فهرست برندگان جایزه نوبل فیزیک
جایزه نوبل فیزیک (به سوئدی: Nobelpriset i fysik) هر ساله توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد به دانشمندان در زمینههای مختلف فیزیک تعلق میگیرد. این یکی از پنج جایزهٔ نوبل است که در سال ۱۸۹۵ توسط آلفرد نوبل برای مشارکتهای برجسته در زمینههای فیزیک، شیمی، ادبیات، اقتصاد٬ صلح و فیزیولوژی یا پزشکی اهدا میشود.[1]
این جایزه توسط بنیاد نوبل اداره میشود و توسط یک کمیته که متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد هستند به برندگان اعطا میشود.[2]
اولین جایزهٔ نوبل فیزیک در سال ۱۹۰۱ به ویلهلم کنراد رونتگن از آلمان اهدا شد. هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزهٔ نقدی است که در طول سالهای مختلف مقدار آن متفاوت بودهاست.[3]
در سال ۱۹۰۱، مقدار جایزهٔ رونتگن، ۱۵۰٬۷۸۲ کرون بود که در دسامبر ۲۰۰۷ برابر با ۷٬۷۳۱٬۰۰۴ کرون است. در سال ۲۰۰۸، این جایزه به ماکوتو کوبایاشی و شیهید ماسکاوا که مقدار آن ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ کرون سوئد (اندکی بیش از € ۱ میلیون، یا ۱٫۴ میلیون دلار آمریکا) بود اهدا شد.[4]
این جایزه سالانه در استکهلم در تاریخ ۱۰ دسامبر برابر با سالگرد درگذشت آلفرد نوبل به برندگان اهدا میشود.[5]
جان باردین تا به حال دو بار در سال ۱۹۵۶ و ۱۹۷۲ برندهٔ این جایزه شدهاست. همچنین ماری کوری در فیزیک سال ۱۹۰۳ و شیمی در سال ۱۹۱۱ برندهٔ جایزهٔ نوبل شدهاست. ویلیام لورنس براگ جوانترین برندهٔ این جایزه است؛ او این جایزه را در سال ۱۹۱۵ در ۲۵سالگی بهدستآورد.[6]
ماری کوری، ماریا ژئوپرت مایر (سال ۱۹۶۳) و دانا استریکلند (سال ۲۰۱۸) تنها زنانی هستند که برنده این جایزه شدهاند.[7]
از سال ۱۹۰۱ تا سال ۲۰۱۶ این جایزه به ۲۰۳ نفر اهدا شدهاست. جایزهٔ نوبل فیزیک در سالهای ۱۹۱۶، ۱۹۳۱، ۱۹۳۴، ۱۹۴۰، و ۱۹۴۲ به هیچکس اعطا نشد.[8][9][10][11][12]
۱۹۰۱–۱۹۲۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۱۹۰۱ | ویلهلم رونتگن | آلمان | کشف پرتوهای رونتگن پرتوهای ایکس[13] | |
۱۹۰۲ | هندریک لورنتز | هلند | تأثیر مغناطیس بر تابش یا اثر زیمان[14] | |
پیتر زیمان | هلند | |||
۱۹۰۳ | هانری بکرل | فرانسه | کشف پرتوزایی خودبهخودی، مطالعه پدیدههای تابشی در کشف رونگتن[15] | |
پیر کوری | فرانسه | برای تحقیق مشترک دربارۀ پدیدۀ رادیو اکتیویته که توسط بکرل کشف شدهبود.[15] | ||
ماری کوری | لهستان فرانسه | |||
۱۹۰۴ | لرد ریلی | بریتانیا | بررسی چگالی گازها و کشف آرگون[16] | |
۱۹۰۵ | فیلیپ لنارت | آلمان | کار بر روی پرتوهای کاتدی[17] | |
۱۹۰۶ | جوزف جان تامسون | بریتانیا | رسانش الکتریکی گازها[18] | |
۱۹۰۷ | آلبرت آبراهام مایکلسون | ایالات متحده آمریکا | ساخت سنجش افزارهای دقیق اپتیکی و کاربردهای طیف نمایی و سنجه شناختی[19] | |
۱۹۰۸ | گابریل لیپمن | فرانسه | روش بازآفرینی رنگ در عکاسی بر اساس پدیده تداخل[20] | |
۱۹۰۹ | گولیلمو مارکونی | ایتالیا | توسعه ارتباط تلگرافی بیسیم[21] | |
کارل فردیناند برون | آلمان | |||
۱۹۱۰ | یوهان دیدریک وان در والس | هلند | ارایه معادلات حالت گازها و مایعات[22] | |
۱۹۱۱ | ویلهلم وین | آلمان | به خاطر کشف قوانین تابش گرما[23] | |
۱۹۱۲ | گوستاف دالن | سوئد | به خاطر اختراع تنظیمکنندههای خودکار، که در فانوسهای دریایی و راهنماهای شناور به کار میرود، فانوس دریایی[24] | |
۱۹۱۳ | هایک کامرلینگ اونس | هلند | پژوهش دربارهٔ فیزیک دماهای پایین و تولید هلیم مایع[25] | |
۱۹۱۴ | ماکس فون لائو | آلمان | برای کشف تفرق پرتوهای ایکس توسط بلورها[26] | |
۱۹۱۵ | ویلیام هنری براگ | بریتانیا | تحلیل ساختار بلوری توسط پرتوهای ایکس[27] | |
ویلیام لورنس براگ | بریتانیا | |||
۱۹۱۶ | اعطا نشده | |||
۱۹۱۷ | چارلز گلوور بارکلا | بریتانیا | کشف پرتوی ایکس مشخصه عناصر[28] | |
۱۹۱۸ | ماکس پلانک | آلمان | برای خدمات او به پیشرفت فیزیک با کشف کوانتای انرژی[29] | |
۱۹۱۹ | یوهانس اشتارک | آلمان | کشف اثر دوپلر در پرتوهای کانالی و شکافته شدن خطوط طیفی تحت تأثیر میدان الکتریکی[30] | |
۱۹۲۰ | شارل ادوارد گیوم | سوئیس | به خاطر کشف ناهنجاریهای آلیاژ فولاد-نیکل که برای ساخت ابزار اندازهگیری دقیق فیزیکی کاربرد دارد[31] | |
۱۹۲۱–۱۹۴۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۱۹۲۱ | آلبرت اینشتین | آلمان آمریکا |
به خاطر خدماتش به فیزیک نظری و به خصوص به دلیل توضیحهایش در مورد اثرهای فوتوالکتریک[32] | |
۱۹۲۲ | نیلز بور | دانمارک | به خاطر پژوهش بر ساختار اتمی و تابشهای اتمی[33] | |
۱۹۲۳ | رابرت میلیکان | آمریکا | برای اندازهگیری بار الکتریکی بنیادی و پژوهش بر اثر فتو الکتریک[34] | |
۱۹۲۴ | کارل مان گیورگ سیگبن | سوئد | کشف و پژوهشهای او دربارهٔ طیف نمایی پرتوی ایکس[35] | |
۱۹۲۵ | جیمز فرانک | آلمان | کشف قوانین برخورد الکترونها به اتم[36] | |
گوستاو هرتز | آلمان | |||
۱۹۲۶ | ژان باتیست پرن | فرانسه | پژوهش بر روی نا پیوستگی در ساختار ماده و به ویژه کشف تعادل رسوب گذاری[37] | |
۱۹۲۷ | آرتور هالی کامپتون | آمریکا | کشف اثری که به نام او نامگذاری شد، اثر کامپتون[38] | |
چارلز تامسون ریس ویلسون | بریتانیا | کشف روش آشکارسازی مسیر ذرات باردار در بخار متراکم[38] | ||
۱۹۲۸ | اون ویلانز ریچاردسون | بریتانیا | کار بر روی پدیده ترمیونیک و به خصوص برای کشف قانونی که به نام او نامگذاری شد[39] | |
۱۹۲۹ | لویی دوبروی | فرانسه | کشف طبیعت موجی الکترونها[40] | |
۱۹۳۰ | سی وی رامان | هند | به خاطر کار بر روی تفرق نور و کشف اثری که به نام او نامگذاری شد، پراکندگی رامان[41] | |
۱۹۳۱ | اعطا نشده | |||
۱۹۳۲ | ورنر کارل هایزنبرگ | آلمان | به خاطر ابداع مکانیک کوانتمی که کاربردهای آن علاوه بر چیزهای دیگر به کشف فرمهای الوتروپیک هیدروژن انجامید، مکانیک کوانتوم[42] | |
۱۹۳۳ | آروین شرودینگر | اتریش | کشف مدلهای جدید پرباری در نظریه اتمی[43] | |
پل دیراک | بریتانیا آمریکا | |||
۱۹۳۴ | اعطا نشده | |||
۱۹۳۵ | جیمز چدویک | بریتانیا | کشف نوترون[44] | |
۱۹۳۶ | ویکتور فرانتس هس | اتریش آمریکا |
کشف تابش کیهانی، پرتو کیهانی[45] | |
کارل دیوید اندرسون | آمریکا | کشف پوزیترون[45] | ||
۱۹۳۷ | کلینتون دیویسون | آمریکا | کشف آزمایشگاهی تفرق الکترونها توسط بلورها[46] | |
جرج پاجت تامسون | بریتانیا | |||
۱۹۳۸ | انریکو فرمی | ایتالیا آمریکا |
آزمایش وجود عناصر جدید رادیو اکتیو تولید شده توسط تابش نوترونی و به خاطر کشف واکنش هستهای توسط نوترونهای کند.[47] | |
۱۹۳۹ | ارنست ارلاندو لارنس | آمریکا | ابداع و تکامل سیکلوترون و نتایج به دست آمده توسط آن به خصوص شناسایی عناصر رادیو اکتیو مصنوعی، شتابدهنده حلقوی[48] | |
۱۹۴۰ | اعطا نشده | |||
۱۹۴۱–۱۹۶۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۱۹۴۱ | اعطا نشده | |||
۱۹۴۲ | اعطا نشده | |||
۱۹۴۳ | اتو اشترن | آمریکا | کمک به پیشرفت روش باریکه ملوکولی، کشف گشتاور مغناطیسی[49] | |
۱۹۴۴ | ایزیدور ایزاک رابی | آمریکا | ابداع روش تشدید برای ثبت خواص مغناطیسی هستههای اتمها[50] | |
۱۹۴۵ | ولفگانگ پاولی | اتریش | کشف اصل طرد پاولی[51] | |
۱۹۴۶ | پرسی ویلیام بریجمن | آمریکا | اختراع وسیلهای برای تولید فشارهای فوقالعاده زیاد و کشفهایی که از این طریف در زمینه فیزیک فشارهای بالا داشتهاست، فیزیک فشاربالا[52] | |
۱۹۴۷ | ادوارد ویکتور اپلتون | بریتانیا | پژوهشهایش در مورد فیزیک جو بالایی، به خصوص به خاطر کشف لایه معروف به اپلتون[53] | |
۱۹۴۸ | پاتریک بلاکت | بریتانیا | تکمیل روش اتاقک ابری ویلسون، و واقعیتهایی که به وسیله این روش در زمینههای فیزیک هستهای و تابش کیهانی کشف کرد.[54] | |
۱۹۴۹ | هیدکی یوکاوا | ژاپن | اثبات وجود مزونها بر پایه تحقیقات نظریش دربارهٔ نیروهای هستهای.[55] | |
۱۹۵۰ | سیسل فرانک پاول | بریتانیا | برای تکمیل و گسترش روش نور نگاشتی فرایندهای هستهای و کشفهایش در مورد مزونها.[56] | |
۱۹۵۱ | جان داگلاس کاکرافت | بریتانیا | در مورد استحاله هستههای اتمی به وسیله ذرات اتمی دارای شتاب.[57] | |
ارنست والتون | ایرلند | |||
۱۹۵۲ | فلیکس بلوخ | سوئیس آمریکا |
به خاطر روشهای جدید دربارهٔ اکتشافها و آزمایشهای تشدید مغناطیسی هسته[58] | |
ادوارد میلز پورسل | آمریکا | |||
۱۹۵۳ | فریتز زرنیکه | هلند | برای اختراع میکروسکوپ تباین فاز و روشهای مریوط به آن[59] | |
۱۹۵۴ | ماکس برن | بریتانیا | به خاطر تحقیقات بنیادیاش در مکانیک کوانتمی به خصوص برای تعبیر احتمالاتی او از تابع موج.[60] | |
والتر بوث | آلمان | برای ارائه روش تطابق و کشفهایش با بکارگیری این روش[60] | ||
۱۹۵۵ | ویلیس اوژن لمب | آمریکا | پیدا کردن ساختار ریز طیف هیدروژن[61] | |
پولیکارپ کوش | آمریکا | به منظور محاسبه دقیق گشتاور مغناطیستی الکترون[61] | ||
۱۹۵۶ | جان باردین | آمریکا | برای مطالعه و تحقیق در مورد نیمرسانها و پیدا کردن اثر ترانریستور[62] | |
والتر هاوسر براتین | آمریکا | |||
ویلیام شاکلی | آمریکا | |||
۱۹۵۷ | تسونگ-دائو لی | تایوان آمریکا |
به منظور تحقیق دربارهٔ قوانین پاریته که در نهایت منجر به کشفهای مهمی در مورد ذرات بنیادی شد[63] | |
چن نینگ یانگ | تایوان آمریکا | |||
۱۹۵۸ | پاول چرنکوف | روسیه | به خاطر کشف و تعبیر اثر چرنکوف، تابش چرنکوف[64] | |
لیا فرانک | روسیه | |||
ایگور یوگنیویچ تام | روسیه | |||
۱۹۵۹ | اوون چمبرلین | آمریکا | برای کشف پادپروتون[65] | |
امیلیو گینو سگر | ایتالیا آمریکا | |||
۱۹۶۰ | دونالد آرتور گلایزر | آمریکا | به منظور ساخت و اختراع اتاقک حباب[66] | |
۱۹۶۱–۱۹۸۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۱۹۶۱ | رابرت هافستاتر | آمریکا | «به خاطر مطالعات بدیع اش در مورد پراکنش الکترون در هستههای اتمی و کشفهایش در مورد ساختار نوکلئونها»[67] | |
رودولف لودویگ موسباور | آلمان | «برای تحقیف دربارهٔ جذب تشدیدی پرتوهای گاما و کشف اثری که به نام خود او میباشد.»[67] | ||
۱۹۶۲ | لو لانداو | روسیه | «به خاطر نظریه بدیع اش دربارهٔ ماده چگال، به خصوص در مورد هلیوم مایع.»[68] | |
۱۹۶۳ | یوجین ویگنر | آمریکا | «به خاطر کشف و کاربرد اصول بنیادی تقارن و تدوین نظریه هسته اتم.»[69] | |
ماریا ژئوپرت مایر | آمریکا | «به منظور تحقیق بر روی ساختار پوستهای هسته»[69] | ||
جی. هانس دی. جنسن | آلمان | |||
۱۹۶۴ | نیکولای باسوف | روسیه | «به خاطر کارهای اساسی اش در زمینه الکنرونیک کوانتومی، که منجر به ساخت نوسانگرها و تقویتکنندهها بر پایه اصل میزر-لیزر شد.»[70] | |
الکساندر میخایلوویچ پروخورف | روسیه | |||
چارلز هارد تاونز | آمریکا | |||
۱۹۶۵ | ریچارد فاینمن | آمریکا | «به مننظور مطالعه در مورد الکترودینامیک کوانتومی که اثرات مهمی در فیزیک ذرات بنیادی دارد.»[71] | |
جولیان شوینگر | آمریکا | |||
سینایترو تومونوجا | ژاپن | |||
۱۹۶۶ | آلفرد کاستلر | فرانسه | «برای گسترش راهکارهای اپتیکی برای تحقیق در مورد تشدید هرتزی در اتمها»[72] | |
۱۹۶۷ | هانس بته | آمریکا | به خاطر کارهای ارزشمند او در زمینه واکنشهای هستهای و
به خصوص کشفیات او دربارهٔ تولید انرژی در ستارگان.[73] | |
۱۹۶۸ | لوئیس والتر آلوارز | آمریکا | «به منظور گسترش و ارتقاء فیزیک ذرات بنیادی، به خصوص دربارهٔ حالتهای تشدیدی.»[74] | |
۱۹۶۹ | موری گل-مان | آمریکا | «به خاطر مشارکتش در طبقهبندی ذرات بنیادی، و برهم کنش آنها و کشفهایش در این مورد»[75] | |
۱۹۷۰ | هانس اولوف گوستا آلفون | سوئد | «به منظور تحقیقاتش در مورد مغناطوهیدرودینامیک، و استفاده آن در فیزیک پلاسما»[76] | |
لوئی نل | فرانسه | «برای تحقیق درباره پادفرومغناطیس و فری مغناطیس، در فیزیک حالت جامد»[76] | ||
۱۹۷۱ | دنیس گابور | بریتانیا | «به منظور پیدا کردن مبانی تمامنگاری»[77] | |
۱۹۷۲ | جان باردین | آمریکا | «برای ارائهٔ نظریهای در بارهٔ ابررسانایی، نظریهٔ بیسیاس»[78] | |
لئون نیل کوپر | آمریکا | |||
جان رابرت شریفر | آمریکا | |||
۱۹۷۳ | لئو ایساکی | ژاپن | «کشف پدیدهٔ تونل زنی در نیمه رساناها و ابر رساناها»[79] | |
ایوار جیاور | آمریکا نروژ | |||
بریان دیوید جوزفسون | بریتانیا | «به منظور تحقیقاتش دربارهٔ خصوصیات عبور ابر جریان از سد تونلی.»[79] | ||
۱۹۷۴ | مارتین رایل | بریتانیا | «به خاطر کشف تپ اخترهاو کارهای انجام گرفته در زمینهٔ نجوم رادیویی»[80] | |
آنتونی هویش | بریتانیا | |||
۱۹۷۵ | آگه بوهر | دانمارک | «به منظور پیدا کردن ارتباط میان حرکت جمعی و حرکت ذره، و ایجاد نظریهای دربارهٔ ساختار هستهٔ اتم»[81] | |
بن روی ماتلسن | دانمارک | |||
لئو جیمز رینواتر | آمریکا | |||
۱۹۷۶ | برتون ریکتر | آمریکا | «برای کشف یک ذره بنیادی مهم.»[82] | |
ساموئل چائو چونگ تینگ | آمریکا | |||
۱۹۷۷ | فیلیپ وارن اندرسن | آمریکا | «به منظور کارهای انجام گرفته در زمینهٔ سیستمهای مغناطیستی و سیستمهای نامنظم.»[83] | |
نویل فرانسیس مات | بریتانیا | |||
جان هاسبورک وان ولک | آمریکا | |||
۱۹۷۸ | پیوتر کاپیتسا | روسیه | «به خاطر کارهایش روی فیزیک دماهای پایین.»[84] | |
آرنو آلان پنزیاس | آمریکا | «به خاطر کشف تابش میکروموجی زمینهٔ کیهانی، تابش زمینهٔ کیهانی»[84] | ||
رابرت وودرو ویلسون | آمریکا | |||
۱۹۷۹ | شلدون لی گلاشو | آمریکا | «به منظور تحقیق در مورد مدل وحدتیافتهٔ نیروهای ضعیف و الکترومغناطیس و به خاطر پیشبینی در مورد جریانهای بیاثر (خنثی).»[85] | |
عبدالسلام | پاکستان | |||
استیون واینبرگ | آمریکا | |||
۱۹۸۰ | جیمز کرونین | آمریکا | «به خاطر کشف موارد نقض اصول تقارن بنیادی در واپاشی مزونهای کائون خنثی.»[86] | |
وال لوگسدون فیچ | آمریکا | |||
۱۹۸۱–۲۰۰۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۱۹۸۱ | نیکولاس بلومبرگر | آمریکا | برای مشارکت در مورد طیف نمایی لیزری[87] | |
آرتور لئونارد شالو | آمریکا | |||
کای سیگبان | سوئد | برای تحقیقاتش درباره پیشبرد طیف نمایی الکترونی با تفکیک زیاد.[87] | ||
۱۹۸۲ | کنت ویلسن | آمریکا | برای ارائه روشی در مورد تحلیل پدیدههای بحرانی[88] | |
۱۹۸۳ | سابراهمانین چاندراسکار | هند آمریکا |
به پاس کارهایش در مورد ساختار و تحول ستارهها.[89] | |
ویلیام آلفرد فاولر | آمریکا | به منظور بررسی درباره تشکیل عناصر شیمیایی در عالم.[89] | ||
۱۹۸۴ | کارلو روبیا | ایتالیا | به خاطر سهم تعیینکننده اش در پروژه بزرگ که به کشف ذرات میانی W و Z منجر شد.[90] | |
سیمون ون درمیر | هلند | |||
۱۹۸۵ | کلاوس فون کلیتسینگ | آلمان | به منظور پیدا کردن اثر کوانتومی هال[91] | |
۱۹۸۶ | ارنست روسکا | آلمان | برای ساختن میکروسکوپ الکترونی[92] | |
گرد بینینگ | آلمان | به خاطر ساخت میکروسکوپ الکترونی تونلی روبشی، میکروسکوپ تونلی روبشی[92] | ||
هاینریش روهرر | سوئیس | |||
۱۹۸۷ | یوهانس جرج بدنورز | آلمان | برای کشف ابر رسانایی گرم.[93] | |
کارل الکساندر مولر | سوئیس | |||
۱۹۸۸ | لیان لدرمن | آمریکا | به خاطر آزمایشهایشان با باریکه نوترینو و کشف نوترینوی موئون.[94] | |
ملوین شوارتز | آمریکا | |||
جک اشتینبرگر | آمریکا | |||
۱۹۸۹ | نورمن فاستر رمزی | آمریکا | به خاطر کشفهایش در زمینه طیف نمایی تشدید اتمی، که به ساخت میرز هیدروژن و ساعت اتمی منجر شد.[95] | |
هانس جرج دهملت | آمریکا | برای ارائه روشی به منظور دام اندازی اتمهای منفرد.[95] | ||
ولفگانگ پل | آلمان | |||
۱۹۹۰ | جروم ایزاک فریدمان | آمریکا | به مظور پژوهشهایشان در مورد پراکنش الکترونها از هستهها، که بیانکننده کوارک در نوکلئونهاست.[96] | |
هنری وی کندال | آمریکا | |||
ریچارد ادوارد تایلور | کانادا آمریکا | |||
۱۹۹۱ | پیر-ژیل دوژن | فرانسه | به منظور پیدا کردن آرایش مولکولها در موادی مثل بلورهای مایع، ابر رسانها، پولیمرها.[97] | |
۱۹۹۲ | جورج چرپک | فرانسه | به منظور مشارکتش در ذرهسنج و کارهایشان در رابطه با آشکارسازی الکترونی سریع برای ذرات پر انرژی.[98] | |
۱۹۹۳ | راسل هالس | آمریکا | به منظور کشف نوع جدیدی از تپاختر، که این کشف امکانات تازهای برای مطالعهٔ جاذبه به وجود آورد.[99] | |
جوزف تیلور | آمریکا | |||
۱۹۹۴ | برترام برکهاوس | کانادا | برای توسعه طیفسنجی نوترونی و برای مشارکتهای پیشگام به توسعه تکنیکهای پراکندگی نوترون برای مطالعات فیزیک ماده چگال[100] | |
کلیفورد گلنوود شال | آمریکا | برای توسعه روش پراش نوترون و برای کمک به توسعهٔ تکنیکهای پراکندگی نوترونی برای مطالعات فیزیک ماده چگال[100] | ||
۱۹۹۵ | مارتین لویز پرل | آمریکا | برای کشف لپتون تاو و برای مشارکتهای پیشگام تجربی به فیزیک لپتون[101] | |
فردریک رینز | آمریکا | برای شناسایی نوترینو و برای مشارکتهای پیشگام در فیزیک لپتون[101] | ||
۱۹۹۶ | دیوید موریس لی | آمریکا | برای کشف ابرشاره هلیوم[102] | |
داگلاس دین اشرفت | آمریکا | |||
رابرت کلمن ریچاردسون | آمریکا | |||
۱۹۹۷ | استیون چو | آمریکا | برای توسعه دادن روشهای سرد کردن و به دام انداختن اتمها با نور لیزری[103] | |
کلود کوهن تانوژی | فرانسه | |||
ویلیام دانیل فیلیپ | آمریکا | |||
۱۹۹۸ | رابرت لافلین | آمریکا | برای کشف جدید از یک فرم مایع کوانتومی[104] | |
هورست لودویگ اشتورمر | آلمان آمریکا | |||
دانیل چی تسوئی | آمریکا | |||
۱۹۹۹ | خرارد توفت | هلند | برای مشخص کردن ساختار کوانتومی از فعل و انفعالات الکتروضعیف در فیزیک[105] | |
مارتینیوس ولتمن | هلند | |||
۲۰۰۰ | ژورس آلفروف | روسیه | برای توسعه نیمه رسانا هترواستراکچرز مورد استفاده در سرعت بالا واوپتو الکترونیک[106] | |
هربرت کرومر | آلمان آمریکا | |||
جک کیلبی | آمریکا | برای مشارکت در اختراع تراشه[106] | ||
۲۰۰۱–۲۰۲۰
سال | برندگان نوبل فیزیک[الف] | ملیت[ب] | بر اساس[پ] | |
---|---|---|---|---|
۲۰۰۱ | اریک آلن کرنل | آمریکا | برای دستیابی به چگالش بوز-اینشتین در رقیق کردن گازها از اتمهای قلیایی، و برای مطالعات اولیه اساسی خواص میعانات[107] | |
کارل ادوین ویمن | آمریکا | |||
ولفانگ کترله | آلمان | |||
۲۰۰۲ | ریموند دیویس پسر | آمریکا | برای سهم پیشگام دراخترفیزیک، به ویژه برای تشخیص نوترینوهای کیهانی[108] | |
ماساتوشی کوشیبا | ژاپن | |||
ریکاردو جیاکونی | آمریکا | برای کمکهای پیشگام به فیزیک نجومی، که منجر به کشف منابع اشعه کیهانی شد.[108] | ||
۲۰۰۳ | آلکسی آلکسیویچ آبریکوسوف | روسیه آمریکا |
برای کمکهای پیشگام به تئوری ابررسانایی و ابرشاره[109] | |
ویتالی لازاریویچ گینزبرگ | روسیه | |||
آنتونی جیمز لگت | بریتانیا آمریکا | |||
۲۰۰۴ | دیوید گراس | آمریکا | برای کشف آزادی مجانبی در نظریه نیروی هستهای قوی[110] | |
دیوید پولیتزر | آمریکا | |||
فرانک ویلچک | آمریکا | |||
۲۰۰۵ | روی جی. گلوبر | آمریکا | برای همکاری در نظریه کوانتومی انسجام نوری[111] | |
جان هال | آمریکا | برای مقالات خود جهت توسعه مبتنی بر لیزر، دقت طیفبینی، روش شانه بسامد نوری[111] | ||
تئودور هانش | آلمان | |||
۲۰۰۶ | جان ماتر | آمریکا | برای کشف شکل مربوط به تابش جسم سیاه و ناهمسانگردی در تابش زمینه کیهانی[112] | |
جرج اسموت | آمریکا | |||
۲۰۰۷ | آلبر فر | فرانسه | کشف مقاومت مغناطیسی بزرگ[113] | |
پتر گرونبرگ | آلمان | |||
۲۰۰۸ | ماکوتو کوبایاشی | ژاپن | کشف منشأ تقارن شکسته و اثبات وجود حداقل سه دسته از کوارکها در طبیعت[114] | |
شیهید ماسکاوا | ژاپن | |||
یوایچیرو نامبو | آمریکا | کشف مکانیسم شکست خود به خود تقارن در ذرات زیراتمی[114] | ||
۲۰۰۹ | چارلز کائو | هنگ کنگ بریتانیا آمریکا |
پژوهش منجر به اختراع فیبر نوری برای مخابرات نوری[115] | |
ویلارد بویل | کانادا | اختراع سی سی دی یا ردیاب نور، دستگاه بارجفتشده[115] | ||
جرج ئی. اسمیت | آمریکا | |||
۲۰۱۰ | آندره گایم | روسیه هلند |
برای آزمایشهای پیشگامانه در رابطه با مواد دوبعدی گرافین[116] | |
کنستانتین نووسلف | روسیه بریتانیا | |||
۲۰۱۱ | آدم ریس | آمریکا | برای کشف انبساط شتابان جهان از طریق ابرنواخترهای دوردست.[117] | |
سال پرلموتر | آمریکا | |||
برایان اشمیت | آمریکا استرالیا | |||
۲۰۱۲ | سرژ هاروش | فرانسه | برای پیداکردن روشهای آزمایش تکسیستمهای کوانتمی | |
دیوید واینلند | آمریکا | |||
۲۰۱۳ | پیتر هیگز | بریتانیا | برای کشف بوزون هیگز | |
فرانسوا انگلرت | بلژیک | |||
۲۰۱۴ | ایسامو آکاساکی | ژاپن | برای ابداع دیودهای کارآمد منتشرکنندهٔ نور آبی (الایدی) | |
هیروشی آمانو | ژاپن | |||
شوجی ناکامورا | ژاپن آمریکا | |||
۲۰۱۵ | تاکاکی کاجیتا | ژاپن | برای کشف نوسان نوترینو که نشان داد نوترینو دارای جرم است. | |
آرتور بی مکدانلد | کانادا | |||
۲۰۱۶ | دیوید جی تاولس | بریتانیا آمریکا |
برای کشف نظری تغییر حالتهای توپولوژیکی و حالتهای توپولوژیکی ماده. | |
دانکن هالدین | بریتانیا آمریکا | |||
جان مایکل کوسترلیتز | بریتانیا آمریکا | |||
۲۰۱۷ | راینر وایس | آلمان آمریکا |
برای آشکارسازی خیزابههای گرانشی و رصدخانه موج گرانشی تداخل لیزری (آشکارساز لایگو). | |
کیپ تورن | آمریکا | |||
بری بریش | آمریکا | |||
۲۰۱۸ | آرتور اشکین | آمریکا | برای نوآوریهای نوآورانه در زمینه «فیزیک لیزر»، به ویژه انبرک نوری و کاربرد آن در سیستمهای بیولوژیکی. | |
ژرار مورو | فرانسه | برای نوآوریهای نوآورانه در زمینه «فیزیک لیزر»، به ویژه روش منحصربهفرد تولید «پالسهای نوری نازک با شدت بالا». | ||
دانا استریکلند | کانادا | |||
۲۰۱۹ | جیم پیبلس | کانادا ایالات متحده آمریکا |
«کشفیات نظری در زمینه کیهان شناسی فیزیکی»[118] | |
میشل مایور | سوئیس | «کشف سیاره فراخورشیدی پگاسی۵۱ در اطراف ستارهای شبیه خورشید» | ||
دیدیه کلاز | سوئیس | |||
۲۰۲۰ | راجر پنروز | بریتانیا | «کشف ارتباط تشکیل سیاهچاله و نظریه نسبیت عام» | |
راینهارد گنتزل | آلمان | «کشف شیء فشرده با جرم بسیار بالا در مرکز کهکشان راه شیری» | ||
آندرهآ ام. گز | ایالات متحده آمریکا |
منابع
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation.». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۸. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation. Archived from the original on 2008-07-31.». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation. Archived from the original on 2008-08-22». دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲ فوریه ۲۰۰۷. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۹-۲۴.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۲.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۲.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۲.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۲.
- «Nobel Foundation». بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۰-۰۲.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 8 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 10 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۰۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 22 August 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 10 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 15 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 7 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۱۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 20 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 12 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 2 November 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 2 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۲۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 15 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 16 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 14 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۳۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 28 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 30 August 2009. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 15 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 10 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۴۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 5 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 2 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 14 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۵۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 28 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 6 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 4 November 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 22 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 22 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 18 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 18 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۶۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 4 November 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 5 November 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 27 June 2011. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 10 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 15 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 14 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۷۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 26 February 2009. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 1 August 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 13 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 14 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۸۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 18 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 2 November 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 22 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 14 October 2013. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 15 September 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 28 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 12 February 2009. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 7 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 December 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۱۹۹۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 21 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 19 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۲". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 March 2009. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۳". Nobel Foundation. Archived from the original on 8 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۴". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۵". Nobel Foundation. Archived from the original on 24 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۶". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۷". Nobel Foundation. Archived from the original on 10 August 2011. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۸". Nobel Foundation. Archived from the original on 8 October 2008. Retrieved 2008-10-09.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۰۹". Nobel Foundation. Archived from the original on 8 October 2009. Retrieved 2009-10-06.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۱۰". Nobel Foundation. Archived from the original on 7 October 2010. Retrieved 2010-10-05.
- "The Nobel Prize in Physics ۲۰۱۱". Nobel Foundation. Archived from the original on 5 October 2011. Retrieved 2011-10-05.
- "The Nobel Prize in Physics 2018". Nobel Foundation. Archived from the original on 8 October 2019. Retrieved 8 October 2019.
- "All Nobel Laureates in Physics". Nobel Foundation. Archived from the original on 23 July 2010. Retrieved 2008-10-08.
- "Nobel Prize winners by category (physics)". دانشنامه بریتانیکا. Archived from the original on 20 September 2011. Retrieved 2008-10-08.
- یادداشتها
- ^ نام برندگان با توجه به نامهای رسمی ارائه شده در nobelprize.org وب سایت رسمی بنیاد نوبل و تصاویر رسمی ارائه شده توسط بنیاد نوبل.
- ^ اطلاعات مربوط به ملیت و کشور برندگان با توجه به nobelprize.org، وب سایت رسمی بنیاد نوبل. این اطلاعات زادگاه یا شهروندی افراد را ممکن است منعکس نکند.
- ^ استنادها برای هر جایزه به نقل از nobelprize.org، وب سایت رسمی بنیاد نوبل.