نوبندجان

نوبندجان شهری بود در فارس قدیم از کوره شاپور که در شمال شهر بیشاپور و در نزدیکی شعب‌بوان قرار داشت.[1] بین این شهر و ارجان شانزدهفرسخ فاصله است و با شیراز نیز در همین حدود فاصله دارد (از معجم البلدان). نوبنجان از شهرهای ساخته شده به دست شاپور است.
شهر نوبندجان تا اواخر قرن چهارم هجری آباد بود اما تقریباً در نیمه اول قرن پنجم از یک طرف بین افراد خاندان بویه اختلاف ایجاد شد و از طرف دیگر، سلجوقیان نیز که به تدریج به قدرت رسیده بودند، می خواستند فارس را از تصرف خاندان بویه خارج سازند. در نتیجه در این دوران اوضاع فارس آرام نبود و ملوک شبانکاره به قسمت های مختلف فارس حمله می کردند. ابوسعد کازرونی که همان ابوسعید شبانکاره و یکی از ملوک شبانکاره بود، به نوبندجان حمله نمود و آنجا را غارت و خراب کرد. این خرابی بسیار شدید بوده‌است. چنانکه حتی مسجد جامع شهر نیز طعمهٔ حریق شد و مردم آنجا آوارهٔ سایر شهرها شدند. این شهر بعد از یک دوره آبادانی، در حملهٔ مغول و بعد تیمور مجدداً ویران گشت و دیگر روی آبادانی بر خود ندید.[2] ابن بلخی می‌نویسد نوبنجان پیش از این شهری بود بزرگ و نیکو و در ایام فترت، ابوسعد کازرونی چندین نوبت آن را غارت کرد و مردم از آنجا در جهان آواره شدند و خلایقی از ایشان در غربت بمردند و چون اتابک چاولی به پارس آمد و ابوسعد را برداشت آنجا روی به آبادی نهاد. هوای آنجا گرمسیر است و آب روان بسیار دارد.»[1]

مقدسی نوشته‌است «یک فرسنگ از نوبندجان در مدخل غاری مجسمه‌ای از شاپور است. تاجی بر سر دارد. در زیر آن سه برگ سبز است. کف پای آن سیزده وجب و از سر تا پا یازده ذراع طول دارد. در پشت سر مجسمه، آبی است راکد، بدون حرکت و جریان. از غار باد شدیدی به بیرون می‌وزد.»[3]

پانویس

  1. جغرافیای تاریخی شهرها، ص ۳۶۴
  2. جغرافیای تاریخی شهرها، ص ۳۶۵
  3. جغرافیای تاریخی فارس، ص ۶۳

جستارهای وابسته

منابع

  • شواتس، پاول (۱۳۷۲جغرافیای تاریخی فارس، ترجمهٔ جهانداری کیکاوس، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
  • نهچیری، عبدالحسین (۱۳۷۰جغرافیای تاریخی شهرها، تهران: انتشارات مدرسه وابسته به دفتر انتشارات کمک آموزشی
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.