دشت ریواس زیبد
دشت ریواس زیبَد یا دشت ریواچ یک دشت ریواس در حاشیه کویر گناباد وبجستان است که به دلیل نوع گونه منحصر به فرد از ریواس در ایران و جهان شهرت دارد.
| دشت ریواس زیبد گناباد ایران | |
|---|---|
| |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| دسته: | گیاهان گلدار |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | میخک‌سانان |
| تیره: | هفت‌بندان |
| سرده: | Rheum L. |
| گونه‌ها | |
|
در حدود ۶۰ گونه از جمله:
| |
جغرافیای دشت ریواس
این دشت در فاصله ۱۲ کیلومتری گناباد و در دو سوی جاده دهستان زیبد قرار دارد. دشت ریواس زیبد تنها گونه ریواس از نوع ساقه بلند و سرخ رنگ در ایران و جهان هست که عمری بسیار طولانی دارداین ریواس در طول دو ماه عمر خود به رنگ‌های مختلفی در می آید و سرانجام تمامی برگ‌ها و ساقه و گل به رنگ سرخ در می آید و خشک می‌شود. خواص دارویی ان از قدیم معروف بوده‌است. این دشت درقسمت جنوب شهرستان گناباد و در حاشیه جاده روستاهای دهستان زیبد قرار دارد. دشت ریواس زیبد در یک منطقه ۵۰۰ هکتاری به‌طور فشرده‌ای ریواس قرمز دارد و در ۱۴ هزار هکتار دشت زیبد به صورت پراکنده این گونه ریواس رنگی پهن برگ و ساقه بلند وجود دارد که به همراه دشت ریواس شهر بابک دو زیستگاه منحصر به فرد این گونه ریواس در ایران و جهان را دارا است. دشت ریواس زیبد گناباد و دشت ریواس شهربابک مانند فرش قرمزی است که در دشت پهن شده‌است. این گیاه در زمان گلدهی که اوایل اردیبهشت ماه می‌باشد کاملاً به رنگ قرمز در می‌آید و آنچنان صحنهٔ زیبایی را ایجاد می‌کند که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.[1] گل ریواس که به گل نشستن آن بسته به شرایط بارندگی دارد در آب و هوای خنک و مناطق کوهستانی رشد می‌کند و دارای منابع غذایی و دارویی بسیاریست و از نظر غذایی دارای ویتامین‌های a,b،c و مواد معدنی همچون کلسیم، پتاسیم و سدیم است، همچنین یک داروی گیاهی است که جهت تمدد اعصاب، رفع نارسایی کبدی و دردهای معده استفاده می‌شود و این گیاه یک انگل کش قوی است. از ساقه آن نیز برای تهیه خورشت، مربا و ترشی استفاده می‌شود اما اگر به گل بشیند برای صنعت رنگرزی و مواد شوینده و برای خوراک دام استفاده می‌شود.
ریواس زیبد از تنوع گل و رنگ برخوردار است و موقع خشک شدن تماماً سرخ رنگ می‌شود.
دشت خار انگبین
اگرچه دشت زیبد بنام دشت ریواسی معروف است اما در حاشیه آن در بخش جنوبی دشت وسیع خار انگبین یا ترنجبین وجود دارد
دشت اسپند
در بخش‌هایی از دشت ریواس محوطه‌های گسترده‌ای از رویش اسپند یا اسفند وجود دارد؛ که از آن برای ساخت اسفنجی و دود کردن در مراسم‌های مذهبی استفاده می‌شود.
انواع ریواس در ایران
ریواس ریواس ساقه بلند که چوسرخ یا چوب سرخ نام دارد و ریواس بدون ساقه. یک نوع ریواس در دشت زیبد وجود دارد که از ابتدا به صورت قرمز از خاک سر بیرون می آورد. و این گونه بسیار نادر است و در اثر برداشتهای افراطی و غیر علمی خطر انقراض دارد.
اقدامات ملی برای توسعه ریواس
بتازگی مقامات مربوطه متوجه اهمیت کاشت و برداشت ریواس شده‌اند. اولین همایش منطقه‌ای ریواس و توسعه پایدار روستایی در منطقه گناباد برگزار شد. مجتمع آموزش عالی گناباد در راستای وظایف محول شده از سوی وزارت عتف به منظور تلاش در جهت یافتن مشکلات منطقه‌ای و همچنین در راستای معرفی توانمندی‌های شهرستان گناباد، با همکاری فرمانداری، اداره‌های منابع طبیعی و آبخیزداری، جهاد کشاورزی، دهیاری و شورای اسلامی و انجمن میراث فرهنگی زیبد اولین همایش منطقه‌ای ریواس و توسعه پایدار روستایی را در منطقه گناباد برگزار کرد. به گزارش مجله باران کویر ، در منطقه کم باران نباید از ریواس استفاده صنعتی کرد زیرا این باعث مردن ریشه ریواس می‌شود در این منطقه بهتر است از ریواس برای چرای دام استفاده شود و برگ‌های آن پس از پایان عمر مفید جمع‌آوری و خوراک دامداری‌ها شود هرگونه استفاده باید بعد از خشک شدن انجام شود . همچنین باید هر سال با روش علمی برای تکثیر و کاشت بذر اقدام شود تا دشت زیبد از تراکم بیشتری و وسعت بیشتری برخوردار شود و مناطق پراکنده پر شود و جذابیت گردشگری پیدا کند و دشت ریواس نمونه کشوری شود.
کومای زار
جستارهای وابسته
- ریواس
- دهستان زیبد
- کاخک
- کوه تیرماهی
- قلعه زیبد
- قهستان
- گناباد
- جنگ دوازده‌رخ
- کاریز زیبد
- درخت تاقوک
- انجیرکوهی
- خار انگبین
- لاله واژگون
- دشت لاله‌های واژگون گلستان‌کوه
- دشت لاله‌های واژگون افوس
- دشت لاله‌های واژگون فریدون‌شهر
- دشت ریواس زیبد
- فهرست روستاهای ایران
منابع
- «دشت زیبد». مجله دریای پارس. دریافت‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶.
- ریواس گیاه دارویی و علوفه مناطق کم‌آب، مجله دریای پارس، محمد عجم * برداشت بی‌رویه و غیر علمی دشت ریواس زیبد
- دشت ریواس زیبد
- تبیان آشنایی با ریواس
- ریواس شیرین زیبد
- بزرگترین دشت ریواس خراسان رضوی به غارت می‌رود؛مسئولان: مجوزی صادر نکرده‌ایم
- گزارش شبکه خبر از همایش ریواس زیبد
