گنبد کبود (مراغه)

گنبد کبود از بناهای دورهٔ سلجوقیان در شهر مراغه می‌باشد.[1] تزیینات به‌کار رفته در این بنا در مقایسه با سایر بناهای دورهٔ سلجوقیان و ایلخانان مغول کم‌نظیر است. دربارهٔ زمان احداث گنبد کبود نظرات دیگری نیز وجود دارد؛ عده‌ای آن را مربوط به‌زمان مغول می‌دانند و عده‌ای تاریخ بنای برج را مربوط به قبل از هلاکوخان ذکر کرده‌اند.

آرامگاه مادر هلاکوخان (گنبد کبود)
نامآرامگاه مادر هلاکوخان (گنبد کبود)
کشورایران
استاناستان آذربایجان شرقی
شهرستانمراغه
اطلاعات اثر
کاربریآرامگاه، گنبد
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۳۵
تاریخ ثبت ملی۱۵ دی ۱۳۱۰
آرامگاه مادر هلاکوخان (گنبد کبود)

انتساب این بنا به قبر مادر هولاکو با وجود شهرتی که در میان عوام دارد، مورد تایید باستان‌شناسان واقع نشده است.[2] برخی از باستان‌شناسان تاریخ این برج را سال ۵۹۳هجری می‌دانند و برخی دیگر آن را بین سالهای ۵۸۲ و ۶۵۶ هجری ثبت کرده‌اند.[2]

ویژگی‌ها

گنبد کبود ده پهلو است و دارای گنبدی مخروطی بوده که در گذر زمان از بین رفته‌است. این گنبد از دو بخش سردابه و اتاق اصلی تشکیل شده‌است.[3]

از کتیبهٔ گچبری‌شدهٔ داخل سردابه احتمال می‌رود گنبد کبود به‌عنوان یک برج مقبره ساخته شده‌باشد؛ به‌همین دلیل این گنبد به قبر مادر هلاکوخان نیز شهرت یافته‌است. کلماتی همچون «الله»، «والحمد» و … با فرم‌های مختلف به‌خط کوفی و به روش‌های استامبی از عناصر تزیینی نقش‌بسته بر دیواره‌های سردابهٔ برج می‌باشند.

تزیینات بدنهٔ بیرونی گنبد کبود به‌شکل قطاربندی و فرم‌های هندسی و سه ردیف مقرنس ساده‌است و دیوارهای داخلی آن دارای تزیینات نقاشی به‌رنگ فیروزه‌ای بوده که در گذر زمان از بین رفته و فقط بخش کمی از آن‌ها باقی مانده‌است.[4]

نگارخانه
  • کتیبهٔ گچی سردابه.
  • الله والحمد به‌خط کوفی.
  • نمای پشت گنبد.
  • درب ورودی گنبد.
  • نمایی از گنبد کبود.
  • نمایی از گنبد کبود.
  • تزیینات بدنهٔ بیرونی گنبد.
  • سردابهٔ گنبد.
  • جزئیات نمای گنبد کبود

جستارهای وابسته

منابع
  1. «گنبد کبود». شبکهٔ اطلاع‌رسانی شهرستان مراغه. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۳۸۸.
  2. مشکوتی، نصرت‌الله (۱۳۴۹). فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران. سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران. از پارامتر ناشناخته |صفحهٔ= صرف‌نظر شد (کمک)
  3. «گنبد کبود مراغه». دانشگاه پیام نور مرکز مراغه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۳۸۸.
  4. «مراغه، شهر برج مقبره‌های تاریخی». جام جم (آنلاین). دریافت‌شده در ۱۲ فروردین ۱۳۸۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.