فندق

فندق میوه‌ای فندقی از درخت فندق است. ظاهر کروی یا بیضی دارد و طولش ۱۵–۲۵ میلی‌متر و قطرش ۱۰–۱۵ میلی‌متر است و دارای پوسته فیبری بیرونی می‌باشد. گونه‌هایی از فندق از فندق معمولی بزرگ‌ترند و در بیشترین رشد دو برابر اندازه معمولی می‌شوند. میوه فندق زمانی که برسد از پوسته بیرون می‌افتد. هسته بذر فندق خوراکی است و می‌توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف نمود. بذر میوه پوستی بسیار نازک و به رنگ قهوه‌ای تیره دارد که پیش از مصرف یا پخت‌وپز، آن را جدا می‌کنند.

برای گیاه فندق، فندق (گیاه) را ببینید.
فندق
فندق
مواد مغذی در هر سرو
اندازه مصرف ۱۰۰g
انرژی ۲٬۶۲۹ کیلوژول (۶۲۸ کیلوکالری)
کربوهیدرات‌ها ۱۶٫۷
نشاسته ۰٫۴۸
قندها ۴٫۳۴
فیبر ۱۱
چربی ۶۰٫۷۵
چربی اشباع ۴٫۴۶۴
چربی تک‌اشباع‌نشده ۴۵٫۶۵۲
چربی چنداشباع‌نشده ۷٫۹۲
پروتئین ۱۴٫۹۵
آب ۵٫۳۱
ویتامین آی معادل ۱ میکروگرم (۰٪)
ویتامین آ ۲۰ IU
- بتاکاروتن ۱۱ میکروگرم (۰٪)
- لوتئین و زآکسانتین ۹۲ μg
ویتامین ب۱ (تیامین) ۰٫۶۴۳ میلی‌گرم (۴۹٪)
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) ۰٫۱۱۳ میلی‌گرم (۸٪)
ویتامین ب۳ (نیاسین) ۱٫۸ میلی‌گرم (۱۲٪)
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵) ۰٫۹۱۸ میلی‌گرم (۱۸٪)
ویتامین ب۶ ۰٫۵۶۳ میلی‌گرم (۴۳٪)
اسید فولیک (ویتامین ب۹) ۱۱۳ میکروگرم (۲۸٪)
ویتامین C ۶٫۳ میلی‌گرم (۱۱٪)
ویتامین E ۱۵٫۰۳ میلی‌گرم (۱۰۰٪)
ویتامین K ۱۴٫۲ میکروگرم (۱۴٪)
کلسیم ۱۱۴ میلی‌گرم (۱۱٪)
آهن ۴٫۷ میلی‌گرم (۳۸٪)
منیزیم ۱۶۳ میلی‌گرم (۴۴٪)
منگنز ۶٫۱۷۵ میلی‌گرم (۳۰۹٪)
فسفر ۲۹۰ میلی‌گرم (۴۱٪)
پتاسیم ۶۸۰ میلی‌گرم (۱۴٪)
سدیم ۰ میلی‌گرم (۰٪)
روی ۲٫۴۵ میلی‌گرم (۲۵٪)
درصدها نسبی‌اند

فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان، در جنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا، در شهرستان کنت انگلستان و همچنین در ایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده و در ایران در مناطق اشکورات رودسر گیلان (پرندان، مایستان، کُجید، شَوَک. دیماجانکش و…)، و در اشکورت رامسر در روستاهای سپارد، تمل، یازن، نارنه و… شهسوار و رامسر در مازندران و رودبار و الموت قزوین تولید می‌شود. ترکیه با تولید تقریباً ۷۵٪ از فندق جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان می‌باشد. اشکورات رحیم آباد رودسر نیز بزرگ‌ترین تولیدکننده فندق و به عنوان پایتخت فندق ایران شناخته می‌شود

از فندق در صنعت شیرینی‌سازی برای ساخت پرالین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با ترکیب آن با شکلات می‌توان شکلات ترافل و همچنین محصولاتی همچون نوتلا و فرانجلیکو تولید نمود. روغن فندق نیز که از فندق بدست می‌آید، بسیار خوش‌طعم است و در پخت‌وپز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فندق از نظر میزان پروتئین و چربی غیراشباع بسیار غنی است، علاوه بر آن حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین ب۱ و ویتامین ب۶ و میزان کمتری از دیگر ویتامین‌های ب است.

کشت تاریخی

در سال ۱۹۹۵ شواهدی دال بر وجود یک مرکز فرآوری فندق در مقیاس بزرگ در یک گودال واقع در جزیره کولونزی اسکاتلند بدست آمد. این چاله متعلق به دوران میان سنگی بود و حدود ۹۰۰۰ سال قدمت داشت. شواهد نشان از یک چاله عمیق و بزرگ که مملو از صدها هزار پوسته سوخته فندق بود می‌داد. فندق در دیگر مراکز متعلق به دوران میان سنگی نیز یافت شده بود ولی به ندرت در چنین مقیاسی و به‌شکل متمرکز در یک چاله. تکنیک رادیوکربن قدمت این فندق‌ها را بالغ بر ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد تشخیص داده‌است.

این اکتشاف به ما بینشی خاص در زمینه فعالیت‌های گروهی و برنامه‌ریزی در این دوران می‌دهد. این فندق‌ها همه در یک سال برداشت شده بودند و آنالیز گرده‌ای نشان داد تمامی درختان به‌طور هم‌زمان قطع شده بودند. مقیاس این فعالیت، بی‌نظیر در سرتاسر اسکاتلند و عدم وجود حیوانات قابل شکار در این جزیره، این احتمال را قوت می‌دهد که کولونسای دارای جامعه‌ای با رژیم غذایی عمدتاً گیاهی بوده‌است.

فندق معمولاً نیاز به برشته کردن ندارد و حتی امروزه فندق کنتی (Kentish Cobnuts) به صورت سنتی تازه به فروش می‌رسد، گمان می‌رود برشته کردن فندق برای آسان‌تر کردن هضم آن توسط کودکان صورت گرفته باشد. گفته می‌شود که برشته کردن عمر نگهداری فندق را افزایش می‌دهد و همین آن را غذایی مناسب برای دریانوردان در سال‌های گذشته کرده بود.

درخت فندق در طول تاریخ برای چوب، مواد ساختمانی و پرچین مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. در دوران رومی‌ها کشت می‌شده از جمله در بریتانیا، هر چند مدرکی وجود ندارد که آن‌ها کشت گونه خاصی را گسترش داده باشند. انواع مختلفی از قرن ۱۶ به بعد کشت شده، قرن ۱۹ شاهد یک افزایش بزرگ در انواع این گونه می‌باشد. به‌طور خاص فندق کنتی اولین گونه تحت کشت گسترده در سال ۱۸۳۰ معرفی گردید.

شیوه سنتی افزایش باردهی فندق brutting نام دارد که باعث می‌شود انرژی درخت بیشتر به سمت تولید شکوفه برود. در این شیوه در پایان فصل رشد سرشاخه‌های ۶–۷ برگه متصل به تنه یا شاخه‌های اصلی (بدون قطع کامل) دوشاخه می‌شوند.

زراعت پیشرفته و جدید

زراعت پیشرفته و جدید کشت فندق یا با دست یا با شن کش‌های مکانیکی و عادی برای جمع‌آوری دانه‌های افتاده انجام می‌شود. فندق به خاطر دانه‌ای بودنش به‌طور گسترده در باغ‌های بازرگانی اروپا، ترکیه، ایران و قفقاز کشت می‌شود.

دانه فندق به دانه‌های هرگونه از فندقیان اشاره می‌کند. این فندق، هسته دانه، قابل خوراکی است و به صورت خام یا تفت داده یا طعم دهنده استفاده می‌شود. دانه یک پوست قهوه‌ای تیره و نازک دارد که کمی طعم دار است و گاهی اوقات پیش از آشپزی کنده می‌شود.

ترکیه تولیدکنندهٔ برتر فندق است، خصوصاً در استان گره‌سون و استان اردو. تولید فندق ترکیه ۶۲۵۰۰۰ تن بوده و حدود ۷۵ درصد از تولید جهانی را در بر می‌گیرد. در شمال آمریکا تولید فندق در ایالت اورگن متمرکز شده‌است.

آن‌ها همچنین به‌طور گسترده‌ای در کلمبیا و بریتانیا این دانه را کشت می‌دهند. در سال ۱۹۹۶، تولید پوسته‌ای در ارگان حدود ۱۹۱۹۰۰ تن (۱۸۰۰۰ تن) در مقایسه با ۱۰۰ تن (۹۱ تن) در واشینگتن بود. فندق در آمریکا به‌طور دایمی رشد می‌کند، که انجمن بازاریابی فندق در سال ۱۹۴۹ توسط بخش ۹۸۲فدرال بازاریابی تأسیس شد.

فندق‌ها همچنین در خیابان پانگی جامبا در هند دیده شده‌اند، که آن‌ها را به عنوان تاشگی می‌شناسند.

تنوع گونه‌ها

تنوع گونه‌ها بسیاری از انواع فندق شامل: بارسلونا، باتلر، کاسینا، کلارک، کاسفورد، داویانا، دل لانگه، انگلیس، انیس، فیلبرت، هال جیانت، جمتگارد، کنت کوب، لوییس، توکولی، توندا، توندای جیفونی، توندارومانا و والنیس پراید و ویلامت می‌شوند.

برخی از این گونه‌ها به دلیل کیفیت‌های خاصی کشت می‌شوند. این کیفیتها شامل بزرگی فندق، دیر رس یا زودرس بودن گونه یا به منظور گرده افشانی است. اکثر فندق‌های کشت تجاری از ریشه گرفته می‌شوند و برخی گونه‌ها از ریشه هیبرید بین فندق معمولی و فندق فیبلرت هستند.

یک گونه در ایالت واشینگتن رشد می‌کند، "DuChilli" یک ظاهر بلندتر دارد و یک پوست نازکتر و کوتاهتر دارد. طعمی شیرین تر از دیگر گونه‌ها دارد.

فندق ترکیه‌ای

فندق ترکیه‌ای نباید با فندق وحشی ترکیه‌ای فندق بیزانسی اشتباه شود.

برداشت محصول

فندق‌ها سالانه از اواسط پاییز برداشت می‌شوند. وقتی پاییز می‌آید درخت‌ها، فندق و برگ‌هایشان می‌ریزد. اکثر باغداران تجاری منتظر می‌شوند تا دانه‌ها خودشان بیفتد. به جای اینکه از تجهیزات استفاده کنند یا درخت را تکان دهند. ۴ قطعه اولیه تجهیزات برای برداشت کردن تجاری استفاده می‌گردند که شامل: جاروکش برداشت‌کننده گاری فندق جرثقیل جاروکش فندق‌ها را به وسط ردیف حرکت می‌دهد. برداشت‌کننده فندق‌ها را از شاخه‌ها و برگ‌ها برداشته و جدا می‌نماید. گاری فندق‌ها را، که توسط برداشت‌کننده جمع شده‌است، نگه می‌دارد؛ و جرثقیل فندق را از گاری بلند می‌کند، به مخزن می‌ریزد تا بسته‌بندی گردد و حمل شود سپس به مرحله فراوری برود. جاروکننده یک ماشین نزدیک به زمین است که در هر ردیف درخت دو بار عبور می‌کند و ۲ متر تسمه متصل شده به جلو دارد که می‌چرخد تا برگ‌ها را جارو کند و فندق و ترکه‌های کوچک را از چپ و راست برداشته و در مرکز ردیف همان‌طور که به جلو می‌رود بریزد. در عقب جاروکننده، یک دمنده قدرتمند است تا بر مواد ریخته شده در ردیف کناری با سرعت هوای ۹۰ متر بر ثانیه بوزد. هرس کردن دقیق در طول سال و وزش با حوصله توسط جاروکننده می‌تواند نیاز به نیروی دست را برای جمع‌آوری فندق‌ها کاهش دهد. جاروکننده یک ردیف مرکزی از فندق‌ها را آماده نگه می‌دارد که برای تراکتور برداشت کافی است تا بدون حرکت و رانندگی روی مرکز ردیف حرکت کند. بهتر است تنها چند ردیف از درختان توسط جاروکننده آ تعدادی از صف‌های روبروی دروکننده در زمان داده شده جارو شود، تا از حرکت برداشت‌کننده از روی فندق‌ها و شکسته شدن آن‌ها که ممکن است از درخت افتاده باشد جلوگیری کند.

فندق‌ها ممکن است تا ۳ بار در طول فصل برداشت جمع‌آوری شوند و این بستگی به کمیت فندق‌ها و افتادن آن‌ها نسبت به اقلیم دارد. برداشت‌کننده یک ماشین با دور پائین است که توسط یک تراکتور کشیده می‌شود که مواد را از زمین برمی‌دارد و فندق‌ها را از برگ‌ها و شاخه‌ها جدا می‌کند.

همان‌طور که برداشت‌کننده در ردیف حرکت می‌کند یک سیلندر چرخشی با هزاران دور مواد را به یک نقاله می‌برد. نقاله مواد را در یک وزنده برده و تحت یک فضای قدرتمند خاک‌های سبک‌تر را فرو می‌برد و برگ‌ها را از فندق‌ها جدا می‌کند. فندق‌های باقی‌مانده با یک گاری که پشت برداشت‌کننده وصل شده‌است کشیده می‌شود.

وقتی یک بشکه از فندق پر شد جرثقیل بشکه را خالی کرده و به برداشت‌کننده بر می‌گردد. تا زمان جمع‌آوری برداشت‌کننده را به حداکثر برساند. ۲ استراتژی گوناگون برای زمان جمع‌آوری فندق‌های افتاده استفاده می‌شود. اول اینکه زود برداشت شود و وقتی حدود نیمی از فندق‌ها افتاده‌است برداشت‌کننده می‌تواند سریعتر و با شانس کمتر شکسته شدن، فندق‌های روی زمین را جمع کند.

انتخاب دوم این است که منتظر شویم تا تمام فندق‌ها پیش از درو کردن روی زمین بیفتد. اگرچه اولین گزینه به نظر بهتر از دومین گزینه است ولی دومی دو یا سه مرحله بیشتر زمان نیاز دارد؛ که البته آب و هوا نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بارش باران درو را به تأخیر می‌اندازد و یک کشاورز باید منتظر شود تا تمام فندق‌ها بعد از یک فصل بارانی بیفتد که این موضوع کار درو کردن را سخت‌تر می‌کند.

عملیات برداشت با توجه به اینکه چند بار کشاورزی شده‌است و تعداد روبنده‌ها و دروکننده و گاری‌ها و جرثقیل‌های موجود چقدر است، تغییر کند. در یک باغ خشک که خاکی است باید تجهیزات و عملگرها با محافظ تنفسی پوشانده شوند. به‌طور برعکس اگر زمین خیلی خیس و مرطوب باشد دستگاه را رطوبت می‌گیرد و باعث می‌شود تجهیزات به خوبی عمل نکنند.

استفاده‌های آشپزی

استفاده‌های آشپزی کیک شکلاتی با فندق فندق‌ها در شیرینی پزی برای ساخت آجیل سوخته نیز مصرف می‌شود. در شکلات برای برخی از ترایف‌های شکلاتی و در محصولات نوتلا و نوشابه‌های الکلی استفاده می‌گردد. در اتریش به ویژه شهر وین، فندق یک ماده در ساختن تارت است مثل تارت فندقی که بسیار هم مشهور است.

در سوییس کیک پودر فندق استفاده می‌گردد و داخل آن طعم میگرد و فندق‌های شکسته در اطراف آن ریخته می‌شود. فندق ابتدا ماده اولیه مبتنی بر ودکا و فرانژیلیکو بود. فندق‌ها در ترکیه به ویژه پنتیک آناتولیا استفاده می‌شد.

در حوریان، اسنک سنتی چورچ هلا و سس ساتسیوی وی اغلب با فندق پخته می‌شوند. همراه با دانه گردو. قهوه با طعم فندق (با نر تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان) به نظر می‌رسد که از فندق کمی شیرین‌تر و کمتر اسیدی است. اگرچه ساکارید طبیعی در فندق کمتر است و هنوز دلیل چنین تفسیری درک نشده‌است.

سالانه بیش از ۲۰۰۰ تن فندق به استرالیا صادر می‌شود. روغن فندق از فندق گرفته می‌شود و طعم دهنده خیلی قوی محسوب می‌شود و در آشپزی به عنوان روغن نیز استفاده می‌شود. گیاهان فندق معمولاً توسط گونه‌های لپیدوپترا خورده می‌شوند.

منافع سلامتی

منافع سلامتی فندق به دلیل داشتن ترکیبات چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین ای، مواد معدنی، فیبرهای رژیمی، فیتوسترول (بتاسیتوسترول) و آنتی‌اکسیدان‌های فنولیک مثل فلاوان، دارای جایگاه خاص در میان انواع دانه‌های خشک شده از نظر مواد مغذی و سلامتی است.[1]

فندق یک منبع خوب از ویتامین‌های B1، B2 و B6 است. این ویتامین‌ها برای حفظ سلامت مغز و خون‌سازی ضروری هستند، مخصوصاً برای کودکان در حال رشد. ویتامین E ثابت شده‌است که مصرف ۲۵ تا ۳۰ گرم فندق در روز، تمامی ویتامین E مورد نیاز در روز را تأمین می‌کند و برای پیشگیری از بیماری‌های عروق سیاهرگ قلبی و سرطان کافی است. روغن فندق بهترین منبع شناخته شده ویتامین E است که برای سلامت ماهیچه‌های قلب و دیگر ماهیچه‌های بدن ضروری است. این ویتامین همچنین برای عملکرد طبیعی سیستم تولید مثل ضروری می‌باشد. ویتامین E از تجزیه و همولیز گلبول‌های قرمز خون جلوگیری می‌کند، بنابراین به عنوان نوعی محافظ در برابر کم خونی یا آنمی عمل می‌کند. از دیگر فواید ویتامین E که در فندق به وفور یافت می‌شود، پیشگیری و ممانعت از عوامل ایجادکننده سرطان می‌باشد. اگر سرطان قبلاً در بدن شکل گرفته باشد، ویتامین E با سلول‌های سرطانی می‌جنگد. املاح فندق فندق دارای مواد معدنی زیر می‌باشد:

  • کلسیم، که برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است.
  • آهن، که در خون‌سازی نقش دارد.
  • روی، که نقش مهمی در هورمون‌های جنسی دارد.
  • پتاسیم، که برای تحریک سیستم عصبی و عملکرد مناسب عضلات و ماهیچه‌ها ضروری است.[2]

تولیدکنندگان

بزرگترین تولیدکنندگان فندق بر اساس گزارش فائو در سال ۲۰۱۸[3]

کشور تولید به تن
 ترکیه ۵۱۵٬۰۰۰
 ایتالیا ۱۳۲٬۰۰۰
 جمهوری آذربایجان ۵۲٬۰۶۰
 ایالات متحده آمریکا ۴۶٬۲۷۰
 چین ۲۴٬۷۹۰
 گرجستان ۱۷٬۰۰۰
 ایران ۱۵٬۸۳۹
 فرانسه ۱۴٬۹۸۸
 شیلی ۹٬۰۱۹
 اسپانیا ۸٬۰۳۳
تولید جهانی ۸۶۳٬۸۸۰

جستارهای وابسته

پانویس
  1. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hazelnut». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۲.
  2. http://article.tebyan.net/89048/فندق-و-خواص-آن
  3. «FAOSTAT». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۰۶.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.