چاودار

چاودار یا روگن با (نام علمی: Secale montanum) گیاهی از خانواده گندمیان است. بیشتر چاودارهای زراعی دیپلوئید بوده و انواع تتراپلوئید و دیپلوئید روزبلندشان نیز موجود می‌باشد. این گیاه دگرگشن بوده و مقاوم‌ترین غله نسبت به سرما است. در فرهنگ لغت دهخدا از این گیاه این گونه نام برده شده‌است: «چودار. چودر. ویبگ. گیاهی هرزه که در غله‌زار روید و دانه آن چون گندمی لاغر و کشیده است.»[1] و نیز در لغت‌نامه معین این‌گونه یاد شده‌است: «گیاهی از نوع غلات که ارتفاعش تا دو متر هم می‌رسد.»[2]

چاودار
چاودار، Secale cereale
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاه
راسته: گندم‌سانان
تیره: گندمیان
گونه: S. cereale
نام علمی
Secale cereale
Secale cereale

خصوصیات گیاهی

چاودار گیاهی است بسیار خودعقیم و بنابراین دگرگشن. اغلب چاودارهای زراعی دیپلوئید هستند ۲n=۱۴ و زراعت چاودارهای تتراپلوئید نیز در سطح محدودی در اروپا متداول است. چاودار زراعی یک گیاه یکساله دیپلوئید روزبلند می‌باشد.

سنبله
دارای سنبله دراز مرکب از سنبلک‌هاست (بلندتر و باریکتر از گندم) و روی هر سنبله فرعی ۳ گل وجود دارد.
ریشه
سیستم ریشه‌ای چاودار بسیار انبوه و گسترده‌تر از گندم می‌باشد و به همین جهت از آب بهتر استفاده می‌کند.
ریشک
ریشک دراز نازک برسی گرد و زبر است.
ظاهر چاودار
چاودار از نظر شکل مابین گندم و یولاف است. رنگ کدر خاک آلود دارد. فاقد پوسته (هال) می‌باشد.[3]

سازگاری

چاودار مقاومترین غله به سرماست و با شرایط آب و هوایی نامساعد و خاک‌های فقیر غیرحاصلخیز و شنی سازگاری نشان می‌دهد.

حرارت
حداقل دما برای جوانه زنی چاودار ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد است.

نیازهای غذایی

ازت آمونیاکی مطلوب‌ترین فرم ازت جهت چاودار است.

تولیدکنندگان
تولیدکنندگان اصلی چاودار۲۰۱۸
(میلیون تن)[4]		۲۰۱۶
(میلیون تن)		۲۰۱۲
(میلیون تن)
 اتحادیه اروپا ۶٬۲۶۳٬۵۲۷۷٬۴۰۲٬۷۲۰۸٬۷۴۶٬۴۱۴
 آلمان۲٬۲۰۱٬۴۰۰۳٬۱۷۳٬۸۰۰۳٬۸۹۳٬۰۰۰
 روسیه۱٬۹۱۶٬۵۰۶۲٬۵۴۱٬۲۳۹۲٬۱۳۱٬۵۱۹
 لهستان۲٬۱۶۶٬۸۸۴۲٬۱۹۹٬۵۷۸۲٬۸۸۸٬۱۳۷
 بلاروس۵۰۲٬۵۰۵۶۵۰٬۹۳۴۱٬۰۸۲٬۴۰۵
 دانمارک۴۸۲٬۱۶۶۵۷۷٬۲۰۰۳۸۴٬۴۰۰
 چین۱٬۰۴۴٬۷۷۶۵۲۵٬۲۷۹۶۷۸٬۰۰۰
 اوکراین۳۹۳٬۷۸۰۳۹۱٬۵۶۰۶۷۶٬۸۰۰
 کانادا۲۳۶٬۴۰۰۳۸۲٬۰۰۰۳۳۶٬۶۰۰
 ایالات متحده آمریکا۲۱۴٬۱۸۰۳۴۱٬۶۷۰
 اسپانیا۳۸۸٬۴۶۷۳۱۶٬۲۳۶۲۹۶٬۷۰۰
 ترکیه۳۲۰٬۰۰۰۳۷۰٬۰۰۰
مجموع تولید جهانی۱۲٬۳۱۸٬۳۵۵۱۲٬۹۴۴٬۰۹۶۱۴٬۶۱۵٬۷۱۹
تولید جهانی چاودار در سال ۲۰۰۵ میلادی

پانویس
  1. لغت‌نامه دهخدا
  2. فرهنگ لغت محمد معین
  3. جزوه غلات کرامت. دانشگاه صنعتی اصفهان
  4. "FAOSTAT Crops". FAO.org. Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2020. Retrieved April 2, 2020.

منابع
  • لغت‌نامه دهخدا
  • فرهنگ لغت محمد معین
  • جزوه غلات کرامت. دانشگاه صنعتی اصفهان

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ چاودار موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.