تفسیر عیاشی
تفسیر عیاشی، از تفسیرهای کهن تشیع در عصر غیبت صغرا تألیف ابونصر محمد بن مسعود سمرقندی عیاشی[1]. مؤلف این تفسیر محمد بن مسعود سمرقندی (عیاشی) است. اول مذهب تسنن داشت و بعد به تشیع گرایید. معاصر شیخ کلینی است.[2]
مولف
نام کامل وی محمد ابن مسعود بن عیاشی عراقی کوفی است. کنیه اش ابوالنضر و معروف به عیاشی است. او در رشته‌هایی همچون فقه، ادب، تفسیر و حدیث تبحر داشته‌است و یکی از علمای برجسته شیعه معاصر با شیخ کلینی محسوب می‌شود.[3]
شیوه
این تفسیر که به شیوه و سبک روائی تالیف گردیده‌است در تفسیر آیات قرآنی، مناقب اهل بیت را با ذکر ماثوره درج کرده‌است.[4] و به دلیل توجه مؤلف به آیات الاحکام ویژگی فقهی این تفسیر بیشتر از دیگر تفاسیر کهن امامیه همچون تفسیر فرات کوفی و تفسیر علی بن ابراهیم قمی است.[1]
در تفسیر عیاشی علاوه بر مطالب تفسیری و فقهی به مسائل کلامی نیز پرداخته شده‌است مثلا عیاشی در بحث از جبر و تفویض روایاتی دال بر «امر بین أمرین» ارائه کرده‌است.[1]
نسخ
جلد اول این تفسیر که شامل سوره حمد تا آخر سوره الکهف است در دسترس قرار دارد. جلد دوم این تفسیر از کتب مفقوده به حساب می‌آید. دو نسخه قدیمی از این تفسیر از کتب مفقوده به حساب می‌آید. دو نسخه قدیمی از این تفسیر را علامه مجلسی دیده‌است که مانند نسخه‌های موجود در حال حاضر اسناد آن حذف شده‌است.[1][4]
پانویس
- محمدکاظم رحمتی. «تفسیر عیّاشی». دانشنامه جهان اسلام. دریافت‌شده در ۸ بهمن ۱۳۸۶.
- «مهمترین تفاسیر شیعی از قرن سوم تا سیزدهم هجری». کتابخانه طهور. دریافت‌شده در ۸ بهمن ۱۳۸۶.
- عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، ناشر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ صدر، چاپ دوم ۱۳۷۲ شمسی، ص ۲۸.
- «تفسیر عیاشی». وبگاه الشیعه. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ بهمن ۱۳۸۶.