leader". Goal.com. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  145. Coppack, Nick (17 September 2010). "Vidic retains armband". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 6 June 2011.
  146. "Nemanja Vidic: Manchester United defender to leave at end of season". BBC Sport. 7 February 2014. Retrieved 7 February 2014.
  147. "Wayne Rooney named Manchester United captain". ManUtd.com (Manchester United). 12 August 2014. Retrieved 13 August 2014.
  148. "Wayne Rooney: Everton re-sign striker after 13 years at Manchester United". BBC Sports News. 9 July 2017. Retrieved 9 July 2017.
  149. Froggatt, Mark (11 July 2017). "Carrick named captain of Manchester United". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 12 July 2017.
  150. "Manchester United's Antonio Valencia to be given club-captain role". Sky Sports. 20 July 2018. Retrieved 21 July 2018.
  151. Carney, Sam (3 August 2019). "Ole says Young will be new club captain". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 4 August 2019.
  152. Carney, Sam (17 January 2020). "Maguire to be new United captain". ManUtd.com. Manchester United. Retrieved 17 January 2020.
  153. "Reserves". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 4 August 2012.
  154. "The Academy". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 4 August 2012.
  155. "Manchester United get Women's Championship licence; West Ham join top flight". BBC Sport. 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
  156. "Manchester United granted place in Women's Championship by FA". The Independent. 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
  157. "Manchester United Women to play in FA Women's Championship next season". ESPN. 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
  158. "Manchester United granted FA Women's Championship place with West Ham in Super League". Sky Sports. 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
  159. "West Ham the big winners, Sunderland key losers in women's football revamp". The Guardian. 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
  160. "All Time appearances". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012.
  161. "All Time Goal Scorers". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 4 August 2012.
  162. "European Footballer of the Year ("Ballon d'Or»)". RSSSF. 9 October 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  163. "Ronaldo scoops ESM Golden Shoe". UEFA. 17 June 2008. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  164. "FIFA World Player of the Year – Men's votes by player" (PDF). FIFA. 12 January 2009. Archived from the original (PDF) on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  165. "FIFA World Player of the Year – Men's votes by player" (PDF). FIFA. 12 January 2009. Archived from the original (PDF) on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  166. "Ronaldo's 'incredible, fantastic' goal". FIFA. 12 January 2009. Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 22 July 2011.
  167. "Paul Pogba: Manchester United re-sign France midfielder for world-record £89m". BBC Sport. 9 August 2016. Retrieved 24 July 2018.
  168. "Paul Pogba: Man Utd signing of Juventus midfielder subject of Fifa inquiry". BBC Sport. 10 May 2017. Retrieved 24 July 2018.
  169. "Harry Maguire: Man Utd sign Leicester defender for world record £80m". BBC Sport. 5 August 2019. Retrieved 5 August 2019.
  170. "Romelu Lukaku: Man Utd sign Everton striker for initial £75m". BBC Sport. 10 July 2017. Retrieved 10 July 2017.
  171. "Anthony Martial: Man Utd sign Monaco forward for £36m". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 1 September 2015. Retrieved 1 September 2015.
  172. "Ronaldo completes £80m Real move". BBC News. 1 July 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  173. "Lukaku: Inter Milan sign Belgium striker from Manchester United for £74m". BBC Sport. 8 August 2019. Retrieved 8 August 2019.
  174. "Di Maria completes £44m PSG move". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 6 August 2015. Retrieved 6 August 2015.
  175. "Who Owns Manchester United?". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  176. Gardner, Neil (8 October 2009). "Martin Edwards voices concerns over Manchester United's future". Times Online (London: Times Newspapers). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  177. ""Who are the Directors of Manchester United PLC?". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 1 July 2013.
  178. "Who are the directors of Manchester United". ManUtd.com (Manchester United). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  179. "Reds' new Club Secretary". ManUtd.com (Manchester United). 20 December 2009. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.
  180. "Manchester United appoint Bryan Robson as global ambassador". The Times (London: Times Newspapers). 20 March 2008. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 11 June 2011.
  181. Tuck, James (17 July 2013). "Cole enjoying club role". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 2 June 2014.
  182. "Nev's new role". ManUtd.com (Manchester United). 8 April 2011. Retrieved 2 June 2014.
  183. "New role for Schmeichel". ManUtd.com (Manchester United). 27 July 2012. Retrieved 2 June 2014.
  184. "Ole Gunnar Solskjaer appointed caretaker manager". ManUtd.com. Manchester United. 19 December 2018. Retrieved 19 December 2018.
  185. Wilkinson, Jack (25 May 2018). "Jose Mourinho's coaching reshuffle at Man Utd: Kieran McKenna, Stefano Rapetti, Michael Carrick". Sky Sports. Retrieved 19 July 2018.
  186. "Managers". Stretford End. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 9 June 2011.
  187. "A.H. Albut". worldfootball. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 9 June 2011.
  188. "Managers: Sir Alex Ferguson". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 2 July 2013.
  189. "Cup Final Results". The Football Association. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 22 January 2011.
  190. "Manchester United win the UEFA Europa League". manutd.com. 24 May 2017. Retrieved 26 May 2017.
  191. "Trophy Room". ManUtd.com (Manchester United). Retrieved 23 April 2011.
  192. Rice, Simon (20 May 2010). "Treble treble: The teams that won the treble". The Independent (London: Independent Print). Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 10 June 2011.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به باشگاه فوتبال منچستر یونایتد در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ باشگاه فوتبال منچستر یونایتد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.