ترک (میانه)

تَرک یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی در شمال‌غرب ایران است. این شهر مرکز دهستان کندوان و بخش کندوان شهرستان میانه می‌باشد.[1] شهر ترک در میان جاده نیر به میانه واقع شده‌است. این شهر در ۲۵ کیلومتری شمال‌شرقی شهر میانه (مرکز شهرستان)، در دشتی در جنوب قسمت میانی بخش کندوان واقع است و حدود ۵۲۵، ۱ متر ارتفاع دارد. دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه بوزقوش بر آن مشرف است.[2] ترک در منطقهٔ آب‌وهوایی سرد و خشک قرار دارد. میانگین بیشترین دمای آن در تابستان‌ها °۳۵، میانگین کمترین آن در زمستان‌ها °۱۸-، و میانگین بارش سالانهٔ آن حدود ۲۵۰ میلی‌متر است. آب شهر از رود، چشمه و قنات تأمین می‌گردد. از مراتع غنی و فراوان پیرامون شهر برای دامداری استفاده می‌شود. وجود رود و اراضی حاصلخیز و مراتع پیرامون را در پیدایش آبادی ترک و سکونت در آن مؤثر دانسته‌اند.[2]

تَرک
کشور ایران
استانآذربایجان شرقی
شهرستانمیانه
بخشکندوان
مردم
جمعیت۲٬۰۳۱ نفر(۱۳۹۵)
رشد جمعیت۱۶٪- (۵سال)
شناسهٔ ملی خودرو۲۵ ایران
کد آماری۲۴۰۲
تَرک

این منطقه به دلیل قرار گرفتن در جنوب دامنه‌های رشته‌کوه‌های بوزقوش حاصل‌خیز بوده و باغات سیب این منطقه بسیار معروف است. زبان مردم آن ترکی آذربایجانی است.

نام

واژهٔ تَرْک در زبان‌های مختلف معانی متفاوتی دارد ولی معلوم نیست چرا این مکان به این نام خوانده شده‌است.

  • در زبان فارسی قدیم: عارضه‌ای است به مانند کلات اما راه دسترسی آن بر خلاف کلات که یک راه است در این عارضه راه دسترسی بیشتر است به عبارت دیگر این عارضه به تپه ای محسوب می‌گردد که نیمی از آن عارضه کمر است. حداقل یک سمت ترک پرتگاه وجود دارد.[3]
  • در زبان فارسی: فرهنگ رشیدی، صفحهٔ ۴۲۲ ترک را کلاه خود - سوزه کلاه و خیمه و مانند آن - و قصبه‌ای در آذربایجان معنی کرده‌است.
  • در زبان فارسی: فرهنگ ناظم‌الاطبا، جلد ۲، صفحهٔ ۸۵۵ ترک را اسم فارسی دانسته و معنی کرده‌است: کلاه خود و مغفر که در روز جنگ بر سر نهند و میان بند عمامه؛ و بخش و سوز کلاه و خیمه و مانند آن همچون کلاه سه ترک و چهار ترک؛ و آن جای از پشت ستور سواری که در خلف سوار واقع شود و آنچه سوار در خلف خود از بار و اسباب سفری می‌بندد؛ و اسم خاص قصبه‌ای از مضافات آذربایجان.[4]
  • در زبان ترکی: محمود کاشغری در دیوان لغات الترک ترک را به معنی زود و با شتاب ترجمه کرده‌است.[5]
  • در زبان عربی: مصدر (عربی: تّرک‎)[6] معنای گذاشتگی و هلیدن و وانهادن - گریختگی و فرار - قطع علاقه - عزلت و اعتزال - غفلت و اهمال - خطا و سهو را می‌رساند.[4]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۲٬۰۳۱ نفر (۶۰۲ خانوار) بوده‌است.[7]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۸۵۱٬۸۶۹—    
۱۳۹۰۲٬۴۰۶+۲۸٫۷٪
۱۳۹۵۲٬۰۳۱−۱۵٫۶٪

تاریخچه

قدیمی‌ترین سندی که در آن نام ترک آمده‌است کتاب محمود کاشغری به نام دیوان لغات الترک نوشته شده به سال ۴۶۶ هجری قمری معادل ۴۵۶ هجری شمسی می‌باشد که در آن از تَرک به عنوان شهری از سرزمین تُرک یاد شده‌است.[8]

از آثار باستانی باقی مانده در ترک می‌توان از بنای تاریخی مسجد سنگی ترک و قبرستان سادات نام برد.[9]

زلزله مورخ دوم فروردین ۱۲۵۸ هجری شمسی[10] که در ساعت ۳ و ۴۲ دقیقه بامداد با قدرت تخمینی ۶٫۷ در مقیاس بزرگی ریشتر به مرکز دامنه جنوبی رشته کوه بزقوش رخ داد باعث وارد شدن آسیب سنگین به ترک گردید. ویرانی خانه‌ها در اثر این زلزله و رانش زمین موجب شد حدود ۵۰۰ نفر از اهالی ترک جان خود را از دست بدهند. ضمناً دو مناره مسجد سنگی ترک و گنبد آجری و بخش فوقانی دیوار آن تخریب گردید.[11]

زلزله مورخ ۱۷ آبان ۱۳۹۸: زلزله ای به بزرگی ۵/۹ ریشتر شهر ترک را لرزاند.

مشاهیر
  • حبیب ساهر شاعر، داستان‌نویس و مترجم ایرانی
  • هادی کاظمی بازیگر سینما و تلوزیون[12]
  • سید واسع کاظمی ترکی، از شاگردان برجسته و اعضای جلسه استفتای آخوند خراسانی و پیش نماز مسجد سنگی ترک[13]
  • آیت الله حاج شیخ محمد باقر ملکی ترکی (میانَجی)[13]
  • حاج علی دواچی[14]
  • دکتر محمود ترکیان، استاد انستیتو مینرالوژی و پترولوژی دانشگاه هامبورگ، کاشف ماده معدنی ترکیانیت (TARKIANITE) با فرمول شیمیایی Cu,Fe)(Re,Mo)4S8)[15]

جستارهای وابسته

منابع
  1. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۱۴.
  3. نوبخت، احمد. نمادهای جفرافیای میراث فرهنگی بررسی جامع شناختی جای نامهای جم.
  4. فرهنگ نفیسی، تألیف مرحوم دکتر علی اکبر نفیسی (ناظم الاطبا)، جلد دوم، ت-د، کتاب فروشی خیام، ۲۵۳۵، چاپ افست مروی
  5. (اسم بلده بدیار الترک. یقال «تَرک کَل» ای اسرع فی الحضور؛ و کذلک فی کل امر یُومَر بالاسراع فیه. یُقال «تَرک قِل» ای اَسرع) - کتاب دیوان لغات الترک، محمود بن الحسین بن محمد الکاشغری، ۴۶۶ سنه هجریه، جلد اول، انتهای صفحه ۲۹۲ و ابتدای صفحهٔ ۲۹۳
  6. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  7. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  8. (تَرک - اسم بلده بدیار التُرک) - کتاب دیوان لغات الترک، محمود بن الحسین بن محمد الکاشغری، ۴۶۶ سنه هجریه، جلد اول، صفحهٔ ۲۹۲
  9. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۴.
  10. http://www.iiees.ac.ir/en/bozqush-earthquake-of-22-march-1879-ms6-7/
  11. http://manuelberberian.com/Berberian,%201976b%20-%20Eq%20Faults.pdf بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine مقاله دکتر مانوئل بربریان تحت عنوان: Documented Earthquake Faults in Iran, 1976
  12. https://www.aparat.com/v/f4CNt/%D8%AE%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_-_%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85%DB%8C
  13. http://www.hawzah.net/fa/mostabser/view/4310
  14. http://labbaik.ir/Note/uNote.aspx?id=c324aac0-ca55-4a3d-8794-a95b45d87a14
  15. http://www.handbookofmineralogy.org/pdfs/tarkianite.pdf
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.