نقض حقوق اقلیت‌ها توسط جمهوری اسلامی ایران
نقض حقوق اقلیت‌های عقیدتی (دینی و فرادینی)، قومی و زبانی و نیز جنسیتی توسط نظام جمهوری اسلامی ایران پس از بررسی از سوی سازمان‌های پشتیبان حقوق بشر، گزارش شده و به بخشی از آن در این مقاله، اشاره شده‌است.
نقض حقوق اقلیت‌های دینی و فرادینی
در نظام جمهوری اسلامی ایران، خداناباوران،[1] دین‌ناباوران، بهائیان، دراویش گنابادی، یارسانی‌ها، شیطان‌پرستان، مندائیان، سیک‌های ایران، رائلیان و همهٔ مسلمانانی که به کیشِ دیگری بگروند (نوکیشان اسلام‌ناباور)، فاقدِ هرگونه حقوقِ شهروندی، قانونی و بشری هستند.[2][3][4]
اقلیت‌های عقیدتی
در نظام جمهوری اسلامی ایران زندانیان عقیدتی و سیاسی به‌گونه سیستماتیک، شکنجه شده و حقوق انسانی‌شان مانند حقوق انسانی معلمان، استادان دانشگاه، کنشگران سیاسی و مدنی، کارگران و نیز اقلیت‌های عقیدتی…،[5] نقض می‌شود.[6]
در سال ۲۰۱۶ میلادی، دست‌کم ۱۱۵ نفر سنی، ۸۰ بهائی، ۲۶ نفر نوکیش مسیحی، ۱۸ درویش و ۱۰ یارسانی به دلیل گرایش دینی یا فعالیت در زمینه دینشان در زندان بودند.[7]
اقلیت‌های عقیدتی دینی رسمی
روحانیون در اوایل انقلاب ۱۳۵۷، با درخواست نمایندگان جامعه‌های غیرمسلمان (همچون: یهودیان، بهائیان و زرتشتیان…) مبنی بر به رسمیت شناخته شدن دین‌هایشان به عنوان دین‌های رسمی کشور مخالفت کردند و بر این اصرار کردند که نامسلمانان باید مشمول «ذمه» به‌شمار روند. در نهایت اصل ۱۳ قانون اساسی با تنها ۶ رأی مخالف (چهار نماینده غیرمسلمان و دو نماینده دیگر) به تصویب رسید.[8] بر طبق این اصل
ایرانیان زرتشتی، کلیمی، و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.
به باور عده‌ای، ذکر قید «تنها اقلیت‌های دینی» در این اصل در نهایت باعث شد تا دیگر جوامع دینی (از جمله بهائیان به عنوان بزرگترین جامعه دینی در ایران پس از مسلمانان) از داشتن حقوق شناخته شده محروم گردند.[9]
زرتشتیان
پیروان آیین زرتشتی (مزدیسنا، بهی) نیز از سوی مراکز امنیتی رژیم جمهوری اسلامی، تحت آزار و محدودیت هستند.[10][11][12][13][14][15]
مندائیان (صابئیان)
حقوق انسانی مندائیان (صابئیان)، با اینکه جزو اقلیت‌های دینی هستند، در حکومت جمهوری اسلامی، در موارد قابل توجهی، نقض می‌شود.[16]
یهودیان
یهودی‌ستیزی در ایران به عقاید محمد و قرآن بازمی‌گردد. کشمکش‌های یهودیان با مسلمانان و همچنین قتل‌عام‌های مسلمانان بر ضد یهودیان نیز پیشینه‌ای طولانی دارد.[17] چنین قتل‌عام‌هایی علیه یهودیان بنی‌نضیر و بنی‌قریظه، هیچگاه علیه مسیحیان وجود نداشته‌است. یهودیان در دوران باستان منجی و مسیح خود را کوروش بزرگ می‌دانستند.[17][18][19] حال آنکه با حمله اعراب به ایران و ورود اسلام به ایران، روابط ایرانیان و یهودی‌تباران به دلایل مذهبی و عقیدتی به شدت خدشه‌دار شده‌است. مسئله یهودی‌ستیزی در ایران، سیستماتیک و نهادینه شده‌است. در نظام جمهوری اسلامی ایران، یهودی‌ستیزی و صهیونیسم‌ستیزی و اسرائیلی‌ستیزی همگی دارای یک بار معنایی می‌باشند و هیچ‌گونه تفاوتی قائل نمی‌شوند.[17]
نظام جمهوری اسلامی ایران اتهاماتی را که علیه یهودیان وارد کرده، به هیچ گروهی وارد نکرده‌است؛ وجود پدیده هولوکاست،[20] گروه‌های اسلام‌گرای تندرو مانند داعش،[21][22][23] همجنسگرایی،[24] آئین بهائیت،[25] جنبش فمنیسم،[26] فراماسونری،[27] و دیگر مسائل، همگی را توطئه یهودیان برای نابودی اسلام و جمهوری اسلامی ایران می‌دانند؛ کارشناسان اپوزیسیون می‌گویند، جمهوری اسلامی ایران همیشه مقصر خطاها و ناکامی‌هایش را به گردن آمریکا و اسرائیل می‌اندازد و از مکانیسم دفاعی فرافکنی استفاده می‌کند. درضمن چنین بدگمانی و تفکرات هجومی مقامات جمهوری اسلامی ایران نسبت به اسرائیل را در علم اختلالات روانشناسی، «پارانویا» می‌نامند. انکار هولوکاست در ایران، سیاست خصمانه و پیاپی علیه یهودیان و اسرائیل، نوشتن عبارت «اسرائیل باید از صفحه روزگار محو شود» روی بدنه موشک‌های بالستیک،[28] بیان عبارت «اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید» توسط علی خامنه‌ای، نفرت‌پراکنی اکبر عبدی در سال ۲۰۱۳ میلادی علیه یهودیان[29][پاورقی 1] به کار بردن عبارت رژیم اشغالگر قدس و رژیم صهیونیستی، نوعی یهودستیزی به حساب می‌آید.
فدراسیون یهودیان ایرانی–آمریکایی، اعلام کرده‌است که مقامات ایرانی هیچ اطلاعاتی را دربارهٔ ۱۱ مرد یهودی که در ۱۹۹۴ و ۱۹۹۷ ناپدید شدند، نداده‌اند[30]
نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران کودکان یهودی را در استفاده از کتب غیر مذهبی یهودی محدود می‌کند و مدارس یهودی را ملزم به باز نگهداشتن مدارس در روز شنبه می‌کند. در مورد سطح ترقی یهودیان از نظر مشاغل تخصصی و به ویژه در دستگاه دولت محدودیت‌هایی وجود دارد.[31]
سید علی خامنه‌ای در سخنرانی ۲۹ تیر ۱۳۷۴ گفت دولت بی اصل و نسب؛ دولت جعلی؛ ملتِ دروغی. از اطراف دنیا آدم‌های شریر را گرد آوردند و ملغمه‌ای به اسم اسرائیل درست کردند. این ملّت است؟! هر جا یهودی‌های شریر و خبیثی بودند، در آنجا جمع شدند.[32]
مسیحیان
حکومت جمهوری اسلامی ایران، بیش از ۱۰۰ مسیحی را در عرض یک هفته، دستگیر کرده‌است و گروه فعالان مسیحی درب‌های باز (Christian advocacy group Open Doors) در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۹۷ گفته‌است که حکومت ایران، بی‌رحمانه پیروان مسیحی را در جمهوری اسلامی سرکوب می‌کند و این افزایش شدید دستگیری‌ها، به شدت، نگران کننده‌است.[33]
در جمهوری اسلامی ایران، مسلمانانی که مسیحی شوند (نوکیش)، به اعدام یا زندان…، محکوم می‌شوند.[34][35][36]
محمدتقی بهجت دربارهٔ طهارت اهل نصار و یهود در پاسخ به سؤال ۳۶۴: «نظر اسلام را دربارهٔ مسیحی، کلیمی، {{یهودی}} و زرتشتی بفرمایید»؛ فتوا داده‌است «همه نجس و کافر هستند»[37][38]
سنیان
با وجود اینکه جمهوری اسلامی ایران رسماً یک حکومت شیعه اثنی‌عشری است، اقلیت‌های قومی متعددی هستند که پیرو آئین تسنن بوده‌اند و تابع حکومت مرکزی نبوده‌اند. از کشتار کردهای ایران توسط حکومت مرکزی می‌توان کشتار قارنا را نام برد. شکنجه و کشتار کردهای ایران تا به امروز توسط جمهوری اسلامی ادامه دارد.[39][40]
اقلیت‌های عقیدتی (دینی و فرادینی) غیررسمی
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| اسلام‌ناباوری در ایران |
|---|
| نوشتارهای اصلی |
| نوشتارهای مرتبط |
|
| ایرانیان منتقد اسلام |
فرادینی‌ها (دین‌ناباوران)
در نظام جمهوری اسلامی ایران، دین‌ناباوران (آتئیست، کمونیست، دادارباور، ندانم‌گرا) و مرتدان، سرکوب (اعدام یا زندانی…) می‌شوند؛[43]
افراد خداناباور (آتئیست) به زندگی پس از مرگ عقیده نداشته و به اصالت لذت، گرایش دارند. آنها موافق با آزار رساندن به دیگران نبوده و در عین حال، اصراری هم به رساندن خیر به دیگران ندارند.
این افراد نیز اگر باورشان را آشکار کنند، با کیفر مرگ (اعدام) روبه‌رو می‌شوند.[44]
قوانین جمهوری اسلامی ایران دربارهٔ خداناباوری
ایران قوانین سختگیرانه‌ای دربارهٔ خداناباوران یا به‌طور کلی، افراد مرتد دارد، زیرا در قوانین اسلامی، حکم ارتداد برای مرد اعدام (چه توبه کند یا نکند) و برای زن، حبس ابد (در صورت عدم توبه) است. برطبق گزارش اتحادیه جهانی انسان‌گرا و اخلاق‌گرا، در مقایسه با سایر کشورها، افراد مرتد در کشورهای اسلامی با شدیدترین برخورد روبرو می‌شوند. ایران یکی از هفت کشوری است که مجازات افراد مرتد در آن، اعدام است.[45] افراد مرتد در ایران، شهروند حساب نمی‌شوند و از حق و حقوق شهروندی نیز، محرومند؛ آنها برای برخورداری از این حق و حقوق، باید خود را جزو یکی از چهار دین رسمی در کشور، اعلام کنند(اسلام، مسیحیت، یهودیت و زرتشتیت). تاکنون افراد بسیاری در ایران به‌خاطر مرتد شدن، به زندان رفته یا اعدام شده‌اند. سینا دهقان، نوکیش مسیحی، یکی از چنین افرادی است.[46] مشکلات او با حکومت از زمانی شروع شد که وی تصمیم می‌گیرد یک کانال در لاین برای نوشتن ایده‌های خود علیه اسلام و انتقاد از قرآن ایجاد کند. سپس ماجرایی برای او اتفاق می‌افتد:
۲۱ اکتبر ۲۰۱۵ بود و من از مرکز آموزش خدمت سربازی به خانه برمی‌گشتم، جایی که در میانه راه، توسط سازمان اطلاعات ایران (اطلاعات سپاه) دستگیر شدم تا مرا به زندان مرکزی اراک بفرستند. پس از شکنجه و بازجویی طولانی تحت فشار شدید، آنها مرا مجبور به اعتراف به اقدامات خود کردند و آنها مرا به مجازات اعدام محکوم کردند.
اکنون او تا زمان مجازات اعدام، در زندان به سر می‌برد.[47]
دین‌گرایان
اساساً اقلیت‌های دینی و غیر دینی در رژیم جمهوری اسلامی ایران، سرکوب می‌شوند.[48] خداناباوران، دین‌ناباوران، بهائیان، یارسانی‌ها، مندائیان، سیک‌های ایران، رائلیان و همهٔ مسلمانانی که به کیشِ دیگری بگروند (نوکیشان اسلام‌ناباور)، فاقدِ هرگونه حقوقِ شهروندی، قانونی و بشری هستند و به‌شدت، سرکوب می‌شوند.[49][50][51]
یارسانی‌ها
حقوق انسانی یارسانی‌ها نیز به دلیل غیر کتابی بودن، به شدت، نقض می‌شود به طوری که برخی از آنها خودسوزی کردند.[52][53][54][55][56]
ایزدیان (یزیدیان)
بابیان
بابیان نیز مانند بهائیان و دیگر اقلیت‌های دیگر در جمهوری اسلامی، از حقوق انسانی، محرومند.
بهائیان
«یک بهائی، پر از اضطراب، دارد زندگی می‌کند. هیچ بهائی نمی‌تواند فکر کند که حتی برای متوفیانش سنگ قبرِ درست و حسابی بگذارد؛ تمام اماکن مقدسی که برای بهائیان وجود داشته، با خاک، یکسان شده. اموال بهائیان، غصب می‌شود به عنوان بیت‌المال؛ در سال‌های اولیهٔ انقلاب، ۲۰۰ نفر بهائی، تنها به خاطر بهائی بودن، کشته شدند. در سال[های] اخیر، دوباره، بهائی‌ها را زندانی می‌کنند».
شبنم طلوعی[57]
در دورهٔ نظام جمهوری اسلامی ایران، بیش از ۲۰۰ (دویست) بهائی، کشته شده‌اند.
بهائیان در جمهوری اسلامی، از حقوق شهروندی و انسانی، محروم بوده و سرکوب می‌شوند.[58][59][60][61] آنها معمولاً به دو شیوه، کشته می‌شوند، یا به حکم دادگاه انقلاب یا به دست مأموران حکومتی (بدون صدور حکم دادگاه).[62]
حکومت ایران آیین بهائیت را به عنوان انحراف از اسلام و ارتداد می‌داند و بر خلاف ادیان مسیحیت، یهود و زرتشتی، آن را به رسمیت نمی‌شناسد.[63][64][65][66][67][68] بهایی‌ها در ایران نمی‌توانند آزادانه و بدون مزاحمت اعمال مذهبی خود را در محیط‌های عمومی انجام دهند.[69][70][71]
بیشتر مسلمانان جهان، ادیان پسااسلامی را به عنوان ادیان رسمی نمی‌شناسند؛ بلکه پیروان چنین ادیانی را کافر و نجس و مهدور الدم می‌دانند. بهائیت یک دین پسااسلامی است. نظام جمهوری اسلامی ایران متهم به کشتار جمعی و «نسل‌کشی سیستماتیک» اقلیت‌های مذهبی همانند بهائیان است.[72][73][74][75]
فتوای سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران دربارهٔ نحوه معاشرت با بهائیان مورخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵ می‌گوید «همه پیروان فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و در صورت تماس آنها با چیزی، مراعات مسائل طهارت در رابطه با آنها، نسبت به اموری که مشروط به طهارت است، واجب است.»[76]
به گفته مایک پمپئو وزیر امورخارجه ایالات متحده آمریکا: «در ایران نه تنها اقلیت‌های دینی، بلکه هرکس از آنها حمایت کند تحت تعقیب قرار می‌گیرد[77]» بنابر مسئله تئوری‌های توطئه در ایران اعتقاد به توطئه پیروان آیین بهائیت بر پایه سندی جعلی منسوب به شاهزاده دیمیتری دلگروکف (معروف به کینیاز دالگورکی)، سفیر کبیر روسیه در ایران در سال‌هایی ۱۲۷۰–۱۲۶۳ است. این سند مدّعی است شاهزاده بابیت و بهائیت را صرفاً به منظور تضعیف تشیع و به‌طور کلی تضعیف ایران به وجود آورده‌است. این سند در تهران در اواخر دهه ۳۰ میلادی پخش شد و از آن به بعد در مباحثات مسلمانان به‌طور وسیعی برای اثبات اینکه بهائیان توسط روس‌ها، و بعد انگلیس‌ها یا آمریکایی‌ها یا هر دو کنترل می‌شدند استفاده می‌شد. علاوه بر این، از آنجایی که دفتر مرکزی این آئین در شهر حیفا در اسرائیل قرار گرفته‌است، آئین بهایی توسط برخی، یک سازمان صهیونیستی در نظر گرفته می‌شود تا یک مذهب.[پانویس 1] برخی نویسندگان حتی آن را با فراماسونری[پانویس 2] و بنیادگرایی اسلامی مرتبط دانسته‌اند. بهاییان به علاوه متهم به حمایت مالی از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ایران هستند.[78]
کمیسیون آمریکایی آزادی بین‌المللی مذهبی، روز ۹ بهمن ۱۳۹۸ طی بیانیه‌ای اقدامات حکومت ایران علیه بهائیان را محکوم کرد. جمهوری اسلامی ایران، بهائیان را به رسمیت نمی‌شناسد و با آنها به انحای مختلف برخورد می‌کند.[79]
همچنین در راستای بهائی‌ستیزی، برخی از بهائیان شهمیرزاد سمنان، در اوایل انقلاب ۱۳۵۷، سوزانده شدند.[80]
سوزانده شدن برخی از بهائیان
در راستای بهائی‌ستیزی، برخی از بهائیان شهمیرزاد سمنان، در اوایل انقلاب ۱۳۵۷، سوزانده شدند.[81]
نعمت‌اللهی سلطان‌علی‌شاهی (گنابادی)
آزادی مذهبی درویشان گنابادی از دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در ایران، مورد تهدید و آزار بیشتری قرار گرفت تا جایی که چند حسینیه این سلسله، در شهرهای گوناگون، ویران شد.[82] همچنین بیش از ۳۰ تن از کارکنان خبرگزاری تارنمای مجذوبان نور (وابسته به سلسله نعمت‌اللهی گنابادی) بازداشت و زندانی شدند.[83]
گسترده‌ترین سرکوب مذهبی در جمهوری اسلامی هم در رابطه با دراویش در خیابان پاسداران تهران رخ داد. این درگیری‌ها و اعتراضات دراویش گنابادی منجر به اعدام یک نفر و کشته شدن ۶ نفر از هر دو طرف درگیر ماجرا شد. همچنین نورعلی تابنده پس از این حوادث در حصر خانگی قرار گرفت و پس از گذشت دو سال در حصر درگذشت.[84]
شیطان‌پرستان
در ایران مجازات شیطان‌پرستان، برابر با مرگ (اعدام) می‌باشد و ضمناً هرگونه آسیب و آزار رساندن به آنها نیز از دید قوه قضاییه، مُجاز است. قاضی صفر خاکی، دادیار دادسرای جنایی تهران در پاسخ به این سؤال که آیا قانون کشور ایران در رابطه با شیطان‌پرستان چه می‌گوید؟ گفت که از نظر قانونی هر نوع خروج از اسلام و مقابله با خداوند، ارتداد به‌شمار می‌رود و اگر از نوع فطری باشد یعنی که خودش مسلمان یا از والدین مسلمان باشد حکمش اعدام است.[85]
نوکیشان (مرتدان)
همه کسانی که از دین اسلام، روی‌گردان شوند، حکمشان اعدام است.[86]
پیروان کیش‌ها و مکتب‌های دیگر
سیک‌ها، شیطان‌پرستان، رائلیان... و نیز همهٔ مسلمانانی که به کیش دیگری بگرَوند (نوکیشان)، به‌مانند دین‌ناباوران و بهائیان و بابیان (بیانی‌ها) و یارسانی‌ها، فاقد هر گونه حقوق شهروندی، قانونی و بشری هستند و به‌شدت، سرکوب می‌شوند.[87][88][89][90]
اقلیت‌های قومی و زبانی
آذربایجانی‌ها
آذربایجانی‌ها همواره نسبت به مسالی مانند: از جمله عدم تدریس به زبان ترکی به جای زبان رسمی، آزار و اذیت فعالان مدنی آذربایجانی، و اختلاف در خصوص نام‌های جغرافیایی مشترک با کردها یا ارامنه اعتراض داشته‌اند.[91] در اردیبهشت ۱۳۸۶ تظاهرات گسترده‌ای در شهرهای ترک‌نشین ایران در اعتراض به کاریکاتور روزنامه ایران برگزارشد که منجر به دستگیری ۳۰۰ نفر و کشته شدن ۴ نفر از تظاهرات کنندگان شد. مقامات حکومت ایران عوامل این تظاهرات را به اسرائیل مربوط دانستند. عباس بنایی کاظمی به جرم شرکت در این تظاهرات به ۱۶ ماه زندان محکوم شد.[92][93]
کردها
از ابتدای تشکیل جمهوری اسلامی بین گروه‌های کرد و مقامات جمهوری اسلامی بر سر مسئله خودمختاری کردستان همواره منازعاتی وجود داشته‌است؛ که در این بین برخوردهای شدید در مناطق کردنشین از سوی دولت با معارضان کرد اعم از گروه‌های تجزیه طلب یا خواهان خودمختار یو یا گروه‌های فرهنگی کرد درگرفته‌است.[94]
بر پایهٔ گزارش‌های حقوق بشری، تنها در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، ۱٫۷۴۷ مورد نقض حقوق توسط نظام جمهوری اسلامی ایران در کردستان انجام شده‌است.[95]
در مارس ۲۰۰۶ درگیری کردها با نیروی انتظامی به کشته شدن سه نفر و دستگیری ۲۵۰ نفر منجر شد. درگیری‌هایی نیز در ژوئن ۲۰۰۵ اتفاق افتاد، و تظاهرات و اعتصاباتی در ژوئیه و اوت ۲۰۰۵ به دنبال کشته شدن یکی از فعالان کرد به دست نیروهای امنیتی رخ داد. به گفته دیده‌بان حقوق بشر و منابع دیگر، نیروهای امنیتی حداقل ۱۷ نفر را کشتند و تعداد زیاد دیگری را دستگیر کردند.[96]
عرب‌ها
سرکوب ایرانیان عرب در نظام جمهوری اسلامی ایران، پیشینه دارد.[97]
- اختلاف بین دولت ایران و گروه‌های قومیت گرای عرب زبان در خوزستان ب اول انقلاب و حمایت برخی از این گروه‌ها از اندیشه‌های رایج دران زمان یعنی ایدئولوژی بعث بر می‌گردد که منجر به برخورد نظامی تیمسار مدنی فرمانده وقت نیروی دریای با این گروه‌ها و پایان غائله خلق عرب شد.
- پس از ۳ انفجار در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ دراستان خوزستان ایران، دادگاه انقلاب با صدور حکمی، اعدام ۱۱ نفر از افراد عرب را در رابطه با بمب‌گذاری‌ها اعلام داشت. دولت نیروها و دولت‌های خارجی را مسئول این خشونت‌ها دانست. برخی از فعالین حقوق بشر اعلام کرده‌اند که متهمین انفجارها محاکمه منصفانه‌ای نداشتند.[98]
- بنیامین آلبوغبیش در ۲۶ مه ۲۰۱۹ به همراه برادرش برای بار سوم توسط اداره اطلاعات بازداشت شدند که بنیامین را به بازداشتگاه اداره اطلاعات اهواز منتقل کردند و در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۹ خبر مرگ او را به خانواده‌اش اطلاع دادند.[99]
بدنبال مرگ بنیامین در روز شنبه ۲۹ ژوئن ۲۰۱۹ سازمان عفو بین‌الملل خواستار تحقیق مؤثر و بی‌طرفانه دربارهٔ مرگ مشکوک یک زندانی اهوازی به نام بنیامین آلبوغبیش شد و در بیانیه‌ای گفت: «مقام‌های ایران سابقه وحشتناکی در شکنجه بازداشت شدگان و اعمال رفتارهای بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز اغلب به منظور گرفتن اعترافات اجباری دارند.»[100][101][102]
بلوچ‌ها
بیش از ۱۰۰٫۰۰۰ (صد هزار) تن از مردم سیستان و بلوچستان، دارای هویت و شناسنامه نیستند.[103]
کشتار کولبرها و سوخت‌بَرها
سالانه ده‌ها شهروند ایرانی (بلوچ و غیر بلوچ) سوخت‌بَر (و کولبر) در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان (و کردستان)... بر اثر تیراندازی مأموران، کشته می‌شوند.[104]
اقلیت‌های جنسی (همجنس‌گرایان)
آمار دقیقی از تعداد اعدام‌شدگان انسان‌های همجنس‌گرا پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، در دست نیست؛ ولی فعالان حقوق بشر، معتقدند که بیش از ۴۰۰۰ (چهار هزار) مرد و زن همجنس‌گرا، از زمان انقلاب ۱۳۵۷ تا کنون در ایران اعدام شده‌اند.[105]
همجنس‌گرایان مرد
قوانین ایران، مردانی را که برای اولین بار، مرتکب اعمال جنسی همجنس‌گرایانه شده باشند× در صورتی که عمل دخول، صورت گرفته باشد، به مجازات‌های مختلف، از جمله، اعدام محکوم می‌کند. در مواردی که عمل دخول، واقع نشده باشد، کیفرش ۱۰۰ ضربه شلاق است. بر اساس قوانین جزایی ایران، برای اثبات لواط، نیاز به چهار بار تکرارِ اعتراف شخص، یا شهادت چهار شاهد مردِ عادل است؛ ولی قضات می‌توانند شواهد مبتنی بر قرائن را نیز بپذیرند.[106]
تبعیض‌ها بر ضد اقلیت‌ها
ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی چالش برانگیزترین قانون در ایران دربارهٔ اقلیت‌های دینی بود. این ماده که به مسئله ارث برمیگردد می‌گوید: «کافر از مسلم ارث نمی‌برد و اگر در بین ورثه متوفای کافر، مسلم باشد، وراثِ کافر ارث نمی‌برند؛ اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشند.» در دادگاه‌های ایران اقلیت‌های دینی، مشمول این ماده از قانون قرار می‌گیرند و در قضیه ارث جزو «کفار» محسوب می‌شوند. به گفته اسفندیار اختیاری این قانون راهی برای سوءاستفاده افراد سودجو است.
یوناتن بت کلیا، نماینده آشوریان در مجلس در بیست و چهارم دی ماه ۱۳۹۱ اظهار داشت: مشکلاتی که در سال ۱۳۸۲ رفع شد نابرابری دیه مسلمان و غیرمسلمان بود که بعد از استفتاء از مراجع تقلید و با حکم حکومتی علی خامنه‌ای، دیه مسلمان و غیرمسلمان برابر شد. در این ارتباط دولت لایحه داد سپس مراحل قانونی و مختلف آن در مجلس شورای اسلامی سپری شده و به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع داده شد که در نهایت با حکم حکومتی رهبری و با استفتاء مراجع تقلید این قانون اصلاح شد.
در قانون مجازات اسلامی برای مجازات قاتل اگر مقتول مسلمان باشد قصاص در نظر گرفته شده اما در همین قانون اگر مقتول از اقلیت‌های دینی (غیرمسلمان) باشد مجازات قاتل دیه است. از دیگر تفاوت‌ها و تبعیض‌های قانونی علیه شهروندان غیرمسلمان در ایران مسئله شهادت در دادگاه است که شهادت غیرمسلمانان علیه مسلمانان پذیرفته نمی‌شود.
مسئله عدم برابری دیه مسلمانان و غیرمسلمانان در ایران از دیگر تبعیض‌های قانونی بود که در مجلس ششم تغییر کرد. این مجلس برابری دیه مسلمان و غیرمسلمان را تصویب کرد، اما علی‌رغم رد این مصوبه از سوی شورای نگهبان و با اصرار مجلس بر مصوبه خود، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مصوبه مجلس را مورد تأیید قرار داد.
تصرف موقوفه‌های شهروندان غیرمسلمان در ایران و تخریب مدارس آنها و بی‌توجهی مسولان از دیگر مشکلات شهروندان غیرمسلمان ایرانی است. بعد از پیروزی انقلاب ۵۷ تا سال‌ها اقلیت‌های دینی از داشتن مدارس خود محروم بودند. نطق‌های پیش از دستور و مشروح مذاکرات مجلس حاکی از اعتراضات مکرر نماینده‌های آنها در مجلس است. پس از بازگشایی این مدارس هم سپردن مدیریت مدارس به افراد مسلمان علی‌رغم اعتراض‌های اقلیت‌های دینی از دیگر مشکلات این دسته از ایرانیان بوده‌است. مسئله‌ای که پس از گذشت سال‌ها همچنان به‌طور کامل رفع نشده و برخی مدارس اقلیت‌های دینی با مدیرانی مسلمان اداره می‌شوند.
مجموعه این مسائل باعث شده‌است که به گفته روبرت بگلریان، نماینده ارامنه جنوب در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی، مهم‌ترین چالش اقلیت‌های دینی در حال حاضر پدیده مهاجرت باشد. اسفندیار اختیاری هم گفته‌است که جامعه زرتشتیان امروز در ایران با چند مشکل رو برو است از جمله بیکاری جوانان که عامل اصلی مهاجرت آنان به کشورهای دیگر شده، نبودن امکان مالی مناسب برای برخی از خانواده‌ها و چند محدودیت قانونی که باید به آنها نیز رسیدگی کند.[108]
نقض حق تحصیل و کار اقلیت‌ها
حکومت ایران تا سال ۱۳۸۳ داوطلبان کنکور سراسری را موظف می‌کرد تا اعتقادات مذهبی‌شان را اعلام کنند. در فرم مربوط به ثبت نام فقط گزینه‌های اسلام، یهود، مسیحیت و زرتشت قرار داده شده بود در نتیجه افراد بهایی فاقد صلاحیت برای تحصیل در دانشگاه‌ها بودند. پس از اینکه این شرط در سال ۱۳۸۳ منتفی شد، دانشجویان بهایی (و پیروان دیگر عقاید) توانستند در کنکور شرکت کنند اما آنها در مراحل بعدی پذیرش و ثبت نام رد شدند تا اینکه در سال ۱۳۸۶ بیش از ۲۰۰ دانش آموز بهایی اجازه یافتند تا در دانشگاه‌های دولتی تحصیل کنند. در همان سال دو دانش آموز دیگر که به صورت شخصی به دفتر سازمان سنجش و آموزش کشور در تهران مراجعه و پرسش کرده بودند، به سازمان دیده‌بان حقوق بشر گزارش دادند که به روشنی معلوم بود که اعتقاد آنها به آئین بهائیت دلیل عدم دسترسی به نتایج بود. یکی از این دانش آموزان گفت که یک مقام مسئول به وی گفته‌است آنها دستورهایی از «مقامات بالا» داشته‌اند تا امتحانات دانش آموزان بهایی را مورد ارزیابی و سنجش قرار ندهند. دانش آموز دیگر گفت که یکی از مقامات سازمان سنجش آموزش کشور به وی پیشنهاد کرده‌است وی می‌تواند نتایجش را دریافت کند به شرط اینکه خانواده‌اش، اعتقاد به بهائیت را انکار کنند.[109]
فتوای رهبران جمهوری اسلامی دربارهٔ نجاست، عقیده و تحصیل بهائیان
همه پیروان فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند و در صورت تماس آنها با چیزی، مراعات مسائل طهارت در رابطه با آنها، نسبت به اموری که مشروط به طهارت است، واجب است؛ ولی رفتار مدیران و معلمان و مربیان با دانش آموزان بهائی باید بر اساس مقررات قانونی و اخلاق اسلامی باشد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، فتوا دربارهٔ نحوه معاشرت با بهائیان مورخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵[110]
سید روح‌الله خمینی دربارهٔ بهائیان فتوا داد که این طائفه ضاله، کافر و نجس هستند و به حمام مسلمین نباید وارد شوند. پول قرض دادن به بهائیان و قرض گرفتن از آنها اشکال دارد و باید از معامله با آنها اجتناب شود.[111]
در تابستان ۱۳۹۲ انتشار فتاوای سید علی خامنه‌ای رهبر ایران دربارهٔ بهائیان نگرانی‌های آنها را دربارهٔ برخورد حکومت با پیروان آیین بهائی بیشتر کرد.[112] دفتر حفظ و نشر آثار خامنه‌ای در قسمت استفتائات بخش احکام کافر نظر او دربارهٔ معاشرت و رابطه با پیروان دین بهائیت را منتشر کرده‌است. خامنه‌ای در این فتوا که به شکل استفتاء (پرسش و پاسخ) منتشر شده دیانت بهائیت را «فرقه گمراه»، «نجس» و «دشمن ایمان» مسلمانان خواند. خامنه‌ای در این اظهار نظر خود از مسلمانان خواست که از هرگونه ارتباط با بهائیان خودداری کنند.[110][113] بهائیان در ایران فاقد امکان تحصیل در دانشگاه یا اشتغال در اداره‌های دولتی هستند و اجازه برگزاری علنی مناسک دینی خود را ندارند.[112]
زندانی کردن و شلاق زدن اقلیت‌ها
- در روز چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۷ شش نفر از گروه یاران که به امور جامعه بهائیان در ایران رسیدگی می‌کنند بازداشت شدند.[114] این اتفاق در ادامه دستگیری مهوش ثابت یکی دیگر از یاران ایران (گروه جایگزین محفل ملی ایران پس از تعطیلی نظام اداری بهائی به دستور حکومت جمهوری اسلامی ایران)، در اسفند ماه ۱۳۸۶ صورت گرفت. کمیسیون بین‌المللی آزادی ادیان در ایالات متحده آمریکا این عمل جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرد.[115][116] آمریکا، کانادا و اتحادیه اروپا این اقدام نظام جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرده و خواستار توقف آزار و اذیت بهائیان در ایران شدند.
- جمال‌الدین خانجانی و چند تن دیگر از سران بهائیت در ایران، به دلیل بهائی بودن، روی هم رفته، به ۱۴۰ سال حبس، محکوم شدند.[117][118][119][120][121]
- پس از اعتراضات دراویش گنابادی در سال ۱۳۹۶ صدها درویش که شمار آنها نزدیک ۵۰۰ نفر برآورد می‌شود مجروح و روانه بیمارستان‌های مختلف در تهران شدند.[122] در بین بازداشت شدگان یک زن باردار به اسم لیلی نایب زاده،[123] ۶۰ زن درویش دیگر از جمله شکوفه یداللهی و نازیلا نوری و افراد سرشناسی مانند کسری نوری و مصطفی عبدی که قبلاً نیز چندین سال در زندان سپری کرده بودند دیده می‌شد. همچنین برخی از این افراد به‌صورت خانوادگی در این حوادث دستگیر و زندانی شدند.
- اواخر مهرماه ۱۳۹۷ بدنبال بازداشت گسترده بهائیان در شهرهای مختلف ایران، سازمان دیدبان حقوق بشر طی گزارشی در مورد آزار و اذیت و بازداشت بهائیان در ایران نوشت که روند دستگیری پیروان آئین بهائیت در جمهوری اسلامی ایران رو به افزایش است و طی دو ماه بیش از ۲۰ نفر از شهروندان بهایی در شهرهای اصفهان، شیراز و کرج دستگیر شده‌اند. چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۷ مجلس نمایندگان آمریکا در قطعنامه جدیدی نسبت به سرکوب اقلیت بهایی توسط جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرده‌است.[124]
- در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ سرهنگ رستمی دبیر قرارگاه امر به معروف و نهی از منکر سپاه پاسداران سپیدان استان فارس از دستگیری ۹۰ دختر و پسر جوان خبر داد او گفت که این افراد در قالب تور مختلط تفریحی وگردشگری در ارتفاعات روستای اردشیری سپیدان مشغول به تفریح بودند که بسیجیان قرارگاه یادشده با اخذ مجوزهای قانونی با هماهنگی نیروی انتظامی به منطقه مذکور رفته و این دخترها و پسرها را که در آب مشغول تفریح و آب‌بازی بودند بازداشت کردند.
- در ماه‌های قبل هم در بعضی از استان‌های کشور خبرهایی بود مبنی بر اینکه فرماندهان انتظامی به باغ‌ها برای جستجوی جشن‌های مختلط سرکشی می‌کردند و به همین دلیل دستگیری مردم با دستاویز شرکت در این‌گونه جشن‌ها افزایش یافته بود؛ که در برخی موارد شرکت کنندگان در این جشن‌ها به شلاق محکوم می‌شدند که موجب عکس‌العمل‌هایی شده بود از جمله در خرداد ماه قبل اجرای ضربه شلاق در مورد ۳۵ نفر از دانشجویان به همین دلیل اجرا شد که انتقادات و اعتراضاتی را در پی داشت.
- کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل این کار دولت ایران را محکوم و اقدامی «انزجار برانگیز» خواند و در بخشی دیگر از بیانه خود اضافه نمود که «به‌کارگیری این روش مجازات بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز که می‌تواند مصداق شکنجه تلقی شود از سوی نهادهای مسئول در ایران مطلقاً نامتناسب و شنیع است.»[125]
- چهار فعال مدنی کرد به نام‌های «سمکو معروفی»، «شاهو خضری»، «هومن فیضی» و «ژاکا اسماعیل‌پور» که پیشتر از سوی دادگاه کیفری بوکان به ۴۳ ماه زندان محکوم شده بودند، در تاریخ ۹ و ۱۴ بهمن ۱۳۹۸ به زندان بوکان منتقل شدند.[126]
- ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ محمد نجفی وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر زندانی در زندان اراک، به ۶ ماه زندان بخاطر سخنرانی طی مراسمی در سال ۱۳۹۵ در منزل گوهر عشقی، مادر ستار بهشتی محکوم شد. پیشتر از این وی در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۸ به اتهام «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» به تحمل دو سال زندان و پرداخت ۴۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شد.[127]
- شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۸ هادی حکیم شفایی، زندانی سیاسی سابق و عضو سابق شورای مرکزی حزب کارگزاران خراسان شمالی به جرم «بیان واژه انتصابات به جای انتخابات، تشویق مردم به مقاومت در برابر نظام و عدم سکوت و دعوت از مردم جهت حضور در مراسم چهلم جان باختگان اعتراضات آبان ماه» به ۲ سال حبس و ۴۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم شد.[128]
- روز یکشنبه ۴ اسفند ۱۳۹۸ علی عزیزی، فعال مدنی اهل ارومیه، آذربایجان توسط مأموران امنیتی که بدون حکم به خانه پدری ایشان مراجعه کرده بودند، بازداشت و به نقطه نامعلومی برده شد. در ابتدا پدر و مادر ایشان اجازه ورود به مأموران امنیتی را نداده بودند ولی مأموران تعدادشان زیاد بود و آنها کاری از دستشان برنیامد. وی قبل از این یکبار دیگر در اعتراضات آبان‌ماه در محل کارش بازداشت و در ۲ آذر به قید ضمانت و دادن وثیقه به‌طور موقت آزاد شده بود.[129]
- ۴ اسفند ۱۳۹۸ حکیمه احمدی، زندانی محبوس در بند زنان زندان مراغه به ۲ سال زندان به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اقدام علیه امنیت ملی» محکوم شد. وی در تاریخ ۲۶ مهر سال ۱۳۹۷ از سوی نیروهای امنیتی در شهر مرند بازداشت و به دلیل عدم توانایی مالی در تودیع وثیقه کماکان در بازداشت به سر می‌برد.[130] همچنین یونس قلی‌زاده، شهروند ساکن تبریز به ۶ ماه زندان به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی» و «اقدام علیه امنیت ملی» محکوم شد.[131]
- ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ زهره سرو و سینا منیرزاده، دو زندانی سیاسی به اتهاماتی از جمله «توهین به رهبری در فضای مجازی» هر یک به تحمل ۳ سال زندان تعزیری و به عنوان مجازات تکمیلی هر کدام به چهار ماه فعالیت مؤثر در بسیج و مطالعه تفسیر سوره حجرات محکوم شدند.[132]
- ۲۴ اسفند ۱۳۹۸ هفت فعال مدنی به نام‌های شیما بابایی، سعید اقبالی، بهنام موسیوند، شقایق محکی، مژگان لعلی، سعید سیفی‌جهان و داریوش زند به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» به ۵ سال زندان تعزیری و از طرف دیگر به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال زندان تعزیری محکوم شدند که در مجموع ۴۲ سال را شامل می‌شود.[133]
- یکی از هواداران عرفان حلقه به نام امیرحسین میرخلیلی که در زندان اوین زندانی می‌باشد در ۵ اسفند ۱۳۹۸ به تحمل ۱۳ سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.[134]
- روز شنبه ۹ فروردین ۱۳۹۹ یک فعال مدنی به نام محمد داوری اهل دهدشت که در زندان عادل آباد شیراز زندانی است، به اتهام «عضویت در یکی از گروه‌های مخالف نظام» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به ۸ سال و ۶ ماه زندان تعزیری محکوم شد.[135]
- روز شنبه ۲۳ فروردین ۱۳۹۹ سعید سنگر زندانی سیاسی که به مدت ۲۰ سال در زندان ارومیه زندانی است، در پرونده جدیدی به ۱۵ سال زندان دیگر محکوم شده‌است. وی در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۷۹بازداشت شد و در ابتدا به اعدام و سپس به حبس ابد و در نهایت در تاریخ ۳ دی ۱۳۹۵ به اتهام محاربه از طریق عضویت در سازمان مجاهدین خلق به ۱۸ سال زندان محکوم شد و با اینکه حکمش به پایان رسیده بود ولی از آزادی او جلوگیری شد و در پرونده جدیدی که برای او تشکیل شد به ۱۵ سال دیگر حبس و زندان محکوم شده‌است.[136][137]
- دوشنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ بنا بر گزارش خبرگزاری هرانا، کیوان صمیمی بهبهانی روزنامه‌نگار و از بازداشت شدگان روز جهانی کارگر در سال ۹۸ به ۵ سال زندان محکوم شد. وی در سال ۹۴ بعد از ۶ سال زندان آزاد شده بود.[138][139]
- روز پنج‌شنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۹ فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، حکم ۵ سال زندان برای کیوان صمیمی روزنامه‌نگار ایرانی را محکوم کرد. این فدراسیون از دولت جمهوری اسلامی خواست که این حکم را که بدون حضور وی در دادگاه صادر شده را لغو کند.[140]
- شنبه ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ محمد پارسی وبلاگ‌نویس و فعال سیاسی به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی از طریق برگزاری جلسات» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به ۳ سال حبس محکوم شد.[141]
- ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ بنا بر گفته رادیو فردا، دو دانشجوی دانشگاه تهران، مصطفی هاشمی‌زاده به ۶ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق، و امیرمحمد شریفی به ۳ ماه زندان به دلیل شرکت در تجمع دی ماه ۱۳۹۸ در اعتراض به سرنگونی هواپیمای اوکراین محکوم شدند.[142]
- ناصر فهیمی، کنشگری که به دلیل مسائل عقیدتی-سیاسی، زندانی شد.[143]
تحقیر، شکنجه، حبس و اعدام همجنس‌گرایان
در ایران به علت فضای اجتماعی بسته، همجنس‌گرایان را تحت تحقیر و فشارهای روانی قرار می‌دهند. آنها را بیمار و ناهنجار می‌دانند، همچنین به آنان توهین می‌شود.[144] رها بحرینی در سال ۲۰۱۳ در مصاحبه‌ای گفت، سالیانه صدها همجنس‌گرا به دلیل آسیب‌دیدگی به کشورهای دیگر پناهنده می‌شوند.[144]
درحال حاضر در عربستان سعودی، ایران، سودان، یمن، موریتانی، بخش‌هایی از سومالی و بخش‌هایی از نیجریه مجازات سنگینی تا حد اعدام را درپی دارد.[145]
در ایران بوسیدن و لمس‌کردن با حس شهوت جرم حساب می‌آید؛ محمد مصطفایی می‌گوید:
در ماده ۲۳۷ قانون مجازات اسلامی آمده‌است که همجنسگرایی انسان مذکر در غیر از لواط و تفخیذ از قبیل تقبیل و ملامسه از روی شهوت، موجب ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری درجه شش است. طبق تبصره این ماده، حکم این ماده در مورد انسان مؤنث نیز جاری است[146]
همچنین در تعریف لواط ادامه گفت:
بر اساس ماده ۲۳۳ لواط عبارت از دخول اندام تناسلی مرد به اندازه ختنه‌گاه در دبر انسان مذکر است. لواط بر اساس قانون در زمره حدود قرار دارد و حد لواط برای فاعل، در صورت عنف، اکراه یا دارا بودن شرایط احصان، اعدام و در غیر این صورت صد ضربه شلاق است. حد لواط برای مفعول در هر صورت (وجود یا عدم احصان) اعدام است. بر اساس ماده ۲۳۵ همین قانون تفخیذ عبارت از قرار دادن اندام تناسلی مرد بین ران‌ها یا نشیمنگاه انسان مذکر است. این جرم هم از جمله جرائم حدی است که مجازات آن صد ضربه شلاق است[146]
در ۲۲ آبان ۱۳۸۴ روزنامه کیهان از اعدام دو مرد[پاورقی 2] در میدان شهید باهنر شهر گرگان در «ملاء عام» خبر داد و جرم آنها را لواط عنوان کرد.[147] اعدام همجنس‌گرایان در ملأ عام به‌خودی‌خود نوعی آبروریزی و تحقیر آنان است. هرساله در ۱۷ مه هزاران همجنس‌گرا در کشورهای جهان علیه همجنس‌گراستیزی و همجنس‌گراهراسی جشن می‌گیرند. همجنس‌گراستیزان آنها با القابی که بار توهین‌آمیز دارند مثل «بیمار روانی»، «همجنس‌باز»، «نجس»، «غیرطبیعی»، «بچه‌باز»، «نابهنجار» جلوه می‌دهند که این القاب بسیار حساسیت‌برانگیز اند.[148]
اعدام کودکان همجنس‌گرا در ملأ عام
از دیگر اعدام‌های جنجال‌برانگیز در رابطه با همجنس‌گرایان کودک (زیر ۱۸ سال)، می‌توان به اعدام محمود عسگری و عیاض مرهونی به اتهام لواط در مشهد[149][150][151] اشاره داشت.
شکنجه، حبس، اعدام و ناپدید شدن دین‌ناباوران و نوکیشان
تا کنون افراد بسیاری در ایران به‌دلیل فرادینی بودن، نوکیش (مرتد) شدن یا صرفاً به دلیل متهم شدن به توهین به دین، به زندان رفته، شکنجه شده یا اعدام شده‌اند؛ از جمله:
- علی دشتی توسط نظام جمهوری اسلامی ایران به دلیل نوشتن کتاب ۲۳ سال (در کهولت سن)، شکنجه شد و به اعدام، محکوم شد.[152]
- حبیب‌الله آشوری، دانش‌آموخته حوزوی که به اتهام ارتداد و انتشار کتاب «توحید» و نیز مخالفت با حکومت جمهوری اسلامی، اعدام شد.[153][154]
- محسن امیراصلانی زنجانی، روانشناسی که به دلیل ایجاد طریقه و نیز خرافی دانستن زنده ماندن یونس در شکم ماهی، اعدام شد.[155]
- گلرخ ایرایی، فعال مدنی و فعال حقوق بشر، به اتهام توهین به مقدسات (نوشتن داستانی ناتمام بر ضد سنگسار) و تبلیغ بر ضد نظام جمهوری اسلامی ایران به شش سال حبس، محکوم شده‌است.[156][157]
- فرود فولادوند، هنرمند، مجری، روشنگر و کنشگر سیاسی، به دست برخی از عوامل امنیتی جمهوری اسلامی در بیرون از ایران، ربوده و ناپدید شد.[158][159][160]
- کیومرث مرزبان، نویسنده، طنزپرداز، فیلم‌ساز، فعال سیاسی و نیز زندانی عقیدتی و سیاسی در ۴ شهریور ۱۳۹۷ به دست مأموران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دستگیر شد و به اتهام توهین به مقدسات (سب النبی و اهانت به دین اسلام؛ ۷ سال و شش ماه حبس)، فعالیت تبلیغی بر ضد نظام (یک سال و شش ماه حبس)، توهین به خمینی و خامنه‌ای (۳ سال حبس)، توهین به مسئولان سه قوهٔ نظام (۹ ماه حبس) و ارتباط با دولت (ایالات متحده آمریکا) و رسانه‌های متخاصم (از جمله، رادیو فردا، شبکهٔ تلویزیونی من و تو…؛ ۱۱ سال حبس)، به ۲۳ سال و ۹ ماه حبس و نیز ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور، ۲ سال محروم از استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ۲ سال محروم از فعالیت رسانه‌ای، محکوم شد. سرانجام، حکم وی به ۶ سال حبس، کاهش یافت.[161][162][163][164][165][166][167][168][169][170][171][172][173][174][175][176][177][178][179][180][181]
- سهیل عربی وبلاگ نویس ایرانی، به اتهام اهانت به مقدسات اسلامی از طریق مدیریت صفحاتی در فیس بوک به اعدام محکوم شد.[17][182][183]
- اقدام به ترور سلمان رشدی و برخی از مترجمان و ناشران کتابش: سلمان رشدی نویسنده بریتانیایی هندی‌تبار به اتهام توهین به مقدسات اسلامی از سوی سید روح‌الله خمینی به مرگ، محکوم شد[184] که بعدها توسط سید علی خامنه‌ای، مورد تأکید قرار گرفت.[185]
شرکت در مراسم دینی به عنوان کیفر
در دورهٔ جمهوری اسلامی، سابقهٔ محکومیت افراد به شرکت در مراسم دینی وجود داشته‌است. در آذر ۱۳۹۹، یک شاعر ایرانی به نام ابوالحسن کمالی، با شکایت سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با حکم دادگاه انقلاب یاسوج، به هفت ماه زندان در خانه با پابند الکترونیکی و شرکت در مراسم‌های مذهبی (با تأیید روحانی مسجد) محکوم شد. اتهامات وی، «توهین به مقدسات و نشر اکاذیب» بوده‌است.[186]
جستارهای وابسته
منابع
- بی‌بی‌سی، آیا آتئیسم در ایران در حال گسترش است؟، ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷
- چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- «کمیسیون آمریکایی: ناقضان آزادی‌های مذهبی در ایران تحریم شوند». رادیو فردا فارسی. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- «آمریکا از آزار پیروان مذاهب غیرشیعه در ایران انتقاد کرد». دویچه‌وله فارسی. ۸ مرداد ۱۳۹۳.
- «نقض حق کار در ایران و حق و حقوق بشر». radiozamaneh.
- «شکنجه سیستماتیک زندانیان سیاسی و عقیدتی در ایران؛ جمهوری سرکوب». independentpersian.
- «گزارش سالانه دربارهٔ وضعیت آزادی‌های دینی در ایران». iranfreedom.
- لاهیجی, دموکراسی و حقوق بشر در ایران, 105.
- لاهیجی, دموکراسی و حقوق بشر در ایران, 105.
- https://www.dw.com/fa-ir/زرتشتیان-ایران-زیر-فشار-بازجویی-و-تهدیدهای-وزارت-اطلاعات/a-17281595
- زرتشتیان ایران و چالش اقلیت بودن https://www.radiozamaneh.com/81142
- به بهانه برگزاری جشن سده؛ سهم اقلیت‌های دینی از ایران چقدر است؟ https://www.bbc.com/persian/iran-51313728
- مهاجرت اقلیت‌های دینی از ایران؛ "می‌روند که زندگی کنند https://www.bbc.com/persian/iran-44861338
- آیا انقلاب اسلامی اقلیت‌های دینی را از ایران فراری داده‌است؟ https://www.bbc.com/persian/iran-features-47205770
- چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- از مندایی تا اهل سنت و از بهایی تا کودک سه ساله بلوچ؛ قربانیان جمهوری اسلامی http://ostomaan.se/از-مندایی-تا-اهل-سنت-و-از-بهایی-تا-کودک-س/
- «جمهوری اسلامی چه سهمی در نهادینه شدن یهودی‌ستیزی دارد؟». Radio farda. دریافت‌شده در ۹ دی ۱۳۹۵.
- A short history of The jewish people,page 36
- A short history of The jewish people,page 40
- «صهیونیسم، هولوکاست، اسرائیل». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. دریافت‌شده در فروردین ۱۳۸۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «داعش رؤیای وارونه رژیم صهیونسیتی». iribnews.
- «دخالت جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه با بهانه "دفاع امریکا از اسرائیل"». تایمز اسرائیل. ۱۷ اکتبر ۲۰۱۵.
- [www.farsnews.ir «سردار جزایری در مراسم وداع با پیکر ۲ تن از شهدای مدافع حرم: داعش تشکیل شد تا اسرائیل در امنیت باشد/ تدبیر ایران موجب ماندگاری دولت سوریه شد/ روس‌ها باید زودتر وارد میدان می‌شدند»] مقدار
|نشانی بایگانی=را بررسی کنید (کمک). خبرگزاری فارس. ۲۴ مهر ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در پارامتر|پیوند بایگانی=نیاز به وارد کردن|تاریخ بایگانی=دارد (کمک). دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۹۸. - «پشت پرده ترویج همجنس‌بازی در جهان/یهود و همجنس‌بازی». اندیشکده مطالعات یهود. دریافت‌شده در ۲۶ دی ۱۳۹۴.
- «یهودیت و توطئه بزرگ برتری نژاد آریایی». اندیشکده مطالعات یهود. دریافت‌شده در ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «جریانات فمنیسم ابزار صهیونیست‌ها هستند/بی‌توجه فقه به مسائل زنان». خبرگزاری رسمی حوزه. دریافت‌شده در ۷ مهر ۱۳۹۸.
- «ارتباط فراماسونری با صهیونیسم و شیطان‌پرستی». adyannet. دریافت‌شده در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳.
- «واکنش تل‌آویو به موشک‌های ایران: ادامه سیاست خصمانه علیه اسرائیل». Radio farda. دریافت‌شده در ۲۱ اسفند ۱۳۹۴.
- «توهین نژادپرستانه اکبر عبدی به یهودیان؛ سازمان ملل خونه جهودهاست». Balatarin. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۳.
- گزارش حقوق بشر 2007 - ایران بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا
- گزارش حقوق بشر 2007 - ایران بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا
- «صفحه آخر: یهودی‌ستیزی و تئوری توطئه در ایران». VOA Parisian. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۹۵.
- Christianity CRACKDOWN in Iran: Callous regime detains DOZENS of innocent believers
- https://www.bbc.com/persian/iran/2011/10/111005_l03_nadarkhani_protest
- https://iranglobal.info/node/65288
- https://fcnn.com/?p=1550
- محمد حسن بنی هاشمی، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۷۸، ج۱، ص۸۵
- «محمدتقی بهجت، مرجع اسبق تقلید شیعه: نظر [[اسلام]] در مورد [[اهل کتاب]]». دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۸۷. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
- Iran: Death penalty/ torture and ill-treatment | Amnesty International
- «Iran: Halt executions of Kurdish and other political prisoners | Street Journalist». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۰.
- «گزارشی مستند از نقض حقوق مسیحیان در ایران» مقدار
|نشانی بایگانی=را بررسی کنید (کمک). خبرنامه امیرکبیر. پایگاه خبری تحلیلی دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران). ۱۱م اسفند ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در 12.4.2014. دریافت‌شده در 12.4.2014. تاریخ وارد شده در|بازبینی=،|تاریخ=،|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - «شلاق می‌زدند که نماز بخوانیم»، رادیو زمانه
- https://www.radiofarda.com/a/f1_apostasy_Islamic_law/436571.html
- «ایران در فهرست هفت کشور اعدام کننده خداناباوران». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۴.
- «ایران در فهرست هفت کشور اعدام کننده خداناباوران». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۴.
- «گزارش کوتاه از حکم اعدام چهار نوکیش مسیحی». ایران گلوبال. ۲۰۱۸-۰۳-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
- «Atheism in Iran – Atheist Refugee Relief» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۹.
- چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- «کمیسیون آمریکایی: ناقضان آزادی‌های مذهبی در ایران تحریم شوند». رادیو فردا فارسی. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- «آمریکا از آزار پیروان مذاهب غیرشیعه در ایران انتقاد کرد». دویچه‌وله فارسی. ۸ مرداد ۱۳۹۳.
- یارسان در آتش، حکایت اهل حق‌های محروم از حق https://www.bbc.com/persian/blogs/2013/07/130729_l10_nazeran_yarsan_yousefi
- http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=11605
- https://www.aasoo.org/fa/articles/2861
- مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان: عوامل سرکوب اعتراضات مردمی باید معرفی و محاکمه شوند http://kurdistanhumanrights.net/fa/?p=11260
- یارسان‌ستیزی توسط رژیم ایران و مراجع دست‌نشانده‌اش http://yarikurd.net/ku/یارسان-ستیزی-توسط-رژیم-ایران-و-مراجع-دس/
- «محدودیت‌ها و شرایط سخت زندگی بهائیان در ایران؛ مصاحبه با یک بازیگر تئاتر و تلویزیون». رادیو فردا.
- «بهائیان و تشدید سرکوب‌ها پس از انقلاب». بی‌بی‌سی فارسی.
- «کالبد شکافی مرده آزاری در ایران معاصر، از باب تا خاوران». bbc.
- «بهائیان و اعدام‌های پس از انقلاب». bbc.
- «بهاییان ایران و انقلاب اسلامی». بی‌بی‌سی فارسی.
- «اعدام و ترور بهاییان؛ پرونده ۳۵ ساله». radiozamaneh.
- Rivera، Ray (۲۰۰۶-۰۱-۳۰). «Bahais Mourn Iranian Jailed for His Faith» (به انگلیسی). شاپا 0190-8286. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
- Goodstein، Laurie (۲۰۰۶-۰۶-۰۱). «Iran's Bahai Religious Minority Says It Faces Raids and Arrests (Published 2006)» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
- "Iran: Religious minority reports arson attacks - CNN.com". cnn.com. Retrieved 2021-01-10.
- «DUIN: Bahais a target in Iran». The Washington Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
- "Iran: Baha'is Face Continuing Harassment In Iran". RadioFreeEurope/RadioLiberty. Retrieved 2021-01-10.
- «Locals plead for Iran's Baha'i captives». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۵ مارس ۲۰۰۹.
- 'بازداشت شش رهبر بهایی در ایران' (بی‌بی‌سی فارسی، ۲۶ا اردیبهشت۱۳۸۷)
- رهبران دستگیرشده بهائیان ایران چه کسانی هستند؟(رادیو فردا، ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۷)
- مردم هم باید برخورد کنند بایگانی‌شده در ۲۱ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۷)
- The Specter of Ideological Genocide: The Bahá’ís of Iran. Friedrich W. Affolter. War Crimes, Genocide, & Crimes against Humanity. Volume 1, no. 1 (Jan, 2005): 75‐114. بایگانی‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۰ توسط WebCite
- Stockman, R. H. (1999). The American defense of Iran’s Bahá’í Institute for Higher Education. World Order, Summer, 7‐28.
- United Nations Economic and Social Council (1993). Report on the human rights situation in the Islamic Republic of Iran. (28 January 1993). (Report submitted by Mr. Galindo Pohl, E/CN 4/1993/41).
- Roohizadegan, O. (1994). Olya’s story. A survivor’s dramatic account of the persecution of Bahá’ís in revolutionary Iran. Oxford, UK: Oneworld Publications.
- «استفتاء از رهبر انقلاب و مراجع تقلید دربارهٔ ارتباط با پیروان فرقه ضاله بهائیت». دریافت‌شده در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵.
- «گفتگوی پمپئو درباب اقلیت‌های مذهبی در ایران».
- کمیسیون آمریکایی آزادی بین‌المللی مذهبی، اقدامات اخیر رژیم ایران علیه بهائیان را محکوم کرد
- «بهائی‌ها؛ از اقلیت بلاگردان تا وضعیت سرکوب دائم». radiozamaneh.
- «بهائی‌ها؛ از اقلیت بلاگردان تا وضعیت سرکوب دائم». radiozamaneh.
- «اقلیت‌های قومی و دینی در سال ۱۳۸۷». BBC فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
- «کسری نوری بازداشت شد». رادیو فردا.
- «نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی، «درگذشت»». radiofarda.com. رادیو فردا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۹۸.
- «حبس و اعدام در انتظار شیطان پرستان». خبرآنلاین. ۱۸ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰.
- «حبس و اعدام در انتظار شیطان پرستان». khabaronline.
- هرانا، گزارش‌های ماهانه نقض حقوق بشر در ایران
- بی‌بی‌سی، مهاجرت اقلیت‌های دینی از ایران؛ می‌روند که زندگی کنند، ۲۶ تیر ۱۳۹۷
- بی‌بی‌سی، مهاجرت اقلیت‌های دینی از ایران؛ ایرانیان بهائی، یارسانی و مندائی چرا از ایران می‌روند؟، ۷ مرداد ۱۳۹۷
- بی‌بی‌سی، دشواری‌های اقلیت بودن در ایران، ۳ آبان ۱۳۹۵
- گزارش حقوق بشر 2007 - ایران بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا
- سیصد نفر در ناآرامیهای کاریکاتور کشته شدند وبگاه اروپای آزاد
- گزارش سال ۲۰۰۷ایران بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine سازمان عفو بین‌الملل شاخه آمریکا
- ویژه نامه کردستان - چشم‌انداز-ویژه نامه شماره 1 - 2
- «کُردپا: ١٧٤٧ مورد نقض حقوق بشر درسال ١٣٩٨ در کردستان ایران». kurdpa.
- گزارش حقوق بشر 2007 - ایران بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا
- «چهارچوبی از خشونت: سرکوب اقلیت عرب در جمهوری اسلامی ایران». tolerance.tavaana.
- گزارش حقوق بشر 2007 - ایران بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا
- «گزارشی از مرگ مشکوک بنیامین آلبوغبیش در بازداشتگاه اطلاعات اهواز». hra-news. ژوئن ۲۰۱۹.
- «Iran: Authorities must investigate death in custody of Ahwazi Arab detainee». amnesty.org. ۲۹ ژوئن ۲۰۱۹.
- «عفو بین‌الملل؛ «مقامات ایران باید در مورد مرگ در بازداشت بنیامین آلبوغبیش تحقیق کنند»».
- «سازمان عفو بین‌الملل؛ مقام‌های ایران سابقه وحشتناکی در شکنجه و بازداشت دارند».
- «پرونده بی‌هویت‌های بلوچستان». tasnimnews.
- «کشتار سراوان؛ معترضان به یک پاسگاه نیروی انتظامی هجوم بردند». iranintl.
- همجنس‌گرای ایرانی موفق به گرفتن پناهندگی شد (بی‌بی‌سی فارسی)
- مسئولین آزار و حبس‌های خودسرانه را تشدید می‌کنند وبگاه دیده‌بان حقوق بشر
- مسئولین آزار و حبس‌های خودسرانه را تشدید می‌کنند وبگاه دیده‌بان حقوق بشر
- دشواری‌های اقلیت بودن در ایران بی‌بی‌سی فارسی
- ایران: اجازه دهید دانشجویان بهایی از تحصیلات عالی برخوردار شوند وبگاه دیده‌بان حقوق بشر
- «استفتاء از رهبر انقلاب و مراجع تقلید دربارهٔ ارتباط با پیروان فرقه ضاله بهائیت». خبرگزاری تسنیم. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵–۱۰:۲۳. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - «فتواهای امام خمینی در خصوص بهائیان».
- مهدی خلجی (۲۸ اوت ۲۰۱۳). «فتوا، قتل و حقوق شهروندی بهائیان». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸.
- «آیت‌الله خامنه‌ای: پیروان فرقه گمراه بهائیت محکوم به نجاست هستند/ از هرگونه معاشرت با این فرقه اجتناب کنید». عصر ایران. ۱۴:۲۱–۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵ - 14 May 2016. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - 'بازداشت شش رهبر بهایی در ایران وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- May 15, 2008: Iran: USCIRF Calls for Strong International Condemnation of Arrest of Baha’i Leaders
- Iran's arrest of Baha'is condemned - CNN
- «روایت ۱۴۰ سال حبس برای گروه «یاران ایران»». ایران وایر. دریافت‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۶.
- "خبرگزاری هرانا | جمال الدین خانجانی پس از عمل جراحی قلب به زندان اوین بازگردانده شد - خبرگزاری هرانا". Retrieved 2020-08-23.
- «ابراز نگرانی خانواده جمال الدین خانجانی، شهروند بهایی ۸۳ ساله از وضعیت سلامتی او در زندان». کمپین حقوق بشر در ایران. ۱۳۹۶-۰۱-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۳.
- «بازداشت شش رهبر بهایی در ایران» (بی‌بی‌سی فارسی)
- بازداشت شش تن از رهبران جامعه بهائیان ایران (رادیو فردا)
- «درگیری پلیس و دراویش در تهران؛ دست‌کم ۳۰۰ تن بازداشت و ۵ کشته / انتقال بازداشت شدگان به اوین و ورامین». هرانا. ۱ اسفند ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۳ اسفند ۱۳۹۶. پیوند خارجی در
|ناشر=وجود دارد (کمک) - زن باردار بازداشت شده.
- مجلس نمایندگان آمریکا در قطعنامه‌ای، فشار بر بهائیان ایران را محکوم کرد
- بازداشت ۹۰ دختر و پسر به اتهام آب‌بازی در سپیدان فارس
- چهار فعال مدنی کُرد به زندان بوکان منتقل شدند؛ مجموعاً ۴۳ ماه زندان در انتظار آنها است
- محمد نجفی، وکیل زندانی در ایران، بار دیگر به زندان محکوم شد
- هادی حکیم شفایی به ۳ سال حبس محکوم شد
- ادامه سرکوب فعالان مدنی در ایران؛ یک فعال آذربایجانی بازداشت شد
- دو فعال آذربایجانی مجموعاً به ۳۰ ماه زندان محکوم شدند
- سینا منیرزاده و زهره سرو، به ۶ سال حبس و “خدمت در بسیج” محکوم شدند
- دادگاه تجدیدنظر، هفت فعال مدنی را مجموعاً به ۴۲ سال حبس محکوم کرد
- عرفان حلقه؛ امیرحسین میرخلیلی به ۱۳ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد
- محمد داوری به ۸ سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شد
- سعید سنگر، زندانی سیاسی، به ۱۵ سال زندان محکوم شد
- در پایان دومین دهه حبس؛ سعید سنگر در پرونده‌ای دیگر به ۱۵ سال حبس محکوم شد
- کیوان صمیمی بهبهانی به پنج سال زندان محکوم شد
- کیوان صمیمی به ۵ سال زندان محکوم شد
- فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران خواستار لغو حکم زندان کیوان صمیمی شد
- دادگاه تجدیدنظر، محمد پارسی به ۳ سال حبس محکوم شد
- یک دانشجوی دیگر به دلیل شرکت در اعتراضات علیه سرنگونی هواپیمای اوکراینی به زندان محکوم شد
- «رای دادگاه یک زندانی سیاسی در خصوص درخواست ترک تابعیت ایران صادر شد. صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۶.
- «حقوق همجنس‌گرایان در ایران؛ گفتگو با رها بحرینی». Radio zamaneh. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۳۹۲.
- «مجرمانه بودن همجنسگرایی در ۷۲ کشور جهان؛ در ۸ کشور مجازات اعدام». یورونیوز. دریافت‌شده در ۲۷/۰۷/۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «همجنس‌گرایان در قانون جزای اسلامی جایی ندارند». سازمان حقوق بشر ایران. دریافت‌شده در ۱۱ ژانویه. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «قوانین کیفری ایران، تهدیدی مضاعف برای همجنس‌گرایان». BBC Persian. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۲.
- «جان همجنس‌گرایان در گروهی از کشورها از جمله ایران در خطر است». دویچه‌وله فارسی. دریافت‌شده در ۱۶ آوریل ۲۰۱۹.
- «محمود عسگری و ایاز مرهونی».
- «حقوق بشر و دموکراسی برای ایران :: محمود عسگری: یک سرگذشت».
- «نماینده پارلمان سوئد: دستهای دیکتاتوری ایران به خون آغشته‌است و تنها یک تغییر رژیم و برقراری دمکراسی قادر به تغییر اوضاع در ایران خواهد بود». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۱۹.
- «احسان نراقی؛ آن که ملامت کشید و خوش ماند». بی‌بی‌سی فارسی.
- «نامه به رهبر جمهوری اسلامی ایران». bbc.
- «اعدام؛ از آشوری تا اصلانی». roozonline.
- «محسن امیراصلانی به اتهام تفسیر متفاوت از قرآن اعدام شد». دویچه وله.
- «شش سال زندان برای گلرخ ایرانی به اتهام توهین به مقدسات برای یک داستان منتشر نشده». کمپین حقوق بشر در ایران. ۱۰ اکتبر ۲۰۱۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۸.
- «گفتگو با گلرخ ایرایی نویسنده و فعال حقوق بشر در ایران که به پنج سال زندان محکوم شده‌است». بی‌بی‌سی فارسی. ۶ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ آوریل ۲۰۱۸.
- وبسایت تندر (۱۲ مرداد ۱۳۹۹). «زندگی‌نامه فرود فولادوند».
- پسر فرود فولادوند: پدرم در زندان جمهوری اسلامی است بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، رادیو فردا
- دستگیری زم؛ مخالفان حکومت ایران در خارج کشور چگونه ربوده می‌شوند؟، بی‌بی‌سی فارسی
- «کیومرث مرزبان». اطلس زندان‌های ایران.
- «برای «کیومرث مرزبان»، طنز نویس حکم ۲۳ سال و ۹ ماه حبس صادر شد». صدای آمریکا.
- «فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران احکام صادر شده علیه سه روزنامه‌نگار ایرانی را محکوم کرد». صدای آمریکا.
- «تأیید حکم سنگین ۲۳ سال زندان کیومرث مرزبان در دادگاه تجدیدنظر؛ این طنزنویس ۱۱ سال باید در زندان باشد». صدای آمریکا.
- «بی‌خبری از کیومرث مرزبان طنزنویس دوهفته پس از بازداشت». صدای آمریکا.
- «دادگاه کیومرث مرزبان بعد از ماه‌ها بازداشت، اسفند برگزار می‌شود». صدای آمریکا.
- «از حکم ۱۱ سال حبس کیومرث مرزبان تنها پنج سال مشمول عفو قرار گرفت». صدای آمریکا.
- «کیومرث مرزبان، طنزنویس زندانی به مرخصی آمد». صدای آمریکا.
- «کیومرث مرزبان، طنزنویس زندانی، به مرخصی آمد». رادیو فردا.
- «کیومرث مرزبان، طنزنویس، به ۲۳ سال زندان محکوم شد». رادیو فردا.
- «کیومرث مرزبان، طنزنویس، به زندان بازگشت». رادیو فردا.
- «قوه قضائیه ایران علیه دو روزنامه‌نگار احکام سنگین زندان صادر کرد». بی‌بی‌سی.
- «جزییات ۲۳ سال حبس برای یک نویسنده طنزپرداز». بهار.
- «اطلاعات سپاه کیومرث مرزبان، طنزنویس ایرانی را بازداشت کرد. این نویسنده از حق ملاقات و دسترسی به وکیل محروم است. دلیل بازداشت او هم مشخص نیست». رادیو زمانه.
- «کلیدواژه: کیومرث مرزبان». کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی.
- «جلسه دادگاه تجدید نظر کیومرث مرزبان برگزار شد». صدای بازداشت شدگان.
- «حکم ۲۳ سال و ۹ ماه حبس کیومرث مرزبان تأیید شد». خبرگزاری هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشری در ایران).
- «۲۳ سال و نه ماه حبس تعزیری به جرم نوشتن طنز». iranwire.
- «تأیید حکم سنگین کیومرث مرزبان؛ ۲۳ سال حبس برای نویسندگی». دویچه وله.
- «کیومرث مرزبان، نویسنده و طنزپرداز به ۲۳ سال حبس محکوم شد». دویچه وله.
- «کیومرث مرزبان به ۲۳ سال حبس محکوم شد؛ جرم: همکاری با رادیو فردا و من‌وتو». خبرآنلاین.
- گفتگو با همسر سهیل عربی؛ وبلاگ‌نویس ایرانی که به اعدام محکوم شده‌است
- تأیید حکم اعدام سهیل عربی، فعال فیس بوکی "به دلیل توهین به پیامبر"
- «حکم اعدام و قتل سلمان رشدی، به مسلمانان جهان». سایت جامع خمینی.
- «خامنه‌ای فتوای رشدی را احیا می‌کند؟». bbc.
- «محکوم شدن یک شاعر به حبس و شرکت در مراسم‌های مذهبی». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۱۱-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۱۲-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۹.
| |||||||
مفاهیم بنیادی و فلسفه |
| ||||||
| سازمانها |
| ||||||
| حقوق بین‌الملل |
| ||||||
| حقوق | |||||||
| |||||||
- اکبر عبدی: سازمان ملل خونه جهودهاست
- به نام‌های نامشخص مختار. ن. (۲۴ ساله) و علی. الف. (۲۵ ساله)
- اشاره به بیت العدل اعظم بهاییان که مقر آن در سال ۱۸۹۰ و پیش از تشکیل اسرائیل در ۱۹۴۸ انتخاب شد.
- این در حالی است که به گفته شهابی، فراماسون‌ها بهاییان را در جمع خود راه نمی‌دادند و مسئولین آیین بهایی نیز اجازه ورود به تشکیلات فراماسون‌ها را به بهاییان نمی‌دهند.