حسین فقیه سبزواری

میرزا حسین فقیه سبزواری (زاده ۱۳ فروردین ۱۲۷۱ در سامرا – درگذشته ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ در مشهد)، فقیه و مرجع تقلید[1][2] نیمه اول قرن چهاردهم هجری شمسی ساکن مشهد، صاحب رساله عملیّه، حافظ و مفسّر قرآن، خطیب، محدّث، از مؤسسان و احیاگران حوزه علمیه خراسان؛ که نزدیک به چهل سال، کلیددار ضریح علی بن موسی الرضا نیز بود.[3][4][5][6][7][8][9][10][11]

میرزا حسین فقیه سبزواری
شناسنامه
نام کاملمیرزا حسین
لقبفقیه سبزواری
نسباز نسل علی بن الحسین (پیشوای چهارم شیعیان)
خویشاوندان
سرشناس		میرزا موسی فقیه سبزواری، سید حسن سیادتی سبزواری، سید عبدالاعلی سبزواری، سید احمد سیادتی (پدر طب اطفال در ایران)، میرزا مهدی فقاهتی، سید جواد فقیه سبزواری، سید عبدالله برهان المحققین
تاریخ تولدسوم ماه رمضان ۱۳۰۹ برابر با ۱۳ فروردین ۱۲۷۱
زادگاهسامرا عراق
محل تحصیلسامراء، نجف، سبزوار و مشهد
محل زندگیمشهد
تاریخ مرگ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ برابر با ۲۴ شوال ۱۳۸۶
شهر مرگمشهد
مدفنمشهد، حرم علی بن موسی الرضا، صحن رضوان
اطلاعات آموزشی
تالیفاتتقریرات درس نایینی، تقریرات درس سید ابوالحسن اصفهانی، هدایة الانام و مناسک حج
وبگاه رسمیhttp://ayatollahfaghihesabzevari.ir/

تبار و نسب و پدر

میرزا حسین فقیه سبزواری (۱۳۴۵–۱۲۷۱ خورشیدی - سامرا)، پسر میرزا موسی فقیه سبزواری (۱۳۳۶–۱۲۶۵ قمری - سبزوار) و از سادات حسینی است. نسب میرزا حسین با ۳۹ واسطه به حسین اصغر فرزند علی بن الحسین امام چهارم شیعیان ختم می‌شود. میرزا موسی فقیه سبزواری، از فقیهان و مجتهدان اواخر دوره سلسله قاجار در سبزوار است.[12]

تولد

میرزا حسین، ۱۳ فروردین ۱۲۷۱ برابر با سوم رمضان ۱۳۰۹ در سامرّا به دنیا آمد.[13]

تحصیلات و استادان

میرزا حسین فقیه سبزواری بخشی از دروس مقدماتی و ابتدایی را در سامرا و بخشی دیگر را در طول چهار سال در نجف آموخت. تا ۱۷ سالگی تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در سبزوار به پایان رساند و برای تحصیل علوم سطح حوزه، سال ۱۲۸۷ عازم مشهد شد. در محضر عبدالجواد ادیب نیشابوری، حسن برسی و سید محمدباقر مدرس، علوم ادبی و فقه و اصول دوره سطح حوزه را طی چهار سال آموخت و فروردین ۱۲۹۱ به سبزوار بازگشت.[14]

تیر ۱۲۹۲ ازدواج کرد و ضمن تدریس در حوزه علمیه سبزوار فلسفه آموخت و دوره عالی فقه و اصول را نزد میرزا حسین علوی سبزواری از شاگردان ملا هادی سبزواری و میرزای شیرازی، شاگردی کرد.[15] وی برای تکمیل تحصیلات عازم نجف شد. در طول ده سال اقامت در نجف، در حلقه‌های درس خارج فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید محمد فیروزآبادی و اساتید دیگر حضور یافت و از سوی علمای برجسته نجف به «فقیه سبزواری» اشتهار یافت و توانست از همه استادان خود اجازه اجتهاد دریافت کند.[3][4][16]

هم‌بحث‌ها و تدریس ضمن تحصیل

میرزا حسین فقیه سبزواری، دوره اصول نائینی را با محمدعلی کاظمینی،[17] صاحب تقریرات نائینی، و فقه را با سید محمود شاهرودی (۱۲۶۲–۱۳۵۳) و دروس دیگر را با موسی خوانساری، علی محمد بروجردی (۱۲۷۶–۱۳۵۳) و سید محمد میبدی کرمانشاهی مباحثه نمود و خود تقریرات یک دوره کامل اصول نائینی را نوشت. در نجف، کتاب کفایة الاصول آخوند خراسانی را در مسجد هندی به زبان عربی؛ و از حفظ[16] تدریس می‌نمود.

بازگشت به ایران

در سال 1347 ه‍ . ق در 38 سالگی به درخواست مردم سبزوار به ایران بازگشت و در مشهد ساکن شد و به تدریس فقه و اصول و فلسفه و نیز اقامه نماز جماعت روی آورد و خدمات اجتماعی و عمرانی کم ‌نظیری انجام داد .[18]

مبارزه با یهودی‌ستیزی در مشهد

روزهای ۲۶ و ۲۷ فروردین ۱۳۲۵، در اثر سوء تفاهم ساده‌ای، مسلمانان و یهودیان مشهد در محله یهودیان درگیر شدند که با میانجی گری علی اکبر نهاوندی و صدور اعلامیه برای آتش‌بس از سوی میرزا حسین فقیه سبزواری، حادثه کوچکی که می‌رفت به غائله بزرگی در جهت یهودی‌ستیزی تبدیل شود، پایان گرفت و هر دو سوی نزاع، به احترام این دو؛ و نصیحت و توصیه آنان به لزوم زندگی مسالمت آمیز دست از جدال و منازعه کشیدند. این ماجرا، معروف به واقعه الله‌داد می‌باشد؛[19] هر چند این روایت، درست به نظر نمی‌رسد؛ چون در پی واقعه الله‌داد (مسلمان‌سازی اجباری یهودیان مشهد)، ۲۸ تن کشته و شمار دیگری نیز زخمی شدند.[20]

آثار

آثارعلمی فقیه سبزواری تقریرات درس اصول میرزای نایینی و رساله «قضاء فوائت»، تقریرات درس خارج فقه سید ابوالحسن اصفهانی است.[12][21] «هدایة الانام»رساله عملیه بنا بر فتواهای فقیه سبزواری و مناسک حج، هردو منتشر شده‌است.[22][23]

خدمات و فعالیت‌های اجتماعی

احداث شبستان‌های شرقی مسجد جامع سبزوار

براساس کتیبه‌ای که در پیش تاق ورودی شبستان به خط نستعلیق، بر کاشی نوشته شده‌است: این شبستان به خرج میرزا حسین خان غنی و به سعی آیت اللّه میرزا حسین فقیه سبزواری در شوال ۱۳۸۵ هـ ق برابر با ۱۳۴۴ هـ ش بازسازی شده‌است.[24]

احداث مدرسه علمیّه محمدیّه در سبزوار

این مدرسه علمیه، در قسمت شرقی سبزوار و جنب مزار میرزا موسی فقیه سبزواری پدر او قرار دارد.[25]

احداث مدرسه علمیّه در کویته پاکستان

با توجه به مذهبی بودن شهر بزرگ کویته؛ و حضور شمار بسیاری از اهل علم و طلاب در این شهر؛ و فقدان مدرسه ای جهت سکونت و تحصیل دانشجویان علوم حوزوی، فقیه سبزواری به فکر تأسیس مدرسه ای افتاد و در همان چند روز توقف، زمینی تهیه و نخستین کلنگ ساختمان مدرسه علمیه کویته را به زمین زد.[26]

تأسیس کوی طلاب

دوهزار و پانصد قطعه زمین سیصد متری از اراضی آستان قدس را گرفته و با تشریفات خاصی به طلاب علوم دینی واگذار نمود.از آن تاریخ اکثر طلاب و محصلین در این زمین‌های استیجاری از آستان قدس خانه ساخته و آن محله معروف به کوی طلاب شد.[27]

او همچنین مدرسه باغ رضوان را به سال ۱۳۳۰ش در دو طبقه ساخت و تکیه سیدها را احداث کرد. درمانگاه رازی را تکمیل کرد و ۱۲۰ باب منزل در خیابان نخریسی و ۲۵ باب در خیابان خواجه ربیع برای سیل‌زدگان بنا نهاد [28]

اساتید

شاگردان

از نگاه شاگردان و پژوهشگران

محمدرضا شفیعی کدکنی درباره او میگوید:

امور عامّه شرح منظومه " را نزد او نیز خوانده‌ام و با اینکه در آغاز اصرار داشت که قبول نکند و می‌گفت: من سالهاست «تارک» ام ولی وقتی درس را شروع کرد، از بسیاری مدعیّان که ما دیدیم، بهتر و مسلّط و خوش تقریر تر بود.[29]

برخی از شاگردانش درباره‌اش سخن‌ها گفته‌اند که در اینجا (ویکی گفتاورد) نقل شده‌است.

درگذشت

میرزا حسین فقیه سبزواری ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ درگذشت. روزنامه خراسان[30] و روزنامه شرق گزارشی از این رویداد منتشر کردند.[31][32] پیکر او د. برابر وصیت کنار محراب مدرس باغ رضوان که خود در آن تدریس می‌نمود، دفن شد. قبر ایشان امروزه با فاصله نه چندان دور از آرامگاه شیخ امین الدین طبرسی در فضای سبز که بر بقایای باغ رضون احداث شده‌است.[33] محمدتقی آملی، فقیه و فیلسوف شیعه، بنا به وصیت خودش در مقبره میرزا حسین فقیه سبزواری به خاک سپرده شده‌است.

جستارهای وابسته

منابع
  1. آیة الله زارعی استاد حوزه علمیه قم
  2. خبرگزاری تسنیم
  3. صفحه 69، کتاب پنجاه چهره فاخر خراسان بزرگ، جمال مدیر شانه چی، کتابدار توس، چاپ اول، مشهد، 1398
  4. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن - طبقات أعلام الشیعة - جلد ۱۴ 17 جلدی، صفحه 657، ناشر: دار احیاء التراث العربی محل نشر: بیروت
  5. کتاب گنجینه دانشمندان، جلد:۵ و 7، نویسنده:شریف رازی، محمد، ناشر:کتابفروشی اسلامیه، محل نشر:تهران – ایران، سال نشر:۱۳۵۲
  6. کتاب اثر آفرینان، زندگی‌نامه نام آوران فرهنگی ایران، از آغاز تا 1300، زیر نظر عبدالحسین نوایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1379، جلد چهارم، صفحه 294
  7. علیرضا نوروزی، مشاهیر حوزه علمیه خراسان، جلد سوم ، انتشارات نسیم رضوان، مشهد
  8. صفحه 156، سیمای سبزوار، سرزمین سر بداران، محمد ابراهیم احمدی ، انتشارات نبوغ، قم، چاپ اول، پاییز 1375
  9. محمود بیهقی، سبزوار، شهر دیرینه‌های پایدار، بهمن 1370، کتابستان مشهد، صفحات 124، 168 و 173
  10. صفحه 150، کتاب سبزوار، شهر دانشوران بیدار، زندگی‌نامه مشاهیر و مفاخر سبزوار، نویسنده: محمود بیهقی ، انتشارات دامینه، مشهد، 1379، 381 صفحه، چاپ سوم
  11. پنجاهمین سال درگذشت آیت‌الله العظمی فقیه سبزواری
  12. کتاب میراث اسلامی ایران، دفتر هفتم، ص 71، رساله سوم، احوال آیت‌الله میرزا حسین سبزواری به قلم خودش، روایت معلم حبیب آبادی، به کوشش رسول جعفریان، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1377
  13. محمد جرفادقانی گلپایگانی، علمای بزرگ شیعه؛ از کلینی تا خمینی ، انتشارات: معارف اسلامی، 1364
  14. «روایت یک شاهد عینی از ماجرای به توپ بستن حرم امام رضا (ع) - رضوی». خبرگزاری رضوی. ۲۰۱۸-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۲.
  15. حسین نوقانی خراسانی و محمد ناصری، عمری پرافتخار، خاطرات زندگانی آیت‌الله العظمی فقیه سبزواری، مؤسسه مطبوعاتی بورس کتاب، مشهد، فلکه شمالی، 1346، صفحه 12
  16. غلامرضا جلالی، منادی رضوان، شمه ای از حیات معنوی آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری، صفحه ۱۵، مجله نگاه حوزه، ویژه حوزه خراسان، ضمیمه مجله حوزه، شماره ۱۸–۱۷، سال دوم، مرداد و شهریور ۱۳۷۵ http://ensani.ir/file/download/article/20130120101437-9316-250.pdf
  17. «روایت تسنیم از عالم جلیل‌القدری که کارگشای مشکلات مردم بود». خبرگزاری تسنیم. ۱۳۹۸-۰۴-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۲.
  18. «عالمی که از زمان دقیق وفات خود خبر داد!».
  19. «یهودی‌ها برای توسعه به مشهد آورده‌شدند». shahraraonline.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۲.
  20. «یهودیان مخفی». masaf.
  21. محمد علی کاظمینی خراسانی صاحب تقریرات نایینی
  22. علامه آقا بزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، جلد 25، صفحه 173
  23. فهرست کتاب‌های چاپی فارسی، جلد ۵، نویسنده:مشار، خان بابا، ناشر: مؤلف، محل نشر: تهران – ایران، صفحه 5458
  24. حسینی، سید محسن؛ مجله وقف میراث جاویدان، پاییز و زمستان ۱۳۸۰ - شماره ۳۵ و 36.
  25. عمری پرافتخار، خاطرات زندگانی حضرت آیة الله العظمی فقیه سبزواری، حسین نوقانی خراسانی و محمد ناصری، مؤسسه مطبوعاتی بورس کتاب، مشهد، 1346، ص 78.
  26. حسین نوقانی خراسانی و محمد ناصری، صفحات ۶۴ تا ۶۹، عمری پرافتخار، خاطرات زندگانی حضرت آیة الله العظمی فقیه سبزواری، مؤسسه مطبوعاتی بورس کتاب، مشهد، 1346.
  27. غلامرضا جلالی، منادی رضوان، شمه ای از حیات معنوی آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری، مجله نگاه حوزه.
  28. سیمای بهشت (آشنایی با حرم مطهر علی‌بن موسی‌الرضا)، به کوشش قاسم جهانی و سید محسن میرزاده، اداره تولیدات فرهنگی، انتشارات آستان قدس رضوی: 1392.
  29. محمد رضا شفیعی کدکنی. مجله فرهنگی و هنری بخارا، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۸ - شماره ۷۰، صفحه 174.
  30. روزنامه خراسان، شماره 5091، یکشنبه 16 بهمن 1345
  31. روزنامه آفتاب شرق، سال چهلم، شماره 9039، 15 بهمن 1345
  32. غلامرضا جلالی ، منادی رضوان ، شمه ای از حیات معنوی آیت‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری ، صفحه ۱۵ ، مجله نگاه حوزه ، ویژه حوزه خراسان ، ضمیمه مجله حوزه ، شماره ۱۸ - ۱۷ ، سال دوم ، مرداد و شهریور
  33. غلامرضا جلالی ، منادی رضوان ، شمه ای از حیات معنوی آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری ، صفحه ۱۵ ، مجله نگاه حوزه ، ویژه حوزه خراسان ، ضمیمه مجله حوزه ، شماره ۱۸ - ۱۷ ، سال دوم ، مرداد و شهریور.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حسین فقیه سبزواری در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.