جغرافیای لرستان

جغرافیای لرستان به دلیل قرار گرفتن این استان در رشته کوه‌های زاگرس جغرافیایی کوهستانی و چهارفصل است.استان لرستان یکی از استانهای کوهستانی غرب ایران است. بیشتر مناطق این استان را کوههای زاگرس پوشانده است. آب و هوای این استان متنوع است و تنوع آب و هوا در آن از شمال شرق به جنوب غرب کاملاً مشهود است.استان لرستان سومین استان پر آب کشور است و12 درصد آبهای کشور را در اختیار دارد.[1]

موقعیت

استان لرستان از شمال با استان‌های همدان و مرکزی، از شرق با استان اصفهان، از جنوب با استان خوزستان و از غرب با استان‌های کرمانشاه و ایلام همسایه‌است. همچنین این استان از طریق باریکه‌ای در سمت جنوب شرقی دارای مرز بسیار کمی با استان چهارمحال و بختیاری است.

آب و هوا

لرستان به لحاظ اقلیم و هواشناسی یک استان چهار فصل است و دارای آب وهوای متنوعی است، این تنوع از شمال به جنوب و از شرق به غرب کاملاً محسوس است.زمستان هنگامی که در شمال لرستان برف و کولاک ادامه دارد قسمت‌های جنوبی آن دارای هوایی مطبوع و بارانی است.اختلاف ثبت شده در شهرهای استان لرستان بین حداکثر و حداقل مطلق دما بیش از ۸۰ درجه سانتیگراد است. حداکثر دمای ثبت شده ۴۷/۴ و حداقل دمای مطلق ثبت شده ۳۶- است.

استان لرستان با بارش میانگین سالانه ۵۵۰ میلی‌متر بعد از استانهای گیلان و مازندران سومین استان از نظر بارندگی در کشور است.[2]

بطور کلی در استان لرستان سه ناحیه مشخص آب و هوایی دیده می‌شود:[3]

سرد کوهستانی

این ناحیه زمستانهای پر برف و بسیار سرد و تابستانهای معتدل دارد. این ناحیه در قسمت‌های شمال، شمال غربی و شرق لرستان قرار دارد. تعداد روزهای یخبندان در برخی از نقاط این ناحیه به بیش از ۷۰ روز می‌رسد. در این ناحیه با ریزش اولین برف زمستان طولانی شروع می‌شود و فصل بهار و پاییز در این ناحیه کوتاه است. مناطق بروجرد، دورود، ازنا، الیگودرز، نورآباد، و الشتر که بیش از ۱۴۰۰ متر ارتفاع دارند دارای این آب وهوا هستند.

معتدل مرکزی

این ناحیه حد میانی ناحیه کوهستانی شمال، شمال شرق و ناحیه پست جنوبی استان است. به علت ارتفاع کمتر، ریزش‌های جوی زمستانی و بهارهٔ آن به صورت باران بوده و به ندرت یخبندان روی می‌دهد. بهار در این ناحیه از اوایل اسفند شروع شده و در اردیبهشت ماه به علت افزایش گرما، تابستان زودتر شروع می‌شود. خرم‌آباد و اطراف آن دارای این نوع آب و هوا می‌باشد.

گرم جنوبی

این ناحیه استان که حداقل ارتفاع را داراست و به علت تأثیر بادهای گرم خوزستان و کم بودن عرض جغرافیایی و نبودن ارتفاعات بلند حداکثر دما را در تابستان دارا می‌باشد. مقدار باران در این ناحیه به حداقل خود می‌رسد. پلدختر و بخش پاپی دارای این نوع آب وهوا است که فصل برداشت محصولات کشاورزی آن چند ماه زودتر از سایر نواحی استان شروع می‌شود.

پدیده‌های آب و هوایی

لرستان به دلیل مجاورت با خوزستان هرساله دچار مشکل گرد و غبار شدید می‌شود و آلودگی هوای آن گاه به ۱۰ برابر حد استاندارد می‌رسد.علت وجود گرد و غبار در آسمان استان لرستان، بیابان‌زدایی مناطق شرق مدیترانه، صحرای عربستان و ۲۰ درصد آن نیز ناشی از مناطق خشک خوزستان است.[4]

بلندی‌ها

قالی کوه 4028 م الیگودرز

لرستان سرزمینی کوهستانی است و به غیر از دشتهای سیلاخور، چالانچولان، کوهدشت، الشتر، دلفان و خرم‌آباد و چندین دشت کوچک دیگر، بیشتر مناطق استان را کوههای فشرده و دره‌های تنگ از سلسله کوههای زاگرس فرا گرفته‌اند. الیگودرز باارتفاع 2100 متر از سطح دریا یکی از مرتفع‌ترین شهرستان‌های ایران می‌باشد.بلندترین قله‌های لرستان به صورت نواری در گوشه شمال غربی تا شرق استان قرار کشیده شده‌اند و به ترتیب موقعیت شامل کوه‌های زیر می‌باشد.

• چهل نابالغان
• گرین
• کوه میش پرور
• کوه رباط
• کوه سر سبز
• اشترانکوه
• کازینستان
• قالی کوه
• کوه تمندر

نمای اشترانکوه بلندترین نقطه لرستان

برخی بلندی‌های مهم لرستان عبارت‌اند از:

کوه‌های استان لرستان
نام	بلندی	مکان حدودی
اشترانکوه	۴۱۵۰ متر	شرق دورود
قالی کوه	۴۰۸۲ متر	جنوب الیگودرز
کوه تمندر	۳۹۰۰ متر	شرق بخش مرکزی الیگودرز
کوه کازینستان	۳۸۵۰ متر	جنوب الیگودرز
کوه گرین	۳۶۲۳ متر	غرب بروجرد، شمال نورآباد و شمال الشتر
چهل نابالغان	۳۶۰۰ متر	شرق نورآباد و جنوب نهاوند
کوه رباط	۳۶۰۰ متر	غرب بخش زز و ماهرو الیگودرز
کوه سرسبز	۳۵۹۶ متر	شمال بخش زز و ماهرو الیگودرز
کوه میش پرور	۳۵۰۰ متر	جنوب غربی بروجرد
کوه دیگوله	۳۴۶۳ متر	شرق الیگودرز
کوه ویلو	۳۲۸۵ متر	شرق الیگودرز
کوه قبله فرسش	۳۲۶۲ متر	شرق الیگودرز
کوه کمر بسته	۳۲۵۰ متر	شرق الیگودرز
کوه رنگ رزی	۳۲۱۰ متر	جنوب الیگودرز
کوه هنجیس	۳۲۰۰ متر	شمال کوهدشت و جنوب نورآباد
کوه نیر	۳۱۹۱ متر	بخش زز و ماهرو، الیگودرز
کوه قلعه خلیله	۳۱۵۵ متر	شرق الیگودرز
کوه ویلک	۳۰۹۵ متر	شرق الیگودرز
اسپی کوه	۳۰۶۰ متر	غرب خرم‌آباد
کوه پریز	۳۰۷۰ متر	جنوب دورود
هشتاد پهلو	۲۹۹۷ متر	جنوب خرم‌آباد
کوه رال	۲۹۹۵ متر	شمال بخش زز و ماهرو، الیگودرز
کوه میز اب	۲۹۵۲ متر	بخش مرکزی الیگودرز
کوه باباهر	۲۹۵۰ متر	جنوب دورود
کوه رنگینه	۲۹۳۰ متر	جنوب دورود
شاه‌نشین	۲۹۰۰ متر	جنوب بروجرد، چالانچولان
کوه یافته	۲۸۵۰ متر	جنوب غرب خرم‌آباد
کوه سیاتیر	۲۸۲۷ متر	شمال الیگودرز
سفید کوه ازنا	۲۷۱۹ متر	ازنا
کوه علی بلاغی	۲۶۵۰ متر	شمال الیگودرز
کوه قلعه عبدالرضا	۲۵۱۸ متر	شرق الیگودرز
کوه مندیش	۲۴۰۰ متر	شمال الیگودرز
منگنی	۲۴۰۰ متر	جنوب دلفان و شمال کوهدشت
تاف	۲۳۴۶ متر	جنوب شرقی خرم‌آباد
مخمل‌کوه	۱۹۶۶ متر	شرق خرم‌آباد
کبیرکوه	۱۷۶۰ متر	جنوب پلدختر
گّور	1865 متر	جنوب طرهان
چوک بلوران	1905 متر	جنوب بلوران

آبشارها

لرستان به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمه‌های فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان حدود 50 آبشار بزرگ و کوچک مختلف وجود دارد که هر ساله در فصل‌های مختلف علاقه مندان بسیاری را به خود جذب می‌کنند.

آبشار آب سفید

آبشار بیشه

آبشارهای شهرستان الیگودرز

• آبشار آب سفید
• آبشار تیندر
• آبشار لوچ
• آبشارهای دورک
• آبشار وارگ
• آبشار چونگ شنه
• آبشار تاف ..(بلندترین آبشار ایران)
• آبشار دره ماهی
• آبشار مبارک آباد

آبشارهای شهرستان پلدختر

• آبشار افرینه

آبشارهای شهرستان خرم‌آباد

• آبشار نوژیان
• آبشار گریت
• آبشار وارک
• آبشار مخمل کوه

آبشارهای شهرستان دلفان

• آبشارغسلگه
• آبشار سویله

آبشارهای شهرستان دورود

• آبشار ازنادر
• آبشار آب گرم
• آبشار بیشه
• آبشار تنگ عزیز آباد
• آبشار هشوید
• آبشار چکان

رودخانه‌ها

رودهای استان لرستان
نام	سرچشمه	پایان	توضیح
سیمره	سراب گاماسیاب در کوه گرین	کرخه، هورالعظیم عراق	رود سیمره در خوزستان کرخه نامیده می‌شود
کشکان	رود خانهٔ کاکارضا و گلال خرم‌آباد	سیمره
سزار	اشترانکوه و کوه گرین	دز
کهمان	کوه گرین	کشکان
زال	کوههای جنوب غربی پلدختر	سیمره
رودبار	قالی کوه	دز
رود بختیاری	قالی کوه	دز
تیره	؟	دز
ماربره	اشترانکوه	دز
دره دایی	اشترانکوه	کاکلستان

چشمه‌ها و سراب‌ها

شهرستان ازنا چشمه قل قل شهرستان الیگودرز سراب غار تمندر سراب گردکانک سراب ماهی چال سراب خرسیان سراب گایکان سراب سردره سراب رودآب سراب کیگوران سراب دورک سراب شاه تخت	شهرستان بروجرد سراب جانیزه سراب زِرشکه سراب سفید سراب زارِم سراب کرتول چشمه وِنایی چشمه دره خونی چشمه هفت تپه چشمه اِسِل	شهرستان خرم آباد سراب کیو چشمه‌های آب ارم گرداب دارایی آب اراز سراب شَوا سراب یاس سراب چنگائی سراب تلخ گرداب سنگی	شهرستان دلفان سراب غسلگه سراب پیردوسی سراب دولیسکان سراب وناییی سراب سنگر سراب قمش سراب تاج امیر شهرستان دورود سراب دورود چشمه راکن چشمه اسرار آمیز وقت و ساعت	شهرستان سلسله سراب کهمان سراب هنام سراب زز چشمه کیان شهرستان کوهدشت آب‌گرم گرخوشاب چشمه‌های گوگردی گراب چشمه‌های پای آستان چشمه سفید سرطرهان چشمه خمینی سرطرهان چشمه‌های بلوران کنی میرزا چشمه‌های گاچال گور کوه چشمه هفت کنی جنوب کوهدشت چشمه داود رشید

دریاچه‌ها و آبگیرها

دریاچه گهر

دریاچه سد خان آبادالیگودرز

شهرستان الیگودرز دریاچه سد خان‌آباد شهرستان بروجرد تالاب بیشه دالان دریاچه تپه چغا دریاچه بوستان فدک	شهرستان پلدختر مجموعه تالابهای پلدختر تالاب گری بلمک شهرستان خرم آباد دریاچه کیو دریاچه گهر کوه کلا شهرستان دورود دریاچه گهر تالاب ازگن

پانویس

1. «سومین استان پر آب کشور؛ تشنه در جوار دریای خروشان!». خبرگزاری مهر. ۱۴ آبان ۱۳۸۹.
2. سومین استان پر آب کشور؛ تشنه در جوار دریای خروشان!
3. «وزارت امور خارجه ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۰.
4. ایرنا، کد خبر: ۳۶۵۱۵۶ زمان مخابره: ۱۳۸۷/۱۲/۴