گویش رودباری

گویش رودباری[1][2] در شهرستان رودبار استان گیلان تکلم می شود.[3] اتنولوگ گویش رودباری را گویشی از زبان تالشی بیان می‌کند[4] اما در مدخل زبان گیلکی چند لهجه یا زیرگویش برای گیلکی تعیین می‌کند که رودباری یکی از آن‌ها است.[5] در گلاتولوگ گویش رودباری زیر مجموعه زبان‌های گیلکی-رودباری در نظر گرفته شده است.[6] گیلکی با گویش رودباری در جنوب گیلان، در رستم‌آباد، رودبار، منجیل و لوشان و ... رایج است.[7] دکتر ایوب رسایی، رودباری را همراه با رشتی و فومنی به عنوان زیر مجموعه‌های گویش غربی زبان گیلکی دسته‌بندی می‌کند.[8] به اعتقاد دونالد استیلو گویش رودباری ممکن است زیرمجموعه زبان تاتی باشد[9] که تحت تاثیر شدید زبان گیلکی قرار گرفته است.[10][11] احسان یار شاطر[12] گویش رودباری را گویشی از زبان تاتی می داند و از شاخه تاتی جنوبی و دستهٔ ششم (رودبار، الموت و کوپایه) می داند.[13] لوکوک گویش آذری را که تاتی نامیده می شود به پنج دسته تقسیم نموده است که دسته پنجم را گویش جنوب شرقی نامیده است که دو گویش رودباری و الموتی را جز آن قرار داده است.[14] مرتضی نصفت گویش رودباری را در دسته الموتی و زیر مجموعه گویش های کاسپین آورده است.[15]

رودباری
زبان بومی درایران
استان گیلان
الفبای فارسی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹–

محدوده جغرافیایی

گویش رودباری در شهرستان رودبار استان گیلان گویش می شود.[16]

دستور زبان

ضمایر

در گویش رودباری ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.[17]

ضمیر۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
فاعلی، رودباری (انبوه)mantouamâšemâošân/išân
مفعولی، رودباری (انبوه)mantioniamâšemâošon
ملکی، رودباری (انبوه)mi/minitioniamešemeošâni

شناسه

در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. در گویش رودباری نیز دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال.[18] (نمونه زیر بر اساس گویش رودباری روستا انبوه تنظیم شده‌است)

شناسه۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسه ماضی (با ستاک مختوم به صامت)omiâ/∅iminend
شناسه ماضی (با ستاک مختوم به مصوت)âma∅amanand
شناسه مضارع (با ستاک مختوم به صامت)omia/e/uiminend
شناسه مضارع (با ستاک مختوم به مصوت)âmaa/â/uiminand

صرف فعل

در جدول زیر فعل گرفتن (gitan) بر اساس گویش رودباری در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.[19](نمونه زیر براساس گویش رودباری روستا انبوه می باشد)

زمان/شخص۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
گذشته سادهbagitombagitibagitbagitimbagitinbagitand
گذشته کاملbagita biâmbagita biabagita bebagita biambagita binbagita bian
گذشته التزامیgitâ bomgitâ bigitâ bogitâ bimgitâ bingitâ bond
گذشته نقلیgitâmgitagitiagitamgitingitand
گذشته استمراریgitomgitigitgitimgitingitand
گذشته در حال انجامdakâre gitomdakâre gitidakâre gitdakâre gitimdakâre gitindakâre gitand
حال ساده/آیندهgiromgirigiragirimgiringirand
حال در حال انجامdakâre giromdakâre giridakâre giradakâre girimdakâre girindakâre girand
حال التزامیbagirombagiribagirabagirimbagirinbagirand
آیندهxâhâm bagiromxâhi bagirixâhâ bagiraxâhim bagirimxâhin bagirinxâhand bagirand

جستارهای وابسته

منابع
  1. https://www.ethnologue.com/language/rdb
  2. سبزعلی‌پور، جهاندوست (۱۳۸۹). زبان تاتی: توصیف گویش تاتی رودبار. فرهنگ ایلیا. ص. ۱۹.
  3. sabzalipour, jahandoost (2009). "Tāti Dialect of Roodbar". academia.edu: 90–109.
  4. https://www.ethnologue.com/language/rdb
  5. https://www.ethnologue.com/language/glk
  6. https://glottolog.org/resource/languoid/id/rudb1238
  7. فرهنگ نگاری گویشی، جهاندوست سبزعلیپور، سیده فاطمه نیک گهر
  8. گویش گیلکی فومنات، دکتر ایوب رسایی
  9. https://iranicaonline.org/articles/gilan-x
  10. Donald Stilo (2001). Gilan Languages. Iranica. p. 661.
  11. رسایی، ایوب (۱۳۸۵). «گیلکی در ایرانیکا». زبان و زبان شناسی. ۲ (۴): ۱۳۹.
  12. Yarshater (1969). A Grammar of Southern Tati Dialects. The Hauge, Paris: Mouton. p. 17.
  13. sabzalipour, jahandoost (2009). "Tāti Dialect of Roodbar". academia.edu: 92.
  14. Lecoq. Les dialect caspiens et les dialects du nord-ouest de l'iran. in CLI. p. 296.
  15. نصفت، مرتضی (۱۳۴۸). «فراوانی زبان ها و لهجه های مردم ایران». دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ۱۷ (۱): ۱۱۶.
  16. سبزعلی‌پور، جهاندوست (۱۳۸۹). زبان تاتی: توصیف گویش تاتی رودبار. فرهنگ ایلیا. ص. ۱۹.
  17. sabzalipour, jahandoost (2009). "Tāti Dialect of Roodbar". academia.edu: 96.
  18. sabzalipour, jahandoost (2009). "Tāti Dialect of Roodbar". academia.edu: 100.
  19. sabzalipour, jahandoost (2009). "Tāti Dialect of Roodbar". academia.edu: 101–109.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.