فقر در ایران

فقر یا تنگدستی در ایران با وجود منابع طبیعی و موقعیت راهبردی این کشور در خاورمیانه، قابل توجه است. شهاب نادری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ۲۲ اسفند ۱۳۹۶ اعلام داشت ۸۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر به سر می‌برند. پژوهش‌های وابسته در دههٔ ۱۳۹۰، نشان می‌دهند که خانواده‌های پرجمعیت ایرانی با وجود داشتن کار، نمی‌توانند کم‌ترین امکانات زندگی را برای خانواده‌شان داشته‌باشند. سوءتغذیه کودکان با فقر در بزرگسالی‌شان مرتبط دانسته شده‌است.

یک کودک تهی‌دست در شوشتر، خوزستان
میدان گازی پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی جهان. پارس جنوبی ۱۴٫۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی، برابر هشت درصد از کل ذخایر گازی جهان و نزدیک به ۴۰ درصد از کل ۳۳٫۸ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی ایران، بعلاوه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی را داراست.[1]

در سال ۱۳۹۴، پرویز فتاح اعلام داشته‌است که جمهوری اسلامی ایران پی‌درپی و پیوسته در حال تولید فقر و فقیر است و به همان نسبت نیز جمعیت کمک‌جو و استمدادطلب ایران، در حال گسترش است. به گفتهٔ فرهاد نیلی، مشاور اقتصادی ارشد حسن روحانی، فقیرهای ایرانی به شکلی حدودی، هم‌سطح فقیرهای مصر زندگی می‌کنند. در اردیبهشت ۱۳۹۸، شمار خانوارهای ایرانی زیر خط فقر ۵۵ درصد اعلام شد. همچنین حسین راغفر، اقتصاددان، نتیجه گرفت که ۳۳ درصد از مردم ایران دچار «فقر مطلق» هستند و شش درصد از آنان نیز در زیر خط گرسنگی به سر می‌برند. در دی ۱۳۹۹ همچنین با توجه به آمارهای گوناگون همچون حقوق دریافتی و گرانی‌ها، اعلام شد که: «۵۸ درصد مردم ایران برای زنده ماندن تلاش می‌کنند نه زندگی کردن». در همین سال و وضعیت اقتصادی، فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت که در یک دههٔ گذشته، جمهوری اسلامی حدوداً «۳۰ میلیارد دلار» در سوریه هزینه داشته‌است.

فقر در ایران، بانی آن شده‌است که دزدی از اموال همگانی و زیرساخت این کشور افزایش یابد؛ لوازم ترابری و راه‌ها ناپدید شوند و شمار قابل توجهی برای دریافت دیه، خودزنی کنند. همچنین وضع اقتصادی ایران باعث افزایش آمار دزدی‌ها شده‌است و گزارش‌های مربوط شامل دزدی از معلولین هم می‌شود.

پیشینه

حکومت پهلوی و مقایسه با دوران پسین

فرشاد مؤمنی، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به نطق محمدرضا پهلوی که در آن گفت: «پیام انقلاب شما را شنیدم»، اعلام داشت که وی «۷ بار» به وجود فسادی گسترده و عمیق در ایران آن دوران اذعان داشته‌است و فرصتی برای جبران از مردم خواسته بود، اما «ارزیابی مردم» این بود که «شاه دیر به فکر جبران افتاده‌است». حسین راغفر، استاد اقتصاد نیز به نابرابری‌های فاحش اقتصادی و تفاخر اشرافیتی در دوران پهلوی اشاره می‌کند.[2]

بر پایهٔ گزارش بی‌بی‌سی فارسی در بهمن ۱۳۹۷، سرانهٔ تولید ناخالص داخلی در مورد ایرانِ پیش از انقلاب ۱۳۵۷، ۱۰ هزار دلار برای هر نفر و در سال ۱۳۹۷، کم‌تر از ۷ هزار دلار بوده‌است. اگرچه، بیشتر بودن سرانهٔ تولید ناخالص داخلی پیش از انقلاب ۱۳۵۷، به این معنی نیست که رفاه یکسانی برای همهٔ جمعیت ایران، وجود داشته‌است. بر پایهٔ همین گزارش، همواره فساد مالی و اداری از مسائل حکومت‌های ایران چه پیش و چه پس از انقلاب ۱۳۵۷ بوده‌است. اما به شکل کلی، مقایسهٔ حداقل درآمدهای پیش و پس از انقلاب ۱۳۵۷ نمایش‌دهندهٔ این است که دست کم، قدرت خرید در دوران پهلوی، بیشتر بوده‌است. این رسانه نموداری را آماده کرد که نشان می‌داد در سال ۱۳۵۷ با حداقل دست‌مزد، می‌شد ۷۴ کیلوگرم گوشت قرمز خرید؛ در حالی که در سال ۱۳۹۷ با حداقل دست‌مزد تنها می‌شد ۱۰ کیلوگرم از این گوشت را خریداری کرد.[3]

بر پایه اعلام مجید محمدی در ایندیپندنت فارسی، در دوران شاهنشاهی پهلوی، روندها به‌سوی کاهش شمار جمعیت زیر خط فقر بوده‌است. به نحوی که درصد افراد زیر خط فقر، از «۵۴ درصد» در سال ۱۳۵۰، به «۲۸ درصد» در سال ۱۳۵۴ رسیده بود.[4] به گزارش روزنامه کیهان که توسط وبگاه جماران منتشر شد، درآمد نفتی این کشور از سه میلیارد دلار در سال ۱۳۳۲، به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۶ رسیده بوده‌است و درآمد سرانه نیز در این دوران، به ۱۱ هزار و ۵۱۴ دلار رسید. با تمام اینها، در بخش‌های فقیر این کشور، فقر هر روزه افزایش و شکاف طبقاتی عمق بیشتری می‌گرفت.[5]

جمهوری اسلامی ایران
  • یک زن فقیر ایرانی که در خیابان خوابیده‌است.
  • نمایی از بخش‌های حاشیه‌نشین تهران، پایتخت ایران
  • کودکان کار در تهران، پایتخت ایران
  • یک ایرانی فقیر که در معابر گدایی می‌کند (۲۰۰۶)
  • یک زن گدای باحجاب در تهران، پایتخت ایران

به گزارش بی‌بی‌سی فارسی، این بحث که انگیزهٔ مردم ایران از مشارکت در انقلاب ۱۳۵۷ این کشور، برخورداری از امکانات اقتصادی بیشتر بود یا استقرار حکومت دینی، هنوز محل اختلاف است اما این انقلاب، حکومتی را سرنگون کرد که اولویت اصلی یا منحصر به فرد آن، توسعهٔ سریع اقتصادی و اجتماعی ایران بوده‌است. با سرنگونی نظام پهلوی، روند مصادره‌ها و تعطیلی واحدهای نوین صنعتی، خدماتی و کشاورزی، تا از کار انداختن بخش نوین اقتصاد این کشور ادامه یافت و جایگاه پیشین ایران در جهان، از دست رفت. دیدگاه‌های قدیمی نخبگان سیاسی و اقتصادی جدید و شکل‌گیری اقتصاد زیرزمینی، گسترش رفتارهای فاسد اقتصادی و انحصار نهادهای قدرتمند بر بخش بزرگی از اقتصاد ملی، بیش از پیش به اقتصاد ایران ضربه زد.[6] ایران پس از جنگ این کشور با عراق، اقتصاد بدون تنشی تجربه نکرده‌است و کارفرمایان ایرانی به تطبیق با شرایط اقتصاد جنگی و اقتصاد مقاومتی تشویق شده‌اند.[7]

به گزارش بی‌بی‌سی فارسی در اوت ۲۰۰۸، بر پایهٔ پژوهش داخلی جمهوری اسلامی، توسط نشریهٔ بانک مرکزی جمهوری اسلامی شمار مردم زیر خط فقر ایران، در میان سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵، دچار افزایش شده‌است. گزارش داخلی نشریهٔ آمارهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، از سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ بوده‌است و وضع یک سال و نیم اخیر را نیز در بر نمی‌گرفته‌است. در یک سال و نیم گذشتهٔ این گزارش، تورم در ایران هم دو برابر شده‌است و از نزدیکی ۱۲ درصد، به ۲۱ درصد رسید. گروهی از کارشناسان، اعلام کرده‌اند که شمار فقرا در این دوره، با توجه به افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم، افزایش یافته‌است. این گزارش داخلی جمهوری اسلامی، شمار مردم زیر خط فقر در ایران این دوره را، حدوداً ۱۴ میلیون نفر اعلام کرده‌بود.[8]

شهاب نادری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در ۲۲ اسفند ۱۳۹۶ اعلام داشت ۸۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر به سر می‌برند.[9] پژوهش‌های وابسته در دههٔ ۱۳۹۰، نشان می‌دهند که خانواده‌های پرجمعیت ایرانی با وجود داشتن کار، نمی‌توانند کم‌ترین امکانات زندگی را برای خانواده‌شان داشته‌باشند. سوءتغذیه کودکان با فقر در بزرگسالی‌شان مرتبط دانسته شده‌است.[9] دوسال پیش از این، در سال ۱۳۹۴، پرویز فتاح اعلام داشته‌است که جمهوری اسلامی ایران پی‌درپی و پیوسته در حال تولید فقر و فقیر است و به همان نسبت نیز جمعیت کمک‌جو و استمدادطلب ایران، در حال گسترش است. به شکل کلی، مقامات رسمی جمهوری اسلامی از نشر آمار وابسته به فقر در ایران خودداری می‌کردند. بر پایهٔ گزارشی در این سال، شمار پردرآمدترین دهک درآمدی ایرانی ۲ میلیون تَن بوده‌است و آمارِ آمده در کمیسیون راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌گوید که ۲۵ درصد از خانوارهای فقیر ایران، در چهار استان سیستان و بلوچستان، گلستان، خراسان شمالی و جنوبی زندگی می‌کنند. همچنین اگرچه که تهران به عنوان «مرفه‌ترین» استان کشور دانسته می‌شد، اما شکاف طبقاتی در آن، از دیگر شهرها و استان‌های این کشور، بیشتر است. به گفتهٔ فرهاد نیلی، مشاور اقتصادی ارشد حسن روحانی، فقیرهای ایرانی به شکلی حدودی، هم‌سطح فقیرهای مصر زندگی می‌کنند.[10]

فقر در ایران، به دزدی‌های وابسته به ترابری نیز ختم شده‌است؛ تابلوها و نشان‌های ایمنی، گاردریل، تجهیزات الکتریکی از جمله ترانس برق، کابل برق، پایه‌های تیر برق و سامانه‌های روشنایی از جمله مواردی هستند که در ایران دزدیده شده‌اند. این دزدی‌ها، با بد شدن شرایط اقتصادی، افزایش داشته‌اند.[11]

در اردیبهشت ۱۳۹۸، شمار خانوارهای ایرانی زیر خط فقر ۵۵ درصد اعلام شد. همچنین حسین راغفر، اقتصاددان، «خط فقر مطلق» را برای یک خانوادهٔ چهار نفرهٔ شهری، نزدیک به چهار میلیون تومان دانست؛ او نتیجه گرفت که ۳۳ درصد از مردم ایران دچار «فقر مطلق» هستند و شش درصد از آنان نیز در زیر خط گرسنگی به سر می‌برند.[12]

در دی ۱۳۹۹، علی محمد عزیزی در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم، گفت که: «کارگران قامتشان زیربار فقر و مشکلات خم شده‌است… فاصله عمل تا شعار دولت و مجلس از زمین تا آسمان است. بیش از ۹۵ درصد جامعه کارگری کشور بدون امنیت شغلی بوده و زندگانی را پراز فشار و استرس مضاعف از بلایای طبیعی و غیرطبیعی تجربه می‌کنند. از سوی دیگر کارگران از لحاظ خط فقر در بدترین وضعیت موجود قرار دارند».[13] در دی ۱۳۹۹ همچنین با توجه به آمارهای گوناگون همچون حقوق دریافتی و گرانی‌ها، اعلام شد که: «۵۸ درصد مردم ایران برای زنده ماندن تلاش می‌کنند نه زندگی کردن».[14]

در بهمن ۱۳۹۹، سرپرست دفتر امور معاینات بالینی سازمان پزشکی قانونی ایران اعلام کرد که در ۹ ماه گذشته، ۱۰ هزار و ۲۳۱ مورد خودزنی (شامل ۷۸۸۶ مرد و ۲۳۴۵ زن) که با ادعای درگیری و برای گرفتن دیه یا خسارت انجام شده‌بود، در مراکز پزشکی قانونی این کشور، کشف شدند و به مراجع قضایی اعلام شد.[15] در همین سال همچنین سازمان بازرسی کهگیلویه و بویراحمد در پی دزدی ۵۴۰۰ متر از لوله‌های انتقال نفت سبک با تکیه‌گاه‌های وابسته، یک پرونده برای آن تشکیل داد.[16] با این وجود، در همین سال، فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت که در یک دههٔ گذشته، جمهوری اسلامی حدوداً «۳۰ میلیارد دلار» در سوریه هزینه داشته‌است.[17] در بهمن ۱۳۹۹، رئیس سازمان محیط زیست ایران اعلام کرد که «در شرایط اقتصادی کنونی به‌خصوص در مناطق دورافتاده روستایی، افراد برای تأمین گوشت به سوی حیوانات بی‌زبان هجوم می‌آورند». مؤسسه تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی ایران، در پاییز همین سال، از حذف یا کاهش استفاده از گوشت قرمز، گوشت سفید، تخم‌مرغ و لبنیات از سوی بسیاری از مردم این کشور، گزارش داده‌بود.[18]

مقام‌های قضایی جمهوری اسلامی همچون محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، از افزایش آمار سرقت در این کشور گفته‌اند و وضع اقتصادی حاکم بر ایران و بیکاری را از چرایی‌های اصلی آن دانسته‌اند. در سال ۱۳۹۹، روزنامه همشهری در یک گزارش به نقل از فروشندگان لوازم توانبخشی اعلام کرد که «وقتی ویلچر، عصا، واکر و مانند آن را از معلول می‌دزدند و می‌آورند برای فروش، یعنی اینکه وضع خیلی خراب است». اگرچه پلیس ایران در مورد افزایش دزدی از معلولان اعلام داشت که گزارشی دریافت نکرده‌است.[19]

کودکان کار

از کودکان کار به قربانیان کوچک فقر در جامعه، نام برده می‌شود.[20] آمار کودکان کار ایران میان ۳ تا ۷ میلیون تن اعلام شده‌است؛ همچنین برای تهران نیز آمار وابسته، حدود ۲۰ هزار تن تخمین زده می‌شود. اگرچه با توجه به اینکه بیشتر کودکان کار، ثبت هویتی ندارند، آمار دقیقی از آنان نمی‌تواند ارائه شود.[21]

گداها

در گزارشی در سال ۲۰۰۶ میلادی، اعلام شد که مقام‌های ایرانی در این دوره، سرگرم جمع‌آوری متکدیان موجود در شهر تهران بوده‌اند و این مقامات، حضور گدایان در تهران را یک «معضل فزاینده» توصیف کرده‌اند. همچنین اعلام شد که شمار کسانی که در تهران به گدایی می‌پردازند، به شکلی چشمگیر افزایش داشته‌ است.[22]

اثر بر کسب و کارها

غذاخوری و رستوران‌ها

در بهمن ۱۳۹۹ گزارش شد که در پی افزایش تورم و فقر، منوی رستوران‌های جنوب شهر تهران، دچار تغییر شده‌اند. روزنامه دنیای اقتصاد، در این دوره نوشت که به دلیل تورم و کاهش قدرت خرید مردم، برخی رستوران‌های جنوب شهر تهران غذاهایی مانند «زرشک‌پلو با اسکلت مرغ یا چلو با استخوان قلم و برنج و دنبه» سرو می‌کنند. همچنین بر پایه همین گزارش، برخی از خوراک‌ها، چون باقالی‌پلو با ماهیچه، ماهی، گوشت، سلطانی و برگ از منوی بسیاری از رستوران‌ها حذف شدند.[23]

اثر بر سلامتی و خوراک جامعه

در اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که فروش گوشت قسطی، به تهران، پایتخت نیز رسیده‌است و قصابی برخی از محله‌های این شهر، به کارمندان، گوشت قسطی می‌فروخته‌اند.[24] رحمت‌الله نوروزی، نائب رئیس فراکسیون کارگری جمهوری اسلامی اعلام داشته‌است که: «ما باید حداقل کاری کنیم که یک کارگر بتواند در ماه حداقل دوبار از گوشت قرمز استفاده کند».[25] بعدتر محمدباقر قالیباف گفت که «مشکل ما پول نیست، مشکل ما ناکارآمدی است! صف خرید مرغ را ببینید، مردم حتی پای مرغ هم نمی‌توانند بخرند».[26] در سال ۱۳۹۹ همچنین بر پایه گزارشی از رسانه‌های ایرانی، افزایش قیمت میوه در این سال، توان خرید بسیاری از مردم را کم کرد و فروشنده‌های منطقه‌های مرکزی شهر تهران، از کسادی بازار فروششان و همچنین فروش میوه‌های «مانده» و «پلاسیده» به مردم گزارش داده‌اند.[27]

یکی از رییسان کانون انجمن‌های صنفی کارگری ایرانی، در سال ۱۴۰۰ گفت که «وضعیت کارگران به مرز هشدار رسیده‌است، تا جایی که یک گونی برنج را برای مصرف ۳ ماه خود استفاده می‌کنند و با حذف بسیاری از اقلام از سفره خود، به نان‌خوری رسیده‌اند».[28]

فرماندهٔ عملیات مقابله با کرونا در تهران، پایتخت ایران، در دوران همه‌گیری این ویروس، از مشکلات اقتصادی بسیاری از مردم ایران گفت و در ادامه، افزود که بسیاری مردم کارشان را از دست داده‌اند و برخی نیز دچار بحران‌های اقتصادی جبران‌ناپذیری گشته‌اند؛ همچون دستفروشان و کارگران فصلی این کشور. او تأکید داشت که انتظار رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از این سری افراد، گونه‌ای شوخی است؛ چرا که: «خیلی‌ها می‌گویند ما از فقر می‌میریم بگذارید از کرونا بمیریم».[29]

گوشت

در سال ۱۳۹۶، در گزارشی از افکارنیوز، اعلام شد که «جیب ایرانیان، برای خرید گوشت قرمز خالی است. دخل و خرج زندگی‌شان با هم جور درنمی‌آید تا بروند قصابی سر خیابان‌ها یا نزدیک‌ترین میدان میوه و تره‌بار یا حتی فروشگاه‌های زنجیره‌ای و چند کیلویی گوشت قرمز، حتی یخ‌زده‌اش را بخرند و بیاورند سر سفره.» یک‌سال پیش از این گزارش، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران اعلام داشت که: «سهم انواع گوشت از هزینهٔ خانوار از ۶٫۱ درصد در سال ۸۵ به ۵٫۴ درصد در سال ۹۴ رسیده».[30] در سال ۱۴۰۰، رئیس اتحادیهٔ گوشت گوسفندی ایران، اعلام کرد که قیمت یک کیلوگرم شقهٔ بدون دنبهٔ گوشت ۱۴۰ هزار تومان، شده‌است. او همچنین اعلام داشت که بازار گوشت گوسفندی ایران، با توجه به نبود توان خرید در میان مردم، دچار رکود شده‌است.[31]

برنج

در مه ۲۰۲۱، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، از کاهش مصرف برنج به دلیل گرانی آن، گفت و به همشهری اعلام کرد که ۶۷ میلیون ایرانی (از ۸۲ میلیون جمعیت این دوران) دیگر توانایی خرید برنج، برای مصرف روزانه‌شان را ندارند.[32]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «بزرگترین میدان گازی جهان». دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۴-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۶.
  2. «جزئیاتی از شاخص دست‌نشاندگی، فقر و فسادِ اعلیحضرت/ خصولتی‌ها کشور، دولت و مجلس را در دست گرفته‌اند/ به زودی تولید در کشور زمین‌گیر می‌شود». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  3. «ایران قبل و بعد از انقلاب از نگاه آمار؛ آنچه بود، آنچه هست». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  4. «مجید محمدی | سه چهارم جمعیت ایران، زیر خط فقر مطلق». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۹-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  5. «روزنامه کیهان بررسی کرد: وضع اقتصادی مردم، در دوره پهلوی چگونه بود؟». پایگاه خبری جماران. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۸.
  6. «چهل سال و سرانجام وعده‌های اقتصادی انقلاب». BBC News. ۲۰۱۹-۰۲-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۷.
  7. فریدون خاوند اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی. «اقتصاد ایران و جنگ هشت ساله». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۷.
  8. «BBCPersian.com | اقتصاد و بازرگانی | 'چهارده میلیون نفر زیر خط فقر در ایران'». www.bbc.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
  9. «۸۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر». ایران اینترنشنال. ۲۰۱۸-۰۴-۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  10. «پرویز فتاح: جمهوری اسلامی ایران بی‌وقفه فقر تولید می‌کند». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۶-۰۲-۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  11. «سرقت میلیاردها تومان تابلوی ایمنی و گاردریل در جاده‌های کرمانشاه». www.radiofarda.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  12. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «خط فقر در ایران دامنه‌دارتر شده‌است | DW | 18.05.2019». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  13. «95 درصد کارگران زیر خط فقر هستند». kayhan.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  14. نت، العربیة (۲۰۲۰-۱۲-۳۰). «58 درصد مردم ایران برای زنده ماندن تلاش می‌کنند نه زندگی کردن». العربیة نت. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  15. 885 (۲۰۲۱-۰۱-۲۷). «وقوع بیش از ۱۰ هزار مورد خودزنی با ادعای نزاع». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  16. «سرقت ۵۴۰۰ متر لوله انتقال نفت در گچساران». همشهری آنلاین. ۲۰۲۰-۱۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  17. «فلاحت‌پیشه: ایران ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده‌است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  18. «شکار حیوانات وحشی در ایران به دلیل گرانی گوشت». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶.
  19. «واکنش پلیس به افزایش سرقت از معلولان: هیچ گزارشی دریافت نکردیم». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۲-۲۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  20. «کودکان کار قربانیان کوچک فقر در جامعه». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۰-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  21. «آمار کودکان کار ایران بین ۳ تا ۷ میلیون نفر/ روزگار سخت نان آوران کوچک». shahraranews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  22. «BBCPersian.com - جمع‌آوری صدها متکدی در سطح شهر تهران». www.bbc.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
  23. «تغییر در منوی برخی رستوران‌های جنوب تهران در پی افزایش تورم و فقر». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶.
  24. «فروش گوشت قسطی با چک کارمندی / احتمال کمبود گوشت برای شب عید». تجارت‌نیوز. ۲۰۲۱-۰۳-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  25. «نماینده مجلس: حقوق کارگران به گونه‌ای باشد که ماهی دوبار گوشت بخورند». www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  26. لندن، کیهان (۲۰۲۱-۰۳-۱۴). «تداوم صف‌های طولانی برای خرید نیازهای خوراکی؛ معاون وزیر: اوضاع خوب است!». KayhanLondon کیهان لندن. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۵.
  27. «رونق فروش میوه‌های پلاسیده در مرکز شهر تهران». تجارت‌نیوز. ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۳-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۵.
  28. «روز جهانی کارگر؛ بازداشت‌شدگان تجمع مقابل وزارت کار در ساعات پایانی شنبه شب آزاد شدند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۵-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
  29. «وضعیت ۳۰۱ شهر قرمز شد: با پر شدن تخت‌های آی‌سی‌یو در تهران، کمیته‌های ترخیص فعال شدند». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۴-۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
  30. «مردمی که هزار تومان پول می‌آورند گوشت می‌خواهند!». پایگاه خبری افکارنیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
  31. «بازار گوشت کم‌رونق است | مردم توان خرید ندارند». همشهری آنلاین. ۲۰۲۱-۰۴-۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.
  32. «۶۷ میلیون ایرانی دیگر توان خرید برنج ندارند». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۷.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.