محسن رفیقدوست
محسن رفیقدوست (زادهٔ ۱۳۱۹ در تهران) وزیر سپاه (از زمان تأسیس وزارت سپاه در سال ۱۳۶۱) در دولت اول و دوم میر حسین موسوی و رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان بود. وی پیش از انقلاب از اعضای نسبتاً رده بالای جمعیت موتلفه بود ولی پس از ورود به سپاه پاسداران از جمعیت موتلفه خارج شد.
محسن رفیقدوست | |
|---|---|
 | |
| رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی | |
| مشغول به کار ۱۵ شهریور ۱۳۶۸ – ۳۱ تیر ۱۳۷۸ | |
| گمارنده | سید علی خامنه‌ای |
| قائم‌مقام | محمدنبی حبیبی[1]یحیی آل‌اسحاق |
| پس از | میرحسین موسوی |
| پیش از | محمد فروزنده |
| وزیر سپاه پاسداران | |
| مشغول به کار ۱۸ آبان ۱۳۶۱ – ۲۲ شهریور ۱۳۶۷ | |
| رئیس‌جمهور | سید علی خامنه‌ای |
| نخست‌وزیر | میرحسین موسوی |
| قائم‌مقام | حمیدرضا نقاشیانمحمود پاکروان |
| پس از | تأسیس وزارتخانه |
| پیش از | محمود پاکروان (سرپرست) |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۳۱۹ (۸۱ ساله) تهران، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| حزب سیاسی | جمعیت مؤتلفه اسلامی (۱۳۴۲–۱۳۵۷) |
| دیگر عضویت‌های سیاسی | سازمان مجاهدین خلق ایران (۱۳۴۸–۱۳۵۴)نهضت آزادی ایران (۱۳۴۰–۱۳۴۲)[2]جبهه ملی ایران (تا ۱۳۴۰)[3] |
| فرزندان | ۳ پسر و ۱ دختر |
| هیئت دولت | دولت سوم، دولت چهارم |
| دین | اسلام (شیعه) |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری | ایران |
| خدمت/شاخه | سپاه پاسداران |
| سال‌های خدمت | ۱۳۵۷–۱۳۶۸ |
| درجه | سرتیپ پاسدار |
| جنگ‌ها/عملیات‌ها | جنگ ایران و عراق |
| جوایز | نشان نصر |
فعالیت‌ها
پیش از انقلاب: مبارزهٔ مسلحانه
رفیقدوست تحصیلات ابتدایی را در دبستان رازی در میدان خراسان، خیابان لرزاده گذراند و در دبیرستان بهبهانی در محلهٔ سرچشمه مشغول تحصیل بود که در سال دوم به دلیل فعالیت سیاسی اخراج شد.
گفته می‌شود وی در جریان ملی شدن صنعت نفت از محمد مصدق حمایت می‌کرده‌است، ولی وقتی میان مصدق و کاشانی اختلاف می‌افتد به ابوالقاسم کاشانی گرایش پیدا می‌کند.[4] وی در زمان ملی شدن صنعت نفت ده ساله بوده‌است.
محسن رفیقدوست در سال ۱۳۴۸ با سعید محسن و محمد حنیف‌نژاد از سران مجاهدین خلق ارتباط یافت و به همراه سید علی اندرزگو به همکاری با آن‌ها پرداخت. این همکاری در زمینهٔ تأمین اسلحه و مهمات سازمان مجاهدین خلق از لبنان و واردات آن‌ها به ایران از راه‌هایی مثل کردستان عراق بود. این همکاری تا سال ۱۳۵۴ یعنی زمانی که بیشتر رهبران مجاهدین خلق در زندان بوده و مسئلهٔ تغییر ایدئولوژی آن‌ها به وجود آمد، ادامه داشت. پس از آن وی دستگیر شد و در زندان به جمعیت موتلفه پیوست.
سپاه
رفیقدوست در روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، رانندهٔ خودروی بلیزر آمریکایی سید روح‌الله خمینی در بدو ورود به ایران بود. یکی از سمت‌هایی که پس از انقلاب در مدرسهٔ علوی بر عهدهٔ وی بود، صدور احکام لازم برای تصرف اموال و اماکن ثروتمندان حکومت پهلوی بود. با توجه به اینکه اغلب افراد نزدیک به حکومت پهلوی از ایران خارج شده بودند، املاک و دارایی‌های آن‌ها بی‌صاحب مانده بود. وی در مقام مسئول تدارکات مدرسهٔ علوی و رفاه، بیشتر درگیر صدور احکام مختلف برای تصرف و تملک آن دارایی‌ها بود.
در همان روزهایی که وی در مدرسهٔ رفاه فعالیت می‌کرد، سید محمد بهشتی و مرتضی مطهری به وی اطلاع دادند که سید روح‌الله خمینی، فرمانی برای تشکیل سپاه زیر نظر دولت موقت صادر کرده‌است و وی باید کارها را در مدرسهٔ رفاه و علوی رها کند و به آن سپاه بپیوندد.
محسن رفیقدوست در مصاحبه‌ای که با ایسنا داشته‌است فکر تشکیل سپاه به عنوان نیرویی برای حراست از انقلاب اسلامی در حال پیروزی را ایدهٔ محمد منتظری معرفی می‌کند. بنا به گفتهٔ خود وی، اگر ۵ یا ۱۰ نفر در تأسیس سپاه پاسداران نقش برجسته‌ای داشته باشند، نقش وی، نقش اول است.[5]
بنیاد مستضعفان و بنیاد نور
رفیقدوست همچنان با درجهٔ سرتیپی عضو سپاه پاسداران می‌باشد و هنوز عضو هیئت امنای بنیاد مستضعفان است.[5]
وی پس از برکناری از بنیاد مستضعفان در سال ۱۳۶۸ شخصاً بنیاد نور را تأسیس کرد که به فعالیت در زمنیهٔ دارو و ساختمان‌سازی می‌پردازد.
رفیقدوست برای مدتی مالک شرکت داروسازی لقمان بود ولی پس از مدتی آن را فروخت. همچنین نام وی در فهرست اعضای هیئت موسس دانشگاه علوم پزشکی فاطمیه قم به چشم می خورد [6]
اتهامات
ماجرای قتل
رفیقدوست در خاطرات خود از قتل فردی می‌نویسد که از چماقداران حکومت پهلوی و معروف به عضویت در ساواک بوده‌است. رفیقدوست ادعا می‌کند که روزی مشاهده کرده این فرد با چماق یک پیرمرد روحانی را بر زمین انداخته و به عمامهٔ وی لگد زده، و در همین زمان تصمیم به قتل او می‌گیرد. وی مدعی است که از سید محمدهادی میلانی، مرتضی مطهری و محمدرضا مهدوی کنی برای انجام این قتل اجازه گرفته است که البته در زمان بیان این ادعا فقط نفر آخر در قید حیات بوده‌است.
او چگونگی انجام قتل را چنین شرح می‌دهد: «یک شبی که به شدت باران می‌آمد، شاید یکی از شب‌هایی بود که توی تهران کمتر آن جور باران می‌آید. البته من چند شبی کشیک او را کشیدم با یک چماق حسابی و چون کمتر شبی بود که این مست نباشد. بالاخره او، از ماشین پیاده شد، می‌خواست برود خانه‌اش. من مخفی شده بودم و با چماق زدم توی سر این. او افتاد و یک هفت هشت تا چماق دیگر هم زدم توی سر و کله این و هلش دادم افتاد توی جوی آب و رفتم. فردای آن روز شایع شد که یک جنازه‌ای توی میدان شوش توی آب‌ها پیدا شده و ان شاءالله خدا قبول کند ...»[7]
بنیاد نور
رفیقدوست رئیس بنیادی خصوصی به نام نور می‌باشد. بنیاد نور حامی مالی تشکیلاتی به نام مؤسسهٔ خیریهٔ گل یاس بود که مسئولان آن به همراه حجت‌الاسلام هادی منتظری مقدم در پی فرار یکی از دختران از این مرکز به اتهام تجاوز و سوءاستفاده گسترده از دختران دستگیر و محاکمه شدند.[8]
اختلاس‌ها و توقیف اموال
اموال وی در پرونده‌هایی چون تعاونی مسکن دانشگاه آزاد تبریز، تعاونی مسکن دانشگاه تهران، و پروژهٔ سعادت‌آباد توقیف شده‌اند.[9]
نقض حقوق بشر
خانواده رفیقدوست
برادر
برادر محسن رفیقدوست، مرتضی رفیق دوست، در سال ۷۴ در پروندهٔ اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی مجرم شناخته شده و به حبس ابد محکوم شد. مرتضی البته پس از حدود ۱۰ سال از زندان آزاد شد. متهم اول این پرونده فاضل خداداد اعدام شد.[9][10]
فرزند
فرزند محسن رفیقدوست، یاسر رفیقدوست، به فعالیت اقتصادی در اتحادیهٔ باشگاه‌های فوتبال ایران مشغول است.[11]
داماد
داماد محسن رفیقدوست، محمود محتشمی پور است که برادر زن مصطفی تاج‌زاده می‌باشد.[9]
پانویس
- هدایت، راحله (۱۹ خرداد ۱۳۸۳). «مخالف سهم‌خواهی حزبی هستیم/ برای ریاست جمهوری در چارچوب جبهه پیروان خط امام و رهبری فعالیتمان را آغاز کرده‌ایم». ایسنا.
- علامیان، برای تاریخ می‌گویم، ۷۲.
- علامیان، برای تاریخ می‌گویم، ۱۶.
- «رفیق دوست و آن کیسه پر از طلا». دنیای اقتصاد. ۲۴ آذر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
- «ناگفته‌های سپاه پاسداران در گفتگوی شهروند امروز با محسن رفیقدوست». شهروند امروز. ۶ بهمن ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ نوامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۳۸۸.
- «اساسنامه دانشگاه علوم پزشکی فاطمیه قم».
- «مرکز اسناد انقلاب اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۰.
- «محکومیت متهمان اصلی «خانهٔ هدایت» کرج تأیید شد»، روزنامهٔ ایران، ۱۹ آذر ۱۳۸۱ بازیابی‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۰۹.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۳.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۳.
- http://www.tabnak.ir/fa/news/73661/جانشین-یاسر-رفیقدوست-مشخص-شد
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محسن رفیقدوست در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- علامیان، سعید (۱۳۹۴). برای تاریخ می‌گویم: خاطرات محسن رفیقدوست. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۳۰-۲۹۳-۱.
| مناصب نظامی | ||
|---|---|---|
| عنوان جدید | رئیس اداره تدارکات سپاه پاسداران ۱۳۵۷ – ۱۳۶۱ |
پسین: ؟ به عنوان رئیس اداره تدارکاتستاد کل سپاه پاسداران |
| مدیرعامل بنیاد تعاون سپاه پاسداران ۱۳۶۷ – ۱۳۶۸ |
پسین: ؟ | |
| مناصب سیاسی | ||
| عنوان جدید | وزیر سپاه پاسداران ۱۳۶۱ – ۱۳۶۷ |
پسین: محمود پاکروانسرپرست |
| پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانی |
نماینده ولی فقیه در شورای عالی دفاع ملی ۱۳۶۵ – ۱۳۶۸ متصدی همزمان: علی صیاد شیرازی |
پسین: سید احمد خمینی به عنوان نماینده ولی فقیه درشورای عالی امنیت ملی |
| پیشین: میرحسین موسوی |
رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی ۱۳۶۸ – ۱۳۷۸ |
پسین: محمد فروزنده |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* سرپرست ۱ وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ بنیانگذاری شد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
