سعدیان
سعدیان (نام دیگر: اشراف سعدیه) دودمانی بودند که در نیمه اول سده ۱۰ق بر مغرب اقصی فرمانروایی میکردند.[1]
سعدیان | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۵۵۴–۱۶۵۹ | |||||||||
.svg.png.webp) _(1258_1659).svg.png.webp) پرچم | |||||||||
 | |||||||||
| پایتخت | مراکش | ||||||||
| دین(ها) | اسلام، تسنن | ||||||||
| تاریخ | |||||||||
• بنیانگذاری | ۱۵۵۴ | ||||||||
• فروپاشی | ۱۶۵۹ | ||||||||
| |||||||||
.svg.png.webp){kind=small}
سعدیان نسب خود را به حسن بن علی میرساندند و به همین دلیل به اشراف ملقب شدند. برخی نیز بر این باورند که نسب این طایفه به حلیمه سعدیه مادر رضاعی پیامبر میرسد.[1] نام کامل و القاب مؤسس سلسله یعنی محمد المهدی القائم بامرالله نشان میدهد که چگونه سعدیان در ابتدا از انتظارات مردم برای ظهور مهدی موعود و احساسات آنها در اعتلای مذهب و جهاد علیه مسیحیان سود جستند.[2]
شرفای سعدی از پایگاهی در ناحیه سوس واقع در جنوب مراکش، به تدریج چیرگی خود را بر نواحی شمالی گستردند و وطاسیان را در سال ۹۵۶ق (۱۵۴۹م) از فاس بیرون کردند. آنان ترکان را از الجزایر و پرتغالیان را از سرزمینهای ساحلی بیرون کرده و احمد المنصور، تیمبوکتو را تصرف و مملکت آفریقایی گائو (واقع بر رود نیجر، در مالی) را منقرض ساخت و بنابراین اقتدار او برای مدتی از سنگال تا بورنو امتداد داشت.[2]
در سده ۱۷م که نهضتهای استقلال طلب در گوشه و کنار مراکش پیدا شد، همبستگی سلطنت کاهش یافت و آخرین امیر شرفای سعدی با وجود کمکهای انگلیسیها و هلندیها در ۱۰۶۹ق (۱۶۵۹م) از میان رفت.[2]
فرمانروایان
| نام فرمانروا | سال فرمانروایی | توضیح |
| محمد المهدی القائم بامرالله | ۹۱۷ق | در سوس |
| احمد الأعرج | ۹۲۳ق | در مراکش |
| محمد الشیخ المهدی بن محمد المهدی | ۹۲۳ق | نخست در سوس، سپس در فاس |
| عبدالله الغالب | ۹۶۴ق | |
| محمد المتوکل المسلوخ | ۹۸۱ق | |
| عبدالملک بن محمد الشیخ المهدی | ۹۸۳ق | |
| احمد المنصور | ۹۸۶ق | |
| محمد الشیخ المأمون | ۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد |
| عبدالله الواثق | ۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد (در مراکش) |
| زیدان الناصر | ۱۰۱۲ق-۱۰۳۹ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد (نخست در فاس) |
| عبدالملک بن زیدان | ۱۰۳۴ق | |
| ولید | ۱۰۴۲ق | فقط در مراکش |
| محمد الاصغر | ۱۰۴۵ق | فقط در مراکش |
| احمد العباس | ۱۰۶۴ق-۱۰۶۹ق | فقط در مراکش |
| دودمانهای فرمانروا در مراکش |
| ادریسیان (۷۸۰-۹۷۴) (عرب) |
| مغراویان (۹۸۷-۱۰۷۰) (بربر) |
| مرابطان (۱۰۷۳-۱۱۴۷) (بربر) |
| موحدون (۱۱۴۷-۱۲۶۹) (بربر) |
| مرینیان (۱۲۵۸-۱۴۲۰) (بربر) |
| وطاسیان (۱۴۲۰-۱۵۴۷) (بربر) |
| سعدیان (۱۵۵۴-۱۶۵۹) (عرب) |
| علویان (۱۶۶۶- تا کنون) (عرب) |
منابع
- استانلی لین پل، و.و بارتولد، خلیل ادهم و احمد سعید سلیمان (تابستان ۱۳۶۳)، تاریخ دولتهای اسلامی و خاندانهای حکومتگر جلد اوّل، ترجمهٔ صادق سجادی، تهران: نقش جهان، ص. ص۸۲
- کلیفورد ادموند بوسورث (۱۳۷۱)، سلسلههای اسلامی، ترجمهٔ فریدون بدرهای، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی(پژوهشگاه)، ص. ص۶۹-۷۰