شوراهای اسلامی شهر و روستا

شوراهای اسلامی شهر و روستا[1] شوراهایی هستند که در شهرها و روستاها ایران به‌طور جداگانه با رأی مردم همان حوزه انتخاب می‌شوند. شورای هر استان از نمایندگان منتخب شوراهای شهرستان‌های تابعه هر استان تشکیل می‌شود.[2]

بر لزوم وجود شوراهای مختلف در قانون اساسی تصریح شده‌است، اما تدوین سازوکار اجرایی آن تا دولت اول خاتمی به تعویق افتاد. اولین دورهٔ انتخابات سراسری شوراهای اسلامی کشور در ۷ اسفند سال ۱۳۷۷ با استقبال زیاد مردم در بیش از ۴۰۰۰۰ حوزه انتخاباتی برگزار گردید و نهایتاً حدود ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم جهت اداره امور شهرها و روستاهای کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند.

شروع به کار شوراهای اسلامی از ۹ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ و همزمان با پیام امام خمینی در خصوص شوراها و با صدور پیام ویژه‌ای از سوی خامنه‌ای آغاز گردید. این نهاد مردمی فعالیت‌های گسترده و مؤثری در کل کشور دارد.

انتخابات شورای شهر تنها انتخابات سراسری در کشور است که بدون نظارت شورای نگهبان برگزار می‌شود.[3] بررسی و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات شوراهای اسلامی برعهده هیئت‌های اجرایی و نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا است.[4][5]

پیش زمینه قانونی

فصل هفتم قانون اساسی ایران به شوراها اختصاص دارد. این فصل شامل اصول صدم تا صد و ششم قانون اساسی هستند:[6]

اصل ۱۰۰: برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی‏، اقتصادی‏، عمرانی‏، بهداشتی‏، فرهنگی‏، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی‏، اداره امور هر روستا، بخش‏، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده‏، بخش‏، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند. شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان و حدود وظایف و اختیارات و نحوه انتخاب و نظارت شوراهای مذکور و سلسله مراتب آنها را که باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی و تابعیت حکومت مرکزی باشد قانون معین می‌کند.

اصل ۱۰۱: به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در تهیه برنامه‌های عمرانی و رفاهی استانها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنها، شورای‌عالی استانها مرکب از نمایندگان شوراهای استانها تشکیل می‌شود. نحوه تشکیل و وظایف این شورا را قانون معین می‌کند.

اصل ۱۰۲: شورای‌ عالی استانها حق دارد در حدود وظایف خود طرحهایی تهیه و مستقیماً یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند. این طرحها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.

اصل ۱۰۳: استانداران‏، فرمانداران‏، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می‌شوند در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها هستند.

اصل ۱۰۴: به منظور تأمین قسط اسلامی و همکاری در تهیه برنامه‌ها و ایجاد هماهنگی در پیشرفت امور در واحدهای تولیدی‏، صنعتی و کشاورزی‏، شوراهایی مرکب از نمایندگان کارگران و دهقانان و دیگر کارکنان و مدیران‏، و در واحدهای آموزشی‏، اداری‏، خدماتی و مانند اینها شوراهایی مرکب از نمایندگان اعضا این واحدها تشکیل می‌شود. چگونگی تشکیل این شوراها و حدود وظایف و اختیارات آنها را قانون معین می‌کند.

اصل ۱۰۵: تصمیمات شوراها نباید مخالف موازین اسلام و قوانین کشور باشد.

اصل ۱۰۶: انحلال شوراها جز در صورت انحراف از وظایف قانونی ممکن نیست‏. مرجع تشخیص انحراف و ترتیب انحلال شوراها و طرز تشکیل مجدد آنها را قانون معین می‌کند. شورا در صورت اعتراض به انحلال حق دارد به دادگاه صالح شکایت کند و دادگاه موظف است خارج از نوبت به آن رسیدگی کند.

دوره‌ها

از سال ۱۳۷۷ تاکنون (۱۳۹۷) پنج دوره انتخابات شهر و روستا برگزار شده و دوره‌های زیر تشکیل یافته‌است:

  • دورهٔ اول: ۱۳۷۷–۱۳۸۱
  • دورهٔ دوم: ۱۳۸۱–۱۳۸۵
  • دورهٔ سوم: ۱۳۸۵–۱۳۹۲
  • دورهٔ چهارم: ۱۳۹۲–۱۳۹۶
  • دورهٔ پنجم: ۱۳۹۶–۱۴۰۰

دوره ششم: ۱۴۰۰-۱۴۰۴

جستارهای وابسته

پی‌نوشت و منبع‌ها
  1. «مجموعه قوانین و مقررات شوراهای اسلامی شهر و روستا». پورتال وزارت کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳۰ مارس. مولف مقاله محمد رضا مرادی نسیم شهر روستای همدانک ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  2. «:. شورای عالی استانها». شورای عالی استانها. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۲۰.
  3. «از تخلف تا خودکشی در انتخابات شورای شهر!». تسنیم.
  4. «صلاحیت کاندیداهای بیشمار شورای شهر را چه کسانی بررسی می‌کنند؟». آفتاب. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۲.
  5. «اعلام نتایج بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شوراها». رادیوفردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۲.
  6. «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران - فصل هفتم: شوراها اصل 100 الی 106». مرکز پژوهشها. ۲۰۱۵-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۲۰.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.