دین روم باستان
دین در روم باستان عبارت است از ادیان قومباور شهر رم که رومیان باستان به آن باور داشتند و دینهایی که سرزمینهایی که بعداً به قلمرو روم افزوده شدند به آن باور داشتند و بعدها در ایتالیا پیرو داشتند. رومیان خود را مردمانی بسیار دیندار میدانستند و موفقیتشان در فرمانروایی بر جهان را مدیون پیتاس میدانستند چون رابطهٔ خوبی میان آنها و خدایان برقرار کرده بود. رومیان به دلیل داشتن خدایان بسیار در جهان شهرهاند، از این رو این ظرفیت را داشتند تا در آغاز مسیحیت به آن خیانت کنند.[1]
حضور گستردهٔ یونانیان در بخشی از پادشاهی روم باعث شد تا فرهنگ رومیان به شدت از یونانیان تأثیر پذیرد و برخی سنتها و آیینهای یونانی در بنیان فرهنگ روم جای گیرد مانند طلسم آپولون. رومیها به دنبال بخشهای مشترک میان خدایان رومی و یونانی گشتند تا اینکه اساطیر و نمادهای هنری یونانی وارد ادبیات و هنر رومیان شد، تمدن اتروسکها نیز اثری همانند بر تمدن روم گذاشت به ویژه در اعتقاد به شگون در زندگی. با ریشه یابی در بیشتر باورهای مذهبی رومی، میتوان به رد پای بنیان گذارانش به ویژه نوما پمپیلیوس، دومین شاه سابین روم رسید. نوما ادعا میکرد که بهطور مستقیم با خدایان سخن میگوید.
سیاستمداران رومی همچون سیسرون بر این باور بودند که مذهب وسیلهای برای تأمین نظم اجتماعی است. با گسترش قلمرو پادشاهی روم، مهاجران دینشان را به همراه خود به پایتخت میآوردند و باعث گسترش آن در ایتالیا میشدند. برای مردمان عادی روم، مذهب بخشی از زندگی روزانه بود،[2] هر خانهای برای خودش یک عبادتگاه داشت که آنجا دعا میکرد و افشانشش را برای خدایان خانواده انجام میداد. علاوه بر این عبادتگاههایی در نقاط مختلف شهر، مکانهای مقدسی مانند چشمهها و بارگاه برخی افراد در شهر دیده میشد.[3]
گاهشماری رومی برپایهٔ مراسمهای مذهبی بود. بسیاری از فعالیتهای مذهبی توسط زنان، بردهها و بچهها انجام میشد و برخی تنها منحصر به زنان بود. باکرههای وستال به همین قضیه مربوط است که تنها پس از چیرگی مسیحیت از ذهن مردم پاک شد.
منابع
- For an overview of the representation of Roman religion in early Christian authors, see R.P.C. Hanson, "The Christian Attitue to Pagan Religions up to the Time of Constantine the Great," and Carlos A. Contreras, "Christian Views of Paganism," in Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.23.1 (1980) 871–1022.
- Jörg Rüpke, "Roman Religion – Religions of Rome," in A Companion to Roman Religion (Blackwell, 2007), p. 4.
- Apuleius, Florides 1.1; John Scheid, "Sacrifices for Gods and Ancestors," in A Companion to Roman Religion (Blackwell, 2007), p. 279.