مداخله نظامی علیه داعش
در پی پیشروی و گسترش عملیات‌های نظامی دولت اسلامی عراق و شام یا به اختصار داعش در عراق و سوریه که توامان با خشونت‌های بی‌رحمانه‌ای بود و به‌دلیل نگرانی از گسترش و ادامه حیات این گروه تروریستی، بسیاری از کشورها در نیمهٔ ابتدایی سال ۲۰۱۴ تصمیم به مداخله نظامی در جنگ داخلی سوریه و جنگ داخلی عراق گرفتند.[97] علاوه بر این مداخلات، برخی از کشورها، حملات محدودتری علیه هم‌پیمانان داعش در لیبی، نیجریه و کامرون نیز انجام داده‌اند. طبق اطلاعات منتشر شده توسط منابع آمریکایی و بریتانیایی، در اواسط ژوئن ۲۰۱۴ پهپادها و نیروهای ایرانی به عراق وارد شده و عملیات خود را آغاز کرده‌اند. به‌طور همزمان تعداد محدودی از نیروهای زمینی و هوایی ایالات متحده آمریکا نیز به عراق وارد شده و به انجام عملیات پرداخته‌اند. در ماه اوت ۲۰۱۴ ایران و آمریکا به‌طور جداگانه سلسله حملات هوایی گسترده‌ای را علیه داعش در عراق آغاز کردند. از آن زمان ۱۵ کشور دیگر به رهبری آمریکا در انجام حملات هوایی علیه داعش در عراق و سوریه مشارکت داشته‌اند.[98]
| مداخله نظامی علیه داعش | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ با تروریسم، جنگ داخلی در عراق (۲۰۱۷–۲۰۱۴)، و جنگ داخلی سوریه | |||||||
  بالا: دو فروند هواپیمای نیروی هوایی ایالات متحده مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ئی استرایک ایگل در شمال عراق پرواز می‌کنند. چپ: سوخت‌گیری هوایی لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، قبل از حمله به اهدافی در سوریه. راست : نیروهای ویژه پیشمرگه در نزدیکی سوریه جمع شده‌اند. وسط: یک مک‌دانل داگلاس اف/ای-۱۸ هورنت بر روی یواس‌اس جورج اچ. دبلیو. بوش قبل از آغاز عملیات بر روی عراق. پایین: نقشه تا ۲۸ مارس ۲۰۱۹. | |||||||
| |||||||
| طرفین درگیر | |||||||
|
مداخله به رهبری آمریکا در عراق و سوریه: پشتیبانی مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
حمایت ایران از عراق ' نیروهای محلی عراق:
نیروهای بومی در سوریه: Selected groups in the جنگ داخلی سوریه (ایالات متحده آمریکا و متحدان)  کردستان سوریه (ایالات متحده آمریکا و متحدان، کردهای خارجی) |
Opposed by ISIL, US-led Coalitions, and others | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
|
|
 ابومحمد جولانی محسن الفضلی (allegedly killed †)[43] | ||||||
| قوا | |||||||
|
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
|
داعش:
القاعده: | ||||||
| تلفات | |||||||
| |||||||
|
تعداد نامشخصی از سنی‌ها توسط شبه‌نظامی‌های شیعه کشته شدند.[95] 20 civilians killed by U.S. airstrikes targeting al Qadea[96] تعدادی از شهروندان خارجی به اسارت گرفته‌شدند. | |||||||
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
در سپتامبر ۲۰۱۵ ائتلافی تحت عنوان ائتلاف روسیه - ایران - سوریه - عراق تشکیل شد. این ائتلاف با هماهنگی حکومت سوریه، هزاران عملیات بمباران علیه داعش، جبهه النصره و ارتش آزاد سوریه انجام دادند.[99] در پی حملات این دو ائتلاف، داعش شروع به عقب‌نشینی از مناطق اشغال شده کرد و در ماه‌های بعد نیز، کنترل بسیاری از مناطق اشغال‌شده را از دست داد.[100]
در سپتامبر ۲۰۱۷ تمامی مناطق اشغال شده در عراق آزاد شد و دولت عراق در ۹ دسامبر ۲۰۱۷ پایان جنگ و پیروزی بر داعش را به‌طور رسمی اعلام کرد.[101] در ۲۳ مارس ۲۰۱۹ و پس از نبرد باغوز فوقانی داعش تمامی زمین‌ها و مناطق اشغال شده در سوریه را به‌طور کامل از دست داد.[102] سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که تا ماه اوت ۲۰۲۰ همچنان ۱۰۰۰۰ نفر از پیکارجویان داعش در عراق و سوریه باقی مانده‌اند.[103]
پیشینه
کشورهای مختلف به دلایل سیاسی گوناگون در سطوح و درجه‌های متنوع تصمیم به حضور در این شرایط پیچیده گرفته‌اند. سازمان ملل متحد، اسرائیل، فیلیپین، مالزی و همچنین رسانه‌های غربی و خاورمیانه‌ای، داعش را یک سازمان تروریستی توصیف کرده‌اند و آمریکا، انگلستان، اندونزی، استرالیا، کانادا و عربستان سعودی، این سازمان را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی قلمداد کرده‌اند. سازمان ملل و عفو بین‌الملل هم این سازمان را به نقض گستردهٔ حقوق بشر متهم کرده‌اند.
سازمان ملل و تعدادی از رهبران کشورهای جهان از جمله عراق، فرانسه، ایران، آمریکا و بریتانیا، داعش را یک خطر فراتر از منطقه قلمداد کرده و درخواست کردند که این گروه در فهرست تروریست‌ها و جنایتکاران جنگی قرار گیرد.[104] همچنین آمریکا، در حمایت از دولت عراق، اعلام کرد که «همه گزینه‌ها برای کمک به دولت عراق باز است».[105]
سازمان ملل متحد ضمن محکوم کردن اقدامات دولت اسلامی (داعش سابق) اعلام کرد که این گروه می‌تواند در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایتکاران جنگی قرار گیرد.[106] روز ۲۴ مرداد ۱۳۹۳ شورای امنیت به اتفاق آراء در نشست شماره ۷۲۴۲ خود قطعنامه شماره ۲۱۷۰ را تصویب کرد این قطعنامه تحت فصل هفتم منشور سازمان، با یک مقدمه و ۲۴ بند و ۶ پیوست، از داعش به عنوان یک گروه تروریستی یاد و خواستار انحلال آن شد. این قطعنامه با یادآوری قطعنامه‌های قبلی در مورد تروریسم از کشورهای عضو سازمان ملل می‌خواهد که تصمیم‌های مناسب را برای تحریم این گروه در بخش‌های اقتصادی یا اعمال فشار لازم اتخاذ کند. کشورها مطابق قطعنامه شماره ۱۴۵۲ (مصوب ۲۰۰۲) سازمان ملل موظفند با این گروه‌ها برخورد کنند و همه کشورهای عضو موظفند این گروه‌ها را در فهرست ممنوعه کشورهای خود قرار دهند. .[107] قطعنامه شورای امنیت خواستار انحلال و خلع سلاح دولت اسلامی(ISI) و همچنین جبهه النصره شده و شش نفر از حامیان آن را در فهرست تحریم قرار داد.[108]
در این میان گروهی از کشورها قبل از قطعنامه مذکور در بخش‌های ملی خود گروه داعش را در فهرست تروریستی قرار داده‌اند که می‌توان به اداره ضد تروریست آمریکا،[109] دفتر رسمی دولتی انگلستان[110] و آژانس ملی ضد تروریسم اندونزی[111] اشاره نمود.
ائتلاف به رهبری آمریکا
با شروع اوت ۲۰۱۴ ایالات متحده یک گروه ائتلافی از همراهان برای مقابله نظامی با داعش تشکیل داد. کشورهای مختلف به صورت هوایی و کمک‌های نظامی و نیروهای زمینی در این ائتلاف مشارکت کردند.
همکاری ایران و آمریکا
ایران و آمریکا هر دو در حال کمک نظامی به دولت عراق در نبرد با نیروهای گروه دولت اسلامی هستند، اما دو کشور رسماً همکاری مستقیم با یکدیگر در این زمینه را رد کرده‌اند. سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفت که ایران بارها درخواست مقام‌های آمریکایی برای مذاکره دربارهٔ داعش را رد کرده‌است. دولت آمریکا گفتگوهای حاشیه‌ای با دیپلمات‌های ایرانی دربارهٔ داعش را رد نکرده، اما تصریح کرد که در نبرد با داعش با ایران همکاری نظامی ندارد و نخواهد داشت. با این حال جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) تأکید کرد که ایران همچنان می‌تواند در اقدامات جهانی برای مقابله با گروه دولت اسلامی مشارکت کند.[112]
خبرگزاری رویترز از مقام‌های ارشد ایران نقل کرد که این کشور آماده است در نبرد با گروه داعش با آمریکا و متحدانش همکاری کند، اما در مقابل انتظار دارد که آنها انعطاف بیشتری دربارهٔ برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از خود نشان دهند. یک مقام ایرانی به خبرگزاری رویترز گفت: «ایران کشوری بسیار بانفوذ در منطقه است و می‌تواند در مقابله با تروریست‌های داعش کمک کند… اما این یک خیابان دوطرفه است. از این دست می‌دهید، از آن دست می‌گیرید… داعش تهدیدی برای امنیت جهانی است نه برنامه هسته‌ای ما که صلح‌آمیز است.» این مقام‌های ایرانی به رویترز گفتند که جدا کردن مذاکرات هسته‌ای ایران و درگیری‌های منطقه‌ای برای قدرت‌های غربی کار سختی خواهد بود، حتی بحث دربارهٔ این موضوع در حاشیه مذاکرات اتمی هم مشکل خواهد بود چرا که به گفته آنها آمریکا و متحدانش مصمم هستند که مذاکرات هسته‌ای را مشخصا به مسائل هسته‌ای اختصاص دهند.[112]
ائتلاف جهانی علیه داعش
وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا گفت: چهل کشور برای تشکیل ائتلاف علیه داعش اعلام موافقت کردند. هدف از این ائتلاف هماهنگی و همکاری در مورد تهدیداتی است که داعش به وجود می‌آورد. این کشورها نقش‌های متفاوتی خواهند داشت، البته تمامی آنها به‌طور مستقیم از عراق حمایت نظامی نمی‌کنند. ائتلاف به دنبال قطع درآمد و جلوگیری از حمایت خارجی و ایدئولوژیکی داعش است. ایران در بین این ۴۰ کشور نیست.[113]
ده کشور عرب، عربستان سعودی، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، امان، قطر و امارات متحده عربی در این نشست حضور داشتند. این کشورها برای همکاری با آمریکا علیه گروه دولت اسلامی (داعش) اعلام آمادگی کرده‌اند. این کشورها متعهد شده‌اند که مانع از جریان تأمین مالی و پیوستن پیکارجویان به دولت اسلامی‌شوند. آمریکا ممکن است علاوه بر حملات هوایی علیه پیکارجویان در عراق، به اقدام علیه آنان در خاک سوریه نیز بپردازد. روسیه هشدار داده‌است که چنین اقدامی بدون مجوز سازمان ملل به منزله تجاوز به قلمرو سوریه و نقض فاحش حقوق بین‌الملل است.[114][115][116][117]
حمله هوایی ایالات متحدهٔ آمریکا به داعش در سوریه
در ساعات پایانی روز دوشنبه، ۳۱ شهریور و مصادف ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴، نخستین حملات ایالات متحدهٔ آمریکا علیه مواضع داعش در خاک سوریه آغاز شد. این عملیات با همکاری هم‌پیمانان آمریکا از جمله برخی از کشورهای عربی صورت گرفته‌است.[118] ساعاتی بعد، خبرهایی از وارد آمدن خسارات سنگین بر مواضع داعش در سوریه منتشر شد. به گفتهٔ نظارت بر حقوق بشر سوریه که مقر آن در لندن است، خبرهای محلی حاکی از آن دارند که شمار قابل توجهی از اعضای این گروه کشته شده و خسارات جدی به مواضع آنها وارد شده‌است. دولت سوریه اعلام کرده که از پیش، در جریان این حملات قرار گرفته بود.[119] عربستان سعودی شرکت در این حملات را تأیید کرده‌است. دبیرکل سازمان ملل متحد اظهار داشته که «من اطلاع دارم که حملات امروز به درخواست مستقیم دولت سوریه انجام نشده، اما می‌دانم که دولت سوریه قبلاً از این موضوع خبردار شده‌است».[120]
اعلام رسمی کاخ سفید در مورد جنگ با داعش
دولت آمریکا در راستای شفاف‌سازی دربارهٔ سیاست‌هایش در قبال سوریه رسماً اعلام کرد که واشینگتن در جنگ با گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش) قرار دارد. وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز گفت: می‌دانیم که ما در جنگ با داعش قرار داریم؛ درست همانند جنگی که با القاعده و گروه‌های وابسته به آن داریم. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز گفت: ما وارد عملیات ضد تروریستی مهمی شده‌ایم و قرار است که به یک عملیات طولانی مدت مبارزه با تروریسم تبدیل شود.[121]
اعزام ۳۰۰۰ تفنگدار نیروی دریایی آمریکا برای آزادسازی موصل
در فوریه ۲۰۱۵ برای نخستین‌بار تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا برای عملیات مستقیم علیه داعش در عراق حضور یافتند. بیش از ۳۰۰۰ تن از این نیروها در مکان‌های مختلفی در عراق مستقر شدند. بخش اعظم این نیروها در پایگاه عین‌الاسد در الانبار مستقر شدند. بخش دیگر آنها نیز وارد بغداد شدند تا از سفارت آمریکا در مقابل خطرات آتی داعش حفاظت به عمل آورند. ورود تفنگداران دریایی آمریکا به اراضی عراق و مشارکت در درگیری‌ها پس از توافق با شبه‌نظامیان شیعه صورت گرفته‌است. شبه نظامیان شیعه شرط کرده‌اند که نیروهای آمریکایی فقط داعشی‌ها را هدف قرار دهند، با شبه نظامیان شیعه وارد درگیری نشوند و با نیروهای عشایری سنی همکاری نداشته باشند.[122]
حمله هوایی روسیه به داعش در سوریه
روسیه، به درخواست دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه و با مجوز پارلمان مسکو، حملات هوایی خود به مواضع داعش در سوریه را آغاز کرد، در این بین آمریکا به انتقادهایی از حملات هوایی روسیه در سوریه پرداخت و اعلام کرد که حملات هوایی روسیه علیه مواضع گروه‌های میانه‌روی مخالف رژیم اسد است همچنین غیرنظامیان را نیز هدف قرار می‌دهد.[123]
اقدامات عراق
برکناری برخی از فرماندهان ارتش عراق
نوری مالکی نخست‌وزیر عراق سپهبد مهدی الغراوی و معاونش سرلشکر عبدالرحمن حنظل و رئیس ستاد او سرهنگ حسن عبدالرزاق را برکنار کرد. وی همچنین سرتیپ ستاد «هدایه عبدالکریم»، فرمانده تیپ پیاده‌نظام سوم را برکنار کرد و به دادگاه نظامی ارجاع داد. نوری مالکی خاطرنشان کرد که به زودی چند تن دیگر از فرماندهان نظامی را برکنار و آنان را به دادگاه نظامی معرفی یا بازنشسته می‌کند.[124]
واکنش استاندار نینوا
اثیل نجیفی استاندار نینوا در پی این یورش گفت فرماندهان و نیروهای ارتش عراق که در استان نینوا مستقر بودند سلاح‌های خود را به نیروهای منطقه کردستان عراق تسلیم کرده و به این منطقه فراری شده‌اند و بقیه سلاح‌های آنها نیز به کنترل نیروهای داعش درآمده است.[125]
پیام صوتی
ابو محمد عدنانی شامی در یک پیام صوتی گفته‌است: «به پیش‌روی‌های خود ادامه دهید جنگ هنوز تمام نشده اما در بغداد و کربلا خاتمه خواهد یافت. در آمادگی کامل باشید و به سمت بغداد پیش روی کنید.»[126]
اعلان جهاد سید علی سیستانی
سید علی سیستانی، مرجع تقلید شیعه، از شیعیان خواسته تا «سلاح بردارند و با پیکارجویان افراطی مبارزه کنند». سخنگوی ایشان اعلام کرده‌است که «شهروندانی که قادر به حمل اسلحه هستند، وظیفه دارند که در دفاع از کشور و مردم خود و اماکن مقدس، به نیروهای امنیتی کشور بپیوندند».[127]
اقدامات ایران
فرماندهی ارتش عراق
روزنامه ساندی تایمز انگلیس و وال‌استریت ژورنال مدعی شدند ایران فرماندهی ارتش از هم فروپاشیده عراق را برعهده گرفته تا با نیروهای گروه تروریستی داعش مقابله کند. قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، عملیات دفاع از بغداد پایتخت عراق را در مقابل حملات نیروهای گروه تروریستی داعش، فرماندهی می‌کرد. یک منبع عراقی مدعی شد: ژنرال سلیمانی با ۶۷ مشاور ارشد خود به عراق سفر کرد و فرماندهی عملیات‌ها را برعهده گرفت و بر استقرار نیروهای عراقی و برنامه‌ریزی برای عملیات، نظارت دارد.[128][129][130][131][132] تکذیب‌های مکرر ایران در مورد حضور سپاه پاسداران در عراق، ظاهراً میزان تأثیرگذاری سردار سلیمانی به حدی زیاد است که گزارش‌های بسیاری در مورد نقش مثبت او منتشر می‌شود.
آماده‌باش ارتش ایران
نیروی زمینی ارتش ایران در مرزهای غربی و جنوب غربی کشور به حالت آماده‌باش درآمد.[133]
ارسال هواپیمای جنگنده
مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های استراتژیک در لندن (IISS) در روز (۲ ژوئیه/۱۱ تیر) در گزارشی خبر داد، شواهدی به دست آمد که حاکی از ارسال سه فروند جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق بود. هواپیماهای سوخو به قطعاتی مختلف تقسیم شده بودند و با هواپیمای ترابری نظامی (پرواز مستقیم) به عراق تحویل داده شدند. این نوع جنگنده تنها در اختیار ایران است (این جنگنده‌ها رنگ و شماره مخصوص ایران را داشتند) و ایران این جت‌ها را همراه با خلبانانش به عراق داد. در گزارش نوشت شد که ایران دست‌کم ۱۰ خلبان از نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز به عراق فرستاده که در پروازهای عملیاتی به خدمت گرفته خواهند شد. همچنین خلبان ایرانی، شجاعت علمداری مورجانی در سامرا کشته و پیکر وی در ۱۳ تیر در شیراز تشییع شد.[134][135][136][137][138][139][140]
نیروهای ویژه ایرانی
در ۱۰ مرداد ۱۳۹۳ العربیه به نقل از الشرق الاوسط ادعا کرد، که ۲۰۰ نیروی ویژه ایرانی با تسهیلات ارائه شده از سوی حزب اتحادیه میهنی کردستان به ریاست جلال طالبانی، وارد این استان کرکوک شدند. یک مسئول امنیتی کُرد در کرکوک خاطرنشان کرد: «نیروهای ایرانی، نیروهای ویژه هستند که آموزش جنگ چریکی دیده‌اند. آنها در دو روستای حسین اسلام و الامان در استان کرکوک مستقر شده‌اند. ایرانیان می‌گویند که برای جنگ علیه داعش، حمایت از مزارهای شیعه و شکست محاصره روستای شیعه ترکمن امرلی آمده‌اند.»[141]
کشته‌های سپاه پاسداران در عراق
- شجاعت علمداری مورجانی[142]
- روح‌الله مهرابی[143]
- حمیدرضا مرادی[143]
- حمیدرضا زمانی[144]
- وجاهت علی (تبعه پاکستان مقیم قم)[143]
- ذیشان حیدر (تبعه پاکستان مقیم قم)[143]
- سیدنقی سیدحسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)[145]
- سیدمقبول حسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)[145]
- باقر حسین (تبعه پاکستان مقیم قم)[146]
- سید تهذیب الحسن نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)[146]
- سیدمحمد تقی شمسی (تبعه پاکستان مقیم قم)[146]
- سید زاهد حسین نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)[147]
فتوای ناصر مکارم شیرازی
ناصر مکارم شیرازی، با صدور پیامی در پی حملات داعش به کشور عراق، گفت: «دفاع از تمامیت عراق مخصوصاً عتبات عالیات بر همه علاقه‌مندان به اسلام و اهل‌بیت به عنوان جهاد فی سبیل‌الله واجب است.»[148]
حمله هوایی به مواضع داعش
ابراهیم رحیم‌پور، معاون وزارت امور خارجه ایران، در ۱۴ آذر ۱۳۹۳ بمباران و حمله هواپیماهای ایرانی به گروه حکومت اسلامی در عراق را تأیید کرد و گفت که هدف از این حملات «دفاع از منافع دوستان ما در عراق بوده‌است و هرگونه عملیات نظامی برای کمک به دولت عراق، منوط به درخواست این دولت است.» وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا (پنتاگون) وقوع چنین حملاتی را تأیید و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز از آن استقبال کرد.[149][150][151]
درستی یا نادرستی کمک نظامی ایران
بنابر گزارش روزنامه نیویورک تایمز، ایران در حال ارسال روزانهٔ ۱۴۰ تُن تسلیحات نظامی به عراق در قالب دو پرواز روزانه به فرودگاه بغداد است. این کمک‌های مالی، جدا از حضور قاسم سلیمانی و مستشاران نظامی ایران در این کشور است. ایران این قبیل گزارش‌ها را رد می‌کند و اعلام کرده، تنها در صورت درخواست رسمی مقامات عراقی، به این کشور کمک نظامی خواهد کرد.[152] امیر عبدالهیان معاون وزارت خارجه می‌گوید اگر عراق درخواست نماید؛ در چارچوب حقوق بین‌الملل و قراردادهای متعارف و روشن تجهیزات نظامی به عراق ارسال خواهیم کرد. وی درعین حال افزود: تاکنون درخواستی نشده و عراق از توانایی لازم برخوردار است. روزنامه اطلاعات نوشت برخی از منابع خبری پیش از این مدعی شده بودند که ایران تجهیزات نظامی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین به عراق ارسال کرده‌است.[153]
ارتباط جمهوری اسلامی با داعش
نظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان، با داعش نیز ارتباط دارد.[154][155]
همچنین بر پایهٔ برخی از منابع رسمی، نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بوده‌اند.[156]
اقدامات کردستان عراق
نیروهای پیشمرگ
سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیشمرگ در پایگاه نظامی تل الورد و دیگر مراکز نظامی منطقه الرشاد در ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی استان کرکوک مستقر شده‌اند تا خلأ امنیتی ناشی از عقب‌نشینی نیروهای تیپ ۱۲ ارتش عراق از این منطقه را برطرف سازند.[157]
در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به‌طور کامل درگیری‌های دیگری در مناطق دهوک و سامراء میان اعضای داعش و نیروهای گارد منطقه کردستان عراق (پیشمرگ) رخ داد. همچنین درگیری‌هایی در سامرا بین نیروهای عراقی و نظامیان داعش در ورودی شمالی شهر واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد روی داد.[158]
حدود ۵۰۰ دختر کرد از نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در سلیمانیه خود را آماده نبرد با داعش کردند. برخلاف دیگر اقوام عراق، در میان کردها از دیرباز زنان نیز در کنار مردان در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. این افراد که بین ۱۸ تا ۴۵ سال سن دارند طوری آموزش دیدند که تحت شرایط سخت جنگی، قادر به نبرد باشند.[159]
احتمال تجزیه عراق و استقلال کردستان
مسعود بارزانی رهبر منطقه کردستان عراق قویا اشاره کرد که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد.» نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق هم گفت که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند همچنین بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‌های داعش بسیار دشوار خواهد بود.[160] در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ مسعود بارزانی، از پارلمان این اقلیم خواست برای برگزاری همه‌پرسی دربارهٔ استقلال کردستان از عراق تاریخ تعیین کند. وی گفت: «آنچه در کشور به وقوع می‌پیوندد نشان دهنده شکست سیاست‌های نوری مالکی نخست‌وزیر عراق است، ما ۶ ما پیش به نوری مالکی هشدار دادیم اما او به هشدارهای ما گوش نداد و این هم نتایج آن است». بارزانی گفت: «برای تعیین سرنوشت ملت کرد از حمایت‌های بین‌المللی برخورداریم و آنهایی که از ما حمایت نمی‌کنند نیز دشمن ما نیستند.»[161][162]
انضمام کرکوک به کردستان
بارزانی گفت از سازمان ملل متحد خواسته‌است تا در برنامه‌ریزی برای برگزاری رفراندومی در کرکوک برای انضمام این استان به کردستان، بر اساس ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق کمک کند. وی پس از دیداری با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفته بود ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد. بارزانی در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ پارلمان با اشاره به این اختلاف، گفت: «ما ۱۰ سال صبر کردیم که در چارچوب قانون اساسی عراق و طبق ماده ۱۴۰ اختلاف نظر دربارهٔ کرکوک را حل کنیم ولی همه تلاش‌ها بی‌نتیجه بود.»[161]
پس از آنکه ارتش عراق به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی تأکید کرد: «پیشمرگ‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد.» پیشتر بارزانی با ادعای این مسئله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفته بود که اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.
واکنش‌ها به استقلال کردستان
جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی‌داند و تأکید کرد که ایالات متحده آمریکا معتقد است «یک عراق متحد قوی‌تر خواهد بود.» همچنین بخش بزرگی از جامعه جهانی، به ویژه ترکیه و دیگر کشورهای غربی مخالف تجزیه عراق هستند.[160]
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از استقلال کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با «نیروهای میانه‌رو در منطقه» حمایت کرد. نتانیاهو در سخنرانی‌اش کردها را «ملت مبارزی» خواند که «تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش استقلال را دارند.» اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده‌است.[163]
صالح مسلم رهبر کردهای سوریه و حزب دمکراتیک کردستان سوریه گفت: جدایی کردها از عراق مورد تأیید ما نیست، در شرایط فعلی جدایی منطقه کردستان عراق از کل عراق به نفع کردها نخواهد بود. تجزیه کشورها و رودررو قرار دادن ملیت‌ها با یکدیگر عملی صحیح نیست. وی با ادعای این که الگوی دولت ملی در قرن ۲۱ کارایی ندارد، افزود: الگوی دولت ملی، قومیت‌های مختلف را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد و کسی این مدل را در قرن حاضر قبول ندارد. او گفت: ما از جدایی از سوریه دفاع نمی‌کنیم، کردها و سوری‌ها درصدد ساختن یک سوریه مبتنی بر حقوق بشر با هم یاری یکدیگر هستند.[164]
حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را «به صراحت» به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده‌است. وی گفت: ایران جلوی تحقق «رویاهای نتانیاهو» را خواهد گرفت. امیرعبداللهیان با «دوستانه» توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به «خویشتن‌داری» فراخواند و تأکید آنان بر برگزاری همه‌پرسی را «شتابزده» دانست.[165]
عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر گفت: همه‌پرسی که هم‌اکنون کردها به منظور جدایی از عراق، خواهان برگزاری آن هستند در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث شروع فروپاشی «فاجعه آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود که اکنون با حمله داعش شروع شده‌است.[166][167]
در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب دمکرات کردستان»، «حزب کومله کردستان ایران» و «پژاک» به عنوان احزاب تأثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. حتی پژاک هم پذیرفته‌است به آراء مردم کردستان عراق در همه‌پرسی احترام بگذارد.[168]
کندن خندق (کَندَگ)
مسئولان اقلیم کردستان عراق اعلام کردند که این اقلیم با حفر خندقی طولانی از مرزهای سوریه تا مرز ایران، خود را از مناطق متشنج جدا می‌کند و هم‌اکنون عملیات حفر این خندق از مرزهای اربیل، موصل و اطراف کرکوک و دهوک آغاز شده‌است. وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که این اقلیم حفاری خندق را در مرزهای خود با مناطقی که ارتش عراق از آنها عقب‌نشینی کرده‌است آغاز کرده و این خندق از شهر مرزی ربیعه، سوریه در مرز عراق با سوریه در استان نینوا آغاز و در مرزهای عراق و ایران در شهر جلولا، در استان دیالی پایان می‌یابد.[169] کریت-را-نیز-در-اختیار-گرفت سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیشمرگ در پایگاه نظامی تل الورد ایسنا
در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به‌طور کامل درگیری‌های دیگری در مناطق دهوک و سامراء میان اعضای داعش و نیروهای گارد منطقه کردستان عراق (پیشمرگ) رخ داد. همچنین درگیری‌هایی در سامرا بین نیروهای عراقی و نظامیان داعش در ورودی شمالی شهر واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد روی داد.[158]
حدود ۵۰۰ دختر کرد از نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در سلیمانیه خود را آماده نبرد با داعش کردند. برخلاف دیگر اقوام عراق، در میان کردها از دیرباز زنان نیز در کنار مردان در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. این افراد که بین ۱۸ تا ۴۵ سال سن دارند طوری آموزش دیدند که تحت شرایط سخت جنگی، قادر به نبرد باشند.[159]
احتمال تجزیه عراق و استقلال کردستان
مسعود بارزانی رهبر منطقه کردستان عراق قویا اشاره کرد که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد.» نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق هم گفت که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند همچنین بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‌های داعش بسیار دشوار خواهد بود.[160] در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ مسعود بارزانی، از پارلمان این اقلیم خواست برای برگزاری همه‌پرسی دربارهٔ استقلال کردستان از عراق تاریخ تعیین کند. وی گفت: «آنچه در کشور به وقوع می‌پیوندد نشان دهنده شکست سیاست‌های نوری مالکی نخست‌وزیر عراق است، ما ۶ ما پیش به نوری مالکی هشدار دادیم اما او به هشدارهای ما گوش نداد و این هم نتایج آن است». بارزانی گفت: «برای تعیین سرنوشت ملت کرد از حمایت‌های بین‌المللی برخورداریم و آنهایی که از ما حمایت نمی‌کنند نیز دشمن ما نیستند.»[161][162]
انضمام کرکوک به کردستان
بارزانی گفت از سازمان ملل متحد خواسته‌است تا در برنامه‌ریزی برای برگزاری رفراندومی در کرکوک برای انضمام این استان به کردستان، بر اساس ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق کمک کند. وی پس از دیداری با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفته بود ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد. بارزانی در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ پارلمان با اشاره به این اختلاف، گفت: «ما ۱۰ سال صبر کردیم که در چارچوب قانون اساسی عراق و طبق ماده ۱۴۰ اختلاف نظر دربارهٔ کرکوک را حل کنیم ولی همه تلاش‌ها بی‌نتیجه بود.»[161]
پس از آنکه ارتش عراق به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی تأکید کرد: «پیشمرگ‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد.» پیشتر بارزانی با ادعای این مسئله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفته بود که اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.
واکنش‌ها به استقلال کردستان
جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی‌داند و تأکید کرد که ایالات متحده آمریکا معتقد است «یک عراق متحد قوی‌تر خواهد بود.» همچنین بخش بزرگی از جامعه جهانی، به ویژه ترکیه و دیگر کشورهای غربی مخالف تجزیه عراق هستند.[160]
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از استقلال کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با «نیروهای میانه‌رو در منطقه» حمایت کرد. نتانیاهو در سخنرانی‌اش کردها را «ملت مبارزی» خواند که «تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش استقلال را دارند.» اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده‌است.[163]
صالح مسلم رهبر کردهای سوریه و حزب دمکراتیک کردستان سوریه گفت: جدایی کردها از عراق مورد تأیید ما نیست، در شرایط فعلی جدایی منطقه کردستان عراق از کل عراق به نفع کردها نخواهد بود. تجزیه کشورها و رودررو قرار دادن ملیت‌ها با یکدیگر عملی صحیح نیست. وی با ادعای این که الگوی دولت ملی در قرن ۲۱ کارایی ندارد، افزود: الگوی دولت ملی، قومیت‌های مختلف را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد و کسی این مدل را در قرن حاضر قبول ندارد. او گفت: ما از جدایی از سوریه دفاع نمی‌کنیم، کردها و سوری‌ها درصدد ساختن یک سوریه مبتنی بر حقوق بشر با هم یاری یکدیگر هستند.[164]
حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را «به صراحت» به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده‌است. وی گفت: ایران جلوی تحقق «رویاهای نتانیاهو» را خواهد گرفت. امیرعبداللهیان با «دوستانه» توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به «خویشتن‌داری» فراخواند و تأکید آنان بر برگزاری همه‌پرسی را «شتابزده» دانست.[165]
عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر گفت: همه‌پرسی که هم‌اکنون کردها به منظور جدایی از عراق، خواهان برگزاری آن هستند در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث شروع فروپاشی «فاجعه آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود که اکنون با حمله داعش شروع شده‌است.[166][167]
در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب دمکرات کردستان»، «حزب کومله کردستان ایران» و «پژاک» به عنوان احزاب تأثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. حتی پژاک هم پذیرفته‌است به آراء مردم کردستان عراق در همه‌پرسی احترام بگذارد.[168]
کندن خندق (کَندَگ)
مسئولان اقلیم کردستان عراق اعلام کردند که این اقلیم با حفر خندقی طولانی از مرزهای سوریه تا مرز ایران، خود را از مناطق متشنج جدا می‌کند و هم‌اکنون عملیات حفر این خندق در مرزهای اربیل، موصل و اطراف کرکوک و دهوک آغاز شده‌است. وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که این اقلیم حفاری خندق را در مرزهای خود با مناطقی که ارتش عراق از آنها عقب‌نشینی کرده‌است آغاز کرده و این خندق از شهر مرزی ربیعه، سوریه در مرز عراق با سوریه در استان نینوا آغاز و در مرزهای عراق و ایران در شهر جلولا، در استان دیالی پایان می‌یابد.[169]
جستارهای وابسته
منابع
- "Obama vs ISIS: This time it's personal". The Daily Beast. 22 August 2014. Retrieved 9 September 2014.
- "US weighs direct military action against ISIS in Syria". The New York Times. 22 August 2014. Retrieved 9 September 2014.
- "French hostage beheading: France to boost Syria rebels". BBC News. Retrieved 28 September 2014.
- "Australia says it is deploying warplanes to join Iraq campaign". The Daily Telegraph. Yahoo. 22 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
- Battling Dutch, Belgium prepare to send forces, MSN, archived from the original on 29 September 2014, retrieved 18 October 2014.
- "Canada to join anti-Islamic State air strikes". BBC. 3 October 2014. Retrieved 3 October 2014.
- "Denmark, Isis", The Huffington Post, 9 September 2014.
- "Sweden rejects calls for military support to Iraq". The Local. Sweden. 18 August 2014. Retrieved 18 August 2014.
- "Islamic State: France ready to launch Iraq air strikes". BBC. 18 September 2014. Retrieved 18 September 2014.
- "France bombs Isis depot in Iraq". The Guardian. 21 September 2014. Retrieved 19 September 2014.
- "Germany to start airlifting aid to Iraq". Germany: DW. Retrieved 14 August 2014.
- "Germany offers military aid against IS group". Al Jazeera English. 31 August 2014. Retrieved 9 September 2014.
- «Iraq, il ministro Pinotti: "Dall'Italia 280 soldati per addestrare i curdi, Predator e armi"». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴.
- Iraq, tornano i soldati italiani. Pinotti: nostro dovere agire
- Dutch send fighter jets to strike Iraq, Yahoo.
- "Britain ready to supply Kurds with arms". Reuters. Retrieved 18 August 2014.
- "Spain to send 300 soldiers to Iraq to train its Army". El País. 9 October 2014. Retrieved 12 October 2014.
- "RAF jets sent on Iraqi combat mission", BBC, 27 September 2014.
- "US, Arab allies launch first wave of strikes in Syria". Fox News. 22 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
- "Italy Send Aid to Iraq". RIA. Russia. 15 August 2014.
- "Renzi arrives in Baghdad for meetings with Iraq leaders". Gazzetta del Sud. ایتالیا. Retrieved 21 August 2014.
- "Greece Brings War Against the Islamic State". Greek Reporter. 25 September 2014.
- "Wary Spain Remains Reluctant Partner in anti-IS Coalition". Rudaw. 24 September 2014. Retrieved 2 October 2014.
- Nissenbaum, Dion (14 August 2014). "US Military Shifts to Helping Kurds Fight Back". The Wall Street Journal. Retrieved 18 August 2014.
- Weaver, Matthew (14 August 2014). "Iraq crisis: EU backs plans by member states to arm Kurd fighters". The Guardian. Retrieved 18 August 2014.
- Likmeta, Besar (27 August 2014). "Albania Starts Shifting Weapons to Iraqi Kurds". Balkan Insight.
- "До 2020 година 1.8 млрд. лв. ще бъдат вложени в армията" (به بلغاری). Bulgaria: Dir. 20 September 2014. Retrieved 20 September 2014.
Shalamanov does not consider the conflict in Ukraine to be the only short-term threat for Bulgarian national security, which is why our country is sending armaments to the opponents of Islamic State… According to him, the events in northern Iraq and Syria represent a growing risk that threatents our national interests.
Unknown parameter|trans_title=ignored (help) - "Hrvatska u borbi protiv islamista: Na zahtjev SAD-a šaljemo oružje za iračku vojsku". Jutarnji list (به کروات). Croatia. 21 August 2014. Retrieved 22 August 2014.
- "Slovakia Launches Aid for Displaced Civilians in Northern Iraq". Emerging Europe (blog). The Wall Street Journal. 14 August 2014. Retrieved 18 August 2014.
- "Norway Pledges Super Hercules Aircraft for Iraq Aid Effort". The Wall Street Journal. Retrieved 11 September 2014.
- "Polish Aid For Refugees from Nineveh in Iraq". Poland: MSZ.
- "Tehran's Boots on the Ground". Foreign Policy. 9 September 2014. Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 11 September 2014.
- Blanford, Nicholas (16 July 2014). "Why Hezbollah is playing a smaller role in this Iraqi conflict". The Christian Science Monitor. Retrieved 12 October 2014.
- "US and Iraqis Try to Fragment Extremist Group". The New York Times. 12 July 2014. Retrieved 13 July 2014.
- Van Heuvelen, Ben. "Amid turmoil, Iraq's Kurdish region is laying foundation for independent state". The Washington Post. Retrieved 13 June 2014.
Kurdistan's military forces… have taken over many of the northernmost positions abandoned by the national army, significantly expanding the zone of Kurdish control… ‘In most places, we aren't bothering them [ISIS], and they aren’t bothering us – or the civilians,’ said Lt. Gen. Shaukur Zibari, a pesh merga commander.
- Hassan (17 June 2014). "More Than ISIS, Iraq's Sunni Insurgency". Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved 20 June 2014.
- "IŞİD ve El Nusra'nın birleştiği iddia edildi", Star Gazete (به ترکی استانبولی), archived from the original on 28 January 2015, retrieved 18 October 2014.
- Grubb, Ben (4 October 2014). "The man calling Australia's shots in the new Iraq war". SMH.com.au. Fairfax Media. Retrieved 5 October 2014.
- "France strikes Islamic State group's depot in Iraq", ABC News, Go.
- al-Obaidi, Hassan (8 September 2014). "Iraqi airstrike kills key ISIL leader". Al Shorfa. Retrieved 22 September 2014.
- "3 ISIL leaders killed in Iraqi airstrike north of Mosul". Al Shorfa. 11 September 2014. Retrieved 22 September 2014.
- "Top ISIS Leaders are Revealed". Alarabiya. 13 February 2014.
- "Khorasan leader killed by U.S. air strike in Syria last week, Al-Qaida member tweets". Haaretz. September 28, 2014. Retrieved October 1, 2014.
- Crowley, Michael (18 August 2014). "Obama la Mission Creep in Iraq". Time.
- Welch, William M (3 September 2014). "US sending 350 more troops to Iraq". USA Today.
- "2,300 U.S. Marines deploy new quick-reaction force in Kuwait".
- Lamothe, Dan (19 July 2014). "US companies pulling contractors from Iraqi bases as security crumbles". The Washington Post. Retrieved 13 August 2014.
- Nissenbaum, Dion (3 February 2014). "Role of US Contractors Grows as Iraq Fights Insurgents". The Wall Street Journal. Retrieved 13 August 2014.
- "US airstrikes in Syria", ABC News, Go
- "The A-10 Thunderbolt, Saved By Congress, Joins Airstrikes Against ISIS In Syria". International Business Times. September 23, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- "Raptors, bombers & drones: How US-led ISIS strikes caused carnage in Syria". RT. Retrieved 25 September 2014.
- Capaccio, Tony (10 October 2014). "Pentagon Says Islamic State Fight Costs $7.6 Million/Day". Bloomberg.com. Retrieved 13 October 2014.
- Rush, James (6 October 2014). "Isis air strikes: US brings in Apache helicopters as British jets target militants in Iraq". Independent.co.uk. Retrieved 8 October 2014.
- "Predator drones being flown over Isil's Syrian 'capital'". The Daily Telegraph. September 8, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- "Reaper drones pinpoint Jihadi John: Terrorist has been tracked by British forces but security chiefs fear 'kill or capture' mission would end in failure". دیلی میل. October 4, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- Cooper, Hayden (5 October 2014). "Australians back air strikes against Isis in Iraq by three to one, poll shows". TheGuardian.com. Retrieved 5 October 2014.
- "Australia says ready to strike ISIL in Iraq". AlJazeera.com. 3 October 2014. Retrieved 6 October 2014.
- Bree, Max (9 October 2014). "Largest group in decades". Air Force. Australian Department of Defence. p. 3. Retrieved 7 October 2014.
- McGuirk, Rod (3 October 2014). "Australia says it will launch airstrikes in Iraq". NavyTimes.com. Associated Press. Retrieved 5 October 2014.
- Radulova, Lillian (1 September 2014). "Australian military transport plane 'shot at' by Islamic State fighters in northern Iraq while delivering aid". DailyMail.co.uk. Retrieved 5 October 2014.
- "House approves combat mission against ISIS". ctvnews.ca. 7 October 2014. Retrieved 7 October 2014.
- "ISIS in Iraq: Canada to send special ops soldiers as advisers". cbc.ca. 4 September 2014. Retrieved 7 October 2014.
- "MPs vote to join U.S. -led bombing campaign against ISIL". canada.com. 7 October 2014. Retrieved 7 October 2014.
- "Canadian transport planes join military effort in Iraq". thestar.com. 15 August 2014. Retrieved 7 October 2014.
- Dánsko vyšle sedm stíhaček proti Islámskému státu v Iráku (به چکی), Czech Republic: Český noviny.
- "La France renforce son dispositif militaire en Irak avec trois Rafale". Le Monde.fr. Retrieved 8 October 2014.
- "Germany Sending 40 Soldiers to Iraqi Kurdistan". Naharnet. 13 September 2014.
- Iraq, tornano i soldati italiani. Pinotti: È nostro dovere intervenire
- "Dutch Parliament commits soldiers, F-16s to fight ISIS in Iraq". NL Times. Archived from the original on 2 April 2016. Retrieved 28 September 2014.
- "Two more UK Tornados to join fight against Islamic State". BBC.com. 2 October 2014. Retrieved 5 October 2014.
- http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/11165898/Reaper-drones-sent-to-battle-Isil.html
- "ISIS, Inc. – Jihadists attract investors, fighters with annual reports & glossy PR". RT. Retrieved 3 October 2014.
- Nadimi, Farzim (10 September 2014). "Iran Is Expanding Its Military Role in Iraq in a Bunch of Ways". Business Insider. Retrieved 27 September 2014.
- Beauchamp, Zack (23 September 2014). "Iran is fighting on the Iraqi government's side". Vox. Retrieved 26 September 2014.
- "Iran Is Expanding Its Military Role In Iraq In A Bunch Of Ways". Business Insider. Retrieved 16 October 2014.
- "CIA: Islamic State group has up to 31,500 fighters".
- http://www.bbc.com/news/world-middle-east-29660029
- http://www.ibtimes.co.uk/isis-syria-news-iraqi-pilots-training-isis-fighters-fly-captured-planes-1470514
- http://mideasti.blogspot.com/2014/06/the-fight-for-samarra-did-isis-use.html
- http://edition.cnn.com/2014/08/24/opinion/bergen-schneider-drones-isis/
- http://www.nytimes.com/video/world/middleeast/100000003082541/footage-from-an-isis-drone.html
- http://www.usnews.com/news/articles/2014/06/11/why-is-jabhat-al-nusra-no-longer-useful-to-turkey
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴.
- "Marine is first U.S. death in operations against Islamic State". Ca.News.Yahoo.com. Reuters. 3 October 2014. Retrieved 6 October 2014.
- Sherlock, Ruth (21 August 2014). "The failed US mission to try and rescue James Foley from Islamic State terrorists". Telegraph. Retrieved 23 August 2014.
- "Islamic State's execution videos are sly propaganda written in blood". Al Jazeera America. 3 September 2014. Retrieved 3 September 2014.
- "Isil using anti aircraft batteries captured in Iraq", The World Tribune, 12 September 2014, archived from the original on 1 September 2015, retrieved 18 October 2014.
- IS beheads French hostage in video, Sky.
- "David Haines's 'evil murder' condemned by PM". BBC News. Retrieved 14 September 2014.
- Amir Vahdat (25 June 2014). "3 Iranian troops killed in attack near Iraq border". Navy Times.
- "Hezbollah commander killed in Iraq: sources". Reuters. Archived from the original on 28 January 2015. Retrieved 16 October 2014.
- "Hezbollah man dies on 'jihad duty' in Iraq". Al Jazeera. Retrieved 16 October 2014.
- "Hezbollah Commander Killed In Iraq". The Huffington Post. Retrieved 16 October 2014.
- "Hezbollah commander killed in Iraq". The Daily Star Lebanon. Retrieved 16 October 2014.
- http://www.aljazeera.com/humanrights/2014/10/iraq-shia-fighters-guilty-war-crimes-2014101311251478369.html
- http://bigstory.ap.org/article/12e16712aa854b1ba75b21b891444364/airstrikes-not-end-threat-syrian-terror-cell
- Lister, Charles; Fellow, ContributorSenior; Institute, Middle East; Consultant, Senior; Initiative, The Shaikh Group's Syria Track II Dialogue (2014-08-07). "Not Just Iraq: The Islamic State Is Also on the March in Syria". HuffPost. Retrieved 2021-04-25.
- McKay، Hollie (۲۰۱۷-۱۲-۰۵). «Trump, Mattis turn military loose on ISIS, leaving terror caliphate in tatters». Fox News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- Staff, Reuters (2015-10-26). "Syrian rebels to Russia: Stop bombing us". Retrieved 2021-04-25.
- "UN report says ISIL gaining ground in Libya". www.aljazeera.com. Retrieved 2021-04-25.
- McKay، Hollie (۲۰۱۷-۱۲-۰۵). «Trump, Mattis turn military loose on ISIS, leaving terror caliphate in tatters». Fox News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- "ISIL 'caliphate' totally eliminated: SDF". www.aljazeera.com. Retrieved 2021-04-25.
- Lederer، Edith M. (۲۰۲۰-۰۸-۲۵). «Over 10,000 Islamic State fighters active in Iraq, Syria as attacks 'significantly' increase: UN». Military Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- «UN official calls ISIS commanders war crimes suspects». Deutsche Welle. ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۴.
- «اوباما: همه گزینه‌ها برای کمک به عراق باز است». بخش فارسی دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴.
- «UN 'may include' Isis on Syrian war crimes list». بی‌بی‌سی. ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۴.
- «"داعش ISIL" ISIS محصول و تولید کجا است؟». پارسی. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - Security Council. «Security Council 7242nd Meeting». شورای امنیت بخش اسناد. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۴.
- "Foreign Terrorist Organizations". Bureau of Counterterrorism. United States Department of State. Retrieved 28 July 2014.
- "Proscribed Terrorist Organisations" (PDF). Home Office. 20 June 2014. Retrieved 31 July 2014.
- «BNPT Declares ISIS a Terrorist Organization».
- رویترز: ایران به دنبال معامله بر سر داعش و مذاکرات هسته‌ای است بی‌بی‌سی فارسی
- آمریکا: ائتلافی با حضور 40 کشور علیه داعش تشکیل داده‌ایم، اما ایران در این ائتلاف نیست خبرگزاری انتخاب
- اعلام آمادگی کشورهای عرب برای همکاری با آمریکا علیه 'داعش' بی‌بی‌سی فارسی
- جان کری برای مقابله با 'داعش' با وزرای خارجه عرب رایزنی می‌کند بی‌بی‌سی فارسی
- اوباما: داعش در سوریه هم تعقیب خواهد شد بی‌بی‌سی فارسی
- کری در عراق: جهان نمی‌تواند شاهد گسترش شرارت داعش باشد بی‌بی‌سی فارسی
- «حملات هوایی آمریکا و متحدانش به مواضع داعش در سوریه آغاز شد». بخش فارسی دویچه وله. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- «"تلفات و خسارت سنگین" حملات آمریکا علیه مواضع داعش». بخش فارسی دویچه وله. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- «واکنش‌ها به حمله هوایی آمریکا و چند کشور عربی به مواضع داعش در سوریه». بخش فارسی بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- اعلام رسمی کاخ سفید در مورد جنگ با داعش خبرگزاری انتخاب
- اعزام 3 هزار تفنگدار دریایی آمریکا برای آزادسازی موصل خبرگزاری انتخاب
- «موشک‌های شلیک شده از خزر بر فراز کردستان عراق+فیلم». Fars News Agency. ۲۰۱۵-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۰-۰۸.
- مالکی شماری از فرماندهان ارتش را برکنار کرد؛ "به‌زودی مردم را از واقعیت‌ها مطلع می‌کنم" ایسنا
- استاندار نینوا: تکبر اقلیم کردستان و دولت مرکزی باعث سقوط موصل شد ایسنا
- به پیش‌روی‌های خود ادامه دهید جنگ هنوز تمام نشده ... ایسنا
- «فتوای آیت‌الله سیستانی: سلاح به دست بگیرید و در برابر داعش دفاع کنید». بخش فارسی دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴.
- «ساندی تایمز ادعا کرد: ژنرال سلیمانی، فرمانده ارتش از هم فروپاشیده عراق و عملیات دفاع از بغداد». وبگاه انتخاب. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۴.
- ساندی تایمز: قاسم سلیمانی فرماندهی دفاع از بغداد را برعهده گرفته‌است دویچه‌وله فارسی
- سایه قاسم سلیمانی در کردستان عراق بی‌بی‌سی فارسی
- وال‌استریت ژورنال: قاسم سلیمانی با حرکت‌های آمریکا مقابله می‌کند
- جزئیات نیویورک تایمز از نقش قاسم سلیمانی در عراق بی‌بی‌سی فارسی
- آماده‌باش نیروی زمینی ارتش در مرزهای غربی کشور خبرگزاری انتخاب
- ردپای سپاه قدس در عراق پررنگ‌تر شده‌است دویچه‌وله فارسی
- کشته شدن یک خلبان ایرانی در "دفاع از سامرا" دویچه‌وله فارسی
- ردپای سپاه قدس در عراق پررنگ‌تر شده‌است دویچه‌وله فارسی
- موضع رسمی حسن روحانی: تنها در صورت درخواست دولت عراق، به این کشور کمک نظامی خواهد شد دویچه‌وله فارسی
- ارسال اسلحه به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق دویچه‌وله فارسی
- ارسال جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق دویچه‌وله فارسی
- «اشتباه محاسباتی قاسم سلیمانی ایران را به لبه پرتگاه برده‌است» دویچه‌وله فارسی
- ورود 200 نیروی ویژه ایرانی به کرکوک برای نابودی داعش خبرگزاری انتخاب
- پیکر مطهر یک شهید مدافع حرم در شیراز تشییع شد
- پیکر 4 شهید در اصفهان تشییع شد
- پیکر شهید حمید رضا زمانی در اسلامشهر تشییع شد
- تصویری/ تشییع پیکر دو تن از سادات مدافع حرم در قم
- مراسم تشییع سه شهید مدافع حرم در قم
- «تشییع باشکوه شهید مدافع حرم در حرم حضرت معصومه(س) + تصاویر». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.
- حکم آیت‌الله مکارم شیرازی برای دفاع از عراق ایسنا
- ایران حمله هوایی به داعش در عراق را «تأیید کرد» رادیو فردا
- روزنامه گاردین: مقام ایرانی حمله به داعش در عراق را تأیید کرد بی‌بی‌بی فارسی
- گاردین: ایران حمله هوایی به مواضع «دولت اسلامی» را تأیید کرد دویچه‌وله فارسی
- ایران روزانه 140 تن تجهیزات نظامی به عراق می‌فرستد دیپلماسی ایرانی
- روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳
- «روابط به هم تنیده داعش، طالبان و القاعده با رژیم ایران». alarabiya.
- «ایران و نظام اسد در تأسیس داعش و حمایت از القاعده، دست دارند». alarabiya.
- «آیا قاسم سلیمانی نقشی ویژه در فروپاشی خلافت داعش داشت؟». دویچه وله آلمان.
- سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیشمرگ در پایگاه نظامی تل الورد ایسنا
- در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به‌طور کامل درگیری‌های دیگری ایسنا
- دختران کرد آماده نبرد با داعش دویچه‌وله فارسی
- تأکید کری بر اتحاد عراقی‌ها در میان اشاره کردها به تلاش برای استقلال بی‌بی‌سی فارسی
- تقاضای بارزانی از پارلمان کردستان برای آمادگی برای رفراندوم استقلال خبرگزاری انتخاب
- فراخوان رئیس اقلیم کردستان عراق به تدارک برگزاری همه‌پرسی استقلال دویچه‌وله فارسی
- اعلام حمایت نتانیاهو از استقلال کردستان عراق دویچه‌وله فارسی
- رهبر کردهای سوریه: جدایی کردها از عراق را تأیید نمی‌کنیم خبرگزاری انتخاب
- معاون وزارت خارجه ایران: هرگز اجازه نمی‌دهیم عراق تجزیه شود بی‌بی‌سی فارسی
- السیسی: استقلال کردستان عراق «فاجعه» است خبرگزاری انتخاب
- عبدالفتاح سیسی: به آمریکا و اروپا در مورد کمک به داعش هشدار داده بودم/به اینها گفته بودم، این گروه بعد از سوریه به سمت عراق، اردن و عربستان خواهد آمد خبرگزاری انتخاب
- احزاب کرد ایرانی درباره استقلال کردستان عراق چه می‌گویند؟ دویچه‌وله فارسی
- کردهای عراق در حال حفر خندق در مرزهای خود خبرگزاری انتخاب
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «2014 military intervention against the Islamic State of Iraq and the Levant». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴.
منازعه‌های خاورمیانه در قرن‌های ۲۰ و ۲۱ میلادی | |
|---|---|
| دههٔ ۱۹۱۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۲۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۳۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۴۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۵۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۶۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۷۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۸۰ م. |
|
| دههٔ ۱۹۹۰ م. |
|
| دههٔ ۲۰۰۰ م. |
|
| دههٔ ۲۰۱۰ م. |
|
عبارت‌های ایتالیک نشان‌دهندهٔ ادامه داشتن منازعات مذکور تا حال حاضر هستند. عبارت‌های بولد نیز نشان‌دهندهٔ منازعاتی با بیش از صد هزار کشته می‌باشند. | |
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
.svg.png.webp){kind=small}
| شرکتکنندگان |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| درگیری‌ها |
| ||||
| جستارهای وابسته |
| ||||
| |||||
