بیوشیمی
زیستشیمی[1] یا بیوشیمی (به فرانسوی: Biochimie) مطالعهٔ فرایندهای شیمیایی در جانداران زیستی است. بیوشیمی با ساختار و عملکرد اجزای سلولی مثل پروتئینها، کربوهیدراتها، لیپیدها، اسیدهاینوکلئیک، و گونههای دیگر بیومولکولها سر و کار دارد. هدف بیوشیمی پاسخ دادن به سؤالهایی است که از بیوشیمی ناشی میشوند. دانش بیوشیمی که در آن از روشهای شیمیدانان برای درک و شناخت فرایندهای زیستی که درون موجوداتزنده روی میدهد، استفاده میشود، دارای اهمیت روزافزونی است؛ همه گیاهان و جانوران از ترکیبهای شیمیایی ساختهشدهاند و وظیفهٔ بیوشیمیدانان آن است که ساختمان این مواد و نقش آنها را در حیات موجودات زنده بررسی و شناسایی کنند. کربوهیدراتها، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک مانند DNA تنها شماری از مولکولهای شیمیایی هستند که موضوع مطالعهٔ بیوشیمیدانان بهشمار میآید. در یکی از شاخههای این علم از این مطالعات برای تولید واکسنهای مقابلهکننده با بیماریهای ویروسی مانند اوریون استفاده میشود. بیوشیمیدانان در زمینهٔ درمان بیماریهایی چون ایدز و سرطان نیز بکار می رود.
تاریخچه
در روزگار قدیم باور بر این بود که حیات و عناصر مرتبط با آن دارای مواد یا عناصر ضروری هستند که متمایز از عناصر مواد بی جان میباشند و تصور میشد که تنها موجودات زنده توانایی ساختن بیومولکولها را دارند؛ ولی در سال ۱۸۳۳ فردریک وولر مقاله ایی با موضوع سنتز اوره منتشر کرد و ثابت کرد مواد آلی نیز میتوانند به صورت مصنوعی ساخته شوند.
شروع علم بیوشیمی ممکن است در زمان کشف اولین آنزیم یعنی آمیلاز توسط Anselme Payen در سال ۱۸۳۳ باشد. گرچه به نظر میرسد اولینبار در همین سال از واژهٔ بیوشیمی استفاده شدهاست ولی عموماً معتقدند که کشف این دانش بهطور رسمی در سال ۱۹۰۳ توسط Carl Neuberg شیمیدان آلمانی انجام شدهاست. از آن زمان تا بهحال با کمک تکنیکهای مختلف، پیشرفت زیادی در بیوشیمی رخ دادهاست که منجر به کشف و آنالیز مولکولهای حیاتی مختلف شدهاست.یک اتفاق مهم دیگر در تاریخ بیوشیمی کشف ژن و نقش آن در سلول است. این بخش از بیوشیمی زیستشناسی مولکولی نامیده میشود.
جستارهای وابسته
- بیوشیمی بالینی
- بیوشیمیدان
منابع
- واژههای مصوب فرهنگستان https://wiki.apll.ir/word/index.php/Biochemistry
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Biochemistry». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۳ مارس ۲۰۰۸.