حمص (خوراک)

حُمْص یا نخود-ارده یک خوراک مدیترانه‌ای-عربی است که در خاورمیانه محبوبیت دارد. حمص را بیشتر در سینی‌های مزه به عنوان پیش غذا سرو می‌شود. این خوراک از نخود پخته، روغن زیتون، ارده، آبلیمو و سیر له‌شده درست می‌شود.

حُمص
حُمُّص با روغن‌زیتون و سبزیجات
وعدهمزه
خاستگاهمصر، سوریه و لبنان
دمای سروولرم
ترکیبات اصلینخود، حلوا ارده

لغت‌شناسی

حمص یا به‌طور کامل حمّص بطحینة لغتی عربی به معنی نخود است.[1][2]

تاریخچه

حمص در بخش خاورمیانه‌ایِ مدیترانه مانند فلسطین، لبنان و اردن یکی از پایه‌های آشپزی به‌شمار می‌آید و در بیشتر خوراک‌ها و خورش‌ها به‌کار می‌رود.

پیشینهٔ دستور پخت خوراکی مانند حمص به سده ۱۳ هجری در مصر بازمی‌گردد و در زمان جنگ‌های صلیبی خوراکی مانند حمص به عنوان پاداش به سربازان صلاح‌الدین ایوبی داده می‌شد.[3]

در کتابچه رسیدن به دلبر در وصف خوراک‌های خوش‌مزه و معطر (به عربی: الوُصله الی الحبیب فی وصف الطیبات و الطیب) به دستور پخت حمص اشاره شده‌است.

پرونده‌های تاریخی نشان می‌دهند که پس از سده ۱۸ هجری حمص وارد سفره‌های مردم دمشق شد.

ارزش غذایی
حمص
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی ۱۷۷ کیلوژول (۴۲ کیلوکالری)
کربوهیدرات‌ها ۲۰٫۱ g
فیبر ۴ g
پروتئین ۴٫۹ g
ویتامین آی معادل ۵ میکروگرم (۱٪)
اسید فولیک (ویتامین ب۹) ۵۹ میکروگرم (۱۵٪)
ویتامین C ۸ میلی‌گرم (۱۳٪)
کلسیم ۴۹ میلی‌گرم (۵٪)
آهن ۱٫۵۶ میلی‌گرم (۱۲٪)
منیزیم ۲۹ میلی‌گرم (۸٪)
فسفر ۱۱۰ میلی‌گرم (۱۶٪)
سدیم ۲۴۲ میلی‌گرم (۱۱٪)
link to USDA Database entry
درصدها نسبی‌اند

حمص دارای مقدار فراوانی آهن، ویتامین سی، فولات، ویتامین ب۶ و پروتئین است. همچنین دارای فیبر فراوانی است که برای کارکرد بهتر دستگاه گوارش سودمند است.[4]

حمص یک گزینه مناسب برای گیاهخواران و افراد وگان است.

شیوهٔ سرو کردن

حُمُّص را به عنوان پیش غذا همراه با دیگر پیش غذاها مانند سالاد تبوله و نان پیتا کنار غذاهایی مانند فلافل، مرغ کبابی و کوفته سرو می‌کنند.

آشپزی عربی

مواد لازم برای حمص به آسانی در کشتزارهای عربی یافت می‌شوند.

اعراب اسرائیل در حُمُّص نعنا، فلفل قرمز، ماست، جعفری خرد شده و زیره هم می‌ریزند و همراه با نان پیتا گاهی به عنوان غذای اصلی هم سرو می‌کنند.

آشپزی فلسطینی
حمص تزئین‌شده با فول مدامس و ارده

حمص بخش مشترک همه وعده‌های غذایی، درفلسطین است؛ حمص در فلسطین بسیار محبوب است[5] و کم و بیش در همهٔ رستورانها و فروشگاههای فلسطین یافت می‌شود.

آشپزی آمریکایی

در ایالات متحده آمریکا حُمُّص بسیار محبوب است و برپایهٔ آمارهای سال ۲۰۰۸ بیش از ۱۵ میلیون آمریکایی به‌طور منظم حمص می‌خورند.

حُمُّص همراه با مهاجران فلسطینی وارد آمریکا شد؛ و هم‌اکنون کنسرو حمص در قفسه‌های همه فروشگاه‌های زنجیره‌ای آمریکا پیدا می‌شود.

رکورد جهانی

در ماه مه۲۰۱۰، ۳۰۰ آشپز لبنانی در روستای آل فنار در نزدیکی بیروت بزرگترین ظرف حمص جهان به وزن ۱۰۴۵۲ کیلوگرم پختند؛ که در کتاب رکوردهای جهانی گینس نوشته شد.[6][7]

رکورد پیشین در دست ۵۰ شهروند عرب فلسطینی بود که ۵/۴۰۸۷ کیلوگرم حمص را در ژانویهٔ ۲۰۱۰ پخته بودند.

منابع
  1. Maan Z. Madina, Arabic-English Dictionary of the Modern Literary Language, 1973, s.v. ح م ص
  2. Newman, Joni Marie (2007), Cozy Inside, Lulu.com, p. 67, ISBN 978-1-60402-895-9
  3. mideastfood.about.com, Hummus 101. Retrieved 28 February 2008.
  4. "Nutrition facts for hummus, home prepared per 100 grams". Conde Nast, USDA National Nutrient Database, version SR-21. 2014. Retrieved 9 May 2015.
  5. Even mentioned by the Israel Defense Forces Cookbook, see Houston Chronicle "Diversity in the dining room helps ring in Israel's new year"
  6. Lebanon claims latest title in 'Hummus War' (CNN)
  7. "Lebanon breaks Israel's hummus world record". Yahoo. AP. 8 May 2010.
کتاب آشپزی ویکی‌کتاب یک دستور آشپزی در این رابطه دارد:
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.