دین‌ناباوران و خداناباوران ایرانی
دین‌ناباور به دسته‌های گوناگونی از انسانهای خداناباور (آتئیست)، دادارباور و ندانم‌گرا... گفته می‌شود.
| بخشی از سری‌ها |
| بی‌دینی |
|---|
| بخشی از یک مجموعه درباره |
| خداناباوری |
|---|
|
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| نقد دین |
|---|
| دین‌ها |
| پیشوایان دینی |
| متون |
|
| منتقدان |
| خشونت |
| موضوع‌های مربوط دیگر |
|
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| دین‌ناباوری و خداناباوری در ایران |
|---|
| نوشتارهای اصلی |
| نوشتارهای مرتبط |
| ایرانیان منتقد دین |
پیشینه
دین‌ناباوری در ایران پس از حملهٔ اعراب مسلمان
یکی از گروه‌هایی که به دست عرب‌های اسلام‌گرا در ایران، قتل‌عام شدند، زندیکان بودند.
دورهٔ جمهوری اسلامی
در نظام جمهوری اسلامی ایران، انسانهای دین‌ناباور یا فرادینی (اعم از: خداناباوران،[1] دادارباوران، ندانم‌گرایان...)[2] و نوکیشان اسلام‌ناباور (همهٔ مسلمانانی که به کیشِ دیگری بگروند)، همانند بهائیان، یارسانی‌ها، شیطان‌پرستان، مندائیان، سیک‌های ایران و رائلیان... ، هیچ گونه حقوق شهروندی، قانونی و انسانی‌ای ندارند و به‌شدت، سرکوب (اعدام یا زندانی…) می‌شوند.[3][4][5][6][7]
جنبش‌ها و فعالیت‌ها
شخصیت‌های فرادینی ایرانی
فهرست نامهای برخی از شخصیت‌های فرادینی ایران (به ترتیب حروف الفبا) عبارت است از:
فیلسوفان
- خیام؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، موسیقی‌دان، نویسنده و شاعر؛
- ابوالحسین احمد راوندی، فیلسوف و نویسنده؛
- آرامش دوستدار؛ فیلسوف و نویسنده؛[8]
- اسماعیل خویی؛ فیلسوف، شاعر، نویسنده و مترجم؛
- محمدرضا نیکفر، فیلسوف، نویسنده و مترجم.
دانشمندان
- محمد بن زکریا رازی؛ پزشک، شیمی‌دان، کاشف (الکل، جوهر گوگرد/اسید سولفوریک) و نیز نفت سفید)، داروساز، فیلسوف، کلام‌شناس، کیهان‌شناس، ریاضی‌دان و نویسنده؛[9][10][11][12]
- منوچهر آشتیانی (خواهرزادهٔ نیما یوشیج و نوهٔ میرزا حسن آشتیانی)؛ جامعه‌شناس، نویسنده و پژوهشگر فلسفه.
نویسندگان، روزنامه‌نگاران، ادیبان و شاعران
.jpg.webp)
- میرزا فتحعلی آخوندزاده؛ نویسنده،[13] نمایش‌نامه‌نویس، پدیدآورندهٔ نوعی الفبا، پایه‌گذار ادبیات نو در ایران، از اثرگذاران بر جریان روشنفکری و ملی‌گرایی ایران؛
- مجتبی آقابزرگ علوی؛ نویسنده، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار و استاد زبان فارسی؛
- رضا آیرملو؛ نویسنده؛
- نادره افشاری؛ نویسنده؛
- افشین الیان، نویسنده، شاعر و حقوق‌دان؛
- مسعود انصاری، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و سیاست‌دان؛[14][15]
- احمد ایرانی؛ نویسنده؛
- رضا براهنی، شاعر، رمان‌نویس و منتقد ادبی؛
- بشار بن برد تخارستانی، شاعر؛
- بهروز بوچانی، نویسنده و روزنامه‌نگار؛
- محمدجعفر پوینده، نویسنده، مترجم و جامعه‌شناس؛
- فریدون تنکابنی؛ داستان‌نویس و طنزپرداز؛
- فرزاد جاسمی؛ نویسنده؛
- صادق چوبک، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و مترجم؛
- امیرحسین خنجی، نویسنده و تاریخ‌پژوه؛
- علی دشتی، نویسنده، ادیب و سیاست‌مدار؛[16]
- بهروز عباس‌زاده دهقانی (برادر اشرف دهقانی و برادر همسر کاظم سعادتی)، نویسنده، مترجم، آموزگار و کنشگر سیاسی؛
- ارسلان رضایی، وبلاگ‌نویس؛
- بهرام رحمانی، نویسنده؛[17]
- لطف‌الله روزبهانی؛ نویسنده و پژوهشگر؛
- سیامک ستوده؛ نویسنده؛
- فرج سرکوهی، نویسنده و منتقد ادبی؛
- ستار سلیمی (آله دالفک)؛ نویسنده؛
- سها، نویسنده و منتقد؛
- احمد شاملو، نویسنده، فرهنگ‌نویس، ادیب و شاعر؛
- شجاع‌الدین شفا، نویسنده، مترجم و پژوهشگر؛
- علیرضا شیرمحمدعلی، وبلاگ‌نویس؛
- سهیل عربی، وبلاگ‌نویس؛
- راضیه غلامی شعبانی، نویسنده؛
- عبدالحسین (میرزا آقا خان) کرمانی؛[18]
- صادق هدایت؛[19]
- سیاوش کسرایی، شاعر، نویسنده، کنشگر سیاسی؛
- هوشنگ گلشیری، رمان‌نویس؛
- محمد مختاری، نویسنده؛
- کیومرث مرزبان، نویسنده؛
- ژیلا مساعد، نویسنده و شاعر؛
- رضا مظلومان (کوروش آریامنش)، نویسنده؛
- فرخ معانی؛ نویسنده؛
- علی میرفطروس (بابک دوستدار)؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ؛
- آرمین نوابی، نویسنده؛
- اسماعیل نوری‌علا، نویسنده؛[20]
- ابوعیسی محمد ورّاق بغدادی؛ نویسنده، کلام‌شناس و تاریخ‌نگار؛
- حجت‌الله نیکویی؛ نویسنده.
هنرمندان
- شاپی خرسندی (فرزند هادی خرسندی)، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
- هادی خرسندی، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
- علیرضا رضایی (طنزپرداز)، هنرمند و طنزپرداز؛
- رضا فاضلی، نویسنده، مجری، هنرمند و کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
- فریدون فرخزاد (برادر فروغ فرخزاد)، هنرمند، نویسنده، شاعر و مجری؛
- اشکان کوشانژاد، هنرمند؛
- فتح‌الله منوچهری (فرود فولادوند)؛ هنرمند، نویسنده، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛[21]
- محسن نامجو، هنرمند؛
- شاهین نجفی، هنرمند و شاعر.
کنشگران سیاسی و مدنی
- مینا احدی، کنشگر سیاسی؛
- مسعود احمدزاده، کنشگر سیاسی؛
- شاپور بختیار، کنشگر سیاسی؛
- امیرپرویز پویان، کنشگر سیاسی؛
- احسان جامی، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
- پیروز دوانی، کنشگر سیاسی؛
- اشرف دهقانی، کنشگر سیاسی؛
- کاظم سعادتی، کنشگر سیاسی؛
- آوتیس سلطان‌زاده (سلطانوویچ، میکائیلیان)؛ اقتصاددان و کنشگر سیاسی؛
- مریم نمازی، کنشگر سیاسی.
شخصیت‌های دیگر
- علی‌اصغر کاظمی (شایان کاویانی)، مجری و کنشگر فرهنگی؛
- بیژن فاضلی (فرزند رضا فاضلی).
آمار دین‌ناباوران در ایران
در دوره نظام جمهوری اسلامی ایران به دلیل استفاده از دین برای سرکوب معترضان (و دلایلی دیگر)، دین‌ناباوری مانند سونامی در میان جوانان ایرانی افزایش یافته‌است.[22]
بر پایهٔ برخی از آمارها، نزدیک به ۵۰ درصد از جمعیت ایران در نظام جمهوری اسلامی ایران، دین‌ناباور (اعم از: خداناباور، انسانیت‌گرا، ندانم‌گرا، معنویت‌گرا و عرفان‌گرای دین‌ناباور…) شده‌اند.[23][24][25][26]
رشد خداناباوری و دین‌ناباوری در میان حوزویان
با اینکه شماری از سران نظام جمهوری اسلامی ایران، حوزوی هستند؛ پدیدهٔ خداناباوری و ندانم‌گرایی، مانند گرایش به موسیقی و همانندهای آن، در میان حوزویانِ به ویژه جوان، هر چند به گونهٔ پنهانی، در حال گسترش است.[27][28]
جدول اطلاعات برخی از دین‌ناباوران و خداناباوران ایرانی
| ردیف | رخ‌نگاره | نام | زادروز | جای زادروز | تاریخ درگذشت یا کشته شدن | جای درگذشت یا کشته شدن | دلیل درگذشت یا کشته شدن | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | عمر خیام نیشابوری | ۴۴۰ قمری | نیشابور (ایران) | ۵۱۷ | نیشابور (ایران) | - | ||
| ۲ | ابوعیسی محمد ورّاق بغدادی | سدهٔ سوم هجری | - | ۹۹۰ | - | - | ||
| ۳ | محمد بن زکریا رازی | ۲۴۳ خورشیدی | ری (ایران) | ۳۰۴ | ری (ایران) | - | ||
| ۴ | احمد ابن راوندی | ۲۱۰ | راوند (ایران) | - | - | - | ||
| ۵ |  | فتح علی آخوندزاده | ۲۱ تیر ۱۱۹۱ | شکی (قفقاز) | ۱۸ اسفند ۱۲۵۶ | تفلیس (گرجستان) | - | |
| ۶ |  | عبدالحسین (میرزا آقا خان) کرمانی | ۱۲۳۲ | بردسیر کرمان (ایران) | ۱۲۷۵ | تبریز (ایران) | اعدام (بریده شدن سر) | |
| ۷ |  | صادق هدایت | ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ | تهران (ایران) | ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ | پاریس (فرانسه) | خودکشی | |
| ۸ |  | علی دشتی | ۱۱ فروردین ۱۲۷۶ | کربلا (عراق) | ۲۵ دی ۱۳۶۰ | تهران (ایران) | محکوم به اعدام توسط نظام جمهوری اسلامی ایران (درگذشت در بیمارستان پس از شکنجه شدن در کهولت سن) | |
| ۹ |  | مسعود انصاری | ۱۰ آذر ۱۳۰۶ | تهران (ایران) | ۲۰ شهریور ۱۳۹۳ | واشینگتن (ایالات متحده آمریکا) | ایست قلبی | |
| ۱۰ |  | کوروش آریامنش (رضا مظلومان) | ۱۷ دی ۱۳۱۴ | مشهد (ایران) | ۷ خرداد ۱۳۷۵ | اطراف پاریس (فرانسه) | ترور و کشته شدن به دست برخی از عوامل امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران | |
| ۱۱ | .png.webp) | شجاع‌الدین شفا | ۱۳ آذر ۱۲۹۷ | قم (ایران) | ۲۷ فروردین ۱۳۸۹ | پاریس (فرانسه) | - | |
| ۱۲ |  | فرود فولادوند (فتح‌الله منوچهری) | ۵ آذر ۱۳۲۰ | شاهوله لرستان (ایران) | (ناپدید شده:) ۲۷ دی ۱۳۸۵ | ترکیه | ربوده و ناپدید شدن به دست نیروهای امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران | |
| ۱۳ |  | پیروز دوانی | ۳ اردیبهشت ۱۳۴۰ | کازرون (ایران) | ۱۳۷۷ | تهران (ایران) | کشته شدن به شیوهٔ دردناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران | |
| ۱۴ |  | محمدجعفر پوینده | ۱۷ خرداد ۱۳۳۳ | اشکذر یزد (ایران) | ۱۸ آذر ۱۳۷۷ | شهرستان شهریار (ایران) | کشته شدن به شیوهٔ دردناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران | |
| ۱۵ |  | محمد مختاری | ۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ | مشهد (ایران) | ۱۲ آذر ۱۳۷۷ | تهران (ایران) | کشته شدن به گونهٔ دهشتناک؛ جزو کشتگان جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران | |
| ۱۶ |  | فریدون فرخزاد (برادر فروغ فرخزاد) | ۱۵ مهر ۱۳۱۵ | تهران (ایران) | ۱۶ مرداد ۱۳۷۱ | بن آلمان | سلاخی شدن به گونهٔ دهشتناک به دست برخی از عوامل امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران | |
| ۱۷ |  | شاپور بختیار | ۴ تیر ۱۲۹۳ | شهرکرد (ایران) | ۱۵ مرداد ۱۳۷۰ | پاریس (فرانسه) | کشته شدن وی و سروش کتیبه به گونهٔ دهشتناک به دست برخی از عوامل امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران | |
| ۱۸ | بدون رخ‌نگاره | علی‌اصغر کاظمی (شایان کاویانی) | - | (ایران) | - | بیرون از ایران | ربوده و ناپدید شدن به دست نیروهای امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران در بیرون از ایران | |
| ۱۹ | بدون رخ‌نگاره | بیژن فاضلی (فرزند رضا فاضلی) | - | (ایران) | ۲۸ مرداد ۱۳۶۵ | لندن بریتانیا | ترور و کشته شدن به دست نیروهای امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران به وسیلهٔ بمب | |
| ۲۰ |  | رضا فاضلی | ۱۲ تیر ۱۳۱۴ | تهران (ایران) | ۱۳ آوریل ۲۰۰۹ | لس آنجلس (ایالات متحده آمریکا) | سرطان | |
| ۲۱ | بدون رخ‌نگاره | ارسلان رضایی | - | (ایران) | ۲۰ آذر ۱۳۹۹ | ترکیه | مدیر برخی از شبکه‌های اجتماعی منتقد دین اسلام که سرانجام، توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ترور و کشته شد | |
| ۲۲ |  | بهرام مشیری | ۱ فروردین ۱۳۲۶ | گلپایگان (ایران) | - | - | - | |
| ۲۳ |  | شاهین نجفی | ۲۰ شهریور ۱۳۵۹ | بندر انزلی (ایران) | - | - | - | |
| ۲۴ |  | افشین الیان | ۸ اسفند ۱۳۴۴ | تهران (ایران) | - | - | - | |
| ۲۵ | آرامش دوستدار | ۱۳۱۰ | تهران ایران | - | - | - | ||
| ۲۶ | محمدرضا نیکفر | ۱۳۳۵ | اراک ایران | - | - | - | ||
| ۲۷ | ژیلا مساعد استخری | ۱۳۲۷ | تهران ایران | - | - | - | ||
| ۲۸ | بهرام رحمانی | ایران | - | - | - | |||
| ۲۹ | اسماعیل نوری‌علا | ۲۳ بهمن ۱۳۲۱ | ایران | - | - | - | ||
| ۳۰ | لطف‌الله روزبهانی (روزبه آذربرزین) | خرداد ۱۳۲۸ | ایران | - | - | - | ||
| ۳۱ | حجت‌الله نیکویی | قم (ایران) | - | - | - | |||
| ۳۲ | فرزاد جاسمی | ایران | - | - | - | |||
| ۳۳ | سیامک ستوده | ایران | - | - | - | |||
| ۳۴ | نادره افشاری | ایران | - | - | - |
کتاب‌شناسی
جستارهای وابسته
منابع
- بی‌بی‌سی، آیا آتئیسم در ایران در حال گسترش است؟، ۴ اردیبهشت ۱۳۹۷
- https://www.radiofarda.com/a/f1_apostasy_Islamic_law/436571.html
- چهل سال جمهوری اسلامی، کارنامه حقوق بشری| سرکوب و نقض حقوق قانونی اقلیت‌های مذهبی و قومی https://ir.voanews.com/persiannewsiran/iran-human-rights-65
- «کمیسیون آمریکایی: ناقضان آزادی‌های مذهبی در ایران تحریم شوند». رادیو فردا فارسی. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- «آمریکا از آزار پیروان مذاهب غیرشیعه در ایران انتقاد کرد». دویچه‌وله فارسی. ۸ مرداد ۱۳۹۳.
- «ایران در فهرست هفت کشور اعدام کننده خداناباوران». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۴.
- «کتاب‌خوان؛ خداناباوران روی پیشخان». bbc.
- دوستدار، آرامش. امتناع تفکر در فرهنگ دینی.
- «رازی و دین ستیزی او». زندیق. ۲۰۱۰-۰۹-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- «زکریای رازی، خداشناسِ بی‌دین: آرامش دوستدار، پرسنده ای پرسش برانگیز- بخش هفتم». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۳-۰۵-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- «دکتر آرامش دوستدار، مبارزه خونین بین تعقل و تعبد در سراسر تاریخ ایران جریان داشت و دارد». ایران گلوبال. ۲۰۱۶-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- مرتضی مطهری. «ابوبکر محمد بن زکریای رازی که به «جالینوس العرب» اشتهار یافته‌است». www.mortezamotahari.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- آخوندزاده، فتح علی. مکتوبات کمال‌الدوله.
- «الله اکبر» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- «کتاب «دین سازان بیخدا» نوشته «دکتر مسعود انصاری»». بالاترین. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۴.
- دشتی، علی. ۲۳ سال.
- رحمانی، بهرام. نقد دین.
- کرمانی، عبدالحسین (میرزا آقا خان). سه مکتوب.
- هدایت، صادق. کاروان اسلام.
- نوری علا، اسماعیل. پیدایش و نقش دین‌کاران امامی در ایران.
- فولادوند (فتح‌الله منوچهری)، فرود. از مدینه تا تیسفون.
- «هشدار نسبت به "رشد خداناباوری و بی‌دینی" در ایران». دویچه وله فارسی.
- «گزارش نظرسنجی دربارهٔ نگرش ایرانیان به دین». گَمان؛ گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان.
- «نتایج یک نظرسنجی حرفه‌ای: حدود نیمی از جامعه ایران اظهار داشته‌اند که از دین‌داری به بی‌دینی رسیده‌اند». رادیو پیام اسرائیل.
- «نتایج یک نظرسنجی: نیمی از جامعه ایران از دین‌داری به بی‌دینی رسیده‌اند». اینترنشنال.
- «گزارش نظرسنجی دربارهٔ نگرش ایرانیان به دین (پی‌دی‌اف)» (PDF).
- «ارتداد خفی و طلبه‌های بیلیاردباز، پیانیست و آتئیست». دویچه وله فارسی آلمان.
- «انعکاس خبر طلبه پیانیست». ensafnews.
رده:بی‌خدایی در ایران
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.