کاخ نیاوران

کاخ نیاوران یا کاخ موزه نیاوران، در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران قرار دارد.[1] این کاخ در مجموعه باغ نیاوران در میدان نیاوران شهر تهران واقع شده و مساحت آن حدود ۱۱ هکتار است. کاخ نیاوران اقامتگاه تابستانی محمدرضا شاه پهلوی بود. این کاخ یکی از مکان‌های شاخص گردشگری شهر تهران است.[2]

مختصات: ۳۵°۴۸′۳۹″ شمالی ۵۱°۲۸′۱۸″ شرقی
کاخ نیاوران
نامکاخ نیاوران
کشورایران
استانتهران
شهرستانشمیرانات
اطلاعات اثر
نوع بناکاخ
کاربریکاخ
کاربری کنونیموزه
دیرینگیدوره قاجار، دوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثردوره قاجار، دوره پهلوی
مالک فعلی اثرسازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۰۲۵
تاریخ ثبت ملی۶ خرداد ۱۳۷۷
اطلاعات بازدید
امکان بازدیدبله
وبگاهhttp://www.niavaranmu.ir/
کاخ نیاوران

پیشینه

این باغ در کنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می‌شد و در نیاوران قرار داشت، به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود ساخته شد. باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعد به «نیاوران» مشهور شد.[3] محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچکی بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد، عمارت کوشک احمدشاهی است.

دوران محمد رضا شاه پهلوی

عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا شاه پهلوی در سال ۱۳۳۷ آغاز گردید و در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید.[1] در زمان فتحعلی شاه قاجار کاخ کوچکتری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که تخریب و کاخ نیاوران به جای آن ساخته شد.[4]

این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص یافت.[1]

کاخ نیاوران را محسن فروغی طراحی کرد.[1][5] همچنین گچ‌بری توسط استاد عبداللهی، آینه‌کاری توسط استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم‌پور انجام شده‌است.[1]

طبقه همکف این بنا شامل سرسرای بزرگی است که کلیه اتاق‌ها در اطراف آن شکل گرفته‌اند. از آن اتاق‌ها می‌توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد.[1] در نیم طبقه این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد. در طبقه سوم اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی،[1] اتاق آرایش و لباس فرح دیبا و همچنین اتاق‌های فرزندان شاه و ندیمه‌هایشان قرار دارد. مجموعهای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانه‌های سور فرانسه و رزنتال آلمان و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرشهای نفیس ایرانی زینت بخش این فضاها بوده‌اند.[6]

پس از انقلاب

در سال ۱۳۵۷ این کاخ به دست مردم انقلابی ایران رسید و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه‌اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سال‌های بعد موزه جهان‌نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.

درون کاخ

موزه

این بنا امروزه به‌عنوان موزه در معرض دید عموم قرار دارد. ساعت کار این مجموعه همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۷ می‌باشد.[7]

موزه خودروهای پهلوی

بخش‌ها

بخش‌های مجموعه نیاوران، عبارتند از:

نگارخانه
  • فضای داخلی طبق همکف کاخ اصلی
  • سالن سینمای اختصاصی طبقه همکف کاخ اصلی
  • اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران
  • اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران
  • میز آرایش فرح پهلوی
  • اتاق پذیرایی کاخ اصلی
  • تصویری از کاشی‌کاری بیرونی کاخ نیاوران
  • اتاق علیرضا پهلوی
  • اتاق فرحناز پهلوی
  • اتاق غذاخوری
  • اتاق غذاخوری
  • اتاق لباس‌های رسمی محمدرضا شاه
  • تصویری از یکی از اتاق‌های کاخ نیاوران
  • خشک‌شویی متروک‌شده، در داخل محوطه کاخ نیاوران
  • راهرویی در طبقه دوم کاخ اصلی که در اتاق علی رضا و فرحناز به آن باز می‌شود

جستارهای وابسته

پانویس
  1. آشنایی با موزه‌های ایران. به کوشش دکتر حسن یاوری، زینب رجبی.
  2. سالاری، مسعود (۲۰۱۹-۰۱-۱۶). «کاخ نیاوران چهل سال پس از آخرین اقامت شاه». euronews. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
  3. «کاخ نیاوران تهران». کافه صور. ۲۰۱۸-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
  4. «آشنایی با کاخ و موزه نیاوران - تهران». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
  5. کاخ نیاوران به روایت آخرین ملکه ایران، بی‌بی‌سی فارسی
  6. «گالری عکس». www.niavaranmu.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
  7. «کفش سیندرلا در کاخ نیاوران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۲-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کاخ نیاوران موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.