علف لیمو (سرده)
علف لیمو، چمن معطر، پوتار، '، کاه مکی (نام علمی: Cymbopogon) [1]
| Cymbopogon Lemon grass | |
|---|---|
 | |
| Lemon grass plant | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | تک‌لپه‌ای‌ها |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های کاملینید |
| راسته: | گندم‌سانان |
| تیره: | گندمیان |
| زیرخانواده: | Panicoideae |
| تبار: | Andropogoninae |
| زیرتبار: | Andropogoneae |
| سرده: | Cymbopogon Spreng. |
| Species | |
|
About 45, see text | |
نوعی از علفهای استوایی است که بوی لیمو می‌دهد. اخیراً محققینی در فلسطین اشغالی خواص ضد سرطانی در آن یافته‌اند. اسانس این گیاه دارای خواصی مانند آنتی باکتریال قوی، اشتها آور، ضد کرم و ضد نفخ است. مصرف موضعی این اسانس سبب کاهش دردهای روماتیسمی و عصبی می‌گردد. اسانس این گیاه دارای کاربرد بسیار وسیع در صنایع آرایشی و بهداشتی است و سالانه ۶٬۰۰۰ تن از اسانس علف لیمو در جهان تولید می‌گردد. گیاه علف لیمو خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد. به هنگام مخلوط شدن با فلفل سیاه برای رفع درد قاعدگی و حالت تهوع مفید است.
▪ چای این گیاه ادرارآور است.
▪ روغن علف لیمو التهاب را کاهش می‌دهد و فرد را از درد عضلات، دندان، مفصل و سردرد محافظت می‌کند.
▪ این گیاه تصفیه‌کننده کبد، کلیه، لوله گوارش، مثانه و لوزالمعده است. علاوه بر آن، در کاهش میزان اسید اوریک، کلسترول و چربی‌های اضافه نیز مؤثر است.
▪ مصرف این گیاه هاضمه، گردش خون و ترشح شیر را تحریک می‌کند.
▪ روغن طبیعی این گیاه، برای تقویت و بهبود عملکرد سیستم عصبی مفید است و در درمان اختلالات عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و سرگیجه نیز مؤثر است.
▪ عضلات و بافت‌های بدن را تقویت می‌کند و با کاهش آکنه و جوش کیفیت پوست را بهبود می‌بخشد.
▪ مصرف جوشانده علف لیمو فشار خون را کاهش می‌دهد.
▪ برگ‌های علف لیمو برای تحریک روده‌ها مؤثر است.
▪ علف لیمو تب، سرفه، سرماخوردگی و استرس را رفع می‌کند.
▪ علف لیمو درد آرتریت و روماتیسم را برطرف می‌کند.
▪ دو قطره روغن علف لیمو را به روغن طبیعی بادام و زیتون اضافه کنید و پوست خود را ماساژ دهید.
▪ برای تهیه چای با برگ‌های تازه علف لیمو، دو لیوان آب را با یک چهارم لیوان برگ تازه بجوشانید و برای ۳ دقیقه دم کنید.
▪ برای تهیه چای با برگ‌های خشک، یک لیوان آب جوش را با دو قاشق مرباخوری برگ خشک آن در یک لیوان آب برای ۱۰ دقیقه دم کنید.
▪ به عنوان ادویه پودر علف لیمو به همراه پودر کاری و زنجفیل در سوپ و خوراک تایلندی کاربرد دارد.
•این گیاه به صورت طبیعی در دشت و صحراهای استان هرمزگان می روید و از قدیم در مناطق بستک و بندرلنگه و لمزان و بندرخمیر برای درمان از آن استفاده می‌شده و اسم این گیاه در هرمزگان ماده یا مازه می باشد.
کشت علف لیمو در ایران
کشت و تکثیر گیاه علف لیمو در شهرستان فیروزآباد استان فارس و در مزرعه تخصصی گیاهان دارویی زرگیاه چند سالی است که انجام می شود. این گیاه یکساله می باشد و عملکرد بالایی نیز داشته است. برگ های این گیاه حاوی اسانس بوده و سیترال ماده موثره مهم ترکیب اسانس این گیاه معطر می باشد که باعث ایجاد بوی شبیه به پوست لیمو شده است. مقدار سیترال گزارش شده از مقالات خارجی حول 80% می باشد اما میزان سیترال از اسانس تولیدی مزرعه زرگیاه 92.5% بوده است که در دانشکده گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی تهران صورت گرفته است.[2]
ویژگی های کشت این گیاه عملکرد بالا در وزن گیری، فروش ساقه تر و برگ خشک ، دفع حشرات و آفات از مزرعه، مصرف آب در روش آبیاری قطره ای، و.. می باشد. این گیاه در شهرهای دیگر ی نیز کشت شده است و می توان در شهرهای گرمسیری کشت نمود. این گیاه حساس به سرما می باشد و ممکن است در زمستان بوته علف لیمو از بین رود.
لازم به ذکر است به دلیل داشتن ماده سیلیس در برگ ها، برداشت حتماً باید با دستکش انجام شود زیرا باعث ایجاد زخم های زیادی بر روی پوست دست می گردد.
علف لیمو و اسانس علف لیمو از پرکاربردترین گیاهان در صنایع داروسازی ، غذایی ، آرایشی بهداشتی می باشد.
نگارخانه
جستارهای وابسته
منابع
- مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۱۷۲.
- «علف لیمو (لمون گراس) اقتصادی ترین گیاه سال». مزرعه تخصصی گیاهان دارویی زرگیاه. ۲۰۱۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۶.
- مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.
