شارل فوریه

فرانسوا ماری شارل فوریه (به فرانسوی: François Marie Charles Fourier) فیلسوف و اقتصاددان سوسیالیست اهل فرانسه و از مخالفان اقتصاد کلاسیک و از طرفداران راه‌اندازی تشکل‌های تعاونی در اقتصاد است.

شارل فوریه
نام در زمان تولدFrançois Marie Charles Fourier
زادهٔ۷ آوریل ۱۷۷۲
بزانسون، فرانسه
درگذشت۱۰ اکتبر ۱۸۳۷ (۶۵ سال)
پاریس، France
دورهفلسفه سده نوزدهم
حیطهفلسفه غربی
مکتبسوسیالیسم تخیلی
Fourierism
علایق اصلی
Civilization • Work
Economics • Desire
Intentional community
ایده‌های چشمگیر
Phalanstère
"Attractive work"

زندگی‌نامه

فوریه در سال ۱۷۷۲ در شهر بزانسون فرانسه چشم به جهان گشود و زندگی آرامی داشت. او قسمت اعظم از زندگی خود را به‌عنوان حسابدار جزء، در یک تجارت‌خانه شهر لیون، به‌کار مشغول بود و با یک پس‌انداز اندک، گوشه عزلت اختیار کرد. فوریه گرچه بیشتر در زمینه فلسفه و جامعه‌ناسی به نظرورزی پرداخته، امّا نه تنها مانند بسیاری از متفکران سده‌های هجدهم و نوزدهم به عرصه اقتصاد سیاسی هم وارد شد. فوریه یکی از متفکران مشهور سوسیالیست بود که ارجاع و اشاره، و البته نقد او را در آثار سوسیالیست‌هایی نظیر مارکس به وفور مشاهده می‌کنیم. بسیاری او را بنیان‌گذار «سوسیالیسم اتوپیایی» یا همان «سوسیالیسم آرمان‌گرایانه» می‌دانند. برخی از دیدگاه‌های اجتماعی و اخلاقی فوریه در دوران زندگی خودش رادیکال شناخته می‌شدند، که البته در جامعه مدرن امروزی به شکلی از جریان اصلی بدل شده‌اند. برای مثال امروزه بسیاری بر این ادعایند که فوریه در سال ۱۸۳۷ اصطلاح فمینیسم را ابداع کرده و جا انداخته است. نقطه‌نظرات و پیشنهادهای اجتماعی فوریه الهام‌بخش جنبش‌های گروهی شد، این جنبش‌ها در ایالات متحده رایج شدند، همچون اتوپیا، لاریونین در نزدیکی دالاس. او ادعا می‌کرد. او بر این باور بود که جامعه‌ای که در آن روحیه همکاری به خوبی وجود دارد به سرعت ناظر بهبود در سطح بهره‌وری اقتصادی خود خواهد بود. او می‌گفت که در چنین جامعه‌ای کارگران متناسب با سهمی که در تولید دارند حقوق داده می‌شود. شاهد این شکل از موفقیت در نظر فوریه جامع‌هایی بودند که خود او نام «بندانگشت» بر آن‌ها گذاشته بود و ساختار اصلی‌شان فالانسترها بودند. فالانستر به ساختمان‌هایی بسیار بزرگ گفته می‌شد که در آن چندصد تا چند هزار نفر به شکلی اشتراکی کار می‌کردند و کارهایشان به خیری عمومی می‌انجامید. عمده این ساختمان در آن زمان در فرانسه به شکل مجتمع‌هایی چهار طبقه که ثروتمندترین فرد بالاترین آپارتمان را داشت و فقیرترین فرد نیز در طبقه همکف ساکن بود. معیار اصلی ثروت افراد شغلشان بود که این شغل هم بر اساس علایق و مطلوب‌های فرد تخصیص پیدا می‌کرد. در میان محرک‌های از جمله مشاغلی که جذابیت زیادی نداشتند پول بیشتری به عنوان دستمزد ارائه می‌کردند. فوریه نظریه‌ای بسیار عجیب و جنجال‌برانگیز در زمینه تجارت ارائه کرده است. او می‌گوید تجارت یکی خصیصه خاص یهودی‌هاست و منشأ شر است و پیشنهاد می‌کرد که یهودیان را مجبور کنند تا در فالانسترها به کشاورزی بپردازند. وی بر این باور بود که منشأ بی‌نظمی در جامعه فقر است. او پیشنهاد بالا بردن دستمزدها به میزان کافی و قرار دادن حداقل دستمزد محترمانه برای افرادی که قادر به کار نیستند، می‌توان فقر را ریشه‌کن کرد. فوریه همچنین بر این نظر بود که باید تمام مشاغل و موقعیت‌ها بر اساس توانایی و تمایش به سوی زنان گشوده باشد، نه این‌که به واسطه جنسیت فضا بر روی آن‌ها بسته شود. وی هرگز همسر اختیار نکرد و همین وضع در روحیه و آثار او مؤثر بود. سرانجام، وی در سال ۱۸۳۷ چشم از جهان فروبست.[1]

تالیفات

مهم‌ترین آثار وی عبارتند از نظریه حرکات چهارگانه، نظریه وحدت جهانی، دنیای جدید صنایع و شرکت‌هاو صنعت دروغین. بزرگترین افتخار او، پیش‌قدمی در نهضت تعاونی است و در بسیاری دیگر از مسائل نیز اندیشه‌های نبوغ‌آمیز داشته‌است.

منابع
  1. بنایی، نسیم. ایده‌ها. امین‌الضرب. صص. ۳۷. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۱۳۴-۰۰-۱.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.