تاریخ یهودستیزی
تاریخ یهودستیزی، که به عنوان اعمال خصمانه و تبعیض قائل شدن علیه یهودیان به عنوان گروهی دینی یا قومیتی تعریف شده؛ پیشینه‌اش به سده‌های گذشته باز می‌گردد، با در نظر گرفتن این که یهودستیزی «طولانی‌ترین نفرت» خوانده می‌شود.[1] جروم چانز شش مرحله در گسترش تاریخی یهودستیزی می‌شناسد:
- یهودستیزی پیش از مسیحیت در روم و یونان که بیشتر نژادی بود.
- یهودستیزی مسیحی که بیشتر بعد مذهبی داشت و تا زمان کنونی ادامه دارد.
- یهودستیزی اسلامی
- یهودستیزی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، پس از عصر روشنفکری که زمینه ساز یهودستیزی نژادی شد.
- یهودستیزی نژادی در سده بیستم که به صورت آلمان نازی در آمد.
- یهودستیزی مدرن که گاهی یهودستیزی جدید نامیده می‌شود.
| قسمتی از چشم‌انداز یهودیت |
| قوم یهود و یهودیت |
|---|
 |
 ویکی‌پروژه |
تشکیل کشور اسرائیل در سده بیستم و پس از پایان جنگ جهانی دوم نیز در تشکیل یهودستیزی مدرن مهم بوده‌است.
تاریخچه
پیش از میلاد
لوئیس فلدمن نوشته است که این معمای بزرگی است که چگونه بت پرستان رومی و یونانی، در آغاز دید مثبتی نسبت به یهودیان داشتند؛ ولیکن در‌آینده نوشتارهای یهودستیزانه‌ای از خود به جای گذاشته‌اند. این دیدگاههای یهودستیزانه از پیرامون سال ۲۷۰ پیش از میلاد آغاز شدند. برخی باور دارند که این دیدگاههای ضد یهودی، از مصر به یونان سرایت کرده بود. برخی یونانیان مانند ارسطو، تئوفراستوس و کلیرکوس جملات مثبتی در مورد یهودیان نوشته‌اند. ولیکن بعد از سال ۲۷۰ قبل از میلاد، بیشتر نوشتارهای یونانی نسبت به یهودیان بسیار منفی است. نخستین نوشتارهای ضد یهودی در یونان در حدود سده سوم پیش از میلاد در اسکندریه یافت می‌شود. اسکندریه در این زمان کانون بزرگترین جمعیت یهودیان در جهان بود. مانتو که یک روحانی مصری بود، نوشتارهای منفی درباره یهودیان از خود به جای گذاشت که در نوشتارهای کارمون، لیسیماکوس، پوزیدونیوس، آپولونیوس مولون، آپیون و تاکتوس تکرار می‌شود. یکی از نخستین دستورهای ضد یهودی، توسط آنتیوکوس اپیفانس در سال ۱۷۰ قبل از میلاد باعث شورش مکابیان شد. فیلسوف یهودی فیلو اسکندرانی درباره تاختن به یهودیان در اسکندریه در سال ۳۸ میلادی، نوشته است که شمار زیادی از آن‌ها کشته شدند. نوشتارهای منفی علیه یهودیان در نوشتارهای بسیاری از نویسندگان رومی و یونانی یافت می‌شود. آگاتارکیدس درباره رسوم عجیب یهودیان و مسخره بودن قوانین آنان نوشته است، و اینکه چگونه تولمی لاتوس موفق شد اورشلیم را در سال ۳۲۰ پیش از میلاد بگیرد، زیرا ساکنین آن در شبات بودند. آنتیوکوس اپیفانس معبد سلیمان را ویران کرد و دین یهودیان و رسوم آن‌ها نظیر ختنه شدن و شبات را ممنوع کرد.
امپراتوری روم
تیبریوس امپراتور روم یهودیان را از روم بیرون کرد. یوسفوس فلاویوس نیز این اخراج یهودیان را در کتاب خود یاد کرده‌است. رومیها پس از نابودی معبد دوم اورشلیم در سال ۷۰ میلادی به دست تیتوس اجازه بازسازی آن را ندادند، به یهودیان مالیات اضافه بستند تا با آن معبد ژوپیتر را در رم بسازند. تلمود بابلی اشاره می‌کند که پس از شورش بارکوخبا رومیان آن چندان یهودیان را کشتند که اسب های آن‌ها تا بینی غرق در خون بودند.
عهد جدید و یهودستیزی مسیحی
با اینکه بیشتر عهد جدید بدست یهودیان نوشته شده‌است که پیرو عیسی شدند، جملات ضدیهودی زیادی در عهد جدید وجود دارد. این جملات بدست یهودستیزان به عنوان پایه یهودستیزی مذهبی استفاده شده‌است. از آن جمله می‌توان به نکته‌های زیر اشاره کرد:
- عیسی با گروهی از فریسیان گفت‌وگو می‌کرد "من می‌دانم که شما از دودمان ابراهیم هستید، ولیکن شما می‌خواهید مرا بکشید، چون سخن من در دل شما جایی پیدا نمی‌کند… شما از پدر خود شیطان هستید، و خواست‌های او را انجام می‌دهید. او از آغاز یک آدمکش بود و با راستی پیوندی نداشت زیرا در او راستی نیست. (انجیل یوحنا ۸:۳۷–۳۹)
- سنت استفان در برابر شورای سنهدرین :"ای مردمان لجوج، با قلب ها و گوش های ختنه نشده، شما همیشه در برابر روح القدس ایستادگی می‌کنید، همانگونه که پدرانتان اینکار را کردند شما نیز می‌کنید. کدام پیامبری بود که پدرانتان آزار ندادند؟ آن‌ها کسانی را که وعده آمدن آن درستکار (عیسی) را داده بودند کشتند و شما نیز به او خیانت کردید و او را کشتید، شما، که قانون را بدست فرشتگان دریافت کردید ولیکن آن را رعایت نکردید. (کتاب اعمال ۷:۵۱–۳)
پس از عیسی تنش زیادی بین یهودیان و پیروان عیسی ایجاد شد و رئیسان شرع یهود در اورشلیم پیروان او را تحت فشار قرار دادند. سنت استفان سنگسار شد. پولس پیش از مسیحی شدنش بسیاری از پیروان عیسی را به زندان انداخت و کشت.
در روم مسیحی
پس از اینکه در سده چهارم مسیحیت تبدیل به دین رسمی امپراتوری روم شد دیدگاه های یهودستیزانه مذهبی شدت یافت. نوشتارهای مسیحی دیدگاه های بسیار منفی درباره یهودیان ابراز کردند که سبب تازش‌های زیادی به کنیسه‌ها شد. این یهودستیزی هم در قوانین و هم درکلیساها وجود داشت. در سده چهارم ازدواج میان یهودی مسیحی نشده و مسیحی ممنوع شد. شورای آنتیوک مسیحیان را از جشن گرفتن در عید پسح منع کرد و شورای لائودیسیا مسیحیان را از پیروی از قوانین شبات منع کرد. کنستانتین یکم قوانین ویژه‌ای برای یهودیان داشت که آنان را از داشتن برده مسیحی، ختنه کردن برده‌ها، یهودی کردن مسیحیان منع کرده بود. ولیکن او به یهودیان اجازه داد که سالی یکبار در روز تیشا با او وارد اورشلیم شوند. در سده پنجم جایگاه یهودیان بدتر شد. دستور تئودوسیانوس یهودیان را از کارهای دولتی، ارتش و وکالت منع کرد. دادگاههای شرعی یهودی نیز تعطیل شدند. کنیسه‌ها ضبط شدند و کنیسه های دیرینه چنانچه که در حال فروپاشی بودند اجازه بازسازی داشتند. بسیاری کنیسه‌ها تبدیل به کلیسا شدند.
اتهام کشتن خدا
مسیحیان چون باور به الهیت عیسی دارند، یهودیان را مجرم به بالاترین جرم ممکن یعنی کشتن خداوند می‌بینند. این اتهام برجسته‌ترین انگیزه مسیحیان برای مخالفت با یهودیان بوده‌است. در این اتهام همگی قوم یهود به صورت کلی به دلیل کشتن عیسی مجرم هستند. در این نوشتارها، پیلاتس فرمانده رومی کمتر مقصر دانسته می‌شود. زیرا او دست خود را از گناه کشتن عیسی شسته بود.
ممنوعیتهای شغلی
ممنوعیتهای شغلی درباره یهودیان باعث شد که آن‌ها به کارهایی که در دیدگاه بقیه مردم ناپاک بود، مانند جمع‌آوری مالیات و دادن وام سرگرم شوند. این شغلها که شغلهای شیطانی مورد نیاز دانسته می‌شد، مورد اجازه برای یهودیان بود. کاتولیک ها در این زمان باور داشتند که سود گرفتن بر روی پول گناه است و برای مسیحیان ممنوع است. ولیکن یهودیان که این قانون به آن‌ها اعمال نمی‌شد به این شغل روی آوردند. با اینکه در تورات نیز گرفتن سود بر روی پول مورد انتقاد قرار گرفته‌است. این کار باعث شد که دیدگاههای مردم نسبت به یهودیان تبدیل به افراد حرص جو و رباخوار تبدیل شود. در این زمان اختلاف بین بدهکار و طلبکار جنبه مذهبی نیز پیدا کرد و مسیحیانی که به یهودیان بدهکار بودند از آن‌ها بیزار شدند. کشاورزانی که وادار بودند مالیات را به یهودیان پرداخت کنند از این کار بسیار نفرت داشتند. قوانین زیادی در این زمان حتی تا سده ۱۹ علیه فعالیت یهودیان وجود داشت. آن‌ها از بسیاری شغل ها منع شده بودند و اجازه نداشتند در همه جا ساکن شوند. در بیشتر مناطق، یهودیان دارای محله ویژه‌ای بودند که مختص آنان بود. آن‌ها در بسیاری موارد مجبور بودند پوشاک ویژه‌ای بپوشند تا از دیگر مردم متفاوت باشند.
اتهام خون
در بسیاری مناطق اروپا یهودیان به خوردن خون مسیحیان در مسخره کردن باور تبدیل شدن شراب به خون عیسی توسط مسیحیان متهم شدند. بر پایه این اتهام، یهودیان یک کودک بالغ نشده را می‌دزدیدند و شکنجه می‌کردند. در این هنگام گروهی از آن‌ها جمع می‌شدند و این مسئله را تماشا می‌کردند. کودک بدست آن‌ها به مرگ محکوم می‌شد و در نهایت به صلیب کشیده می‌شد. خونی که از زخمهای کودک چکه می‌کرد در ظرفی جمع می‌شد. در پایان بدن بدون خون کودک از صلیب پایین کشیده می‌شد و آیین های جادو به کمک خون او انجام می‌شد. این داستان به صورت همتایی در همگی داستان های یهودستیزانه در این زمان نقل شده‌است. داستان ویلیام نورویچ جزو نخستین داستانهای این اتهام است.
در قرآن و جهان اسلامی
قرآن کتاب مقدس مسلمانان، دارای برخی از آیات است که می‌توانند به این سان تفسیر شوند که دید بسیار منفی‌ای از یهودیان را بیان می‌کنند.[2] پس از این که پیامبر اسلام، محمد، از مکه به مدینه هجرت کرد، نخست پیوند‌های دوستانه با قبایل یهودی برقرار کرد. ولیکن پس از آن روابط میان پیروان دین تازه و یهودیان منفی شد و قرآن به محمد دستور می‌دهد که جهت قبله را از اورشلیم(بیت المقدس) به مکه تغییر دهد. از این زمان به بعد دید آیات قرآن به شدت نسبت به یهودیان خصمانه است.
- «و آنان را بی‌گمان آزمندترين مردم به زندگى، و [حتى آزمندتر] از كسانى كه شرك مى‌ورزند خواهى يافت. هر يك از ايشان آرزو دارد كه كاش هزار سال عمر كند با آنكه اگر چنين عمرى هم به او داده شود، وى را از عذاب دور نتواند داشت. و خدا بر آنچه مى‌كنند بيناست.» —سوره بقره، آیه ۹۶، ترجمه فولادوند[3]
- و (یهود) آنچه را که شیطان[صفت]ها در سلطنت‌سلیمان خوانده[و درس گرفته] بودند پیروی کردند و سلیمان کفر نورزید لیکن آن شیطان[صفت]ها به کفر گراییدند که به مردم سحر می‌آموختند و[نیز از] آنچه بر آن دو فرشته هاروت و ماروت در بابِل فرو فرستاده شده بود[پیروی کردند] - قرآن ۲:۱۰۲
- و یهود گفتند دست‌خدا بسته است دستهای خودشان بسته باد و به[سزای ] آنچه گفتند از رحمت‌خدا دور شوند بلکه هر دو دست او گشاده است هر گونه بخواهد می‌بخشد و قطعاً آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو فرود آمده بر طغیان و کفر بسیاری از ایشان خواهد افزود و تا روز رستاخیز میانشان دشمنی و کینه افکندیم هر بار که آتشی برای پیکار برافروختند خدا آن را خاموش ساخت و در زمین برای تباهی می‌کوشند و خدا مفسدان را دوست نمی‌دارد. - قرآن ۵:۶۴
- بی‌گمان يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده اند دشمنترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت. -قرآن ۵:۸۲، ترجمه فولادوند
یهودیان در جهان اسلامی دارای وضعیت ذمی بودند. با اینکه آنان وادار به پرداخت مالیات اضافه بودند و قوانین ویژه‌ای علیه آن‌ها وجود داشت به‌طور کلی آن‌ها نسبت به اروپا در آزادی بیشتری به سر می‌بردند. در اسپانیای مسلمان یهودیان زیر چیرگی خلفای اموی بسیار قدرت یافتند و اسپانیا به کانون فرهنگ یهودی تبدیل شد. ولیکندودمان المروید دیرتر یهودیان را زیر فشار قرار داد. الم هادیان که در سال ۱۱۴۷ به مغرب حاکم شدند دید منفی تری نسبت به اهل ذمه داشتند. برخی مانند موسی ابن میمون به سرزمین‌های اسلامی خاوری تر فرار کردند. در برخی موارد در سده‌های میانی یهودیان به زور در مصر، عراق، سوریه و یمن مسلمان شدند.
در سده های میانی
در سده‌های میانی در اروپا رویداد‌های زیادی علیه یهودیان افتاد. این رویداد‌ها شامل کشتن یهودیان، تبدیل دین اجباری، سوزاندن کتاب هایشان و اخراج بود. مسیحیان باور داشتند که یهودیان دارای توانایی جادو هستند و این توانایی را با فروختن روح خود به شیطان به دست آورده‌اند. یهودستیزی در اروپا در زمان جنگ‌های صلیبی به بالاترین اندازه خود رسید. در نخستین جنگ صلیبی در آلمان بسیاری از یهودیان کشته شدند. در جنگ صلیبی دوم یهودیان فرانسه نیز کشته شدند. در سال ۱۲۹۰ یهودیان به صورت کلی از انگلستان بیرون شدند. در سال ۱۳۹۶، ۱۰۰۰۰۰ یهودی از فرانسه بیرون شدند و در سال ۱۴۲۱ این رویداد درباره یهودیان اتریش تکرار شد. بیشتر بیرون شدگان به لهستان گریختند. در زمان مرگ سیاه در اروپا که باعث کشته شدن بسیاری از مردم شد، یهودیان به مسموم کردن چاه های آب متهم شدند. به دستور پاپ در سال ۱۳۴۸ شمار زیادی از یهودیان زنده زنده سوزانده شدند.
اخراج از فرانسه و انگلستان
در سده سیزدهم و چهاردهم یهودیان از مناطق گوناگون در فرانسه به صورت گروهی بیرون شدند. این اخراجها در سال ۱۱۸۲، ۱۲۵۴، ۱۳۰۶، ۱۳۲۲ و ۱۳۹۴ رخ دادند. در سال ۱۲۹۰ همگی یهودیان از کشور انگلستان اخراج شدند. همگی دارایی‌های آن‌ها نیز ضبط گردید. تا سال ۱۶۵۵ یهودیان در انگلستان حضور نداشتند تا اینکه الیور کرامول به آنان اجازه بازگشت به انگلستان داد.
در اسپانیا و پرتغال
کلیسای کاتولیک به صورت تاریخی دیدگاه های بسیار منفی نسبت به یهودیان داشت. در سال ۱۴۹۲ ملکه ایزابلا یهودیان را به صورت کلی از اسپانیا اخراج کرد. برخی از اسپانیا بیرون شدند و برخی به زندگی در اسپانیا به صورت مارانو ادامه دادند. یهودیان بیرون شده از اسپانیا که یهودیان سفاردی نامیده می‌شوند به عثمانی، هلند، فرانسه و ایتالیا رفتند. در امپراطوری عثمانی یهودیان کاملاً در دین خود آزاد بودند. شهر آمستردام در هلند نیز به یکی از مناطق مورد علاقه مهاجران یهودی تبدیل شد.
جنبش پروتستانیسم
مارتین لوتر که سرمنشاء جنبش پروتستان بود دیدگاه های یهودستیزانه زیادی داشت. او این دیدگاه را در یک نوشتار به نام درباره یهودیان و دروغهای آنان بیان کرده‌است. او سفارش برخورد بسیار سختی با یهودیان می‌دهد و حتی می‌گوید که مسیحیان به خاطر نکشتن آنان خلافکارند.
سده هفدهم
در سده هفدهم پیتر استویوسانت واپسین سرپرست هلندی کولونی آمستردام نو (نیویورک) یهودیان را کلاهبردار و دشمنان قسم خورده و کافر به نام عیسی خواند. ولیکن رؤسای او کارهای او را لغو کردند.
سده هجدهم
در سده هجدهم و آغاز عصر روشنفکری بسیاری دیدگاههای دیرینه دگرگون شد. ایده شهروندی و برابری در برابر قانون گسترش یافت. ولتیر نوشتارهای زیادی درباره یهودیان دارد که بیشتر آنان بسیار منفی هستند. در این زمان روسیه شماره زیادی از زمین هایی که پیشتر متعلق به لهستان بود را گرفت و دارای شمار زیادی یهودی در گستره خود شد. یهودیان برپایه قوانین کلیسای ارتدوکس شرقی محدود شدند و حق مهاجرت به بقیه قسمت‌های روسیه را نداشتند.
سده نوزدهم
پس از اینکه انقلاب فرانسه حقوق برابر شهروندی به یهودیان اعطا کرد اندک اندک دیگر بخش‌های اروپا نیز تحت تأثیر فرانسه حقوق برابر به یهودیان دادند. در این زمان کم‌کم یهودستیزی مذهبی تبدیل به یهودستیزی نژادی شد.
آلمان
پس از حمله ناپلئون به آلمان او در سرزمین‌های تحت کنترل خود به یهودیان حقوق برابر داد. ولیکن این قوانین پس از شکست ناپلئون لغو شدند. یهودیان تا سال ۱۸۷۱ حقوق برابر در آلمان نداشتند. در سال ۱۸۵۰ ریچارد واگنر موسیقیدان آلمانی مقاله‌ای به نام یهودیت در موسیقی نوشت که حملات زیادی علیه یهودیان کرد. او باور داشت که تأثیر یهودیان در فرهنگ آلمان ویرانگر است.
فرانسه
شکست فرانسه در جنگ فرانکو-پروسیان توسط برخی به گردن یهودیان انداخته شد. یهودیان متهم شدند که منافع میهنی را با دیدگاههای جمهوری خواه، کاپیتالیست و ضد کاتولیک خود ویران کرده‌اند.
ایالات متحده
در سال‌های ۱۸۸۱ تا ۱۹۲۰ نزدیک به ۳ میلیون یهودی اشکنازی به آمریکا مهاجرت کردند. در سال‌های ۱۸۸۰ به بعد گروههای پوپولیست به دلیل مشکلات اقتصادی کشاورزان آغاز به نوشتن مقالات ضد یهودی به دلیل رابطه یهودیان با فعالیت‌های اقتصادی کردند. با اینکه در این زمان یهودیان در بانکداری در آمریکا نقش زیادی نداشتند ولیکن قدرت بانکداران یهودی در اروپا مانند روتشیلد و جاکوب شیف در نیویورک این اتهامات را مردمپسند کرده بود.
روسیه تزاری (پیش از تشکیل شوروی,پیش از سال 1917)
کشته شدن تزار الکساندر دوم در روسیه به گردن یهودیان انداخته شد و یهودیان در سراسر روسیه زیر فشار قرار گرفتند. الکساندر سوم قوانین ضد یهودی زیادی برنهاد. در این زمان شمار فراوانی از یهودیان از روسیه مهاجرت کردند.
کشورهای اسلامی
در سده نوزدهم جایگاه یهودیان در کشورهای اسلامی بدتر شد. در سال ۱۸۲۸ یهودیان بغداد کشته شدند. در سال ۱۸۳۹ یهودیان مشهد کشته شدند و شماری مجبور به اسلام آوردن شدند. در سال ۱۸۶۷ یهودیان بارفروش (بابل) کشته شدند. در ایران و تحت حکومت مسلمانان شیعه جایگاه یهودیان بدتر از کشورهای دیگر بود. زیرا اسلام شیعه یهودیان را نجس می‌دانست و هرگونه برخورد با آنان را برای مسلمانان ممنوع کرده بود. اروپاییان زیادی که از ایران در این زمان بازدید کرده بودند در مورد برخورد خشن و شدید ایرانیان با یهودیان مطالب زیادی نوشته‌اند. در سال ۱۸۴۰ یهودیان دمشق متهم شدند که یک مسیحی را در آیین سحرآمیز به کشته‌اند. در سال ۱۸۶۴ یهودیان مراکش کشته شدند. در سال ۱۸۶۹ یهودیان در تونس به قتل رسیدند. در سال ۱۸۹۱ مسلمانان اورشلیم از حکومت عثمانی خواستند جلوی مهاجرت یهودیان از روسیه(روسیه تزاری) را بگیرد.
سده بیستم
در سده بیستم یهودستیزی نژادی شدت گرفت که در نهایت منجر به هولوکاست و کشتن شش میلیون یهودی شد. در روسیه در این زمان کتاب پروتکل زعمای صهیون چاپ شد و در میان مردم بسیار رایج بود. در سال ۱۹۱۷ انقلاب بلشویک قوانین ضد یهودی را لغو کرد. ولیکن نیروهای مخالف بلشویک ها تحت سلطه ارتش سفید بسیاری از یهودیان را در مناطق زیر کنترل خود به قتل رساندند. این نیروها در پخش تئوری توطئه یهودی و کتاب پروتکل زعمای صهیون به سراسر جهان نقش زیادی داشتند. در فرانسه به قدرت رسیدن لئون بلام رئیس‌جمهور یهودی باعث پخش احساسات ضد یهودی شد. در حکومت ویشی زیر چیرگی آلمان در جنگ جهانی دوم یهودستیزی در فرانسه شدت یافت. آلمان نازی برجسته‌ترین نیرو در پخش احساسات ضد یهودی بود. آدولف هیتلر در کتاب خود نبرد من آرمان‌های یهودستیزانه بسیاری در میان گذاشته‌است. قوانین نورنبرگ در سال ۱۹۳۵ ازدواج یهودی و غیریهودی را ممنوع کردند. خشونت علیه یهودیان توسط دولت آلمان نازی تشویق می‌شد. در ۹ و ۱۰ نوامبر سال ۱۹۳۸ این خشونت در کریستالناخت به اوج خود رسید. در سال ۱۹۴۲ آلمانیها تصمیم به راه حل نهایی برای یهودیان گرفتند و یهودیان را به اردوگاههای کار اجباری بردند. در این اردوگاهها بیش از شش میلیون یهودی جان خود را از دست دادند. در ایالات متحده مهاجرت گسترده یهودیان باعث ایجاد احساسات ضد یهودی شد. کشته شدن لئو فرانک در جنوب آمریکا باعث ایجاد اتحادیه ضد افترا شد. بیشترین یهودستیزی در آمریکا در بین سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ بود. هنری فورد بنیان‌گزار کارخانه ماشینسازی فورد در پخش اندیشه‌های یهودستیزانه در آمریکا و کتاب پروتوکل زعمای صهیون نقش فراوانی داشت. هیتلر هنری فورد را می‌ستود و تصویری از او در اتاق کاری خود داشت. پس از جنگ جهانی دوم یهودستیزی در اروپای خاوری شدت یافت. در آمریکا پس از سال‌های ۱۹۸۰ تئوریهای توطئه مانند نظم نوین جهانی و دولت پنهان یهودی شدت یافت. با جنگ‌های آمریکا در خلیج فارس کنشگران ضد جنگ درباره لابی یهودی مطالب زیادی نوشتند. در این زمان تئوری های توطئه در مورد حکومت تسخیر شده توسط صهیونیست شدت یافت. پت بوچانن سناتور آمریکایی در مخالفت با جنگ عراق در سال ۱۹۹۰ در مورد لابی اسرائیل و فشار آن به دولت آمریکا صحبت کرد.
جستارهای وابسته
پانویس
- Our common inhumanity: anti-semitism and history بایگانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine by Richard Webster (a review of Antisemitism: The Longest Hatred by Robert S. Wistrich, Thames Methuen, 1991
- Laqueur, Walter (2006). The Changing Face of Antisemitism: From Ancient Times To The Present Day. Oxford University Press. pp. 191–92. ISBN 0195304292.
- «متن قرآن, سوره 2: البقرة, آیه 87 - آیه 96». www.parsquran.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۴.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «History of antisemitism». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ تیر ۹۳٫.
| قوم یهود و یهودیت | |
|---|---|
| |
| تقسیم‌های قومی یهودی |
|
جنبش‌های مذهبی |
|
| فلسفه یهودی |
|
| متون یهودی | |
| مکان‌های مقدس یهودی |
|
| شخصیت‌های یهود در کتاب مقدس | |
| رهبری در یهودیت |
|
| نقش‌ها | |
| فرهنگ |
|
| مسائل |
|
| زبان‌های یهودی | |
| نیایش و ادعیه | |
رده:یهودیت و دین‌های دیگر |
|
| تاریخ یهود |
|
| جنبش سیاسی یهودیت |
|
| یهودستیزی | |
| |
