نمایش در ایران (کتاب)

نمایش در ایران کتابِ بهرام بیضایی در تاریخِ نمایش ایران است. این را صادق کیا همچون موضوعِ پایان‌نامهٔ لیسانسِ ادبیات فارسی او در دانشگاه تهران نپذیرفت، بیضایی در ۱۳۳۸ دانشگاه را ترک کرد، از ۱۳۴۱ انتشارِ مقالاتِ این کتاب را آغاز کرد، و در ۱۳۴۴ مجموعش را به صورتِ این کتاب منتشر کرد − که، به قولی، شد «پایهٔ استوار تاریخ‌نویسی نمایش در ایران».[1]

نمایش در ایران
روی جلد چاپ نخست نمایش در ایران، چاپ کاویان (۱۳۴۴)
نویسنده(ها)بهرام بیضائی
کشورایران
زبانفارسی
موضوع(ها)تاریخ نمایش
گونه(های) ادبیتألیف و پژوهش
ناشرنویسنده، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
تاریخ نشر
۱۳۴۴
گونه رسانهکتاب
شمار صفحات۲۴۲
شابکشابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۶۷۵۱-۰۹-۵
از سلسله مقالات دربارهٔ
فهرست‌های کارها
دیـگر
  • گروه لیسار

متن

کتابی است که مولف به قصد تحقیق و تألیف یادداشت‌های آن را جمع نکرده است و با وجود این محتوی بر اطّلاعات مستند و مفیدی است.

فهرست ادب‌پژوهان ایرانی و آثارشان را دربارهٔ تعزیه باید با کتاب ممتاز بهرام بیضایی، نمایش در ایران (تهران، ۱۳۴۴ / ۱۹۶۵-۱۹۶۶)، آغاز کرد. بیضایی، نمایشنامه‌نویس، کارگردان فیلم و منتقد هنر است و بنا بر این واضح است که توجّه اصلی وی به جنبهٔ نمایشی تعزیه است. قرار است که کتاب مزبور، با تجدید نظر، دوباره منتشر شود.

پیتر چلکووسکی، ترجمهٔ داود حاتمی[3]

بهترین تحقیق در برگیرندهٔ تحول انواع نمایش‌های ایرانی از آغاز تا سال‌های ۱۳۳۰ شمسی. شامل نمایش‌های نوشتهٔ فارسی به سبک غربی از زمان ناصرالدین شاه تا امروز نیست. چشم به راه چاپ جدید کاملتری هستیم.

از آغاز قدرت یادگیری خود را تقویت می‌کردم و بهرام را به عنوان استاد خود می‌نگریستم و اشتباه نمی‌کردم. در جوانی متوجّه بلوغی در بیضایی شده بودم که شگفت‌انگیز بود. او در ۲۱سالگی زیر و زبر نمایشنامه‌نویسی ما را تدوین کرد و هیچ نمی‌دانم آیا این کتاب تجدید چاپ می‌شود یا نه.

عبّاس جوانمرد به یاد آورده که «با اصرار و تأکید و سفارش»[6] فرّخ غفّاری بود که سلسله مقالات «نمایش در ایران» در دورهٔ سوّمِ مجلّه موسیقی (از شمارهٔ ۶۲ تا ۷۷ به سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲) منتشر شد[7] و سپس‌تر در سالِ ۱۳۴۴ مجموع این چهارده مقاله در کتابی به نامِ نمایش در ایران: با شصت تصویر و طرح و یک واژه‌نامه در چاپخانهٔ کاویان به سفارشِ نویسنده طبع شد[8] و بسیارانی را تحت تأثیر قرار داد، از جمله محمّد شمس لنگرودی را.[9] این کتاب سال‌ها نایاب بود و به طورِ غیرقانونی تکثیر می‌شد، تا سرانجام چاپ دوباره‌ای ازش در سالِ ۱۳۷۹ ممکن شد.[10]

فهرستِ چاپِ نخست
  • مقدمات
  • نمایش‌های پیش از اسلام
  • نمایش‌های پس از اسلام
    • نقالی
    • نمایشهای عروسکی
    • تعزیه
    • نمایشهای شادی‌آور
  • سرانجام
  • ضمیمه: واژه‌نامه‌ی نمایشی

اهمیتِ لُغَوی

کتاب نمایش در ایران جزو پیکرهٔ متنی فرهنگ جامع زبان فارسی است.[11]

به ایتالیایی
  • Beyzaì, Bahram. Storia del teatro in Iran. tr. Mani Naimi. Seattle. 2020. ISBN 9781659115697

جستارهای وابسته

پانویس
  1. غفاری، «درآمدی بر نمایش‌های ایرانی»، ۱۸۱.
  2. افشار، ۸۸.
  3. چلکووسکی، «کتابشناسی»، ۳۵۰.
  4. غفاری، «کتابشناسی مختصر نمایش‌های ایرانی»، ۳۲۸.
  5. دولت‌آبادی، محمود. در جشن انتشار دیوان نمایش'.
  6. جوانمرد، «دیدار با خویش»، ۲۲۰–۲۱۹.
  7. http://ensani.ir/fa/mags/art-moosigh/magazines.aspx
  8. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/860385
  9. شمس لنگرودی و مظفری ساوجی، «آن جا که وطن بود»، ۱۷۱.
  10. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1653281
  11. صادقی، «فرهنگ جامع زبان فارسی»، ۷۸.

منابع
  • افشار، ایرج (زمستان ۱۳۴۴). راهنمای کتاب: ۸۸.
  • چلکووسکی، پیتر (۱۳۸۴). «کتابشناسی». در چلکووسکی، پیتر. تعزیه: آیین و نمایش در ایران. تهران: سمت. صص. ۳۳۵-۳۵۶.
  • Banham, Martin, ed. (1995). The Cambridge Guide to Theatre. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0 521 434378.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.