شاخص کیفیت زندگی

مردم در کشورهای توسعه‌یافته به رفاه اقتصادی دست یافته‌اند ولی، احساس نمی‌کنند که زندگیشان، از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد. پس، رشد شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) که معرف رشد اقتصادی است، نمی‌تواند معیار بهبود کیفیت زندگی مردم تلقی شود.[1] از این رو، برای نخستین بار، در سال ۲۰۰۵ میلادی، واحد اطلاعاتی اکونومیست (EIU)، شاخص اقتصادی و اجتماعی جدیدی را به منظور رتبه‌بندی کشورهای جهان ارائه کرد. این معیار رتبه‌بندی کشورها را شاخص کیفیت زندگی (QLI)، نام‌گذاری کرده‌اند.[2]

نقشهٔ جهانی نمایش امتیازات کیفیت زندگی

عوامل تعیین‌کنندهٔ کیفیت زندگی

عوامل نه‌گانهٔ کیفیت زندگی و شاخص‌های به‌کار گرفته شده در نمایش چنین عواملی عبارتند از:

  1. تعالی مادی: سرانه تولید ناخالص ملی
  2. سلامتی: امید به زندگی
  3. ثبات سیاسی و امنیت: نرخ ثبات سیاسی و امنیت
  4. زندگی خانوادگی: نرخ طلاق (در هر هزار نفر)
  5. زندگی اجتماعی: نرخ حضور در اماکن مذهبی یا عضویت در سندیکاها
  6. اقلیم و جغرافیا: عرض جغرافیائی، شرایط اقلیمی بین گرمتر و سردتر را مشخص می‌سازد.
  7. امنیت شغلی: نرخ بیکاری
  8. آزادی سیاسی: متوسط شاخص‌های آزادی‌های مدنی و سیاسی
  9. برابری جنسیتی: نسبت متوسط درآمد مرد و زن، بر اساس آخرین داده‌های در دسترس[3]

رتبه‌بندی سال ۲۰۰۵ میلادی

شاخص کیفیت زندگی، نخستین بار، در سال ۲۰۰۵ میلادی، در ۱۱۱ سرزمین، مورد محاسبه واقع شد. نتیجه، چنین بود:

رتبهکشور یا سرزمینکیفیت زندگی
(از ۱۰)
۱ جمهوری ایرلند۸٫۳۳۳
۲ سوئیس۸٫۰۶۸
۳ نروژ۸٫۰۵۱
۴ لوکزامبورگ۸٫۰۱۵
۵ سوئد۷٫۹۳۷
۶ استرالیا۷٫۹۲۵
۷ ایسلند۷٫۹۱۱
۸ ایتالیا۷٫۸۱۰
۹ دانمارک۷٫۷۹۷
۱۰ اسپانیا۷٫۷۲۷
۱۱ سنگاپور۷٫۷۱۹
۱۲ فنلاند۷٫۶۱۸
۱۳ ایالات متحده آمریکا۷٫۶۱۵
۱۴ کانادا۷٫۵۹۹
۱۵ نیوزیلند۷٫۴۳۶
۱۶ هلند۷٫۴۳۳
۱۷ ژاپن۷٫۳۹۲
۱۸ هنگ کنگ۷٫۳۴۷
۱۹ پرتغال۷٫۳۰۷
۲۰ اتریش۷٫۲۶۸
۲۱ Taiwan۷٫۲۵۹
۲۲ یونان۷٫۱۶۳
۲۳ قبرس۷٫۰۹۷
۲۴ بلژیک۷٫۰۹۵
۲۵ فرانسه۷٫۰۸۴
۲۶ آلمان۷٫۰۴۸
۲۷ اسلوونی۶٫۹۸۶
۲۸ مالت۶٫۹۳۴
۲۹ بریتانیا۶٫۹۱۷
۳۰ کره جنوبی۶٫۸۷۷
۳۱ شیلی۶٫۷۸۹
۳۲ مکزیک۶٫۷۶۶
۳۳ باربادوس۶٫۷۰۲
۳۴ جمهوری چک۶٫۶۲۹
۳۵ کاستاریکا۶٫۶۲۴
۳۶ مالزی۶٫۶۰۸
۳۷ مجارستان۶٫۵۳۴
۳۸ اسرائیل۶٫۴۸۸
۳۹ برزیل۶٫۴۷۰
۴۰ آرژانتین۶٫۴۶۹
۴۱ قطر۶٫۴۶۲
۴۲ تایلند۶٫۴۳۶
۴۳ سری‌لانکا۶٫۴۱۷
۴۴ فیلیپین۶٫۴۰۳
۴۵ اسلواکی۶٫۳۸۱
۴۶ اروگوئه۶٫۳۶۸
۴۷ پاناما۶٫۳۶۱
۴۸ لهستان۶٫۳۰۹
۴۹ کرواسی۶٫۳۰۱
۵۰ ترکیه۶٫۲۸۶
۵۱ ترینیداد و توباگو۶٫۲۷۸
۵۲ اکوادور۶٫۲۷۲
۵۳ پرو۶٫۲۱۶
۵۴ کلمبیا۶٫۱۷۶
۵۵ کویت۶٫۱۷۱
۵۶ السالوادور۶٫۱۶۴
۵۷ بلغارستان۶٫۱۶۲
۵۸ رومانی۶٫۱۰۵
۵۹ ونزوئلا۶٫۰۸۹
۶۰ چین۶٫۰۸۳
۶۱ ویتنام۶٫۰۸۰
۶۲ بحرین۶٫۰۳۵
۶۳ لیتوانی۶٫۰۳۳
۶۴ جامائیکا۶٫۰۲۲
۶۵ مراکش۶٫۰۱۸
۶۶ لتونی۶٫۰۰۸
۶۷ عمان۵٫۹۱۶
۶۸ استونی۵٫۹۰۵
۶۹ امارات متحده عربی۵٫۸۹۹
۷۰ لیبی۵٫۸۴۹
۷۱ اندونزی۵٫۸۱۴
۷۲ عربستان سعودی۵٫۷۶۷
۷۳ هند۵٫۷۵۹
۷۴ پاراگوئه۵٫۷۵۶
۷۵ اردن۵٫۶۷۵
۷۶ نیکاراگوئه۵٫۶۶۳
۷۷ بنگلادش۵٫۶۴۶
۷۸ آلبانی۵٫۶۳۴
۷۹ جمهوری دومینیکن۵٫۶۳۰
۸۰ مصر۵٫۶۰۵
۸۱ الجزایر۵٫۵۷۱
۸۲ بولیوی۵٫۴۹۲
۸۳ تونس۵٫۴۷۲
۸۴ صربستان۵٫۴۲۸
۸۵ ارمنستان۵٫۴۲۲
۸۶ جمهوری آذربایجان۵٫۳۷۷
۸۷ گرجستان۵٫۳۶۵
۸۸ ایران۵٫۳۴۳
۸۹ مقدونیه۵٫۳۳۷
۹۰ گواتمالا۵٫۳۲۱
۹۱ هندوراس۵٫۲۵۰
۹۲ آفریقای جنوبی۵٫۲۴۵
۹۳ پاکستان۵٫۲۲۹
۹۴ بوسنی و هرزگوین۵٫۲۱۸
۹۵ غنا۵٫۱۷۴
۹۶ قزاقستان۵٫۰۸۲
۹۷ سوریه۵٫۰۵۲
۹۸ اوکراین۵٫۰۳۲
۹۹ مولداوی۵٫۰۰۹
۱۰۰ بلاروس۴٫۹۷۸
۱۰۱ اوگاندا۴٫۸۷۹
۱۰۲ ترکمنستان۴٫۸۷۰
۱۰۳ قرقیزستان۴٫۸۴۶
۱۰۴ بوتسوانا۴٫۸۱۰
۱۰۵ روسیه۴٫۷۹۶
۱۰۶ ازبکستان۴٫۷۶۷
۱۰۷ تاجیکستان۴٫۷۵۴
۱۰۸ نیجریه۴٫۵۰۵
۱۰۹ تانزانیا۴٫۴۹۵
۱۱۰ هائیتی۴٫۰۹۰
۱۱۱ زیمبابوه۳٫۸۹۲

وضعیت خاورمیانه و قفقاز
رتبهٔ منطقه‌ای
شاخص کیفیت زندگی		رتبهٔ جهانیکشور یا سرزمینشاخص کیفیت زندگی
(از ۱۰)		شاخص توسعهٔ انسانی
(از ۱)
۱۲۳ قبرس۷٫۰۹۷۰٫۸۱۰
۲۳۸ اسرائیل۶٫۴۸۸۰٫۸۷۲
۳۴۱ قطر۶٫۴۶۲۰٫۸۰۳
۴۵۰ ترکیه۶٫۲۸۶۰٫۶۷۹
۵۵۵ کویت۶٫۱۷۱۰٫۷۷۱
۶۶۲ بحرین۶٫۰۳۵۰٫۸۰۱
۷۶۷ عمان۵٫۹۱۶۰٫۸۴۶
۸۶۹ امارات متحده عربی۵٫۸۹۹۰٫۸۱۵
۹۷۲ عربستان سعودی۵٫۷۶۷۰٫۷۵۲
۱۰۷۵ اردن۵٫۶۷۵۰٫۶۸۱
۱۱۸۰ مصر۵٫۶۰۵۰٫۶۲۰
۱۲۸۵ ارمنستان۵٫۴۲۲۰٫۶۹۵
۱۳۸۶ جمهوری آذربایجان۵٫۳۷۷۰٫۷۱۳
۱۴۸۷ گرجستان۵٫۳۶۵۰٫۶۹۸
۱۵۸۸ ایران۵٫۳۴۳۰٫۷۰۲
۱۶۹۳ پاکستان۵٫۲۲۹۰٫۴۹۰
۱۷۹۷ سوریه۵٫۰۵۲۰٫۵۸۹
۱۸۱۰۲ ترکمنستان۴٫۸۷۰۰٫۶۶۹
۱۹۱۰۷ تاجیکستان۴٫۷۵۴۰٫۵۸۰

کشورهای لبنان (با شاخص توسعهٔ انسانی ۰٫۸۰۳)، یمن (با شاخص توسعهٔ انسانی ۰٫۴۳۹) و فلسطین در این فهرست گنجانده نشده‌اند.

وضعیت ایران

شاخص کیفیت زندگی که به صورت سالانه، بین ۱۹۴ کشور جهان ارزیابی و منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که کیفیت زندگی مردم ایران، در مقایسه با دیگر کشورهای جهان، به رتبه ۱۵۰ در سال ۲۰۱۰ میلادی، کاهش پیدا کرده‌است. این رتبه‌بندی نشان می‌دهد که هزینهٔ زندگی در ایران، ۷۱٪ افزایش پیدا کرده‌است.

البته، نباید فراموش کرد که اجزای تشکیل‌دهندهٔ 'شاخص کیفیت زندگی بر این موضوع تأکید دارند که اگر چه اقتصاد در بهبود سطح زندگی نقش مؤثر دارد ولی، شرط کافی برای ارتقای کیفی زندگی محسوب نمی‌شود و شروط دیگری نیز برای ارتقای این شاخص، در زندگی افراد لازم است.

با توجه به کشورهای مورد بررسی در خاورمیانه، می‌توان گفت که وضعیت ایران، در حدی متوسط، قرار دارد و از نظر شاخص کیفیت زندگی، مانند بسیاری دیگر از کشورهای خاورمیانه، تحول چندانی به دست نیاورده است؛ ولی، اگر این نکته را با هدف‌گذاری کشور در زمینهٔ تبدیل شدن به قدرت اول منطقه، از جمیع جهات، مورد ارزیابی قرار دهیم، می‌توان گفت که مدیران و برنامه‌ریزان نتوانسته‌اند که به این هدف نزدیک شوند و در عمل، کشوری مانند ترکیه، با مدیریت و برنامه‌ریزی بهتر، توانسته‌است تا سطح کیفی زندگی در این کشور را افزایش دهد و در مقابل، کشور ما، در عمل، درجا زده‌است.[4]

با در نظر گرفتن شاخص‌های کیفیت زندگی در جهان از میان ۶۰ کشور مورد مطالعه در سال ۱۳۹۷، ایران به‌دلیل ۳۳ درصد فقر مطلق زندگی از کل جمعیت مردم ایران، در رتبه ۵۸ قرار دارد.[5]

پانویس
  1. شهیندخت خوارزمی، کیفیت زندگی و شاخص خوشبختی، همشهری آنلاین، شنبه سیزدهم مردادماه ۱۳۸۶ خورشیدی. بایگانی‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  2. ویکی‌پدیای انگلیسی
  3. http://www.economist.com/media/pdf/QUALITY_OF_LIFE.pdf
  4. سایت خبری و تحلیلی تابناک، مقایسهٔ شاخص کیفیت زندگی در ایران با دیگر کشورها، چهاردهم تیرماه ۱۳۸۹ خورشیدی
  5. «رتبه 58 ایران بین 60 کشور از نظر کیفیت زندگی».

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.