سید محمدباقر موحد ابطحی
سید محمدباقر موحد ابطحی (۱۳۰۵ اصفهان – ۱۳۹۲ تهران) از فقهای شیعه بود. او در شب دوم ماه رمضان سال ۱۳۴۶ هجری قمری در اصفهان متولد شد و در ۱۶ بهمن ماه ۹۲ فوت کرد.[1] وی مؤسس مدرسه مؤسسه تحقیقاتی «الامام المهدی علیه السلام» در سال ۱۳۵۶ است.
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | سید محمدباقر موحدابطحی |
| لقب | آیت‌الله |
| نسب | امام موسی کاظم |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۵هجری شمسی |
| زادگاه | اصفهان ایران |
| محل تحصیل | اصفهان، قم، نجف |
| محل زندگی | نجف، اصفهان، قم |
| تاریخ مرگ | ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ |
| شهر مرگ | تهران |
| اطلاعات آموزشی | |
خاندان
پدر ایشان؛ سید مرتضی موحد ابطحی بود که در اصفهان به تدریس دروس حوزوی، وعظ و خطابه و ارشاد، و طبابت طب سنتی می‌پرداخت و بیماری علامه محمدحسین طباطبایی را درمان کرده بود. مجله حوزه مصاحبه‌ای ارزشمند با ایشان داشته و آن را منتشر کرده‌است. متن کامل این مصاحبه را در این نشانی بخوانید[2] آرامگاه ایشان در شهر اصفهان می‌باشد.[3]
مادر ایشان دختر سید محمدتقی موسوی اصفهانی (نویسنده کتاب مشهور مکیال المکارم) بود.
برادران: سید محمدعلی موحد ابطحی، سید علی، سیدمحمدرضا، سیدحجت، سیدحسن، سیدحسین.
تحصیل
ایشان، پس از یادگیری خواندن و نوشتن و آموختن صرف و نحو نزد پدرش وارد حوزه علمیه اصفهان شد.
استادان اصفهان
- طبیب زاده
- سید محمد باقر سده‌ای
- آقا ضیاء تجویدی
- محمد حسن نجف آبادی
- حبیب‌الله حبیب آبادی
- حاج آقا رحیم ارباب
وی منطق را نزد حاج شیخ محمد رضا کلباسی علوم طبیعی و ریاضی را نزد مجد العلما نجفی و قسمتی از اسفار را نزد فیلسوف بزرگ محمود مفید آموخت. در طب، کتاب شرح نفیسی و اسباب را نزد مرحوم والد گرانقدر خود و قانون بوعلی را نزد مرحوم طبیب زاده تلمذ کرد و مدتی را نیز به فراگیری طب به صورت عملی نزد حکیم مشهور میرزا ابوالقاسم گوگردی مشغول بود.[1]
فعالیت‌ها
- سرپرست مرکز پژوهشی و مدرسه امام مهدی (عج)، قم
- بنیان نهادن مدرسه امام مهدی (عج)، قم
- ساخت تونل اباصالح المهدی (عج) شهرستان اقلید[4]
- ساخت بیمارستان ولیعصر (عج)، اقلید فارس
- ساخت هنرستان صنعتی، اقلید فارس
- ساخت کارگاه‌های قالیبافی، اقلید فارس
- همکاری در احداث لوله‌کشی آب، مازندران
- همکاری در ساخت کارخانه قند، اقلید فارس
- بازسازی امامزاده سید محمد (کافتر)
آثار
علوم قرآنی
- المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم؛ کتابی است ابتکاری و اولین کتابی است که آیات قرآن را به صورت موضوعی با تسلسل طبیعی دسته‌بندی کرده‌است، تاکنون از آن دو جزء چاپ و منتشر شده‌است.
- جامع الاخبار و الآثار عن النبی و الائمه الاطهار؛ از این مجموعه تاکنون سه جلد چاپ و منتشر شده‌است.
جلد اول دربارهٔ فضل قرآن و مطالبی پیرامون اسماء قرآن، کیفیت نزول، جمع‌آوری، مصونیت از تحریف، موقعیت عترت پیامبر (ص) در ارتباط با قرآن و ... است.
جلد دوم نیز دربارهٔ فضیلت هر یک از سوره‌های قرآن و آیات آن است که به ترتیب سوره‌ها و آیات تنظیم شده‌است.
جلد سوم دربارهٔ خصائص قرآن است و در آن بعضی از ویژگی‌های قرآن از قبیل ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، عام و خاص، حروف مقطعه، اسماءالحسنی، عدد اسماء الله و اسم اعظم شرح داده شده‌است.
- التفسیر المنسوب الی الامام العسکری (ع)؛ این کتاب تفسیر سوره فاتحه و بخشی از سوره بقره است که علماء بر آن اعتماد کرده و از کتب ارزشمند و گرانبهای شیعه محسوب می‌شود، اشکالاتی که در سند یا در دلالت آن بعضی از مستشکلین (اشکال کنندگان) کرده‌اند در مقدمه کتاب جواب داده شده و رفع شبهه شده‌است.
۴* تاویل الآیات؛ تألیف علامه سید شرف الدین استرآبادی، مؤلف در این کتاب آیاتی را که تاویل شده به مدح اهل بیت (ع) و اولیای آن‌ها و ذم و نکوهش دشمنان اهل بیت از طریق شیعه و سنی در دو جلد جمع‌آوری کرده‌است.
- زبده التاویل: در این کتاب احادیثی که در تاویل آیات قرآن به ما رسیده به صورت مختصر و اشاره‌ای جمع‌آوری شده و منابع آن ذکر شده‌است.
حدیث
برخی از کتاب‌هایی که از سوی محمدباقر موحد ابطحی بازخوانی شده‌است:
- صحیفه الامام الرضا (ع): در آن احادیثی است که علی بن موسی از پدرانش روایت کرده و سند را به محمد بن عبدالله رسانده است.
- النوادر: تألیف احمد بن محمد بن عیسی اشعری، از اصحاب حضرت رضا، امام جواد و امام هادی (ع).
- الزهد، المومن: تألیف حسین بن سعید، از اصحاب علی بن موسی، محمد بن علی (پیشوای نهم شیعیان) و علی بن محمد (پیشوای دهم شیعیان)
- الامامه و التبصره: تألیف ابن بابویه قمی
- صفات الشیعه، فضائل الشیعه و مصادقه الاخوان: تألیف محمد بن علی بن الحسین (شیخ صدوق)، متوفی ۳۸۱.
- التمحیص: تألیف محمد بن همام اسکافی، متوفی ۳۳۶ هجری.
- نوادر المعجزات: تألیف محمد بن جریر طبری، از اعلام قرن چهارم هجری.
- التعریف: تألیف محمد بن احمد بن قضاعه، از اعلام قرن چهارم هجری.
- مزار مفید: تألیف محمد بن محمد بن نعمان، متوفی ۴۱۳ هجری.
- مائه منقبه: تألیف محمد بن احمد (ابن شاذان قمی)، از اعلام قرن چهارم و پنجم هجری.
- نزهه الناظر: تألیف حسین بن محمد حلوانی، از اعلام قرن پنجم هجری.
- الاربعون حدیثا: تألیف محمد بن احمد خزاعی، از اعلام قرن پنجم هجری.
- الخرائج والجرائح: سعید بن هبه الله (راوندی)، از اعلام قرن ششم هجری.
- الاربعون حدیثا: منتجب الدین علی بن عبیدالله (رازی)، از اعلام قرن ششم هجری.
- مثیر الاحزان: جعفر بن نجیب، ابن نما (حلی)، متوفی ۶۴۵ هجری
- المزار، الاربعون حدیثا: تألیف محمد بن مکی (شهید اول) از اعلام قرن هشتم هجری.
- التحصین فی صفات العارفین: تألیف جمال الدین احمد بن محمد بن فهد (حلی).
- عوالم العلوم والمعارف: این کتاب دائرةالمعارف عظیمی در اخبار است که عالم و محدث کبیر شیخ عبدالله بحرانی از شاگردان ممتاز علامه مجلسی (ره) آن را تألیف کرده‌است، مؤلف، آن را بر مبنای بحار الانوار با تکثیر عناوین و ابواب و تنظیم روایات به شکل خاصی جمع‌آوری کرده‌است.
- مکیال المکارم: تألیف میرزا محمد تقی موسوی اصفهانی (فقیه احمدآبادی) متوفی۱۳۴۸ هجری.
- الدرر اللامعه.
- الامام المهدی (ع) فی احادیث الامام الرضا (ع)
دعا
- الصحیفه النبویه الجامعه
- الصحیفه العلویه الجامعه
- الصحیفه الفاطمیه الجامعه
- الصحیفه السجادیه الجامعه
- الصحیفه الصادقیه الجامعه
- الصحیفه الکاظمیه الجامعه
- الصحیفه الرضویه الجامعه
- الدلیل الی الصحائف الجامعه
رجال
- معجم رواة الحدیث و ثقاتها: مجموعه‌ای که در آن راویان حدیث کتاب‌های روایی شیعه به ترتیب حروف معجم تنظیم شده و دربارهٔ هر یک از راویان به کتاب‌هایی که از آنان ذکری به میان آمده اعم از مطبوع یا مخلوط اشاره شده و ضبط صحیح اسم و اتحاد آن در پاورقی‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌است.
- معجم الاسانید: دائرةالمعارف ارزشمندی که در آن اسانید تمام روایات رسیده در کتاب‌های روایی به ترتیب حروف معجم و به صورت جدولی مورد بررسی و تنظیم شده‌است.
درگذشت
سید محمد باقر موحد ابطحی در پی یک دوره بیماری چهارشنبه ۱۶ بهمن ماه ۹۲ در سن ۸۶ سالگی در بیمارستان بقیةالله تهران درگذشت.[3] حسین وحید خراسانی نماز میت را بر جنازه وی خوانده است.[7]
پانویس
- «خدمات دینی و اجتماعی آیت‌الله موحد ابطحی». خبرگزاری ایرنا.
- حوزه شماره ۵۸، ۱۳۷۲
- «آیت‌الله ابطحی درگذشت +عکس». مشرق نیوز.
- «خدمات دینی و اجتماعی آیت‌الله موحد ابطحی». خبرگزاری ایرنا.
- «آیت‌الله سید محمدباقر موحد ابطحی درگذشت». آفتاب.
- «آیت‌الله سید محمدباقر موحد ابطحی درگذشت». خبرگزاری شفقنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ دسامبر ۲۰۱۵.
- «تصاویر دیدنی از حضرت آیت‌الله موحد ابطحی». شیعه آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ دسامبر ۲۰۱۵.