نقض حقوق دانشجویان توسط جمهوری اسلامی ایران
حقوق شمار چشمگیری از دانشجویان توسط نظام جمهوری اسلامی ایران، نقض شده‌است که از سوی برخی از رسانه‌های خبری و سازمان‌های پشتیبان حقوق بشر، گزارش شده‌است و در این مقاله، بخش‌هایی از آن گزارش‌ها آمده‌است.
پیشینهٔ نقض حقوق دانشجویان
جنبش دانشجویی ایران،[1] مانند جنبش‌ها و گروه‌های کارگران، زنان، نویسندگان و روزنامه‌نگاران…، از جایگاه مهمی در جامعه ایران، برخوردار است؛[2] با این حال، در نظام جمهوری اسلامی ایران، حقوق انسانی دانشجویانِ[3] به ویژه دگراندیش و منتقد، مانند حقوق گروه‌های معترض دیگر، همچون: نویسندگان، شاعران، روشنفکران، هنرمندان، روزنامه‌نگاران، آموزگاران، کارگران، اقلیت‌های قومی و دینی،[4] وکیلان، فعالان حقوق بشر و زنان…، نقض می‌شود.[5]
روند سرکوب جنبش دانشجویی ایران در دهه ۹۰، از دهه ۸۰، شدیدتر بوده‌است.[6]
انقلاب فرهنگی
حکومت جمهوری اسلامی در راستای اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲، به اخراج و سرکوب حتی خونین دانشگاهیان ایران پرداخت که در پی آن، دانشگاه‌های سراسر کشور تا چند سال، تعطیل شدند و دانشجویان و استادان (دگراندیش، چپ (کمونیست)، بهائی... و هوادار حکومت پهلوی)، از دانشگاه‌ها اخراج شدند. در این رخداد، سه تن از دانشجویان، کشته شده و صدها تن نیز زخمی گشتند.[7]
حمله به کوی دانشگاه در ۱۳۷۸
در پی سرکوب[8][9] اعتراضات دانشجویان در کوی دانشگاه از ۱۸ تا ۲۳ تیر ۱۳۷۸، ۷ دانشجو، کشته یا ناپدید شدند.[10][11] و بیش از ۴۰۰ دانشجو نیز زخمی شدند.[12]
سرکوب اعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸
در اعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸ (تا ۱۳۹۰)، شمار قابل توجهی از دانشجویان معترض به همراه مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران، زنان و کارگران…، سرکوب، بازداشت، زخمی و کشته شدند.[13]
حمله به کوی دانشگاه در خرداد ۱۳۸۸
در اعتراضات کوی دانشگاه در روز ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ نیز چند تن از دانشجویان، کشته شدند.[14][15]
سرکوب اعتراضات سراسری آذر ۱۳۸۸
ده‌ها هزار نفر از مردم به همراه دانشجویان (دانشگاه‌های تهران، امیر کبیر، هنر، شریف، علم و صنعت، خواجه نصرالدین طوسی و آزاد اسلامی…)، در اعتراضات سراسری ۱۶ آذر ۱۳۸۸ (روز دانشجو) حضور یافتند[16][17][18] که این اعتراضات تا ۱۸ آذر ادامه یافت[19] و سرانجام (مانند جنبش‌های اعتراضی دیگر)، سرکوب شد.[20]
ممنوعیت تحصیلی دانشجویان دین‌ناباور، نوکیش و غیر کتابی
- در نظام جمهوری اسلامی ایران، هیچ از بهائیان، حق تحصیل در دانشگاه، محرومند.[24] دیوان عدالت اداری تأکید کرده که بهائیان در ایران، حق تحصیل در دانشگاه را ندارند.[25]
- افزون بر بهائیان، دین‌گرایان غیر کتابی دیگر و نیز انسانهای دین‌ناباور (فرادینی) نیز از جهت قانونی، حق تحصیل در دانشگاه را ندارند.[26]
کشته‌شدگان
- در پی حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸)، ۷ تن[27][28] از دانشجویان، از جمله: عزت‌الله ابراهیم‌نژاد، فرشته علیزاده،[29][30][31] و تامی حامی‌فر[32][33] کشته شدند.
- در پی اعتراضات سال ۱۳۸۸، شماری از دانشجویان، همچون: فاطمه براتی، کسری شرفی، مبینا احترامی، کامبیز شعاعی و محسن ایمانی…، کشته شدند.[34][35]
- همچنین در جریان حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸)، سعید زینالی به دست مأموران امنیتی، ربوده و برای همیشه، ناپدید شد.[36][37]
- مأموران امنیتی در برابر پافشاری پدر و مادر سعید زینالی برای آگاهی از وضعیت فرزندشان گفتند که چرا دنبال دو پاره استخوان می‌گردید؟![38]
احضار، بازداشت، زندان و شکنجه
- بهاره هدایت، مهدیه گلرو و مجید توکلی، سه تن از ده‌ها دانشجوی زندانی اعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸ هستند.[39]
- در سال ۱۳۸۸، بهرام واحدی، سورنا هاشمی، آرش رایجی، پیام شکیبا و محمدحسن جنیدی از دانشجویان دانشگاه زنجان، هر یک به یک سال زندان، محکوم شدند.[13]
- در سال ۱۳۸۸ خورشیدی، دانشجویان متحصن دانشگاه بابل، به هنگام ورود به دانشگاه، مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.[13]
- در سال ۱۳۸۸، ایمان صدیقی و محسن برزگر و نیما نحوی، هر یک به ۱۰ ماه حبس تعزیری و ۵ سال محرومیت از تحصیل در دانشگاه نوشیروانی بابل، محکوم شدند.[13]
- نازنین محمدنژاد؛ دانشجو، نویسنده، شاعر و زندانی عقیدتی که فقط به دلیل نوشته‌های انتقادی‌اش در زمینهٔ حقوق بشر در ایران، از جمله، دربارهٔ حقوق زنان و حقوق کارگران، در پی یورش مأموران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بازداشت و زندانی شد.[40][41]
- در سال ۱۳۸۸، عبدالله نژاد، وکیل دادگستری و دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق به ۲۸ ماه حبس محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، سهراب کریمی، دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران به پرداخت دو میلیون و یک صد هزار تومان جزای نقدی بدل از ۲ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، سید مسعود علوی، دانشجوی دانشگاه آزاد ارومیه به دو ترم تعلیق توسط دانشگاه و دویست هزار تومان جزای نقدی و سی ضربه شلاق محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، معصومه (ایران) منصوری، دانشجوی علوم کامپیوتر دانشگاه امیرکبیر به ۱۰ سال زندان و تبعید به زندان قزل حصار، محکوم شد.[13]
- احسان منصوری، به اتهام انتشار کاریکاتور موهن در یکی از نشریات دانشجویی، به دو سال حبس، محکوم شد.[42]
- در سال ۱۳۸۸، محمد صیادی، دبیر سیاسی پیشین انجمن اسلامی دانشجویان همدان، در دادگاه تجدید نظر، به ۲ سال حبس تعذیری، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، علی‌رضا فیروزی، دانشجوی دانشگاه زنجان، به یک سال و چهار ماه زندان، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، وریا مروتی، دانشجوی دانشگاه پیام نور بیجار، از سوی دادگاه تجدید نظر استان کردستان، به یک سال زندان، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، کاوه رضایی، عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشگاه بوعلی همدان به ۱۸ ماه حبس تعزیری، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، علی کانطوری به ۳۲ ماه حبس، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، محمد اسماعیل‌زاده، دانشجوی دانشگاه پیام نور بابل و وبلاگ‌نویس، به ۹۱ روز حبس تعزیری و نیز به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و حضور در تجمعات، به ۱۰ ماه حبس تعلیقی، محکوم شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، احسان منصوری، دانشجوی دانشگاه امیر کبیر که مدت زیادی را در زندان گذراند، از دانشگاه اخراج شد. او در زمان برگزاری امتحانات، ممنوعِ ورود شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، هدایت غزالی و صباح نصری، دو دانشجوی کُرد که پس از تحمل یک سال و نیم حبس، از زندان آزاد شدند، از ادامه تحصیل، بازماندند.[13]
- نرمیان مصطفوی یکی از دانشجویانی است در سال ۱۳۸۸، در زندان بود.[13]
محرومیت و ممنوعیت تحصیلی، سیاسی و اجتماعی
- در سال ۱۳۸۶ خورشیدی، به گفته جامعه جهانی بهائی، دانشجویان بهائی از دانشگاه‌های ایران، اخراج شدند.[43]
- در سال ۲۰۱۷ میلادی، ده‌ها تن از دانشجویان، از حق تحصیل در دانشگاه، محروم شدند.[44]
- در سال ۱۳۸۸، مهدیه گلرو، از تحصیل در دانشگاه طباطبایی، محروم شده و به دادگاه انقلاب احضار شد.[13]
- در سال ۱۳۸۸، سیاوش سلیمی‌نژاد و علی‌تقی پور، هر یک به ۱۰ ماه حبس تعلیقی و ۵ سال محرومیت از تحصیل در این دانشگاه، محکوم شدند.[13]
- لیلا صحت و علی قلی‌زاده، بهزاد جدی، ابراهیم شهبازی و شهرام شوقی از تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، محروم شدند.[13]
- در سال ۱۳۸۸، مجید توکلی و احمد قصابان، برای ادامه تحصیل با مشکل، روبه‌رو شدند.[13]
- در سال ۱۳۸۸، سیامن غیاثی، دانشجوی علوم پایه دانشگاه رازی کرمانشاه، با حکم کمیته انضباطی، اخراج شد.[13]
- در پی اعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸، بهاره هدایت، مهدی عرب‌شاهی، میلاد اسدی، فرید هاشمی و امین نظری، سعید فیض‌الله‌زاده، مجید دری، تحصیل دانشگاه، محروم شدند.[13]
- در سال ۱۳۸۸، محمد پورعبدالله، دانشجوی مهندسی شیمی دانشگاه تهران، در زندان قزل حصار، در حال گذران حبس است.[13]
توقیف نشریات دانشجویی
- در سال ۱۳۸۸ خورشیدی، چند نشریه دانشجویی به نام‌های «گلاوژ»، «هفت نون»، «روزنه» و «گچ پژ»، تا یک سال، توقیف شدند.[13]
فعالیت‌ها و اعتراضات دانشجویان
- اعتراضات دانشجویی از ۱۸ تا ۲۳ تیر ۱۳۷۸؛
- اعتراضات دانشجویی در ۲۵ خرداد ۱۳۸۸؛
- در ۱۶ آذر ۱۳۹۸، گروهی از دانشجویان، از اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸-که در پی آن، ۱۵۰۰ تن، کشته شدند[45][46][47][48]-پشتیبانی کردند.[49]
واکنش‌ها و اعتراضات دیگران به سرکوب دانشجویان
- سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در گزارشی، از حملات بر ضد دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه در ۳۲ کشور، از جمله، ایران انتقاد کرد.[50]
جستارهای وابسته
منابع
- «جنبش دانشجویی ایران». iranintl.
- «جنبش دانشجویی برای احیای دوباره نیازمند چیست؟». radiofarda.
- «گزارش نقض حقوق دانشجویان در ایران به شورای حقوق بشر». دویچه وله.
- «نقض حقوق بشر؛ گزارش چهار فعال ایرانی به مقامات آلمان». دویچه وله فارسی آلمان.
- «گزارش حقوق بشر ایران در سال ۲۰۱۸». usembassy.
- «جنبش دانشجویی ایران در دهه نود؛ از سرکوب در دولت احمدی‌نژاد تا اولویت خوابگاه در دولت روحانی». bbc.
- «انقلاب فرهنگی: رویارویی سیاسی یا اسلامی کردن دانشگاه». radiofarda.
- «از تیر ۷۸ تا تیر ۸۸؛ تاریخ قضاوت خواهد کرد». iranintl.
- «۲۰ سال پس از واقعه؛ ۱۸ تیر به روایت نقش‌آفرینانش». radiofarda.
- «وبگاه فارسی بی‌بی‌سی». دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۰۷.
- بیانیهٔ انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine (خبرنامه دانشگاه امیر کبیر)
- «بیست سال بعد از ۱۸ تیر ۷۸؛ سعید زینالی کجاست؟». bbc.
- «گزارش کانون مدافعان حقوق بشر از وضعیت حقوق بشر در ایران در بهار و تابستان ۱۳۸۸». radiofarda.
- «RFI - حمله به کوی دانشگاه». www1.rfi.fr. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۵.
- «نوروز اسامی شهیدان احراز هویت شده تا به امروز را منتشر می‌کند: اسامی و مشخصات دقیق 72 شهید جنبش سبز». web.archive.
- "Protesters: Iran Threatens Tougher Action". Time. Retrieved ۱۸ آذر ۱۳۸۸. Check date values in:
|تاریخ بازدید=(help) - «وقایع روز: ده‌ها هزار نفر در اعتراض به دولت در تظاهرات روز دانشجو شرکت کردند». صدای آمریکا.
- https://www.radiofarda.com/a/1897129.html. «در هر یک از دانشگاه‌های بزرگ تهران، صدها دانشجو تظاهرات کردند». radiofarda. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک) - «تجمعات دانشگاه تهران و شریف، دو روز بعد از ۱۶ آذر». archive.
- «انتقاد جهانی از حمله به تظاهرات مسالمت‌آمیز در روز دانشجو». دویچه وله آلمان.
- «دو هزار مورد نقض حقوق دانشجویان در دو سال و نیم».
- «گزارش کمیسیون حقوق بشر دفتر تحکیم از ۲۰۰۰ مورد نقض حقوق دانشجویان». بی‌بی‌سی.
- «گزارش نقض حقوق دانشجویان در ایران به احمد شهید ارایه شد». radiofarda.
- «اخراج ۱۲۸دانشجوی بهائی از دانشگاه‌های ایران». radiofarda.
- «دیوان عدالت اداری تأکید کرد؛ بهائیان در ایران حق تحصیلات دانشگاهی ندارند». iranpresswatch.
- «آیا تحصیل، حق قانونی همه ایرانیان است؟». factnameh.
- «وبگاه فارسی بی‌بی‌سی». دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۰۷.
- بیانیهٔ انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine (خبرنامه دانشگاه امیر کبیر)
- از تهران شادمان و سرحالبایگانی‌شده در ۱۷ مه ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine (هفته نامه نیمروز، ۱۶ اسفند ۱۳۸۱)
- گزارش نقض حقوق بشر دانشجویان در سالی که گذشت (کانون دفاع از حقوق بشر در ایران، اسفند۱۳۸۱)
- «Relazione annuale del comitato per il sostegno dei prigionieri politici in Iran - Berlino». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۲.
- «Iran Students Halt Protests But Still Press For Changes». Independent. ژوئیه ۱۹۹۹.
- «Iran Students Halt Protests But Still Press For Changes». New York Times. ژوئیه ۱۸, ۱۹۹۹.
- «RFI - حمله به کوی دانشگاه». www1.rfi.fr. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۵.
- «نوروز اسامی شهیدان احراز هویت شده تا به امروز را منتشر می‌کند: اسامی و مشخصات دقیق 72 شهید جنبش سبز». web.archive.
- «مادر سعید زینالی: ده سال است، به دنبال رد پایی از پسرم به تمام نهادها مراجعه کرده‌ام ولی هیچ‌کس پاسخگو نیست». تغییر. ۲۲ آذر ۱۳۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - «بیست سال بعد از ۱۸ تیر ۷۸؛ سعید زینالی کجاست؟». bbc.
- ««سعید زینالی کجاست»؛ بازگشایی پرونده قربانیان کوی دانشگاه پس از ۲۱ سال در توییتر». ایران اینترنشنال.
- «دو هزار مورد نقض حقوق دانشجویان در دو سال و نیم».
- «عفو بین‌الملل خواستار آزادی نازنین محمدنژاد، نویسنده و شاعر زندانی در ایران شد». voanews.
- «عفو بین‌الملل خواستار آزادی نازنین محمدنژاد، نویسنده و شاعر زندانی در ایران شد». radiofarhang.
- «گزارش نقض حقوق دانشجویان در ایران به شورای حقوق بشر». دویچه وله.
- «اخراج ۱۲۸دانشجوی بهائی از دانشگاه‌های ایران». radiofarda.
- «تداوم نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی، گزارشی جامع از سرکوب و اعدام در ایران طی سالی که گذشت». timesofisrael.
- «رویترز: خامنه‌ای دستور داد «هر کار لازم است بکنید»، «۱۵۰۰» نفر کشته شدند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
- «مورگان اورتگاس: اوباش خامنه‌ای ۱۵۰۰ نفر را در خیابان‌ها کشتند». صدای آمریکا.
- «آبان ۹۸: پنهان‌کاری حکومتی در مورد کشته‌شدگان اعتراض‌ها». رادیو زمانه.
- «واکنش «برایان هوک» به گزارش رویترز دربارهٔ دستور خامنه‌ای برای کشتن حدود ۱۵۰۰ معترض در ایران». voanews.
- «۱۶ آذر؛ حمایت گروهی از دانشجویان از اعتراض‌های آبان ماه». bbc.
- «سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) با انتشار گزارشی، از حملات صورت گرفته علیه دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه در ۳۲ کشور از جمله ایران انتقاد کرد». بی‌بی‌سی فارسی.
| |||||||
مفاهیم بنیادی و فلسفه |
| ||||||
| سازمانها |
| ||||||
| حقوق بین‌الملل |
| ||||||
| حقوق | |||||||
| |||||||
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.