گویش سوادکوهی

سوادکوهی
سوادکوهی
زبان بومی در	ایران; استان مازندران
تبار	هندواروپایی هندوایرانی ایرانی ایرانی غربی گروه شمال غربی زبان‌های کاسپین زبان مازندرانی سوادکوهی; ; ; ; ; ; ;
سامانه نوشتاری	الفبای فارسی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹	–

گویش سوادکوهی گویشی از زبان مازندرانی[1][2][3] که در دو شهرستان سوادکوه شمالی و سوادکوه گویش می‌شود. گویش سوادکوهی جز گویش های شرقی مازندرانی محسوب می‌شود و به گویش های فیروزکوهی، قائمشهری، ساروی و جویباری نزدیکی دارد.[4]

دستور زبان

در گویش سوادکوهی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.[5]

ضمیر	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
فاعلی، سوادکوهی	men	te	ve/vi	emâ	šemâ	vešun
مفعولی، سوادکوهی	mere	tere	vere	emâre	šemare	vešunre
ملکی، سوادکوهی	me	te	vene/ve	ame	šeme	vešune

در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در گویش سوادکوهی سه دسته شناسه داریم: گذشته، حال ساده و حال التزامی.[6]

۱. گذشته:

گذشته	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	eme	i	e	emi	eni	ene
شناسه (پس از واکه)	me	i	e	mi	ni	ne

۲. حال ساده:

حال ساده	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	embe	eni	ene	embi	enni	enne
شناسه (پس از واکه)	mbe	ni	ne	mbi	nni	nne

۳. حال التزامی:

حال التزامی	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
شناسه	em	i	e	im	in	en
شناسه (پس از واکه)	m	i	e	im	in	n

در جدول زیر فعل خوردن (baxerden) بر اساس گویش سوادکوهی در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.[7](نمونه زیر براساس سوادکوه می‌باشد)

زمان/شخص	۱ مفرد	۲ مفرد	۳ مفرد	۱ جمع	۲ جمع	۳ جمع
گذشته ساده	baxerdeme	baxerdi	baxerde	baxerdemi	baxerdeni	baxerdene
گذشته کامل	baxerde-bime	baxerde-bi	baxerde-bie	baxerde-bimi	baxerde-bini	baxerde-bine
گذشته التزامی	baxerde-bum	baxerde-bui	baxerde-bu	baxerde-buim	baxerde-buin	baxerde-bun
گذشته التزامی کامل	baxerde-bi-bum	baxerde-bi-bui	baxerde-bi-bu	baxerde-bi-buim	baxerde-bi-buin	baxerde-bi-bun
گذشته استمراری	xerdeme	xerdi	xerde	xerdemi	xerdeni	xerdene
گذشته در حال انجام	daime-xerdeme	dai-xerdi	daie-xerde	daimi-xerdemi	daini-xerdeni	daine-xerdene
حال ساده/آینده	xerembe	xereni	xerene	xerembi	xerenni	xerenne
حال در حال انجام	dareme-xerembe	dari-xereni	dare-xerene	daremi-xerembi	dareni-xerenni	darene-xerenne
حال التزامی	baxerem	baxeri	baxere	baxerim	baxerin	baxeren
آینده	xâmbe baxerem	xâni baxeri	xâne baxere	xâmbi baxerim	xânni baxerin	xânne baxeren

شماری از افعال سوادکوهی و مقایسه آن با گویش فیروزکوهی و فارسی:[8]

شماری از واژه‌های سوادکوهی و مقایسه آن با گویش فیروزکوهی و فارسی:[9]

قاسمی، علیرضا؛ به کوشش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان (۱۳۷۷). سیری در زبان و شعر مازندرانی. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان. ص. ۳.
جعفری دهقی، محمود؛ خلیلی پور، نازنین؛ جعفری دهقی، شیما (۱۳۹۳). زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال). تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص. ۲۶۱. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۳۲۶-۶۳-۴.
واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31
نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۳.
نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۶.
نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۱۹.
نوری‌نژاد، علی (۱۳۸۹). گویش سوادکوهی. نشر روجین مهر. ص. ۲۰.
ASATRIAN, GARNIK (1998). "Some Mazandarani Materials From Firuzkuh" (PDF). Yerevan State University. 2 (2): 126.
ASATRIAN, GARNIK (1998). "Some Mazandarani Materials From Firuzkuh" (PDF). Yerevan State University. 2 (2): 129.

معنای مازندران را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.