فرهنگ تهران

فرهنگ تهران، پایتخت ایران، با وجود گروه‌های قومی گوناگون در شهر، بیشتر تحت تأثیر فرهنگ ایرانی و فرهنگ عربی اسلامی است. تأثیر فرهنگ عربی بر چهرهٔ شهر و پوشاک مردم بسیار برجسته است.[3] بسیاری از جشنواره‌های فرهنگی ایران، برای نخستین‌بار در تهران پدید آمدند و هر سال در این شهر برگزار می‌شوند. این شهر کانون مهمی برای تئاتر، فیلم، سینما، موسیقی، ورزش و رسانه‌ها در ایران است. همچنین موزه‌های معروف پر شماری در این شهر وجود دارد.

برج آزادی، نماد تهران که ترکیبی از معماری ایرانی و اسلامی است.[1][2]

هنر

تهران نقشی برجسته در فرهنگ و هنر ایران دارد.[3]

تئاتر
تالار رودکی

پیشینهٔ تئاتر در تهران، از زمان ناصرالدین‌شاه قاجار آغاز می‌شود. پس از آشنایی ناصرالدین‌شاه با تئاتر در سفری که به اروپا داشت؛ او فرمان ساخت سالنی را برای اجرای تئاتر صادر کرد. در همین دوران بود که تکیه دولت ساخته شد.[4]

با روی کار آمدن مشروطیت در ایران، تئاتر پیشرفت بیشتری کرد و تئاترهای تازه‌ای پدید آمد که از اولین آن‌ها تئاتر فرهنگ بود که در عمارت مسعودیه نمایش می‌داد.[4] تئاتر دوم نیز تئاتر ملی بود که که ریاست آن را عبدالکریم‌خان محقق‌الدوله بر عهده داشت.[4]

تالار رودکی نیز یکی از مجهزترین و بزرگ‌ترین تالارهای اپرا، موسیقی و تئاتر در ایران است که توسط اوژن آفتاندلیانس طراحی شده و با نام شاعر و نوازندهٔ ایرانی، رودکی در ۳ آبان ۱۳۴۶ گشایش یافته‌است.[5]

تئاتر شهر تهران در سال ۱۳۴۶ توسط علی سردارافخمی طراحی شد و ساخت آن پنج سال به طول انجامید.[6] این مجموعه در روز شنبه، هفتم بهمن ۱۳۵۱ با روی صحنه رفتن نمایش باغ آلبالو نوشتهٔ آنتون چخوف و به کارگردانی آربی اوانسیان به عنوان مهم‌ترین سالن تئاتر ایران گشایش یافت.[7][8]

رویدادهای سالانهٔ جشنواره تئاتر فجر و جشنواره تئاتر عروسکی نیز در تهران برگزار می‌شوند.

فیلم و سینما

میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی نخستین سالن نمایش فیلم تهران را در سال ۱۲۸۳ ایجاد کرد.[9] روسی‌خان نیز در سال ۱۲۸۶ تصمیم گرفت که در مغازه‌اش نمایش همگانی فیلم راه‌اندازی کند. او کارش را توسعه داد و با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه شد؛ این موضوع به ایجاد رقابت و پیشرفت سینما در تهران کمک کرد.[10]

در دوران پهلوی اول، برای مدتی سینماهای تهران تعطیل شدند اما بالاخره مشروط بر این که از ساعت ۱۸ شروع و تا ساعت ۲۱:۳۰ کارشان پایان یابد، به فرمان سید ضیاء باز شدند. سینماهای این دوران همان گونه که پیش از این نیز رسم بود، بر اساس مادهٔ ۹ نظامنامهٔ سینماها، فیلم‌هایی از انواع «فیلم اخبار»، «فیلم علمی» و «فیلم بزرگ نمایش» را نمایش می‌دادند.[11]

نخستین سینمای مدرن ایرانی نیز گراند سینمای تهران بود که در سال ۱۳۰۵ تأسیس شد و ترجمهٔ میان‌نویس‌های خارجی نیز از آن شروع شد؛ پس از این اقدام گراند سینما، بر اساس دستور نظامنامه، سینماهای تهران باید خلاصه‌ای از داستان فیلم را چاپ می‌کردند. همچنین در اواخر دههٔ بیست، اغلب سینماهای تهران، دارای ارکستر بود.[11][12]

از دههٔ چهل تا ۱۳۵۷، از ۹۰ سینمای فعال شهر تهران، نام بیش از یک سوم آن‌ها خارجی بود. در این دوران شمار قابل توجهی از سینماهای نوین تهران دراختیار شرکت‌های خارجی بود. همچنین به گزارش دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و هنر، از ۴۷۳ فیلم نمایش داده شده در سال ۱۳۵۳ در تهران، ۶۱ فیلم ایرانی، ۱۴۳ فیلم آمریکایی و دیگر فیلم‌ها نیز از کشورهای انگلستان، فرانسه، ایتالیا، هندوستان، ژاپن، هنگ کنگ و شوروی بوده‌اند.[11]

از سال ۱۳۴۴ که سینمای ایران در اوج بود، فیلم‌هایی همانند قیصر، گنج قارون و گاو سینماهای تهران را درنوردیدند.[12][13]

با انقلاب ۵۷ شماری از سینماهای تهران در آتش سوختند و نام شمار قابل توجهی از سینماهای باقی‌مانده نیز تغییر یافت.[11] فروشنده از موفق‌ترین فیلم‌هایی است که پس از انقلاب ۵۷ در تهران فیلم‌برداری شده‌است.[13] جشنواره فیلم فجر نیز از سال ۱۳۶۱، هر سال در تهران برگزار می‌شود.[14]

موسیقی
اعضای گروه بلک کتس در دهه ۱۳۴۰

شمار قابل توجهی گروه موسیقی مطرح در تهران شکل گرفته‌اند. گروه بلک کتز در سال ۱۳۴۱ توسط شهبال شب‌پره که مغز متفکر گروه نامیده می‌شود، در تهران تأسیس شد.[15]

تهران زادگاه بسیاری از خواننده‌های مطرح ایران نیز است. ابراهیم حامدی با نام هنری «ابی» که به «آقای صدای موسیقی ایرانی» معروف است، زادهٔ تهران است و تا پیش از انقلاب ۵۷ در ایران فعالیت می‌کرد.[16] فائقه آتشین با نام هنری «گوگوش» که از پر هوادارترین خوانندگان تاریخ موسیقی ایران به‌شمار می‌رود زادهٔ تهران است و در کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه هواداران بسیاری دارد.[17][18]

پس از انقلاب ۵۷ خوانندگان زن در سراسر ایران دچار مشکلاتی شدند. روحانیون خواندن زنان را به شهوت و مسائل جنسی ربط دادند و پخش ترانه‌های آنان در رادیو و تلویزیون ملی ممنوع شد.[19][20] در حال حاضر زنان می‌توانند با تهیهٔ مجوزی مخصوص، در تهران اجرا داشته باشند.[21]

تالار وحدت و تالار وزارت کشور میزبان کنسرت گروه‌های ایرانی و خارجی هستند. همچنین تالار وحدت محل اجرای ارکستر سمفونیک تهران، بزرگترین و قدیمی‌ترین ارکستر سمفونیک ایران است.[22][23][24][25]

جشنواره موسیقی فجر نیز از سال ۱۳۶۴، هر سال در تهران برگزار می‌شود.[26][27]

دیوارنگاری و نقاشی دیواری
تصویر یک سرباز و سید روح‌الله خمینی روی دیوارهای شهر
نوشتار(های) وابسته: دیوارنگاری در ایران

در تهران پس از انقلاب ۵۷، دیوارنگاری‌هایی با طرح افراد مرده روی دیوارها، اطراف بزرگراه‌ها یا فضای خارجی خانه‌های مردم کشیده می‌شود و این شامل افراد کشته‌شده در جنگ، سیاست‌مداران جمهوری اسلامی، یا امامان شیعه است.[28][29][30][31][32]

در گزارشی شهرک اکباتان و آپادانا پایتخت دیوارنگاری و هنرمندان خیابانی ایران خوانده شدند.[33]

به گفتهٔ کامبیز درم‌بخش، دیوارنگاری‌های تهران غمگین و تکراری هستند و دلیل آن انتخاب نقاشان با تفکری یکسان است.[34]

موزه‌ها
نوشتار(های) وابسته: فهرست موزه‌های تهران
موزه فرش ایران

شماری از موزه‌های تهران دارای اهمیتی در سطح ملی و جهانی هستند. شماری موزهٔ بزرگ در تهران وجود دارد که در مجموع، به طیف گسترده‌ای از موضوعات می‌پردازند. برای نمونه، موزهٔ ملی ایران در باستان‌شناسی ایران متمایز است، موزهٔ فرش ایران هنر قالی‌بافی ایرانی را نمایش می‌دهد و موزهٔ هنرهای معاصر تهران نیز آثار هنرمندان بین‌المللی را نگهداری می‌کند.[35]

برخی از موزه‌های تهران:

کاخ موزه‌ها:

خوراک
رستورانی در دربند
نوشتار(های) وابسته: آشپزی ایرانی

تهران پایتخت ایران است؛ کشوری که از مکتب‌های اصلی آشپزی در جهان به‌شمار می‌رود و ۲۵۰۰ نوع خوراک و غذا دارد.[36] در تهران رستوران‌های آسیایی، اروپایی و شمار قابل توجهی پیتزا فروشی وجود دارد.[36][37][38][39] بر اساس گزارشی، رستوران‌های خارجی تهران بیشتر در مناطق شمالی شهر قرار دارند.[37]

مراسم دینی

عزاداری اسلامی
عزاداری تاسوعا در تهران

عزاداری اسلامی در تهران تاریخچه‌ای طولانی دارد. بر اساس گزارشی از باشگاه خبرنگاران جوان، رضا شاه و محمدرضا شاه سعی در محدود کردن یا جلوگیری از عزاداری مردم داشتند اما مردم مقاومت کردند و به صورت پنهانی به عزاداری پرداختند. عزاداری‌های اسلامی در دوران جمهوری اسلامی به اوج خود رسید.[40] کمک‌های بلاعوض شهرداری و سازمان‌های وابسته به حکومت، به هیئت‌های عزاداری اسلامی نیز صورت می‌گیرد.[41]

نذری

هنگامی که زمان سوگواری محرم برسد، خوراک رایگان که نذری نام دارد، میان مردم تهران پخش می‌شود. گروهی از مردم تهران که اعتقادهایی دربارهٔ نذری دارند، نذری‌ها را جمع‌آوری می‌کنند.[40]

مراسم ملی

چهارشنبه‌سوری
نوشتار(های) وابسته: چهارشنبه‌سوری
جشن چهارشنبه‌سوری

با وجود رویکرد منفی جمهوری اسلامی علیه چهارشنبه‌سوری، مخالفت سید علی خامنه‌ای با آن و ارائهٔ چهره‌ای بد از این جشن ملی ایران از سوی خبرگزاری‌های وابسته به حکومت جمهوری اسلامی، مردم تهران این جشن را با شادی برگزار می‌کنند.[42][43][44][45]

توپ مروارید
توپ مروارید
نوشتار اصلی: توپ مروارید

توپ مروارید نشانی از فرهنگ و باورهای مردم تهران در گذشته‌است. از توپ مروارید در شمار قابل توجهی از کتاب‌ها و سفرنامه‌ها یاد شده‌است.[46]

تهرانی‌های قدیم با ستایش به توپ مروارید می‌نگریستند و در جشن‌ها یا مراسم‌های مهم نظیر چهارشنبه‌سوری، دختران خواهان شوهر و زنان خواهان فرزند برای آنکه به خواسته‌شان برسند، آداب خاصی را کنار آن انجام می‌دادند.[46]

در چندین کتاب و سفرنامه به این اشاره شده‌است که مجرمان و افراد تحت پیگرد به توپ مروارید پناه می‌بردند و مردم نیز معجزات و خرافاتی را به آن نسبت می‌دادند.[46]

نوروز
نوشتار(های) وابسته: نوروز

در گذشته، تهران آداب خاصی برای نوروز داشت. در لحظهٔ تحویل سال، در میدان ارگ، توپ بزرگی شلیک می‌شد تا شهروندان بدانند سال نو شده‌است. مردان و زنان نیز هر کدام دارای وظایف خود بودند؛ برای مثال، آماده کردن هفت‌سین از وظایف زنان بوده‌است.[47]

زندگی شبانه

تهران از اندک پایتخت‌های جهان است که زندگی شبانه ندارد و از نیمه‌شب کاملاً تعطیل می‌شود.[48] برای سال‌ها، زندگی شبانه در تهران تنها یک ماه در سال، در قالب یک طرح ویژه یا در ماه رمضان وجود دارد.[49][50] البته در برخی خیابان‌های تهران با عرضهٔ خوراک خیابانی، زندگی شبانهٔ تهران اندکی احیا شده‌است.[51]

ورزش

تهران نخستین شهر در خاورمیانه بود که میزبانی بازی‌های آسیایی را بر عهده گرفت. تهران میزبان بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ بود و همزمان با آن، مجموعه ورزشی آریامهر (آزادی) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین‌های آن زمان در ۱۰ شهریور ۱۳۵۳ افتتاح شد.[52][53][54][55]

فدراسیون هندبال آسیا، مهم‌ترین نهاد مسئول هندبال در آسیا، در سال ۱۳۵۳ رسماً در تهران تشکیل شد.[56]

توچال و شمشک از مهم‌ترین پیست‌های اسکی تهران هستند. توچال شلوغ‌ترین و نزدیک‌ترین پیست اسکی تهران است که در پایان خیابان ولنجک، در ۳ کیلومتری میدان تجریش، در منطقهٔ شمیرانات قرار دارد. شمشک دومین پیست اسکی بزرگ در ایران پس از دیزین است و در ۵۷ کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد. دیزین، مهم‌ترین پیست اسکی ایران و معتبرترین پیست اسکی در خاورمیانه نیز برای مردم تهران در دسترس است.[57][58]

فوتبال

فوتبال ورزش نخست تهران است و شهرآورد تهران میان دو تیم استقلال و پرسپولیس برگزار می‌شود.[59] فوتبال در تهران توسط انگلیسی‌ها رواج یافت و نخستین زمین بازی آن‌ها نیز میدان مشق بود. آشنایی تهرانی‌ها با فوتبال نیز از همین طریق صورت پذیرفت.[60]

نخستین تشکیلات فوتبالی تهران در سال ۱۳۰۲، با نام کلاب ایران پدید آمد. در سال‌های میانی حکومت رضاشاه چندین باشگاه در تهران تأسیس شد و در سال ۱۳۱۶ مسابقاتی میان آن‌ها برگزار شد. کمی بعد عباس اکرامی باشگاه شاهین را تأسیس کرد که برای چند دهه از قوی‌ترین باشگاه‌های ایران بود. در سال ۱۳۱۷ نیز بزرگ‌ترین ورزشگاه فوتبال ایران تا به آن زمان، گشایش یافت که امجدیه نامیده شد.[60]

استقلال دو بار و پاس یک بار به عنوان قهرمانی جام قهرمانان آسیا دست یافتند. پرسپولیس هم یک عنوان قهرمانی در جام برندگان جام آسیا دارد. از دو تیم استقلال و پرسپولیس معمولاً به عنوان قطب‌های اصلی فوتبال ایران یاد می‌شود و این تیم‌ها در دیگر شهرهای ایران نیز هوادار دارند.[61]

باشگاه‌های حرفه‌ای
نام بنیان‌گذاری ورزشگاه
استقلال ۱۳۲۴ آزادی
پرسپولیس ۱۳۴۲ آزادی
پیکان ۱۳۴۶ شهرقدس
راه‌آهن ۱۳۱۶ درخشان، راه‌آهن
سایپا ۱۳۶۸ دستگردی
نفت نوین ۱۳۲۹ تختی

رسانه‌ها
نوشتار(های) وابسته: رسانه در ایران

مقر اصلی سازمان صدا و سیما، تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی ایران، در تهران است.

روزنامه‌ها
شماری از روزنامه‌های ایران در تهران
نوشتار(های) وابسته: فهرست روزنامه‌های ایران

نخستین روزنامهٔ چاپی در ایران، هنگام سلطنت محمد شاه قاجار، توسط میرزا صالح شیرازی در تهران تأسیس شد. شمارهٔ نخست این نشریهٔ ماهانه که نام خاصی نداشت و به تقلید از واژهٔ روزنامه در زبان انگلیسی، «کاغذ اخبار» نامیده می‌شد، در ۱۱ اردیبهشت ۱۲۱۶ منتشر شد.[62]

وبگاه‌ها

مقر بسیاری از خبرگزاری‌ها و وبگاه‌های خبری ایران در تهران است. دفتر مرکزی دیجی‌کالا، که به بررسی و فروش کالاهای گوناگون می‌پردازد نیز در تهران است.[63][64]

تلویزیون محلی
نوشتار‌های اصلی: شبکه پنج سیما و شبکه تهران

شبکهٔ پنج سیما به عنوان تلویزیون محلی تهران فعالیت می‌کند. این شبکه در آذرماه سال ۱۳۷۴ بنیان‌گذاری شد. در این شبکه، گروه‌هایی از جمله «اقتصاد»، «اجتماعی»، «تهران و شهروندی»، «خانواده و کودک» و «معارف» برنامه تولید می‌کنند و ساختار اصلی شبکهٔ تهران را تشکیل می‌دهند.[65][66]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «آشنایی با برج آزادی - تهران». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۴.
  2. «برج آزادی؛ نماد تهران است یا نماد ایران؟». ایسنا. ۲۰۱۷-۱۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۴.
  3. "Tehrān - Cultural life". Retrieved 2018-07-19.
  4. «آشنایی با تاریخچه تئاتر در ایران». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۹.
  5. «آشنایی با تالارهای وحدت و رودکی». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۹.
  6. «کاشی‌های تئاتر شهر به سرقت رفت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۹.
  7. هنر، فروزان جمشیدنژاد روزنامه‌نگار حوزه فرهنگ و. «سه خواهر و دیگران، نمایش‌نامه چخوف به روایت حمید امجد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۹.
  8. «داستان 40 سالگی تماشاخانه شهر». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۱-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۹.
  9. «Massoud Mehrabi - Articles». www.massoudmehrabi.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱.
  10. «سینما در عصر مشروطه». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱.
  11. بی‌بی‌سی فارسی. «BBCPersian.com-تالارهای نمایش فیلم در تهران». www.bbc.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱.
  12. «نگاهی به تاریخچه سینمای ایران از ابتدا تا افتخارات+عکس». جامعه خبری تحلیلی الف. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱.
  13. کریمی، آزاده (۲۰۱۷-۰۵-۰۲). «نیم قرن پس از گنج قارون؛ فیلم‌هایی که میلیاردی می‌فروشند» (به انگلیسی). BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۳۱.
  14. «آشنایی با جشنواره بین‌المللی فیلم فجر». www.hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  15. «مصاحبه رادیو فردا با دو عضو قدیمی و خواننده جدید گروه بلک کتز». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷.
  16. بلور، بهزاد (۲۰۱۷-۰۲-۱۹). «ابی، صحنه آخر» (به انگلیسی). BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷.
  17. "گوگوش". دانشنامه بریتانیکا. 2008. Archived from the original on 28 January 2013. Retrieved 16 May 2008.
  18. بی‌بی‌سی. "BBC News | MIDDLE EAST | Iran's pop diva to sing again". news.bbc.co.uk. Archived from the original on 2018-07-27. Retrieved 2018-07-27.
  19. بی‌بی‌سی، عنایت فانی. «سیما بینا: محدودیت‌های پس از انقلاب باعث شد جایگاه هنری خودم را پیدا کنم». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷.
  20. «فقدان صدای زن در موسیقی ایران» (به انگلیسی). BBC News فارسی. ۲۰۱۶-۱۲-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷.
  21. (www.dw.com)، Deutsche Welle. «اعتراض به محدودیت خوانندگی زنان در استان‌های ایران | DW | 17.07.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۷.
  22. «کنسرت محسن یگانه به روایت تصویر - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۲.
  23. «ارکستر سمفونیک تهران یکصدا با تیم ملی ایران در روسیه». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۲.
  24. «اولین کنسرت کلایدرمن در تهران برگزار شد/اجرای قطعه «ای ایران»». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۶-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۲.
  25. «ارکستر سمفونیک تهران در تالار وحدت». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۲.
  26. «معرفی | جشنواره موسیقی فجر». جشنواره موسیقی فجر. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  27. «آشنایی با جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  28. navideshahed. «اجرای 33 طرح نقاشی دیواری از تصاویر شهدا در تهران».
  29. «فایل پی‌دی‌اف: فضای مرده تهران» (PDF).
  30. Resistart.ir. «نقاشی دیواری شهید محمد حسین فهمیده /لیلا دلفان+تصاویر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹.
  31. خبرگزاری مهر. «ترسیم نقاشی دیواری شهید لشگری و برادران شهید اسداللهی».
  32. زیباسازی!. «نقاشی دیواری با موضوع شهدای مدافع حرم در دو نقطه از پایتخت اکران شد».
  33. «همشهری محله | اکباتان و آپادانا پایتخت‌های گرافیتی ایران». mahaleh.hamshahrilinks.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۴.
  34. «تهران بهم‌ریخته با نقاشی‌های دیواری بدون تفکر زیبا نمی‌شود/ دیوارنگاری متناسب تفریح شهرنشینان را ارزان می‌کند». خبرگزاری برنا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۴.
  35. "Tehrān - Cultural life". Archived from the original on 2018-09-24. Retrieved 2018-09-24.
  36. «حسرت گردشگر خارجی برای غذای ایرانی/ سبقت پیتزا فروشی‌های تهران از ایتالیا». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۱.
  37. «گسترش حضور رستوران‌های خارجی در تهران پس از برجام - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۱.
  38. «بررسی رضایت چینی‌ها از سفر به ایران/ غذای محبوب چینی‌ها چیست؟». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۱.
  39. «در تهران غذاهای هفتاد و دو ملت را تجربه کنید». دنیای سفر و گردشگری. ۲۰۱۵-۱۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۱.
  40. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «پیشینه عزاداری در تهران و قدیمی‌ترین هیئت‌های مذهبی + عکس». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۱۹.
  41. «افول منبر، رونق مداحی». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در 2018 March 4. دریافت‌شده در 2018-02-20. تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
  42. (www.dw.com)، Deutsche Welle. «برگزاری گسترده مراسم چهارشنبه‌سوری؛ شب سوانح و ترافیک سنگین | DW | 14.03.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱.
  43. «روزنامه ژاپنی: مردم ایران باوجود مخالفت رهبر حکومت اسلامی، چهارشنبه سوری را برگزار کردند». www.peykeiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱.
  44. «چهارشنبه سوری و مواضع عجیب». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱.
  45. «عکس: چهارشنبه سوری در تهران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱.
  46. شهبازی، داریوش. برگ‌هایی از تاریخ تهران. ثالث. صص. ۷۳ تا ۷۶. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۸۰۵۴۹۴.
  47. ایلنا. «آداب رسوم مردم تهران قدیم در نوروز».
  48. جهان|TABNAK، سایت خبری تحلیلی تابناک|اخبار ایران و. «زندگی شبانه پایتخت ایران که رسماً زندگی شبانه ندارد!». سایت خبری تحلیلی تابناک|اخبار ایران و جهان|TABNAK. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  49. «تجربه زندگی شبانه در تهران؛ سالی فقط یک‌ماه». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۶-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  50. ایران، عصر. «زندگی شبانه در پایتخت جان می‌گیرد/اجرای طرح حیات شبانه شهر از 15 تیرماه». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  51. «احیای زندگی شبانه در مرکز تهران | رادیو زمانه». رادیو زمانه. ۲۰۱۷-۰۸-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  52. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «تاریخچه ورزشگاه آزادی تهران». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۰۴.
  53. «The world's 10 largest football stadiums – in pictures» (به انگلیسی). The Guardian. ۲۰۱۳-۱۲-۱۰. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۰۴.
  54. ایران، عصر. «تهران میزبان المپیک آسیا - سال 1353 / افتتاحیه در استادیوم آزادی / مشعل در سعدآباد (عکس)». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۰۴.
  55. «روزی که تهران میزبان المپیک شد (عکس) :: ورزش سه». www.varzesh3.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۱۹.
  56. Main، Super. «History». www.asianhandball.org (به انگلیسی). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱. بیش از یک پارامتر |نویسنده= و |نام خانوادگی= داده‌شده است (کمک)
  57. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «بهترین پیست‌های اسکی ایران را بشناسید». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  58. «بزرگترین پیست اسکی خاورمیانه جاذبه ای در ارتفاعات البرز». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  59. «استقلال – پرسپولیس در بین 16 دربی بزرگ دنیا :: ورزش سه». www.varzesh3.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۱.
  60. شهبازی، داریوش. برگ‌هایی از تاریخ تهران/گام‌های نخست فوتبال تهران. ثالث. صص. ۲۸۷–۲۹۲. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۸۰۵۴۹۴.
  61. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران. «نگاهی به تاریخچه "فوتبال در ایران"». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۳.
  62. «انتشار نخستین روزنامه در ایران». روزنامه دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  63. «دربارهٔ دیجی‌کالا | فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا». www.digikala.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  64. «تماس با ما | فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا». www.digikala.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
  65. mehrabi3. «دربارهٔ شبکه». گالری ویدیو شبکه پنج سیما. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲. بیش از یک پارامتر |نویسنده= و |نام خانوادگی= داده‌شده است (کمک)
  66. «شام آخر شبکه تهران سرو شد/ شبکه ۳ در انتظار اچ دی شدن». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۶-۰۸-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.