دختر آبی

سحر خدایاری (زادهٔ ۱۳۶۹ در سلم،شهرستان کیار چهار محال و بختیاری[4] – درگذشتهٔ ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ در تهران) که در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها با لقب دختر آبی شناخته می‌شود،[5] از هواداران تیم فوتبال استقلال تهران بود که در اعتراض به دستگیری و محکومیت خود به زندان بابت تلاش برای ورود به ورزشگاه و تماشای مسابقات فوتبال، اقدام به خودسوزی کرد و در ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ درگذشت.[6][7] وی دارای مدرک کارشناسی بوده‌است و در آخرین مراجعه به دادگاه، آگاه می‌شود که باید برای تحمل حکم شش ماه حبس، زندانی شود. واقعهٔ درگذشت او، بازتاب گسترده‌ای را در سطح جهانی و در میان هواداران ورزش فوتبال در پی داشت.[8] این رویداد منجر به نخستین حضور ناگزینشی[9] بانوان ایرانی در ورزشگاه‌های فوتبال برای تماشای یک بازی ملی پس از انقلاب ۱۳۵۷ شد.[10]

دختر آبی
سحر خدایاری
زادهٔ۱۳۶۹
سلم، شهرستان کیار، استان چهارمحال و بختیاری[1]
درگذشت۱۸ شهریور ۱۳۹۸ (۲۹ سال)
بیمارستان مطهری، تهران
علت درگذشتخودسوزی
آرامگاهبهشت فاطمه معصومه، قم
قطعه ۴۳، ردیف ۱۲، قبر ۱۶، طبقه اول[2]
محل زندگیقم، ایران[1]
ملیتایرانی
تحصیلاتکارشناسی مترجمی زبان انگلیسی
کارشناسی مهندسی کامپیوتر[1][3]
شناخته‌شده برایخودسوزی در اعتراض به دادگاهی شدن به جرم تلاش برای ورود به ورزشگاه
عنواندختر آبی

شرح واقعه

در اسفند ۱۳۹۷ سحر خدایاری ۲۹ ساله هنگام ورود به ورزشگاه آزادی برای تماشای بازی فوتبال بین تیم‌های استقلال ایران و العین امارات در چارچوب مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۹، توسط مأموران نیروی انتظامی بازرسی کننده بازداشت و به زندان قرچک ورامین منتقل شد. او پس از آزادی برای باز پس گرفتن تلفن همراهش که توسط دادگاه ضبط شده بود به دادگاه انقلاب مراجعه کرد. اما قاضی پرونده حضور نداشت و جلسه دادگاه تشکیل نشد. به گزارش بی‌بی‌سی فارسی خدایاری در دادگستری آگاه می‌شود که در صورت محکومیت ممکن است به شش ماه تا دوسال حبس برای ورود غیرقانونی به ورزشگاه محکوم شود و پس از شنیدن این خبر در مقابل دادگاه انقلاب تهران دست به خودسوزی زده‌است.[11] بنا بر گزارشی دیگر، او پس از آزاد شدن، گوشه‌گیر شده بود و چندبار برای بازپس‌گیری وسایل شخصی خود که هنگام بازداشت، توقیف شده بودند، به دادسرای ارشاد رفته بود؛ در آخرین مراجعه، آگاه شد که پرونده‌اش به دادگاه انقلاب تهران منتقل گشته و به شش ماه حبس تعزیری محکوم شده‌است و نیاز است که برای تحمل این حکم، زندانی شود.[12] با این حال، این حکم بعداً تکذیب شده‌است.

علی مطهری نماینده مجلس نیز گفت «این خبر قطعی است که در مراجعه سحر به دادگاه، شخص غیرمسئولی به او گفته به شش ماه حبس محکوم شده‌ای».[13] در واکنش به این مطلب غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه مطالب حاکی از اینکه فردی به سحر خدایاری گفته‌است «دارای محکومیت هستی و حکمی برایت صادر شده» را ناصحیح دانست و گفت این مطالب «بر اساس یک شایعه سازی و خبر سازی» بوده تا «ذهن افراد جامعه را مشوش کنند و خوراکی برای بیگانگان و معاندین نظام و انقلاب فراهم آورند.»[14] وی همچنین گفت سحر خدایاری «در مراجع قضایی به هیچ عنوان محکومیت کیفری نداشته‌است و اصلاً دادگاهی برای رسیدگی به پرونده او تشکیل نشده‌است تا بخواهد محکومیتی برای او صادر شده باشد.»[14]

خدایاری در ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ در اثر شدت جراحات حاصل از خودسوزی درگذشت. مأموران در دوران بستری بودن وی در بیمارستان اجازهٔ ملاقاتِ خبرنگاران با او را، با توجیه امنیتی بودنِ پرونده‌اش، نمی‌دادند. به بیان خواهر سحر، او پس از خودسوزی دچار ۹۰ درصد سوختگی شده بود.[5][11][15][16][17]به گفته پدر سحر پیکر دخترش بعد از فوت تحویل خانواده‌اش شده و مشکلی برای دریافت پیکر، محل دفن و برگزاری مراسم خاکسپاری و ترحیم نداشته‌اند.[18][19][20]

پیشگیری از حضور خبرنگاران

پس از انتقال وی به بیمارستان، مأموران انتظامی به خبرنگاران اجازه ندادند که در جایی که دختر آبی بستری بوده‌است، حاضر شوند. این مأموران، با تهدید اینکه «پرونده سحر خدایاری امنیتی» است، همچنین به خبرنگاران هشدار دادند که برای آگاهی بیشتر از وضعیت وی، به بیمارستان سوانح و سوختگی مطهری نیز مراجعه نکنند.[12]

گفتگوی خانواده با رسانه‌های داخلی

پدر سحر در گفتگو با خبرگزاری مهر دربارهٔ ماجرای دستگیری دخترش گفت «سحر مشکل عصبی داشته و در روز دستگیری اعصابش به هم ریخته و فحاشی می‌کند و با مأمور نیروی انتظامی درگیر می‌شود.» او با بیان اینکه دخترش تحت تأثیر برخی دوستانش اقدام به خودسوزی کرد گفت «سحر در روزی که به دادگاه می‌رود، باز هم اعصابش به هم می‌ریزد و اقدام به خودکشی می‌کند.»[18][19][20] خدایاری پیرامون محکومیت دخترش نیز گفت «هیچ حکمی مبنی بر زندانی شدن سحر صادر نشده و ما به عنوان خانواده سحر اعلام می‌کنیم که اصلاً قرار نبوده سحر زندانی شود.»[18]

پخش این گزارش با انتقاداتی در شبکه‌های اجتماعی همراه شد و برخی صحت و اعتبار روایت پدر خدایاری را زیر سؤال بردند.[13][21][22] حیدرعلی خدایاری در پاسخ به سؤال خبرنگار صداوسیما گفت «من با تمام وجودم طرفداری از نظام می‌کنم، تحت هیچ فشاری هم نیستم.»[22]

از قول خانوادهٔ سحر خدایاری نقل شده که او یک بار دیگر هم اقدام به خودکشی کرده بود.[1] پدر او در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به سابقه دخترش در خودکشی گفت «او قبلاً هم به شکل دیگری می‌خواست خودکشی کند که البته نگذاشتیم این اتفاق بیفتد.»[23] خواهر سحر نیز در گفتگو با «شهروند» با اشاره به سابقه بیماری و اختلال دوقطبی سحر گفت «او چند سال پیش دوران دانشجویی یک‌بار اقدام به خودکشی کرد. مدتی هم در بیمارستان بستری شد. همه مدارک پزشکی‌اش موجود است.»[24]

به گزارش بی‌بی‌سی فارسی تأکید رسانه‌های نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی ایران؛ به سابقه خودکشی سحر، باعث شده تا برخی در صحت این ادعا تردید پیدا کنند.[1]

چگونگی بازداشت

سحر در ۲۱ اسفند ۱۳۹۷ با کلاه گیس آبی و پالتوی بلند قصد ورود به ورزشگاه را برای تماشای بازی استقلال با العین را داشت. مأموران تصمیم به تفتیش بدنی او داشتند اما پیش از آن خود وی فاش کرد که دختر است و توسط مأموران بازداشت شد.[15][5]

دادگاه پس از بازداشت خدایاری برای آزادی‌اش وثیقه پنجاه میلیون تومانی تعیین کرد و به دلیل آن‌که تهیه این مبلغ برای خانواده اش دشوار بود و همچنین زمان کافی برای تهیه وثیقه نیز فراهم نبود، خدایاری ۲ روز در بازداشتگاه ماند.[11]

واکنش‌ها به مرگ

خودسوزی خدایاری واکنش‌های بسیاری را بین عموم مردم و چهره‌های سرشناس ورزشی و غیر ورزشی در ایران و خارج از کشور برانگیخت.[25] وریا غفوری،[5][16] احمدرضا عابدزاده، محمود فکری، علی دایی، جواد نکونام، علی پروین، مهرداد میناوند، امیر قلعه‌نویی، سیدجلال حسینی، سید مهدی رحمتی،[5] علی کریمی،[26] آندرانیک تیموریان،[26] حسین ماهینی، روح‌الله باقری، میلاد میداوودی، پژمان منتظری، حنیف عمران‌زاده،[27] فرهاد مجیدی[26] و مسعود شجاعی[28] از فوتبالیست‌های ایرانی و گری لینکر،[29] هدویگ لیندال، کسواره اسلانی فوتبالیست‌های زن اهل سوئد[30] پول پوگبا،[31] ژروم بواتنگ[32] و فران بلتران[33] از فوتبالیست‌های بین‌المللی بودند که نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند.

پوریا پورسرخ،[34] مهناز افشار، پرویز پرستویی،[35] بهنوش بختیاری، مهتاب کرامتی، امیر جعفری، سوسن پرور[36] و سحر قریشی[37] بازیگران سینمای ایران، ابی[38] و گوگوش[39] خوانندگان ایرانی، پروانه سلحشوری[26] و علی مطهری[40]نمایندگان مجلس، جعفر پناهی کارگردان ایرانی[26] عمر مؤمنی کاریکاتوریست اهل کشور اردن[41] و باشگاه‌های فوتبال رم،[42] چلسی،[43] باشگاه‌های فوتبال اسپانیایی سلتا ویگو[44] و رئال بتیس[45] و تیم‌های ایرانی استقلال تهران،[26] تراکتور،[46] سپاهان و پرسپولیس نیز از دیگر شخصیت‌ها و نهادهایی بودند که به مرگ سحر خدایاری واکنش نشان دادند.

باشگاه بارسلونا از شنیدن خبر درگذشت سحر خدایاری متأسف شد و امیدواریم روح وی در آرامش باشد. فوتبال ورزشی برای همه مردان و زنان است. همه باید قادر به حضور در استادیوم‌ها باشند و از بازی زیبا لذت ببرند.

  • رضا پهلوی فرزند آخرین شاه ایران، در صفحه توئیترش نوشت مرگ «دختر آبی»، یکی از «غم‌انگیزترین لحظه‌های زندگی» او بوده‌است. وی همچنین خواستار همدلی و اتحاد برای احقاق حقوق زنان در این زمینه شده‌است.[48]
  • شماری از هواداران تیم ملی فوتبال هنگ کنگ در حین تماشای بازی ایران-هنگ کنگ در ۱۹ شهریور ۱۳۹۸، پلاکاردهایی اعتراضی در اعتراض به واقعه مرگ دختر آبی به همراه داشتند.[49]
  • فیلیپ لوتر، مدیر بخش تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بین‌الملل، مرگ سحر را «تکان‌دهنده» خواند و افزود که باید از این دست تراژدی‌ها دیگر در آینده جلوگیری شود.[50]

آنچه که بر سحر خدایاری گذشت تکان‌دهنده است و نتیجه بی‌توجهی رقت‌بار مسئولین ایران را نسبت به حقوق زنان این کشور نشان می‌دهد.

درگذشت غم‌انگیز سحر خدایاری، دختر آبی، شاهد دیگری بر این حقیقت است که بزرگترین قربانیان این رژیم خود مردم ایران هستند.

مورگان اورتگس در حال صحبت درمورد سحر خدایاری در یک کنفرانس خبری
  • مورگان اورتگس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، از آنچه که او «مبارزه مردم ایران علیه حکومت سرکوبگر جمهوری اسلامی» خوانده، ابراز حمایت کرد.[54][55]
  • فرح پهلوی آخرین شهبانوی ایران، مرگ دختر آبی را «نماد سوختن آرزوهای نیمی از جمعیت دیار کهن ایران» توصیف کرد. او ضمن اعلام تسلیت به خانواده خدایاری، گفت: «غیرقابل تصور و بسیار وحشتناک است که در قرن بیست و یکم در ایران دختری جوان به دلیل وارد شدن به یک ورزشگاه جان خود را از دست بدهد».[56]
  • جمعی از دختران اهل افغانستان، در ورزشگاه کابل در حین تماشای دیدار تیم‌های شاهین آسمایی و سیمرغ البرز در مرحله نیمه‌نهایی لیگ برتر فوتبال افغانستان، به نشانه حمایت و همدردی با دختران ایرانی (و به‌ویژه سحر خدایاری) با حمل کاغذهایی که هشتگ «دختر آبی» داشت به استادیوم کابل آمدند.[57][58]
  • مگان رپینو برنده عنوان بهترین بازیکن زن فیفا در سال ۲۰۱۹ در مراسم جوایز بهترین‌های فیفا که در تاریخ ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱ مهر ۱۳۹۸) برگزار شد، پس از دریافت جایزه خود گفت: «برخی از داستان‌هایی که امسال بیش از بقیه برای من الهام بخش بود به رحیم استرلینگ و کالیدو کولیبالی مربوط می‌شود. آنها در طول زندگی خود با نژادپرستی روبرو بودند و همچنین آن دختر از ایران که چون نمی‌توانست بازی‌ها را ببیند، خودش را آتش زد. چنین داستان‌هایی باعث ناراحتی و ناامیدی من شد. ما این فرصت را داریم که از این بازی زیبا استفاده کنیم تا دنیا را به جای بهتری تغییر بدهیم».[59]

بازیکنان تیم فوتبال استقلال تهران

به گزارش خبرگزاری ورزش ۳، بازیکنان تیم فوتبال استقلال تهران، در اولین دیدار خود بعد از فوت سحر خدایاری که در چارچوب رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران، در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۹۸ در مقابل تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان انجام گرفت، قبل از شروع مسابقه و در زمان ثبت عکس یادگاری، اقدام به پوشیدن تی‌شرت‌هایی سیاه با عنوان دختر آبی نمودند.[60] این اقدام با واکنش مثبت کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد ولی چندی از خبرگزاری‌های اصولگرای ایران همچون خبرگزاری فارس، این اقدام را فضاسازی علیه امنیت ملی لقب دادند و خواستار برخورد مسئولان ورزشی با مسببان این رخداد، به‌خصوص وریا غفوری شدند که به عنوان عامل اصلی این اقدام معرفی شده‌است.[61]

قوه قضائیه

با دستور و به نمایندگی از رئیس قوه قضاییه جمعی از مسئولان قضایی در مراسم ترحیم سحر خدایاری در شهرکرد حضور یافتند و تسلیت سید ابراهیم رئیسی را به خانواده او ابلاغ کردند.[62][63] همچنین غلامحسین اسماعیلی رئیس حوزه ریاست و سخنگوی قوه قضاییه طی تماسی تلفنی، به پدر سحر خدایاری تسلیت گفت و از مواضع او در گفتگو با رسانه‌ها که به گفته وی «مانع از تحقق اهداف بیگانگان و برخی دنباله‌های داخلی شان شده‌است»، تشکر کرد. پدر دختر آبی نیز از پیگیری‌ها و دلجویی مسئولان قضایی، تشکر کرد.[62][63]

شبکه ۲

دو روز پس از مرگ دختر آبی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در اخبار ۲۰:۳۰ گزارشی از این موضوع پخش کرد. این گزارش که با دو روز تأخیر پخش شد، صدا و سیما وبگاه خبری خبرآنلاین و علی مطهری نماینده مجلس شورای اسلامی و دیگر رسانه‌های مستقل را به «نشر اکاذیب» متهم می‌کند. این اقدام صداوسیما منجر به واکنش این اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به این گزارش شد. پس از آن شورای سردبیری خبرآنلاین در بیانیه‌ای صدا و سیما را به «فرار به جلو» و دروغ‌پردازی[64] علیه این رسانه متهم کرده و خواستار مهلت برای دفاع از خود در صداوسیما شد. علی مطهری نیز در نامه‌ای خطاب به رئیس صداوسیما خواست تا به او فرصت دفاع از خود در صدا و سیما داده شود و مانند درخواست هاشمی، درخواست او را بی‌پاسخ نگذارند.[65][66]

پروانه سلحشوری، نماینده مجلس شورای اسلامی، در واکنش به این گزارش صداوسیما، با انتشار توئیتی این گزارش را «سناریوسازی» لقب داد.[22]

شبکه ۳

شبکه سه سیما در برنامه پرونده ویژه تاریخ ۲۱ شهریور ۱۳۹۸ در قالب برنامه زنده تلویزیونی و با حضور محسن مهدیان و سید مجید امامی به موضوع خودسوزی اعتراضی سحر خدایاری پرداخت.[67]

صبا کمالی

صبا کمالی، بازیگر ایرانی سینما، پستی در صفحه اینستاگرام خود منتشر ساخت. در این پست که گفتگویی فرضی با حسین بن علی، امام سوم شیعیان، بود، کمالی خطاب به او گفت «دختر آبی» از او «مظلوم‌تر» است. پس از انتشار این متن، خبرگزاری فارس خبر داد دستور بازداشت صبا کمالی صادر شده‌است. هیچ مقام قضائی این ادعای خبرگزاری فارس را تأیید نکرد. ساعاتی بعد، کمالی این پست را حذف کرد. او دلیل حذف این متن را اینطور عنوان کرد که این پست «گفتگوی صمیمانه و تخیلی با امام حسین» بوده اما افراد «کج‌فهم و متعصب» به او «نسبت‌های ابلهانه» داده‌اند.[68]

جلیل محبی، دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر ایران، در توییتر، با اشاره به ماده‌ای از قانون مجازات اسلامی ایران در مورد «متهم به سبّ» (توهین به مقدسات مذهبی) صبا کمالی را «مجرم» خواند.[66]

در توییتر

کاربران توییتر با هشتگ‌های #دختر_آبی، #تا_نیاد_نمیرم و #bluegirl نسبت به این رخداد واکنش نشان دادند که موجب ترند شدن هشتگ‌ها و واکنش‌های جهانی شد.[69][70][71] همچنین فقط در طول ۲۴ ساعت هشتگ #BanIRSportsFederations بیش از ۶۰ هزار بار از سوی ایرانیان در توییتر تکرار و خواستار محروم شدن فدراسیون‌های ورزشی جمهوری اسلامی از رقابت‌های جهانی شدند.[72]

صد زن بی‌بی‌سی

صد زن بی‌بی‌سی در اینستاگرام به دختر آبی برای نبردی طولانی و دشوار برای رفتن زنان ایرانی به ورزشگاه‌ها ادای احترام و از او قدردانی کرد.[73]

فیلم

فیلم کوتاه زنگ تفریح به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی نوید نیکخواه آزاد، برگرفته از ماجرای مرگ سحر خدایاری در سال ۱۳۹۹ شمسی ساخته شد. در این فیلم موژان کردی در نقش «سحر» یک دانش آموز دبیرستانی است که با طغیان درونی تصمیم می‌گیرد در طول «زنگ تفریح» از مدرسه فرار کند و برای تماشای مسابقه فوتبال میان دو تیم استقلال و العین به ورزشگاه آزادی برود. [74]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. «سحر خدایاری کیست؟ خودسوزی دختر آبی که پشت در استادیوم آزادی ماند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  2. «سکوت یک دقیقه‌ای بازیکنان استقلال و پرسپولیس به یاد «دختر آبی»». رادیوفردا. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  3. «مصاحبه کیهان با پدر جانباز دختر استقلالی زنان نیازی به حضور در ورزشگاه ندارند او با تسبیح برای موفقیت تیمش صلوات می‌فرستاد دخترم دو لیسانس داشت». دنیای اقتصاد. ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۹.
  4. «سحر خدایاری کیست؟». بی‌بی‌سی فارسی.
  5. «"دختر آبی" کیست؟». فرارو. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  6. «دختر عاشق فوتبال چند روز پس از خودسوزی درگذشت». BBC Farsi. ۲۰۱۹-۰۹-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  7. «مرگ «دختر آبی» پس از خودسوزی در اعتراض به دادگاهی شدن برای ورود به ورزشگاه». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  8. «آتش "دختر آبی" به خارج از کشور زبانه کشید». دویچه وله فارسی. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹.
  9. https://per.euronews.com/2019/10/04/first-presence-of-iranian-women-in-the-stadium-to-watch-football
  10. https://www.bbc.com/persian/arts-49986177
  11. تقی‌زاده، فرن (۲۰۱۹-۰۹-۱۰). «چرا 'دختر آبی' خودسوزی کرد؟». BBC Farsi. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  12. «پیش از اعلام خبر درگذشت دختر آبی، خاکسپاری او تحت تدابیر امنیتی در قم انجام شده بود». ایران اینترنشنال. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۴.
  13. «سخنگوی قوه قضائیه به تلاش دختر آبی برای «ورود به ورزشگاه» اذعان کرد». رادیوفردا. ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  14. ««سحر خدایاری» در بازجویی‌ها به اشتباه خود اعتراف کرده بود». ایسنا. ۲۳ شهریور ۱۳۹۸.
  15. «دختر آبی یک هفته پس از خودسوزی اعتراضی درگذشت». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  16. ««دختر آبی» درگذشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۹.
  17. «دختر آبی؛ عشق فوتبالی که سوخت و سوزاند». BBC Farsi. ۲۰۱۹-۰۹-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۹.
  18. «افرادی که از خون دخترم سوءاستفاده می‌کنند را حلال نمی‌کنم». خبرگزاری مهر. ۱۹ شهریور ۱۳۹۸.
  19. «پدر مرحوم سحر خدایاری: افرادی را که از خون دخترم سوءاستفاده می‌کنند، حلال نمی‌کنم». انتخاب. ۲۰ شهریور ۱۳۹۸.
  20. «توضیحات پدر سحر خدایاری دربارهٔ فوت فرزندش». تابناک. ۲۰ شهریور ۱۳۹۸.
  21. «سناریوسازی‌های صدا و سیما دربارهٔ دختر آبی با انتقادهای شدید کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد». صدای آمریکا. ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  22. «تاکید بر موضوع مشکل روانی در مصاحبه رسانه‌های حکومتی ایران با پدر سحرخدایاری». ایران اینترنشنال. ۲۰۱۹-۰۹-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۴.
  23. «پدر «سحر خدایاری»: به «BBC» گفتم دل‌سوزی شما را نمی‌خواهم/ می‌خواهند انقلاب را زیر سؤال ببرند». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۰ شهریور ۱۳۹۸.
  24. «دختر آبی کیست و چرا خودکشی کرد؟». خبرگزاری آنا. ۱۹ شهریور ۱۳۹۸.
  25. «Iranian female football fan who self-immolated outside court dies» (به انگلیسی). Associated Press. The Guardian. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  26. «موج واکنش‌ها به مرگ «دختر آبی»؛ علی کریمی خواستار بایکوت ورزشگاه‌ها شد». رادیو فردا. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  27. «واکنش بازیگران، هنرمندان و چهرهای سیاسی به مرگ دختر آبی در رسانه‌های اجتماعی». ایران اینترنشنال. ۱۹ شهریور ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  28. «مسعود شجاعی: امروز در زمین مقابل هنگ کنگ پیروز شدیم اما در واقعیت بازنده شدیم؛ باختیم چون سحر دیگر بین ما نبود!». طرفداری. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۱.
  29. لینکر، گری. «Gary Lineker Twitter Account». Twitter. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  30. Erik Karlsson, Makoto Asahara (2019-09-10). "Fotbollssupporten Sahar död i Iran". Aftonbladet (به سوئدی). Retrieved 2019-09-10.
  31. «Pogba reacts after Iranian woman sets herself on fire because of absurd law». Tribuna.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  32. «ژروم بواتنگ: سحر خدایاری، در آرامش بخواب؛ فوتبال برای همه است و چنین اتفاقی نباید تکرار شود». طرفداری. ۲۰۱۹-۰۹-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۲.
  33. Beltrán, Fran (2019-09-12). "Fran Beltrán's Twitter Account". @franbeltran__. Retrieved 2019-09-17.
  34. رویداد 24، پایگاه خبری، تحلیلی (۱۳۹۸-۰۶-۱۷). «قسم جدی «پوریا پورسرخ» بخاطر یک دختر + عکس». fa. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۰۹.
  35. «پرویز-پرستویی-پست-حمایتی‌اش-از-دختر-آبی-را-حذف-کرد-تصویر». www.yjc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۸.
  36. «واکنش سلبریتی‌ها به درگذشت دختر آبی هوادارِ استقلال». رویداد ۲۴. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  37. «واکنش جنجالی سحر قریشی به درگذشت دختر آبی/عکس». روزنو. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  38. «تسلیت دختر آبی».
  39. «ابراز همدردی گوگوش با خانواده خدایاری».
  40. «علی مطهری: «دختر آبی» را به جای زندان نصیحت می‌کردید! + توییت». پایگاه اطلاع‌رسانی نامه نیوز. ۱۳۹۸-۰۶-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  41. «دختر آبی و لحظه به آتش کشیده شدن فوتبال (کاریکاتور)». طرفداری. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۱.
  42. خبرورزشی (۱۳۹۸-۰۶-۱۹). «عکس| تغییر رنگ لوگوی باشگاه رم برای دختر آبی». fa. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  43. «چلسی هم به فوت دختر آبی واکنش نشان داد (عکس)». www.varzesh3.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۲.
  44. Celta, R. C. (2019-09-12). "RC Celta's Twitter Account". @RCCelta. Retrieved 2019-09-17.
  45. Balompié, Real Betis (16 September 2019). "Real Betis' Twitter Account". @RealBetis_en. Retrieved 17 September 2019.
  46. «تسلیت باشگاه تراکتور به مناسبت درگذشت سحر». ورزش ۳. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  47. «واکنش بارسلونا به فوت دختر آبی (عکس)». ورزش ۳. ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  48. «آتشِ جانِ سوخته «دختر آبی» در شبکه‌های اجتماعی». رادیوفردا. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹.
  49. «واکنش هواداران تیم هنگ کنگ به مرگ «دختر آبی»». رادیوفردا. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹.
  50. "ایران؛ مرگ تکان‌دهنده دختر هوادار فوتبال بی‌توجهی نسبت به حقوق زنان را نشان می‌دهد". سازمان عفو بین‌الملل. 10 September 2019. Retrieved 11 September 2019.
  51. «غروب سحر؛ موج واکنش به مرگ "دختر آبی"». DW.COM. ۲۰۱۹-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۰.
  52. «مرگ 'دختر آبی'؛ فیفا به زودی هیاتی به ایران می‌فرستد».
  53. «واکنش وزارت خارجه آمریکا به مرگ «دختر آبی»: بزرگترین قربانیان جمهوری اسلامی مردم ایران هستند». صدای آمریکا. ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹.
  54. «ابراز تاسف وزارت خارجه آمریکا از مرگ سحر خدایاری: از مبارزه مردم ایران علیه رژیم حمایت می‌کنیم». صدای آمریکا. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  55. «ابراز تاسف وزارت امور خارجه آمریکا از درگذشت «دختر آبی»». رادیو فردا. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  56. «پیام شهبانو فرح پهلوی در پی مرگ «دختر آبی»: مرگ او نماد سوختن آرزوهای نیمی از جمعیت ایران بود». صدای آمریکا. ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  57. «دختران افغان در استادیوم کابل با سحر خدایاری، مشهور به 'دختر آبی' ابراز همبستگی کردند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  58. «ابراز همبستگی دختران افغان با 'دختر آبی'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  59. «داستان‌هایی مثل ماجرای دختر آبی، باعث ناراحتی و ناامیدی من شد». طرفداری (وبگاه). ۲ مهر ۱۳۹۸.
  60. پشت پرده لباس جنجالی تیم استقلال با شعار دختر آبی خبرگزاری مشرق
  61. وریا غفوری با تی‌شرت دختر آبی هدف حملات رسانه‌های تندرو خبرگزاری دویچه‌ویه
  62. «دیدار نمایندگان رئیس قوه‌قضاییه با خانواده سحر خدایاری». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ شهریور ۱۳۹۸.
  63. «قوه قضاییه در کنار خانواده سحر خدایاری؛ از حضور در مراسم ترحیم تا تماس تلفنی سخنگو». ایرنا. ۲۱ شهریور ۱۳۹۸.
  64. «موج سواری روی جنازه سحر خدایاری /دروغ و تهمت روی آنتن رسانه ملی». خبرآنلاین. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
  65. «دختر آبی؛ سکوت و فرار به جلوی صداوسیما». دویچه وله فارسی. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹.
  66. «مطهری خواستار دفاع از خود در برابر «اتهامات» صداوسیما در ماجرای «دختر آبی» شد». رادیو فردا. ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۹.
  67. «فیلم». خبرگزاری فارس. ۲۲ شهریور ۱۳۹۸.
  68. ««صدور دستور بازداشت» صبا کمالی در پی حمایت از «دختر آبی»». رادیوفردا. ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  69. «#bluegirl». twitter.
  70. «artists-reaction-to-iran-blue-girl-death». یورونیوز فارسی. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  71. «چرا 'دختر آبی' خودسوزی کرد؟». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹.
  72. «Iranians call for world sport ban - on Iran – BBC News».
  73. «دختر آبی؛ ادای احترام صد زن بی‌بی‌سی به سحر خدایاری». بی‌بی‌سی. ۳۰ مهر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۳.
  74. «فیلم کوتاه «زنگ تفریح» در اسپانیا». دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۱.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دختر آبی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.