عباسعلی خلعتبری

عباسعلی خلعتبری (زاده ۱۲۹۱ در تهران – درگذشته ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ در تهران) وزیر امور خارجه در دولت‌های امیرعباس هویدا (از شهریور ۱۳۵۰ تا مرداد ۱۳۵۶) و جمشید آموزگار (مرداد ۱۳۵۶ تا شهریور ۱۳۵۷) بود [1][2] که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران اعدام شد.

عباسعلی خلعتبری
وزیر امور خارجه ایران
مشغول به کار
۲۱ شهریور ۱۳۵۰ – ۵ شهریور ۱۳۵۷
پادشاهمحمدرضا پهلوی
نخست‌وزیرامیرعباس هویدا
جمشید آموزگار
پس ازاردشیر زاهدی
پیش ازامیرخسرو افشار قاسملو
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۹۱
تهران
درگذشته۲۲ فروردین ۱۳۵۸ (۶۷ سال)
زندان قصر، تهران
ملیتایرانی
پیشهسیاستمدار

آغاز کار

پدرش میرزا نصرالله خان اعتلاءالملک و پدربزرگش میرزا شکرالله خان نامه‌نگار هر دو از دیپلمات‌های دوره قاجار بودند. پدرش در زمان احمد شاه قاجار به وزارت مالیه رسید و مدت کوتاهی نیز در دهه بیست خورشیدی وزیر کشاورزی شد. پدربزرگ مادری‌اش اسدالله خان مشارالسلطنه نیز در زمان احمد شاه قاجار وزیر امور خارجه بود.

در پاریس تحصیل کرد. لیسانس در علوم سیاسى و دكترا در حقوق قضائى گرفت. پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۳۱۹ به استخدام وزارت دارایى درآمد. در سال ۱۳۲۱ به وزارت امور خارجه منتقل شد.[3] نخستین مأموریت خارجی‌اش دبیر دومی سفارت ایران در سوئیس بود که حکم آن را در شهریور ۱۳۲۴ دریافت کرد.[4] مشاغل بعدی‌اش در وزارت خارجه و ریاست اداره سازمان ملل بود [3] تا اینکه در سال ۱۳۳۲ به رایزنی سفارت ایران در پاریس فرستاده شد.

خلعتبری پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۴ ریاست اداره سوم سیاسى را عهده‌دار شد و سپس به مدیركلی تشریفات رسید. در سال ۱۳۳۸ به مدت دو سال وزیر مختار ایران در ورشو شد و در سال ۱۳۴۱ به دبیركلى پیمان سنتو برگزیده شد که پیمانی نظامی میان ایران، ترکیه، پاکستان و بریتانیا بود.

پیمان ۱۹۷۵ الجزایر

خلعتبری در سال ۱۳۴۴ قائم مقام و در سال ۱۳۵۰ وزیر امورخارجه شد. از مهمترین اقدامات او امضای پیمان معروف ۱۹۷۵ الجزایر بود که ایران و عراق با آن مرز خود را در آب‌های اروندرود تعیین کردند. این قرارداد به دلیل انتشار اعلامیه مشترک دو کشور در ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ (۶ مارس ۱۹۷۵) در الجزیره که پیش‌زمینهٔ امضای پیمان‌نامه شد و میانجی‌گری مقامات الجزایر در تمام مراحل، به پیمان الجزایر معروف شده‌است، هرچند محل امضای تمام پیمان‌ها و پیوست‌ها و موافقتنامه‌های مرتبط در بغداد بوده‌است.

دادگاه و اعدام

عباسعلی خلعتبری تا سال ۱۳۵۷ وزیر امور خارجه بود و سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ به همراه جمعی دیگر از سران حکومت شاه در دادگاه انقلاب به ریاست صادق خلخالی محکوم به اعدام شد.[5]

دلیل اعدام وی بنابر مدارک مختلف به دو طریق ذکر گردیده‌است:

  1. «فساد در زمین، قیام علیه حاکمیت ملی، عضویت در هیئت حاکمه ضد ملت، وزیر خارجه و عضو ارشد آن حکومت، شما شریک جرم آن حکومت بودید که به دست امپریالیست‌ها و اربابان آمریکایی اداره می‌شد، استخدام عناصر ساواک و سیا در وزارت خارجه و …»[5]
  1. تهیه و امضای پیمان الجزایر و نقش وی در امضای قرار داد احداث نیروگاه اتمی بوشهر، با این استدلال که ایران با وجود ذخایر عظیم نفت و گاز نیازی به نیروگاه اتمی ندارد و امضای این قرار داد مصداق تضییع اموال بیت‌المال است.[2]

منابع
  1. «از فاطمی تا ظریف؛ در خدمت و خیانت وزرای خارجه ایران- قسمت اول». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۰۱.
  2. "عباسعلی خلعتبری | بانک اطلاعات رجال". Retrieved 2017-08-01.
  3. عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران - جلد اول. تهران: نگاه. صص. ۶۲۴ - ۶۲۵.
  4. «مذاکرات جلسه ۱۴۱ دوره چهاردهم مجلس شورای ملی ۲۸ شهریور ۱۳۲۴».
  5. روزنامه کیهان (۲۰فروردین۱۳۵۸). تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.