برگزیدن رهبر آینده جمهوری اسلامی ایران
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتخاب سومین رهبر جمهوری اسلامی ایران پس از پایان رهبری سید علی خامنه‌ای با انتخاب اعضای مجلس خبرگان انجام می‌گیرد.[1] طبق آیین‌نامهٔ مصوب خبرگان برای برگزیدن رهبر باید حداقل دوسوم خبرگان رأی‌دهنده به نامزد رهبری رأی دهند.
 | |||||||
| |||||||
|
| |||||||
| |||||||
| |||||||
هم‌اکنون پنجمین دورهٔ مجلس خبرگان این وظیفه را بر عهده دارند که در انتخابات ۱۳۹۴ برگزیده شده‌اند و تا سال ۱۴۰۲ دورهٔ نمایندگیشان ادامه دارد.
در قانون‌اساسی سخنی از جانشین یا قائم‌مقام رهبری به میان نیامده‌است؛ ولی خبرگان می‌توانند در زمان رهبر کنونی جانشین یا قائم‌مقام برای او برگزینند، ولی پس از برکناری حسینعلی منتظری از سمت قائم‌مقامی رهبر دیگر از این شیوه استفاده نشده‌است.[2]
بر طبق قانون اساسی، در صورت ناتوانی موقت رهبر از وظیفه‌های خود یا تا هنگام معرفی رهبر پسین، شورایی شامل رئیس‌جمهور و رئیس قوهٔ قضاییه و یکی از فقیهان شورای نگهبان به انتخاب مجمع تشخیص مصلحت نظام همهٔ وظایف رهبری را به‌طور موقت به عهده می‌گیرد. چنانچه در این مدت یکی از ایشان به هر دلیل نتواند وظیفه‌اش را بگزارد، فرد دیگری به انتخاب مجمع، با حفظ اکثریت فقیهان در شورا به جای وی منصوب می‌گردد.[3]
بررسی‌ها
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران متن فارسی در ویکی‌نبشته
اکبر هاشمی رفسنجانی نمایندهٔ پیشین مجلس خبرگان از تهران و رئیس پیشین این مجلس، اواخر سال ۱۳۹۴ گفته‌بود: «کمیته‌ای در حال بررسی نامزدهای احتمالی آینده رهبر ایران است». وی ادعا کرده‌بود که این کمیته در صورت نیاز می‌تواند «یک شورای رهبری» را به جای یک شخص رهبر برگزیند.[4] با این حال شورای رهبری در همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی سال ۱۳۶۸ از قانون اساسی حذف شده‌است و این ادعای وی خلاف قانون اساسی است. سید محمود علوی دیگر نمایندهٔ خبرگان از تهران در این باره گفته‌است در قانون اساسی فعلی جایگاهی برای شورای رهبری نیست.[5]
گاردین و رویترز می‌نویسند، جانشینی برای رهبری در ایران به یک تابو در ایران تبدیل شده‌است.[4][6]
| این مقاله بخشی از رشته مقالات دربارهٔ سیاست در ایران است |
| سیاست در ایران |
|---|
 |
| نظام جمهوری اسلامی ایران |
|
|
گمانه‌زنی‌ها
اگرچه هیچ گزارش و اظهارنظر رسمی از سوی خبرگان رهبری -که تعیین‌کنندگان قانونی رهبر هستند- در این باره منتشر نشده‌است، اما تحلیلگران برخی رسانه‌ها گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ جانشین خامنه‌ای ارائه داده‌اند.
.jpg.webp)
_(crop_of_Sadeq_Larijani).jpg.webp)
درگذشتگان
افراد زیر در دوران زندگانی شان به عنوان نامزدهای احتمالی رهبری تلقی می‌شدند، ولی اکنون دیگر درگذشته اند.
| عباس واعظ طبسی | اکبر هاشمی رفسنجانی | سید محمود هاشمی شاهرودی | ابراهیم امینی | محمد یزدی | محمدتقی مصباح یزدی |
|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
.jpg.webp) |
 |
 |
 |
| ۱۹۳۵–۲۰۱۶ | ۱۹۳۴–۲۰۱۷ | ۱۹۴۸–۲۰۱۸ | ۱۹۲۵–۲۰۲۰ | ۱۹۳۱–۲۰۲۰ | ۱۹۳۴–۲۰۲۱ |
| [11] |
[6][12][2][13] | [6][12][2][10][13][14] | [6] | [12] | [12][2] |
دیدگاه ها
نماینده ولی فقیه اصفهان و نماینده اصفهان برای مجلس خبرگان یوسف طباطبایی نژاد و همینطور محمد مجتهد شبستری نظریه تشکیل شورای رهبری را تکذیب کردند.[15][16]
پانویس و منابع
- اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- بهداد بردبار (15 July 2015). "Who will be Iran's next supreme leader?". المانیتور. Archived from the original on 22 January 2016. Retrieved 29 November 2016.
- اصل ۱۱۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
- بزرگمهر شرف‌الدین (21 October 2014). آلیسون ویلیامز, ed. "Iran's possible next Supreme Leader being examined: Rafsanjani". رویترز. Retrieved 30 December 2015.
- «علوی: قانون اساسی فعلی، جایگاهی برای شورای رهبری ندارد». خبرآنلاین. ۲۸ آذر ۱۳۹۴.
- Saeed Kamali Dehghan (31 October 2014), "When the time comes, who will succeed Iran's Ayatollah Ali Khamenei?", گاردین, retrieved 30 December 2015
- https://www.atlanticcouncil.org/wp-content/uploads/2019/12/After-Sistani-and-Khamenei-IB_FA.pdf
- Golkar, Saeid (Spring 2019), "Iran after Khamenei: Prospects for Political change", Middle East Policy, 26 (1): 75–88, doi:10.1111/mepo.12401
- Farda, Radio (2017-08-04). "Khamenei's New Potential Hard-line Successor". RFE/RL. Retrieved 2020-03-02.
- "Predicting the Unpredictable in Iranian Politics", استراتفور, 8 March 2017, retrieved 15 March 2017
- Bozorgmehr Sharafedin (13 December 2015), "Who will be Iran's next Supreme Leader?", بی‌بی‌سی, retrieved 30 December 2015
- Sharafedin, Bozorgmehr (13 December 2015), "Who will be Iran's next Supreme Leader?", BBC, archived from the original on 3 February 2016, retrieved 30 December 2015
- Sadjadpour, Karim (2009), "Reading Khamenei: The World View of Iran's Most Powerful Leader" (PDF), Carnegie Endowment for International Peace, archived from the original (PDF) on 25 January 2016, retrieved 30 December 2015
- Lim, Kevjn (10 January 2019), "Iran's Next Supreme Leader Is Dead", Foreign Policy, archived from the original on 11 January 2019, retrieved 30 December 2015
- «خبر «تشکیل شورای رهبری» از کجا آمد». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۲-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۶.
- «تشکیل شورای رهبری نظریه صحیحی نیست». قدس آنلاین | پایگاه خبری - تحلیلی. ۲۰۱۶-۰۲-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۶.
پیوند به بیرون
- علیرضا نادر؛ S. R. Bohandy (2011). The Next Supreme Leader Succession in the Islamic Republic of Iran (PDF). سانتا مونیکا کالیفرنیا: رند. ISBN 9780833051998.