نصرالله انتظام
نصرالله انتظام وزیری (۱۲۷۹ – ۱۳۵۹) سیاستمدار و وزیر در دوران پهلوی بود. وی رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۰ میلادی (۱۳۲۸ تا ۱۳۲۹ ه.خ) و اولین سفیر و نمایندهٔ دائم ایران در سازمان ملل متحد بود.[1]
نصرالله انتظام وزیری | |
|---|---|
 | |
| رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد | |
| مشغول به کار ۱۱ دی ۱۳۲۸ (۱ ژانویهٔ ۱۹۵۰) – ۱۱ دی ۱۳۲۹ (۱ ژانویهٔ ۱۹۵۱) | |
| پس از | کارلوس پ. رُمولو |
| پیش از | لوئیس پادیلا نِروو |
| وزیر امور خارجه ایران | |
| مشغول به کار ۱۶ آذر ۱۳۲۳ – ۲۸ فروردین ۱۳۲۴ | |
| پادشاه | محمدرضا شاه پهلوی |
| نخست‌وزیر | مرتضی‌قلی بیات |
| پس از | محسن رئیس |
| پیش از | انوشیروان سپهبدی |
| وزیر راه | |
| مشغول به کار ۵ آذر ۱۳۲۳ – ۱۶ آذر ۱۳۲۳ | |
| نخست‌وزیر | مرتضی‌قلی بیات |
| پس از | محمود نریمان |
| وزیر پست و تلگراف | |
| مشغول به کار ۲۸ بهمن ۱۳۲۱ – ۲۷ اسفند ۱۳۲۲ | |
| نخست‌وزیر | علی سهیلی |
| پس از | محسن رئیس |
| پیش از | ابوالقاسم فروهر |
| وزیر بهداری | |
| مشغول به کار ۴ بهمن ۱۳۲۱ – ۲۱ بهمن ۱۳۲۱ | |
| نخست‌وزیر | قوام السلطنه |
| پس از | اسماعیل مرزبان |
| پیش از | امان‌الله اردلان (عزالممالک) |
| وزیر مشاور | |
| آغاز به کار ۱۳۳۸ | |
| نخست‌وزیر | اسدالله علم |
| نمایندهٔ دائم ایران در سازمان ملل متحد | |
| مشغول به کار اردیبهشت ۱۳۲۶ – فروردین ۱۳۲۹ | |
| پس از | سمت ایجاد نشده بود |
| پیش از | علیقلی اردلان |
| سفیر ایران در آمریکا | |
| مشغول به کار ۱۷ شهریور ۱۳۲۹ – ۲۷ شهریور ۱۳۳۱ | |
| پس از | حسین علاء |
| پیش از | الله‌یار صالح |
| سفیر ایران در فرانسه | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۷۹ تهران، ایران |
| درگذشته | ۲۸ آذر ۱۳۵۹ تهران، ایران |
| ملیت |  ایران |
| حزب سیاسی | حزب رستاخیز |
| دیگر عضویت‌های سیاسی | حزب ایران نوین |
| پیشه | عضو لژهای وفا و مهر فراماسونری ایران رئیس کنگره حزب رستاخیز |
| تخصص | ، سیاستمدار |
| دین | اسلام شیعه |
| انتظام‌السلطنه (پدر)عبدالله انتظام (برادر) | |
خانواده و تحصیلات
پدرش میرزا سید محمدخان ملقب به انتظام‌السلطنه از رجال قاجاری و مادرش خورشیدلقا غفاری دختر محمدحسین خان پسر فرخ خان امین‌الدوله بود.[2] تحصیلات ابتدایی را در مدرسهٔ آلمانی تهران و تحصیلات متوسطه را در مدرسهٔ حقوق و علوم سیاسی گذراند و در اواخر جنگ جهانی اول فارغ‌التحصیل گردید. او همچنین برادر کوچک‌تر عبدالله انتظام بود.
زندگی سیاسی
انتظام کار خود را با وزارت امور خارجه آغاز نمود. در پاریس، لندن و ژنو به مشاغل جزء این وزارتخانه اشتغال داشت. در اواخر سلطنت رضا شاه به تهران فراخوانده شد و به سمت ریاست تشریفات دربار منصوب شد. با سقوط رضا شاه در شهریور بیست، او به سرعت مدارج ترقی را پیمود. در کابینهٔ احمد قوام، وزارت بهداری را بر عهده داشت. در کابینه علی سهیلی وزیر پست و تلگراف بود. در کابینهٔ مرتضی‌قلی بیات نیز ابتدا پست وزارت راه و سپس وزارت امور خارجه را بر عهده گرفت.
انتظام سپس نماینده ایران در سازمان ملل متحد شد. در دوران نمایندگی او طرح تشکیل کشور اسرائیل در دستور کار سازمان ملل گذاشته شد و انتظام عضو کمیسیونی از نمایندگان یازده کشور بود که به قضیه فلسطین رسیدگی کردند. او در این کمیسیون با تقسیم فلسطین و تشکیل کشور اسرائیل مخالفت کرد و خواهان تشکیل دولتی واحد اما فدرال در فلسطین شد.[3]
در سال ۱۳۲۸ انتظام با ۳۲ رأی از مجموع ۵۴ رأی به ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید و پس از آن سفیر ایران در ایالات متحدهٔ آمریکا شد. در سال ۱۳۳۱ به علت آن که همکاری وی با کرمیت روزولت، مأمور سیا و نوهٔ تئودور روزولت (که سال بعد کودتا را طراحی کرد) آشکار شد توسط دکتر محمد مصدق برکنار گردید و با کودتای ۲۸ مرداد دوباره سفارت ایران در آمریکا را اشغال نمود.
مدتی نمایندهٔ دائم ایران در سازمان ملل بود و در سال ۱۳۳۸ وزیر مشاور در کابینهٔ اسدالله علم گردید. مدت کوتاهی به سفارت ایران در فرانسه رسید و پس از آن بازنشسته شد؛ ولی همواره تا دوران انقلاب اسلامی ایران، ارتباط خود را با محافل قدرتمند مثل علی امینی و اسدالله علم حفظ کرد.
انتظام پس از پیروزی انقلاب اسلامی بازداشت شد، پس از چندی تحمل حبس به‌دلیل بیماری آزاد شد و مدت کوتاهی پس از آزادی در سال ۱۳۵۹ در ۸۱ سالگی در تهران درگذشت و در بهشت زهرای تهران قطعه۷، ردیف ۱۳۹، شماره ۲۴ به خاک سپرده شد.
پانویس
- «ریاست یک ایرانی بر مجمع عمومی سازمان ملل متحد». VOA. ۶ مهر ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۶ مهر ۱۳۹۱.
- نراقی، حسن (۱۳۵۳). «تاریخچه و شجره خاندان غفاری کاشانی». فرهنگ ایران زمین (۲۰): ۱۴۵-۲۰۵.
- «مذاکرات جلسه ۷۳ دوره پانزدهم مجلس شورای ملی ششم خرداد ۱۳۲۷».
منابع
- خاطرات نصرالله انتظام. محمدرضا عباسی. سازمان اسناد ملی ایران. ۱۳۷۱ تهران
- بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی. ناصر نجمی. انتشارات انیشتین ۱۳۷۳ تهران
- ENTEẒĀM، ʿABD-ALLĀH and NAṢR-ALLĀH - Encyclopædia Iranica
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نصرالله انتظام موجود است. |
کابینه مرتضی‌قلی بیات (۴ آذر ۱۳۲۳ - ۱۲ اردیبهشت ۱۳۲۴) | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||
